Te veel mensen zonder aanleg
nemen auto-rijles
^Zesendertig procent had
nooit moeten beginnen"
Verkoudheid
'ASPRO'
Gedeeltelijke wijziging van
militaire strafwetgeving
Positie van raadsman en voorlopig
arrest worden opnieuw geregeld
Positieve verwachtingen
A'
Schemering
„Ik wil leven van de pen
I
Duizendste YAMOR-rij-instructeur
Eerst instructie
>,op het droge"?
ƒ298.-
In afwachting van definitieve herziening
Langgekoesterde
wens van Kamer
VERMOUTH
Saneringsplan in
Enschede
Steven Membrecht
Hulp aan Algerije
Gasten op Soestdijk
DINSDAG 27 NOVEMBER 1962
hi lip
brns
Voorkom
\%i b
Clay spreekt in Den Haag
BONBONS
BBC-dirigent naar
Nederland
Rillerig? Onprettig? Vlug:
Arrestatie na brand in
werkplaats te Twello
Philip Morris - the cigarette of quality and prestige 1.25
GO
FIRST
CLASS
IN EVERY COUNTRY SMART PEOPLE PAY A LITTLE EXTRA TO
prof-
door
drs. F.
HAARSMA
jÖEN HAAG, 27 nov. Hoewel het
'ïn 'let rij-onderwijs in ons land nog
A n8 niet allemaal koek en ei is, kon
jj' directeur van het C.B.R., de heer
t Westerlaken gisteren in Den Haag
j"®n een optimistisch geluid laten
j/h'en toen aan de duizendste geslaag-
Jj kandidaat voor het VAMOR-diploma
^"instructeur de heer J. P. M. Sips
j,p', Breda het diploma werd uitge-
tJkt. ,,De tegenstand is gebroken", zo
hot "en 'k knb de verwachting dat
flini met volgende duizend VAMOR-
u.n'nma's sneller zal gaan". De heer
®sterlaken realiseert zich, dat er
,lj k zeer goede rijschoolhouders zijn,
y? nog niet aan de waarde van het
to w-diploma geloven: maar hun
antal wordt kleiner, zo meent hij.
^Nederland telt op het ogenblik circa
Ir") rij-instructeurs. De aanwas is
y*ans niet zó groot meer als in het
®rieden. Werd in de periode april-
jfPtember van het vorig jaar het
viaagse gezelschap rijschool-houders
.?rmeerderd met 56, dit jaar meldden
slechts 11 „nieuwelingen" aan.
t. "et feit, dat duizend instructeurs
rjans een VAMOR-diploma hebben,
bernde de heer Westerlaken verheu-
P®hd. Hij kon niet meedelen, in hoe-
®rre het bezit van het diploma gun-
Uj8e resultaten heeft gehad voor wat
j^treft het aantal geslaagde kandida-
jrn- Vergelijken is uitermate moeilijk:
>1 factoren spelen een rol.
zes en dertig bedraagt." Hij was
blij, dat de houders van een VAMOR-
diploma nu met eigen ogen kunnen
aanschouwen, wat er allemaal „ge
presenteerd wordt". (Zoals bekend,
mogen de instructeurs met VAMOR-
diploma bij het examen aanwezig
zijn.
De directeur van het C.B.R. deelde
mee, dat er nog over gedacht wordt,
hoe men het juiste „examen-klimaat"
kan scheppen voor de kandidaat, die
zijn rpbewtjs wil halen. Er is al voor
gesteld om, naar Duits voorbeeld, de
instructeur naast de kandidaat voorin
te zetten en de examinator achterin.
(Advertentie)
„Steeds meer mensen willen gaan
*«to-rijden, die er absoluut geen
aanleg voor hebben", aldus de heer
Westerlaken. „Ik schatte het per
centage mensen, dat er nóóit aan
ihoet beginnen, op twintig, maar on
langs is mij gebleken, dat dit wel
(Advertentie)
ORU-wasmachine
da luxe
DRU-centrifuge
4 kg
(Van onze Haagse redactie)
Oen HAAG, 27 nov. In het Plein-
r^ntrum aan de Adelheidstraat 74
ffbdt de heer T. Clay morgen een in-
.aiding over de hulpverlening van de
'"tsrnationale vrijwillige hulpdienst
?aa het Algerijnse volk. Deze dienst,
j. aarin jonge mensen uit de gehele we-
rt?'d samenwerken, bouwt onder lei-
ï'hg van de heer Clay op het ogen-
v''k samen met de Algerijnen een dorp
Lah 150 huizen, een school, een bad-
jhis, een melkverdelingspost voor kin-
u?.ran en aanstaande moeders en een
Jihiek. Voordat het Algerijnse volk
^afhankelijk werd heeft de heer Clay
y® leiding gehad over de ontwikkeling
a het werk onder de vluchtelingen.
(Advertentie)
SUZETTE;
«iet de smaak van echte franse crêpe
•«zette in chocolade, f. 1.20 p. 100 gr.
e^*>NT>EN. 27 nov. (UPI) Mal-
vjjV1 Lockyer, de dirigent van het re-
*^g"°i'kest van de BBC, zal vrijdag
Nederland reizen om als gastdiri-
rf yan „De Zaaiers" op te treden,
ybckyer, die vroeger met Bing Cros-
vtrjpptrad en thans bij de Decca gram-
"ifjbQnplaatmij onder contract staat als
<jfj!®nt van de Cambridge Strings, zal
'ibo11!?3! voor de radio optreden met
6 Zaaiers".
TWEULO. 27 nov. Zaterdagmor
gen rond het middaguur brak brand
uit in een werkplaats aan de Duister-
voordseweg alhier. Het was in hoofd
zaak leer en kunstleer, dat vlam had
gevat en de brandweer was het vuur
spoedig meester.
Achteraf blijkt dat deze brand, waar
van de oorzaak in eerste instantie vol
komen onbekend was, op niet geheel
normale wijze is ontstaan. Na een
kort onderzoek is de plaatselijke poli
tie overgegaan tot arrestatie van een
inwoner van Deventer. Deze gebruikte
de werkplaats voor het vervaardigen
van verschillende lederwaren. Nadere
inlichtingen wilde men van politiezijde
op dit moment niet geven.
Ook is al gesproken over een „acclima-
tiserings-periode", tijdens welke de
kandidaat de gelegenheid zou krijgen
zjjn zenuwen tot bedaren te brengen.
De heer G. J. Pieterse, voorzitter
van de Stichting VAMOR, vertelde dat
er in de afgelopen twee jaar op 86
examendagen circa 1500 kandidaten
werden geëxamineerd. Het aantal kandi
daten, dat voor de eerste keer slaag
de, liep terug van 57 procent tot 35
procent, hetgeen wijst op de hoge eisen
welke thans worden gesteld, aldus de
heer Pieterse. Ons doel blijft, dat alle
bonafide ondernemers dit dipioma ver
krijgen. De heer Pieterse deed een
klemmend beroep op de overheid aan
de nog heersende chaotische toestan
den in het autorij-onderricht op korte
termijn een afdoend einde te maken.
Enkele kritische opmerkingen had de
heer H. Machielsen, directeur van het
Verbond voor Veilig Verkeer, die het
o.a. betreurde, dat de bezitters van het
VAMOR-diploma elkaar verkeerd be
concurreren. Zou het niet veel beter
zijn om gezamenlijk te adverteren en
het publiek te wijzen op een verant
woorde keuze van een rijschool. Ook
meende hij dat in vele gevallen de
eigenaar van een rijschool dan wel een
VAMOR-diploma mag hebben, maar
hoe staat net met de instructeurs? Is
er dan nog wel sprake van „truth in
advertising"? Wat aan de ene kant
gewonnen wordt, n.l. een waarborg
voor een goede rij-instructie, gaat aan
de andere kant verloren door de wijze,
waarop vele bezitters van een VA
MOR-diploma hiermee in hun zaken
omspringen.
Daarnaast vroeg de heer Machielsen
zich af, of de instructeurs naast de
rijvaardigheid en wetskennis, ook over
de technieken beschikken om in paeda-
gogisehe en didactische zin de aan
staande automobilist te vormen en
eventueel te hervormen. Heeft prof.
Groenman niet eens gezegd: „De
Nederlanders fietsen in hun auto's".
De a.s. automobilist zal zich mentaal
geheel anders moeten gaan instellen.
Tenslotte wees de heer Machielsen
er ook nog op, dat men zo veel moge
lijk moet profiteren van de moderne
technische hulpmiddelen. Indien het
beheersen van het voertuig „op het
droge" kan worden geleerd, is dit van
veel belang. Technische apparaten zjjn
doorgaans kostbaar en zullen wellicht
de financiële draagkracht van een rij
school te boven gaan. Is ook hier geen
samenwerking mogelijk van de VA-
MO R-gediplomeerden?
Overigens deelde hij ook in de vreug
de over deze duizendste geslaagde
kandidaat, iemand, die tenminste een
behoorlijke opleiding achter de rug
heeft, alvorens hij anderen „klaar gaat
stomen" voor het rij-examen. Het
C.B.R. in Den Haag verwacht dat het
aantal afgelegde examens eind van dit
jaar 625.000 zal bedragen.
(Advertentie)
SMOKE THE BE ST
1 i|j :i' Si j t j i j,t,
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 27 nov. De regering
en de Tweede Kamer zijn het eens, dat
een spoedige algehele herziening van
het militair strafprocesrecht noodzake
lijk is. Om te voorkomen, dat deze
herziening op de lange baan wordt ge
schoven, wil zij de wijziging van de mi
litaire strafwetgeving thans beperken
tot een regeling van de meest urgente
problemen. In een nota van wijzigin
gen gevoegd bij de zojuist verschenen
memorie van antwoord aan de Tweede
Kamer op een drietal wetsontwerpen
tot wijziging van de militaire strafwet
geving stellen de ministers van Justi
tie en Defensie voor een nieuwe rege
ling te treffen voor de positie van de
raadsman en de voorlopige hechtenis.
De ministers komen daarmee tegemoet
aan enige lang gekoesterde wensen
van de Kamer.
Ook wil de regering een verbetering
in de wijze van beredhting van opper-
officieren (brigade-generaal, commodo
re, commandeur en hoger) niet op een
algehele herziening laten wachten. In
de ingediende nota van wijzigingen
wordt voorgesteld voor deze groep offi
cieren eenzelfde berechting mogelijk te
maken als voor alle andere militairen
geldt. In tegenstelling tot de overige
militairen, die na een uitspraak van
de krijgsraad in hoger beroep kunnen
gaan bij het Hoog Militair Gerechtshof,
worden opperofficieren in eerste en
laatste instantie berecht door het Hoog
Militair Gerechtshof.
Verder dan deze nieuwe regelingen
wil de regering nu niet gaan. Kwesties
als de invoering van cassatie en revi
sie in het militaire strafrecht en de
vraag in hoeverre er algemene krijgs
raden voor de drie krijgsmachtdelen of
een afzonderlijke raad voor elk van de
drie krijgsmachtdelen moeten komen,
dienen naar haar oordeel tot de alge
hele herziening te worden uitgesteld.
In dit stadium is de regering ook niet
bereid de vraag te beantwoorden in hoe
verre een aparte militaire strafrechter
gehandhaafd moet worden. Overigens
onderschrijft zij, zo blijkt uit de memo
rie, het uitgangspunt van de Tweede
Kamer, dat de militair als lid van de
Nederlandse rechtsgemeenschap ook
wat de berechting betreft zoveel mo
gelijk gelijke rechten en plichten moet
hebben als zijn medeburgers.
(Advertentie)
CINZANO
De twee voornaamste punten (de
voorlopige hechtenis en de positie van
de raadsman) uit de thans door de re
gering voorgestelde wijzigingen, komen
onder meer neer op het volgende. Voor
het voorlopig arrest is zoveel mogelijk
aansluiting gezocht bij de regeling, die
geldt voor gewone strafzaken. In het
stadium vóór de verwijzing naar de mi
litaire rechter beslist de commanderen
de officier over de voorlopige hechtenis,
die alleen kan worden opgelegd in de
gevallen omschreven in het Wetboek van
Strafvordering en verder voor misdrij
ven omschreven in het Wetboek van
Militair Strafrecht. Op de toepassing
van het voorlopig arrest door de com
manderende officier (bij de Marine de
vlootvoogd) houdt de verwijzingsautori
teit de commanderende generaal van
de verdachte of diens plaatsvervanger
toezicht. Alle gevallen, waarin het
voorlopig arrest langer dan vier dagen
duurt, moeten aan hem worden meege
deeld. Indien het optreden van de com
manderende officier niet kan worden
afgewacht, is elke officier en onderof
ficier bevoegd militairen van lagere
rang, die worden verdacht van een ern
stig strafbaar feit, in voorlopig arrest
te stellen. In beginsel mag de vrijheids
beneming niet langer duren dan 24 uur,
maar zjj kan met ten hoogste driemaal
24 uur worden verlengd.
De verdachte, die langer dan veer
tien dagen in voorlopige hechtenis is,
kan de krijgsraad verzoeken een ter
mijn vast te stellen, waarbinnen een
besluit tot verwijzing moet zijn geno
men of de voorlopige hechtenis moet
zijn opgeheven. Wat de positie van de
raadsman betreft wordt in de nieuwe
regeling voorgesteld het recht op vrij
verkeer tussen de verdachte en de
raadsman in beginsel pas te erkennen
vanaf het moment van de verwijzing
naar de militaire rechter. Zolang een
zaak nog niet in handen is van de audi
teur-militair (bij de Marine de fis
caal), mist de raadsman van de ver
dachte namelijk een gespecialiseerde
tegenspeler aan de zijde van de ver
volging.
Slechts in twee gevallen laat de nieu
we regeling eerder dan het tijdstip van
de verwijzing contact tussen de verdach
te en de raadsman toe. Dit kan in de
eerste plaats indien de commanderen
de officier van de verdachte daartoe
toestemming geeft en in de tweede
plaats indien het voorlopig arrest lan
ger dan veertien dagen heeft geduurd.
Ten aanzien van de inhoud van het
recht op vrij verkeer tussen de ver
dachte en diens raadsman is volledig
aangesloten bij de regeling in het Ne
derlandse Wetboek van Strafvordering.
Hetzelfde geldt voor het kennisnemen
van de processtukken en de aanwezig
heid van de raadsman bij de verhoren.
Voorts is het recht op toevoeging
van een raadsman aanzienlijk uitge
breid. Tot nu toe bestond dit recht van
af het tijdstip waarop een zaak ter te
rechtzitting aanhangig was gemaakt. In
de voorgestelde regeling bestaat het
recht op toevoeging reeds vanaf het
tijdstip van verwijzing voor zover een
vooronderzoek wordt gehouden of voor
lopig arrest wordt toegepast.
e protestantse theoloog Oscar Oull-
mann, door het secretariaat der
eenheid persoonlijk uitgenodigd
als waarnemer op het Concilie,
vertelde in zijn verklaring voor de pers
van 23 november dat hij nog steeds
brieven ontving, van katholieken zowel
als protestanten, waarin men schrijft:
„Ik hoop, dat u het met de katholie
ken eens wordt, om tot een vereniging
der Kerken te komen". Hij verbond
hieraan de conclusie, dat het goed is van
tijd tot tijd te herhalen, dat het Concilie
geen herenigingsconcilie is en dat ook
niet wil zijn. Hoe gunstig de uitslag van
het Concilie ook zal zijn, na afloop zal
de gescheidenheid der christelijke Ker
ken voortduren. Wat men van het Con
cilie op zijn hoogst mag verwachten, is
dat het klimaat voor een voortgezet
gesprek tussen de gescheiden christenen
in belangrijke mate verbeterd zal wor
den. Het is goed zich hiervan voortdu
rend bewust te blijven om grote desillu
sies te voorkomen. Men kan er toch
ook een nadere conclusie aan verbin
den, namelijk deze, dat het verlangen
naar de eenheid bij vele christenen zo
diep leeft, dat zij er, hoe dan ook, uit
drukking aan moeten geven. Dan is het
voor het Concilie en voor de waarne
mers een dringend appel, dat hen steeds
weer herinnert aan hun uitermate gro
te verantwoordelijkheid. Men beluistert
het besef van deze verantwoordelijkheid
bij Cullmann en andere waarnemers,
men kan het ook beluisteren bij vele
belangrijke woordvoerders op het Con
cilie. Het heeft zelfs een niet geringe
rol gespeeld bij de debatten over het
schema van de openbaringsbronnen.
et de ontwerp-constitutie over de
eenheid der Kerk zal het op
nieuw een rol spelen, nu uit
drukkelijk en direct. Wat inder
tijd over dit schema bekend is gemaakt,
wekt allereerst positieve verwachtingen.
Zoals men mocht veronderstellen van
de Commissie voor de Oosterse Kerk,
waarvan het afkomstig is, getuigt het
schema van een grote eerbied en hoog
achting voor de authentiek-christelijke
rijkdommen die in de gescheiden ooster
se kerken zijn bewaard gebleven. Deze
kerken leven immers van dezelfde H.
Schrift, van dezelfde traditie, zoals deze
is vastgelegd in de Algemene Concilies
van de eerste duizend jaar, van dezelfde
sacramenten, van dezelfde liturgie en
van dezelfde episcopale structuur als
de Kerk van Rome. Doör de onon
derbroken apostolische successie zijn
hun wijdingen en sacramenten geldig.
Men leest er dezelfde kerkvaders en
vereert er dezelfde heiligen. Met uitzon
dering van het dogma van het pause-
lijk jurisdictieprimaat en de persoon
lijk' onfeilbaarheid belijdt men wezen
lijk hetzelfde geloof. Dit geldt ook voor
Maria's onbevlekte ontvangenis en haar
ten hemelopneming, ofschoon men de
dogmatische definitie daarvan door de
Paus niet als wettig erkent. De Nes-
torianen (60.000) en Monophysieten (10
miljoen), die zich in 431, resp. 451, van
de orthodoxen (rond 70 miljoen), heb
ben afgescheiden, mag men niet zon
der meer beoordelen naar de maatstaven
van het verre verleden. Hun verwer
ping van het dogma van Efese 431 (de
eenheid van Christus' persoon resp.
van Chalcedon 451 (de integriteit van
Christus' mensheid) schijnt meer een
kwestie van terminologie dan van eigen
lijke geloofsleer te zjjn. Op grond van
dit alles beklemtoont het ingediende ont
werp de verbondenheid in geloof, gena
de, eredienst en ambt van de afgeschei
den oostere christenen met de ene Kerk
van Christus.
en tweede positief punt is de be
schrijving van de oorzaken van
het ontstaan en het voortbestaan
van het schisma. Hier niet de
zelfvoldaanheid, die in andere stukken
van het centrale kerkelijke gezag soms
pijnlijk aandoet en die een werkelijke
toenadering van te voren uitsluit. Per
soonlijke en regionale tegenstellingen,
onwetendheid en kortzichtigheid, ver
schil van instelling en benadering zijn
de factoren die tot een toenemende ver
wijdering tussen oost en west hebben
geleid. Zij liggen niet aan één kant,
maar bij beide partijen. Om slechts bij
twee hoofdpersonen uit dit drama te
blijven: Humbert a Silva Candida, de
pauselijke legaat, heeft door zijn hoog
hartig en ontactisch optreden evenzeer
schuld aan de scheuring van 1054 als
Michael Oaerularius, de patriarch van
Constantinopel. Zo komt dus in dit stuk
het bewustzijn van eigen schuld en de
rouwmoedige erkenning daarvan tot uit
drukking. Beide zijn onmisbaar voor de
voortgang op de weg naar de eenheid.
is derde positief gegeven moet ge
noemd worden de opvatting van
de door Christus gewilde eenheid,
zoals die hier wordt uitgewerkt.
Het is een eenheid, waarbij plaats is
voor een grote variëteit in theologische
formulering, in liturgische vormgeving,
in kerkelijke organisatie en in de con
crete beleving van de vroomheid. De
moderne theologie heeft evenals vroeger
eenheid en katholiciteit weer met elkaar
verbonden: eenheid der Kerk betekent
geen uniformiteit, maar eenheid in ver
scheidenheid, om zo de volheid van het
heilsmysterie tot uitdrukking te bren
gen. Reeds in de debatten over de litur
gie is deze kwestie ter sprake gekomen,
nu wordt zij opnieuw urgent. Voor een
toenadering tot het oosten is het niet
voldoende de verscheidenheid dan maar
te aanvaarden. Men zal haar principieel
als een groot goed moeten erkennen.
Sedert Leo XIII hebben de Pausen
steeds geleerd, dat de geuniëerde
Kerken van het oosten hun eigen riten
en gebruiken moeten behouden. Een
bekrachtiging hiervan door het Concilie
is van onschatbaar belang, omdat, niet
zonder grond in het verleden, in som
mige kerken van het oosten nog steeds
een grote angst leeft voor de uniforme
rende en centraliserende macht van
Rome en een diepgeworteld wantrouwen
ten aanzien van haar bedoelingen.
In een volgend artikel hoop ik de
ernstige reserves te bespreken, die dit
zelfde ontwerp oproept.
UTRECHT, 27 nov. In Zuilen is
gisteren een dame door haar hondje
in de linkerpols gebeten. Daarna wilde
het dier ook een bakker aanvliegen, die
juist aan de deur was, doch de dame
slaagde erin de hond aan de ketting in
bedwang te houden. Hoewel waaks heeft
het dier nooit iemand kwaad gedaan.
De politie heeft het naar de quarantaine-
hokken aan de Meridiaanstraat overge
bracht. De gebeten eigenares heeft zich
onder medische behandeling gesteld.
fin het café zit opa, wan
kelend op de grens tussen
tijd en eeuwigheid een
neutje met suiker te drin
ken. Opa is doof. Sommige
mensen beweren, dat hij
niks meer wil horen en dat
het allemaal aanstellerij is,
maar als u het mij vraagt
is hij inderdaad gewoon doof. Kan
opa het helpen? Weineen immers, hij
hóórt eenvoudig niets en voelt er zich
wél bij. Hij glimlacht beverig boven
zijn versnapering en hoopt maar dat
de mensen hem niet kwalijk nemen dat
hij er is.
Dat laatste is overigens geenszins
het geval. Integendeel, wij koesteren
zjjn aanwezigheid. Wij omgeven hem
met een achteloze, maar diep-mee-
levende zorg. Als er iets met Opa zou
gebeuren zouden wjj allemaal voor
hem inspringen. Maar er gebeurt in
het geheel niets met Opa. Hij drinkt
eenvoudig zjjn neutje met suiker en
voelt zich gelukkig.
Maar dan neemt een van ons noch
tans het initiatief. Hjj is ook geen acht.
tien meer. maar hjj mag er nog altijd
wezen. Hij treedt op Opa toe en roept:
„Opa, still going strong, is het niet?"
Opa glimlacht.
En de man die zo drastisch ons
aller gevoelens heeft vertolkt wankelt
in een wolk van zegevierende mense
lijkheid de deur uit. Wij zien hem
goedkeurend na.
Dan opent Opa de mond en zegt ver
goelijkend
„Je moet maar denken, hjj is een
beetje doof."
ENSCHEDE, 27 nov. De gemeen
teraad van Enschede heeft besloten
een bedrag van vier miljoen gulden
uit te trekken voor de aankoop van
een deel van de fabrieken van N. J.
Menko NV, namelijk die welke zijn
gevestigd aan de Brinkstraat. Op de
ze plaats is de gemeente van plan een
grootscheepse sanering van de binnen
stad tot stand te brengen. De fabrie
ken liggen tussen de Boulevard 1945
en de eigenlijke city. Hier zouden een
groot zakencentrum, kantoren en hore
cabedrijven worden gevestigd. Voor
dit doel zou aan een aannemingsmaat
schappij de grond worden verkocht
voor drie miljoen gulden. De gemeen
te zal dus een bedrag van een mil
joen uit eigen middelen moeten bij
passen, maar zij hoopt van het rijk
een gedeeltelijke compensatie te ver
krijgen.
SOEST DIJK, 27 nov. Generaal
Aramburu, de oud-president van Ar
gentinië, die op het ogenblik een be
zoek aan Nederland brengt, is gister
avond ontvangen door koningin Julia
na en prins Bernhard. De ontvangst
duurde ongeveer een uur. Vooral het
gesprek in ratelend Spaans tus
sen de prins en de heer Aramburu
was zeer geanimeerd. Tijdens dit ge
sprek is ondermeer van gedachten ge
wisseld over de handelsbetrekkingen
tussen Nederland en Zuid-Amerika.
Gistermiddag hebben de koningin en
de prins koning Mwamboetsa de vier
de van Boeroendi ontvangen en een
lunch aangeboden.
De Nederlandse regering bood ko
ning Mwamboetsa gisteravond in Ho
tel des Indes in Den Haag een diner,-!
a?n" Gastheer aan het diner was de
vice-minister-president en minister van
Verkeer en Waterstaat, drs. H. A. Kort
hals.
(Advertentie)
Uw zorgen voor morgen bij DE OLVEH geborgen.
k woon hier net een week,
ik moet nog wat wennen
aan mijn kamer. Ga maar
ergens zitten, ik maak even
koffie". Het is allemaal eenvou
dig. Wij hadden een briefkaartje
ontvangen: de winnaar van de
Reina Geerligsprijs 1962 is Ste
ven Membrecht, geboren 193 7
woont in Gasthuismolensteeg 6,
geen telefoon. Dat is in het
hartje van Amsterdam, op een
kamer die sober en rechtlijnig
is ingericht, met meubels, die
hij van de straat heeft opgepikt
en die hij met wat fantasie en
handigheid bruikaar heeft ge
maakt. Boeken, een tafel, een
bed, een mooie reproduktie van
een der Marino Marini-schetsen
van een ruitertje, een grammo
foon en dichtbij, vlak onder het
raam, het verkeer door de steeg-
straat.
Van de 45 inzendingen (18
bundels gedichten, 3 toneelstuk
ken, een filmscenario en 23
romans of novellenbundels)
koos de meerderheid van de
jury Membrechts roman „Het
einde komt vanzelf". Men ver
wacht dan misschien een wat
uitgelaten jonge schrijver, die
zeker in deze dagen het jury
rapport loopt te koesleren, maar na een kort gesprek wordt het duidelijk,
dat hi] is zoals hij is en zoals hij zich voordoet: nuchter, met een goed
verstand, met uitgesproken meningen en geen praatjes voor de vaak, met
rechtomlijnde plannen en zorgvuldig in zijn formuleringen. Hij is 25 jaar,
een beginneling; zijn strijdbaarheid is niet voor deze gelegenheid als hij
doodnuchter van zijn bekroonde roman overstapt op zijn volgende, die in
januari a.s. gaat verschijnen, „De Eerstelingen" geheten. „Het is een
satyre op de blasphemische en hypocriete wijze waarop sommigen van
bepaalde kerken of sekten hun geloof belijden; ook daarbij spelen angsten
en schuldgevoelens mee, zoals in mijn eerste boek „Wachten op de zon"
en zoals in het bekroonde." Het derde boek ligt in de lijn, die in de
eerste twee is uitgezet. In beide boeken gaat het om psychische inhouden
die voor hem een existentieel fenomeen zijn als: angst- en schuldgevoelens'.
Als zodanig ligt het schrijven van zijn derde roman „De Eerstelingen"
in deze lijn daar men toch ook bij Christenen deze verschijnselen vaak
ziet. „Daar komt ook nog vaak bij dat ik een afkeer heb van pseudo-
mystiek enerzijds en burgerlijkheid anderzijds. Ik kan er nu objectiever
tegenover staan; vroeger werden de angst en de schuldgevoelens van een
kind centraal gesteld plus een aantal autobiografische aanvullingen ter
verduidelijking. Het meer objectief benaderen van het conflict heeft m.i.
geen celebrahteit tot gevolg in de soms gewraakte zin (kritieken), althans
zeker met otb de norm (om met Ter Braak te spreken); want ik geloof
nrrff Jie inhnnH moet sPreken en dat zodra de vorm bewust
formuleert het op zM gemak^ al °ntzen™d is" Steven Membrecht
Na zijn H.B.S.-tijd in Amersfoort studeerde hij vier jaar aan de
Sociale Academie te Amsterdam, deed daar met goed gevolg eindexamen
(met aantekening kinderbescherming) probeerde even de toneelschool en
besloot uitsluitend te gaan schrijven. Zijn beroep van maatschappelijk
werker heeft hij nooit uitgeoefend. Hij blijft voor Den Haag onder de
noemer u. K. en Win die zin dat hij wel zijn studiebeurs voor maat
schappelijk werker terug moet betalen, maar dat er geen ambtenaar op
het idee zal komen, zijn dossier van het bureau maatschappelijk werk
naar het bureau auteurs te verplaatsen. Hij vertelt dit met enige wrevel,
„wat maakt dit voor een verschil?," vraagt hij zich af; de boer ploegt, de
bakker bakt en de romanschrijver schrijft. Die laatste dient toch ook in
de maatschappij? „Wilt u een ander voorbeeld van onbegrip? Ik heb ver
zocht om hier in Amsterdam op een redelijke voorwaarde de stadsschouw
burg te bezoeken. Ik wil graag toneelstukken gaan schrijven. Ik moet
leven van de pen en er zijn bepaalde culturele behoeften, die ik dood
gewoon niet kan bevredigen. Maar je krijgt weinig begrip, laat staan
medewerking. Met name de Stadsschouwburg stuurt je dan met een kluitje
in het riet. Kennelijk heeft men in ons land nog geen idee dat een schrijver
hetzelfde sociaal gevoel kent als een maatschappelijk werker. Ik bén nu
eenmaal schrijver." Wij drinken nog een kop koffie. Ik bekijk zijn boeken
kast. „Ja, zegt hij dan plotseling, die Willem G. van Maanen is een schrijver
die zwaar wordt onderschat. Hij is juist als bijvoorbeeld Marcellus Emants
een van die schrijvers die zijn overmatig bewustzijn weet te hanteren. En
dat is voor een schrijver, wil hij niet vastlopen, van levensbelang."
