Prinses WjJJtelrnma
Herdenking in
Hoge Raad
Ziektebeeld
was onzeker
VLIEGRAMP
IN ANDES:
97 DODEN
Rust en stilte
rondom Het Loo
POMPIDOU
FORMATEUR
Het grote moment...
Stilte bij paleis
Soestdijk
Gewijzigd avond
programma t.v.
Kardinaal Alfrink
bij begrafenis
Suggesties van
de V.S. voor
ONTWAPENING
V asas-F eijenoord
niet op t.v.
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1962
TAGTNA 4
Enige jaren geleden verscheen prinses Wilhelmina, gezeten in een
ponywagen, in de omgeving van Scheveningen.
Zeemilicien overlijdt
na verkeersongeluk
Uitzendingen aangepast
Is er iemand, wiens hart niet weer jong wordt
met de jeugd op strooiavonden die niet even
gespannen als de jeugd de geheimzinnige klop
op de deur afwacht?
Hoe verkwikkend is dan zo'n kop Douwe Egberts
koffie, vrijgevig als de goede sint zelf...
vrijgevig met geur, met smaak, met al wat
goede koffie maakt tot echt lekkere koffie!
Fijne Dessert
De koffie voor fijnproevers,
werkelijk iets bijzonders.
Pak van 250 g 1.80
Rood merk
De kwallteltskoffie
bij uitstek. Pak
van 250 g 1.48
MOEDER des Vaderlands
(Vervolg -
deel van ons land, b.v. in Staphorst,
gebruikelijk is.
Het was om de Troon heel stil ge
worden, nu twee vrouwen eenzaam ach
tergebleven: de Koningin en de toen.
vijf en twintigjarige Kroonprinses. Tot
twee jaar later de Oranjeboom opnieuw
in bloei schoot, als het ware de lente
wind hem beroerde en alles tot nieuw
leven kwam. In September 1936 maak
ten de Koningin en haar dochter in
alle eenvoud de vreugdevolle tijd; 1
kend, dat Prins Bernhard von Lippe-
Biesterfeld de uitverkorene was.
„We zijn het zeer eens geworden",
zei de vertrouwde stem van Prinses
Juliana voor de microfoon. Een golf
van enthousiasme ging door het land
en heel het volk nam deel aan de
feestvreugde, toen op 7 januari 1937
in de St. Jacobskerk te Den Haag het
huwelijk van Prins en Prinses werd
ingezegend. Het jonge paar vestigde
zich in het vroegere paleis der Konin
gin-Moeder te Soestdijk, en hier was het,
dat op 31 januari 1938 Wilhelmina's
eerste kleinkind werd geboren: Prinses
Beatrix Wilhelmina Armgard. Zo kon
het veertigjarig regeringsjubilé met
dankbaarheid en geestdrift worden ge
vierd: er was zoveel, waarover Vorstin
en volk zich gezamenlijk konden ver
heugen. En toen op 5 augustus 1939
het Prinselijk gezin opnieuw werd uit
gebreid, mocht de toekomst van de dy
nastie verzekerd heten.
Helaas, de wens vervat in de naam
van het nieuwe prinsesje, Irene: zij,
die de vrede brengt, zou niet in ver
vulling gaan. Integendeel, enkele weken
later was in Europa de oorlog een feit,
en de hoop, dat Nederland door een
strikte neutraliteit er ook ditmaal bui
ten zou blijven, werd niet vervuld. Op
de rampzalige 10e mei 1940 stroomden
Duitse troepen over onze grenzen, richt
te Hare Majesteit de Koningin haar
vlammend protest tegen „de voorbeel-
deloze schending van de goede trouw
en de aantasting van wat tussen be
schaafde staten Behoorlijk is". Spoedig
zou de situatie haar voor de moeilijk
ste beslissing van haar leven plaatsen.
Ondanks de dappere tegenweer drong
de vijand snel naar het Westen op.
Hulp van Engeland of Frankrijk bleek
nie« te verwachten. Om redenen van
veiligheid moest de Koningin Den Haag
verlaten, na enkele uren gevolgd door
het Prinselijk gezin. Hare Majesteit be
gaf zich aan boord van een Engelse
tornedobootjager, aanvankelijk met de
bedoeling zich naar Zeeuwsch-Vlaande-
ren te begeven, waar men hoopte de te
genstand te kunnen voortzetten. Maar de
débac'e voltrok zich ook in België en
Frankrijk zo snel, dat van dit plan
moest worden afgezien en het schip
van koers veranderde en zijn weg koos
naar Engeland.
Het vertrek der Koningin ui» het
bedreigde vaderland is aanvankelijk
door velen veroordeeld, maar achter
af de enig juiste beslissing gebleken.
Tenslotte was op dat ogenblik veruit
het grootste deel van het toenmalige
Rijk, immers >n Oost en West, nog
vrij, maar bovendien kon de Konin
gin en met haar de regering nu de
leiding behouden van het verzet dat
verder ging. In deze periode heeft
Koningin Wilhelmina zich in al haar
grootheid doen kennen, de historische
Kennelijk heeft men ook in de kringen
nabij de prinses niet verwacht dat
(Van onze Haagse redactie!
DEN HAAG, 28 nov. De Hoge
Raad heeft vanmorgen een plechtige
herdenkingszitting gehouden bij gele-
genkt'ïd van het overlijden van prinses
Wilhelmina. De zitting is behalve door
de bijna voltallige Hoge Raad, de pro
cureur-generaal. mr. dr. G. E. Lange-
meijer en de advocaten-generaal van
de Hoge Raad, bijgewoond door de pre
sidenten van gerechtshof en rechtbank,
de kantonrechter, de officier van justi
tie en zjjn plaatsvervangers en door le
den van de Haagse balie.
De president van de Hoge Raad, mr.
dr. P. H. Smits, die evenals de raads
heren ditmaal de met hermelijnbont af
gezette baret droeg, hield een korte
herdenkingsrede. Hij gaf uiting aan ge
voelens van droefheid en gewaagde van
de hoge opvatting, die prinses Wilhelmi
na tijdens haar regeringsperiode bij haar
taak als draagster van het hoogste ge
zag heeft betoond. „Zij had de over
tuiging dat in Gods zegen alles is ge
legen", aldus de president. „Door haar
persoon heeft zij de oude band tussen
Oranje en het Nederlandse volk hech
ter gemaakt," zo zei hij.
Ook memoreerde mr. Smits de moei
lijkste periode uit haar regeringstijd,
die zij in ballingschap doorbracht.
„Voor alles wat zij in vijftig jaar voor
het Nederlandse volk heeft gedaan zijn
wij diepe dank verschuldigd. Zy ruste
in vrede," zo zei de president. Tenslot
te betuigde hy de deelneming van de
Hoge Raad met de koningin en haar
gezin by dit verscheiden.
Vervolgens sprak dr. Langemeyer ge
voelens van eerbied en droefheid uit
namens het parket. Vanwege de Haag
se balie werd oen kort woord gespro
ken door mr. dr. J. Vermeulen.
APELDOORN, 28 nov. Maandagavond,
nauwelijks 24 uur voordat de prinses
heenging, hadden wij nog een telefo
nisch gesprek met haar particulier se
cretaris, de heer T. Booy. Deze wees
er toen op dat het beeld ongewijzigd
was. Hy merkte op dat in sommige
berichten de toestand van prinses Wil
helmina weliswaar te luchtig werd op
gevat, maar dat in andere deze werd
overtrokken.
rigen
einde toch nog zo spoedig zou komen.
Wel verscheen er dageiyks een arts op
het Loo, maar voor hem waren geen
vertrekken klaargemaakt. Ook het feit
dat de kroonprinses nog steeds niet te
ruggeroepen was van haar Aziatische
reis, wees erop dat men van gedachte
was, dat het overlijden niet op zeer
korte termyn zou komen.
De hofprediker, ds. J. F. Berkel, te
Apeldoorn, deelde ons desgevraagd
mee de laatste jaren zeer veel con
tact met de prinses gehad te hebben.
Dikwyis liet zy hem komen voor een
gesprek. Ook was er een vry fre
quente briefwisseling over allerlei za
ken, o.m. haar persooniyk leven en
de oecumene rakende.
De laatste tijd heeft ds. Berkel niet
met haar gesproken. Zy was er te ziek
voor. „Het was ook niet nodig", aldus
de hofprediker, „zij was een vrouw
met een rotsvast geloof. En dat is zy
gebleven".
getuigenis van het Wilhelmus in haar
persoon en in haar daden opnieuw
tot leven gebracht. Zü heeft niet aan
zichzelf gedacht, alleen maar aan
haar volk en haar land. Geen ogen
blik heeft zü in haar Godsvertrou
wen gewanhoopt aan de einduitslag,
haar hart standvastig ook in de groot
ste tegenspoed. Zq heeft dingen ge
zegd en uitlatingen gebezigd, die nau-
welijks vrouweiyk en zeker niet ko-
ninkiyk waren, geheel los van alle
conventie. Met deze felheid en deze
bezieling heeft zy de strijdlust wak
ker gehouden, het vaandel geheven,
hoezeer dit ook gehavend was en aan
flarden gescheurd.
De enige man in de Nederlandse
regering, heeft Churchill Koningin
Wilhelmina genoemd. Inderdaad, zij
heeft zich als een man geweerd, or
ganiserend ons aandeel in de strijd,
rusteloos bemoedigend het verzet,
met haar gedachten ononderbroken in
het benarde Nederland. Twee maal is
Hare Majesteit in de Londense tyd
naar Amerika gereisd, heeft zij de
Nederlandse belangen bepleit, zowel
bij President Roosevelt als in het
Congres, ha persoonlijke invloed
aangewend ten gunste van het Rijk.
En tegelijk was zü de toevlucht van
allen, helpend en troostejid en inspi
rerend al degenen, die met haar stre
den voor de zaak der vrjjheid. Moe
derlijk in haar bezorgdheid voor het
lot van haar vervolgde en verstrooi
de onderzaten.
Tot zij dan eindelijk, op de 13e maart
1945, na vüf .„11e jaren van balling
schap weer voet mocht zetten op va
derlandse bodem, te Eede in Zeeuwsch-
Vlaanderen de grens passeerde, terug
temidden van haar volk, dat naar haar
stem geluisterd had en niet in zyn ver
trouwen was beschaamd. Onbeschryfe-
iyk is de vreugde geweest, waarmee
zy eerst in het Zuiden, later na de
spanning der Meidagen, ook in het
Westen werd begroet. Jammerljjk was
de ontreddering, de ravage, de armoe,
maar met Nederlandse voortvarendheid
en energie werd de herbouw ter hand
genomen. En to haar gouden rege
ringsjubileum naderde, had het land
zich reeds van zyn ergste wonden her
steld, was het op weg naar herstel en
nieuwe welvaart. Toch wachtte haar
nog een laatste, bittere teleurstelling:
in haar radiorede van 7 december 1942
had Koningin Wilhelmina aan Indone
sië in het vooruitzicht gesteld een vrij-
willig en geiykgerechtigd deelgenoot
schap met Nederland. Het nationalis
me, aangewakkerd door de Japanse
propaganda, wenste echter zyn eigen
wegén te gaan. De ontbinding van het
Koninkrijk was onvermijdeiyk gewor
den.
In oktober 1947 en nogmaals in
mei van het jaar daarop, zag Konin
gin Wilhelmina zich genoodzaakt om
gezondheidsredenen het koninklijk ge
zag tydeiyk in handen te leggen van
de Kroonprinses. Tot zy op 12 mei
1948 's namiddags half zes in een
ontroerende radiorede haar voorne-
verrichten van een bescheiden plech
tigheid, actieve steun aan de leni
ging van menseiyke nood, of om man
moedig ais in haar beste dagen, ter
plaatse te zijn in de oorden van
rampspoed tydens de grote waters
nood. Op heel persoonlijke wijze bleef
zij daadwerkeiyke belangstelling
tonen voor allen, die hun verzet te
gen de bezetter gedurende de laatste
wereldoorlog met duurzame schade
aan hun gezondheid hebben moeten
betalen.
LIMA, 28 nov. (UPÏ) Een Boeing
707 straalvliegtuig van de Braziliaanse
luchtvaartmaatschappij Varig is, op
weg van Rio de Janeiro na.r Los An
geles, in de Andes tegen een heuvel
gevlogen toen, nog voor het aanbreken
van de dag, voorbereidingen werden
getroffen voor een landing op het
vliegveld van Lima. Naar verluidt zijn
alle 97 personen aan boord, onder wie
een Nederlander, omgekomen. Het war
ren 80 passagiers en 17 bemannings
leden.
De verongelukte Nederlander is de
het- H. D. Schouten, die hoofdverte
genwoordiger in een aantal Zuidame-
rikaanse landen was van McGraw-Hili
Publications. Zijn gezin woont te Sao
Paulo. Hij was al tien jaar ingezetene
van Brazilië.
(Van een onzer verslaggevers)
HET LOO, 28 nov. Rondom het
paleis Het Loo hing vanmorgen dezelf
de rust en stilte die er de laatste tijd
steeds waren omdat prinses Wilhelmi
na verkoos als eenvoudige burgeres te
leven. Uiteriyk was hier weinig ver
andering te bespeuren en alleen de
vlaggen die van de huizen in de omge
ving halfstok hingen, wezen op het
overlyden van de moeder des vader
lands. Nu en dan verbrak de klok van
het paleis waarop de koninklijke stan
daard onbewogen staat, ten teken dat
koningin Juliana bij de vorstelijke dode
aanwezig is, de stilte. Slechts enkele
mensen stonden in gepeins voor de hek
ken of wandelden de opr ij laan in waar
tuinlieden de van de bomen gevallen
bladeren wegharkten.
De grijze mist was opgetrokken en nu
en dan brak het zonlicht even door als
een symbool van de serene rust die
prinses Wilhelmina na een lang arbeid
zaam leven gevonden heeft. Om half
tien kwamen ongeveer 150 man van de
houtvesterij: houtvesters, houthakkers
en boswachters, in een zaal van het
paleis byeen waar de oud-opperhout
vester, de heer Bran'dsma, die 50 jaar
op Het Loo heeft gewerkt, met een
treffende toespraak de persoon van
prinses Wilhelmina nog eens voor de
geest riep. Hoe zq zich altijd voor de
leden van het personeel interesseerde,
die reeds zolang haar sympathieke ver
schoning gemist hebben.
Diepe indruk maakte het overlijden
op de 75-jarige heer Hanskamp, die
43 jaar als opperboswachter de zorg
voor het park had en in mei is ge
pensioneerd. Een buurman had hem
het nieuws meegedeeld want zelf be
zit hij geen radio, doch hy ging zich
onmiddeliyk een toestel aanschaffen
om het verdere verloop van de ge
beurtenissen te kunnen volgen.
Ik heb een byzonder gezellige tijd
op Het Loo doorgebracht, vertelde hy
ons. Wanneer hij aan het werk was,
onderbrak prinses Wilhelmina wel
eens haar wandeling om een praatje
met hem te maken. Bijzondere veran
deringen in het park zouden nooit zon
der haar voorkennis aangebracht wor
den. Het is zeker een jaar geleden dat
ook omwonenden prinses Wilhelmina
zagen uitraden. Wel wydde de prinses
zich binnen tot begin november nog
aan haar werk en zy voerde veel
correspondentie. Op de weg van Voort
huizen naar Apeldoorn reden opvallend
veel jeeps met marechaussee, om voor
de autoriteiten die een groet aan de
overledene kwamen brengen een snel
le doortocht te verzekeren. Ook het
aantal geparkeerde auto's was groter
dan op een normale dag.
SOESTDIJK, 28 nov. Rond paleis
Soestdijk was het vanmorgen erg stil.
Behalve de twee roerloze schildwachten
hield zich verder niemand voor de hek
ken op. Voor belangstelling was het
kennelijk nog te vroeg. Het paleis zelf
was in de mist slechts vaag te onder
scheiden, maar wel viel op, dat nog
geen vlag was buitengehangen. Van de
bijgebouwen aan de overkant van de
verkeersweg hing onze driekleur wei
halfstok.
Het eerste concoleance-telegram
van een staatshoofd arriveerde om
kwart voor twaalf. Het was verzon
den door konig Gustaaf en koningin
Louise van Zweden.
PARIJS, 28 nov. Na een onder
houd van ruim twee uur, dat gister
namiddag op het Elysée plaats had
tussen president De Gaulle en George
Pompidou, werd een communiqué uit
gegeven dat luidde als volgt: „Gene-
real De Gaulle heeft George Pompi
dou benoemd tot eerste minister en
henr uitgenodigd hem, zodra de wetge
vende periode is begonnen, voorstellen
te doen betreffende de samenstelling
der regering".
In een mondelinge toelichting voor
de verslaggevers gewaagde Pompidou
zelf van zijn „herbenoeming", gene
raal De Gaulle had n.l. tijde- hetzelf
de onderhoud eerst het ontslag van
Pompidou aanvaard, dat deze hem had
aangeboden op 6 oktober j.l., nadat de
Nationale Vergadering tegen zijn rege
ring een motie van wantrouwen had
aangenomen. Pompidou heeft echter
niet duidelijk gemaakt waarom de sa
menstelling en benoe ling van de
nieuwe regering thans is uitgesteld
tot op zyn vroegst 6 december, ter
wijl de algemene, o.m. op Pompidou's
reeds sedert enige dagen ondernomen
desbetreffende besprekingen gegronde,
verwachting was, dat de samenstelling
van de nieuwe regering reeds gisteren
of vandaag zou zijn bekend gemaakt.
Men neemt aan dat de enkele wijzi
gingen die in Pompidou's ministeriële
ploeg noodzakelijk of gewenst zijn,
meer haken en ogen meebrengen dan
aanvankelijk werd gedacht. In het bij
zonder zou zulks het geval zijn voor
de portefeuille van onderwijs, die ad
interim wordt waargenomen door mi
nister van staat Louis Joxe, sinds eind
september Sudreau, als enige minister
die voet bij stuk wenste te houden met
zijn oppositie tegen De Gaulle's refe
rendumproject, uit de regering ontslag
had genomen. In afwachting van het
aantreden van de nieu\ye regering-
Pompidou blijft de huidige regering,
die nu officieel démissionair is, belast
met het afdoen van de lopende zaken.
De minister-president, prof. De Quay,
zal vanavond half acht voor de tele
visie een herdenkingstoespraak houden
in verband met het overlijden van prin
ses Wilhelmina. Het avondprogramma
van de televisie zal er als volgt uitzien:
19.40 uur: Het Hollands Strü'kkwartet.
20.00 uur: N.T.S.-journaal met bin
nenlands nieuws.
20.10 uur: Het Hollands Strükkwartet.
20.20 uur: Moed, beleid en trouw,
een filmdocumentaire over het le
ven van prinses Wilhelmina.
21.05 uur: Gedichtenprogramma.
21.35 uur: Tibor de Machula, cello.
21.50 uur: Persooniyke herinneringen
van personen uit de onmiddellijke
omgeving van Prinses Wilhelmina.
22.15 uur: N.T.S.-journaal en weer-
overzicht.
22.30 uur: Slotwoord.
UTRECHT, 28 nov. Het secreta
riaat van het aartsbisdom Utrecht
heeft kardinaal Alfrink, die van
ochtend om kwart over acht in Rome
in Conciliezitting is gegaan, telegra
fisch op de hoogte gesteld van het
overlijden van prinses Wilhelmina. Men
acht het aannemelijk dat de kardinaal
naar Nederland terugkeert voor de
teraarde bestelling van de prinses.
men kenbaar maakte afstand te wil
len doen van de troon ten behoeve
van haar dochter. Tot 30 augustus
zou Prinses Juliana blijven als Re
gentes, waarna Hare Majesteit in
verband met haar gouden jubileum,
nog voor enkele dagen als Koningin
zou regeren om dan definitief afstand
te doen van de troon. Zo is de vie
ring van het halve eeuwfeest van
haar regering tegeiyk een afscheid
geworden, trok de Koningin zich te
rug uit het openbare leven, om als
wederom Prinses Wilhelmina haar
laatste jaren in stilte en rust door
te brengen. Slechts een enkele maal
trad zy nog na r buiten, voor het
NOORDWIJKERHOUT, 28 nov.
Vanmorgen om half acht is de 20-jarige
matroos K. M. J. van der Neut uit
Heemstede op de Gooweg tussen het se
minarie De Leeuwenhorst cn de splitsing
van de Schuincweg met zyn motor op
een geparkeerde vrachtwagen met aan
hanger gereden.
De wagen stond half op de weg half
op de berm geparkeerd. Het slacht
offer was van zyn woning onderweg
naar zyn onderdeel op het vliegveld
Valkenburg. Hij is zwaar gewond naar
het academisch ziekenhuis in Leiden
gebracht waar hy kort na aankomst is
overleden.
WASHINGTON, 28 nov. (Reuter)
Het hoofd van het Amerikaanse ont
wapeningsbureau, William Foster,
heeft verklaard dat er mogelijk een
flinke stap in de richting van ontwa
pening zou kunnen worden gedaan als
er een overeenkomst tussen Oost en
West tot stand zou komen over de uit
wisseling van militaire missies om
controle uit te oefenen op troepenver
plaatsingen.
Zo'n regeling geldt al in Duitsland,
onder de overeenkomst van Potsdam
van 1945, waarbij Amerikaanse en Rus
sische waarnemers eikaars troepenbe
wegingen op bepaalde plaatsen in Oost
en West-Duitsland mogen gadeslaan,
aldus Foster. Hij sprak de hoop uit,
dat de Sovjet-Unie bereid zou zyn,
deze regeling tot andere gebieden uit
te breiden opdat het gevaar van een
verrassingsaanval wordt gereduceerd.
Foster zei, dat de Verenigde Staten
hopen, dat deze kwestie op de ontwa
peningsconferentie in Genève weer ter
sprake zal komen. Ook wordt gehoopt
op een overeenkomst inzake maatre
gelen ter verbetering van de commu
nicatiemiddelen tussen de grote mo
gendheden ten tijde van een crisis.
UTRECHT, 28 nov. (ANP) De voet-
balwcdstryd VasasFeyenoord, zal van
avond niet voor de televisie worden
uitgezonden, in verband met het over-
lyden van prinses Wilhelmina.
Het kinderprogramma van vanmiddag
gaat wel door, maar zal worden aange
past. Vanavond zal de televisie een na
tionaal programma brengen.
Het nationaal programma, dat om
17.00 uur begint met een extra-uitzen
ding van het N.T.S.-journaal, wordt om
17.C uur gevolgd door een aangepast
programma voor de kinderen. Na af
loop hiervan wordt een overzicht ge
geven van het gewyzigde avondprogram
ma.
DEN HAAG, 28 nov. Radio-Veronica
heeft vanmorgen niet uitgezonden. De
directie in Hilversum verklaarde, dat
de zender zal blyven zwijgen totdat een
algemeen beleid inzake dc uitzendingen
van radio en televisie bekend zal zijn
Radio Veronica zal zich dan by deze
gang van zaken aanpassen.
