2aterdag 8 december 1962
Plechtige uitvaart via radio en tv. door miljoenen gevolgd
Indrukwekkende stoet trekt op een sfeervolle
winterdag langs brede rijen zwijgende mensen
VWaardfa
Koningin
Wilhelmina
Voortreffelijke
reportage op t.v.
it
86ste JAARCANC No. 31304
(Van onze verslaggevers)
DEiN HAAG, 8 dec. Het stoffelijk overschot van wijlen
koningin Wilhelmina is vandaag plechtig bijgezet. De „Moe
der des vaderlands", die verleden week woensdag op 82-
jarige leeftijd is overleden, werd uitgedragen vanuit het
paleis aan het Lange Voorhout, waar achtentwintig jaar
geleden ook de uitvaart van har moeder, koningin Emma
begon. Het gebalsemde lichaam is in een luisterrijke stoet
van Den Haag naar Delft overgebracht, waar het na een
dienst in de Nieuwe Kerk in de koninklijke grafkelder is
bijgezet. Miljoenen landgenoten langs de route of voor
hun radio- of televisietoestel zijn van de vorstelijke uit
vaart getuige geweest. Geen somber zwart bepaalde de
sfeer van de plechtige uitvaart, maar het blijde wit, de
kleur waarin de overledene wenste te worden begraven.
Zij hoopte met dit gebaar velen aan het denken te zetten
over de dood, die voor haar de betekenis had van een „poort
naar een nieuw en hoger leven". De plechtigheid kreeg
hierdoor meer een ernstig en waardig, dan droef karakter.
Dochter en moeder
Vervolg op pagina 3)
tBu*EAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Sefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543
Biit°nn.emen,en 20800 Postgiro 143480
Biita Beverwijk. Zeestraat 50: telef. 4790
ntoor en Red IJmuiden: Leeuweriklaan 30
Teletoon 5790
'fectie: W. C. H. Leijdeckers en
Mr W A. M van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. RUN en W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents oer millimeter
hoogte Omroepers 16 cents eer mm. hoogte
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentién eventueel zonder opgave von
redenen te weiqeren.
ABONNEMENTSPRIJS 61 cents per week,
2.65 per maanc. f 7.90 per kwartaal
Voor klachten over de bezorging 's avonds
tussen 5.30 en 7 uur, tel. 21544
KONINGIN WILHELMINA BIJGEZET IN
GRAFKELDER DER ORANJES
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG heeft afscheid ge
nomen van Koningin Wilhel-
mina waardig n in stijl,
zoals men dit van de Residentie
'"tocht verwachten. De witte begra
fenis, naar oud-Saksisch gebruik,
Voltrok zich stipt volgens de strak
ke regie, die hiervoor met grote
zorg was opgezet. Het oude centrum
"an de stad, getekend door zovele
historische herinneringen, vormde
het decor voor de aanvang van de
e"orme stoet: de militaire gelederen,
strak in de pas op het met zand be
dekte plaveisel in verband met de
Radheid. Het Haagse publiek en de
belangstellenden van buiten deze
efneente, minder groot in aantal
han men had mogen verwachten,
°f°nden stil, devoot welhaast, achter
?e hekken. De nieuwsgierigen van
h^t eerste uur op hun krukjes en
J°eltjes, de lateren uitgerust met
7^ onderhand antieke „periscoopjes".
Jhtls die kort na de oorlog erg in
"}ode waren. Hoe vaak niet hebben
juist in die naoorlogse dagen in
un spiegelkastjes gekeken, naar hun
tet-e vorstin, in heel haar majes-
t„,aUjke luister tijdens de triomfan-
hJke rijtoeren.
hJ?e.laatste tocht van koningin Wil-
Cyhina was er een in stijl, in heel
bin taastelijk wit, de indrukwekkende
ka^enpracht achter de witte lijk-
knt Elke twee minuten brulde het
heth op het Malieveld, als wilde
bef ,ngdrukken de historische ge-
bin is' '^e z'c^ hier in de Haagse
nJiJlanstad voltrok. De militairen, in
ni'V™.® tred, de mannen van de Ko-
9ouIS j e Marine, met het zwart op
de nirt i- landmacht en de luchtmacht,
baarii •!inoen van Studentenweer-
trille^J de Pluimen op de sjako's
Vtinfhh e.n wuivend in de zachte zilte
^°lbatves vanult zee. De knoestige
"larpni, van de huzaren en de
Pel itnUÜsees- Het driftige getrap-
den J, Porden, de edele hoof
de s, ln de nek, en alles paste in
l°s Valrmtng, die zo bijzonder was,
zoau mJ e ,diePe rouw en droefheid,
In- Ep-U °'1 zou mogen verwach-
if-ur hof i een milde blijheid. Zie-
n9euaar, .ever}de beeld, dat vele
"■utste hH -ln zich opnamen als een
e herinnering.
De eerste grote drukte was voorna
melijk een militaire drukte. Op de ver
schillende stations verzamelden zich
de militaire deelnemers voor hun ver
voer naar Den Haag en Delft. In Am
sterdam waren dat rond kwart voor
zes vanmorgen, de marinemannen in
hun stemmige, donkere tenues. Ook in
Den Haag waren de militairen al vroeg
actief. Afdelingen van de landmacht
marcheerden af en aan door de nog
stille straten, de voeten in een zachte
cadans over het beijzelde asfalt. Den
Haag maakte zich op voor de laatste
tocht van wijlen koningin Wilhelmina.
In de pittige kou stonden vanmorgen
om half zever reeds de eerste belang
stellenden, enige tientallen mensen,
achter de hekke- bij het paleisje op het
Lange Voorhout.
Langs verreweg het grootste deel van
de afzetting bevonden zich tegen acht
uur meer politiemannen dan belang
stellenden. Alleen op het Lange Voor
hout, vlak bij het paleis, en op de Kneu
terdijk hadden zich inmiddels enkele
honderden mensen opgesteld, de voeten
veelal gewikkeld in plaids of kranten,
en soms voorzien van een tuinstoel. De
eerste Hagenaar langs de route was de
heer R. Godfried, dertig jaar oud, die
zich, met slaapzak, om half drie ter ruste
ha ilegd tussen de televisiewagens op
het witbevroren Lange Voorhout. Om
half zes werd hij gewekt met de mede
deling, dat hij zich op een plaats be
vond waar hij niet mocht zijn.
Het weer was zeer gunstig: helder,
met een frisse wind en straten, die aan
het ontdooien waren.
Onder de matblauwe hemel boven
het Voorhout hing een sfeer van ont
roering en eenvoud. De klokken van
Den Haag, de bronzen stemmen, zongen
plechtig doorheen. De belangstelling
achter de hekken op het plein was ver
rassend gering. De politie had zich ken
nelijk ingesteld op een grote toeloop,
juist hier op deze historische plaats op
rijen dik gerekend. Kennelijk had ook
het Haagse publiek deze conclusie ge
trokken en was het van de veronder
stelling uitgegaan dat hier de kans op
een goede plaa uiterst gering zou zijn.
Prec'es om vijf over negen arriveerde
de koninklijke familie, koningin Juliana
ir verblindend wit, de Prins en de vier
Prinsessen, evenals hun moeder in het
wit.
De koninklijke standaard werd ge
hesen, waarna de deuren werden ge
sloten. De deuren van dit wat norse,
in zichzelf gekeerde paleisje, waar ooit
koningin Emma haar laatste levens
dagen sleet. Een eenvoudig paleisje
ook, zo midden tussen de burgerhui
zen, dit 18-eeuwse bouwsel van Pieter
de Swart, zoals de oude Hagenaars
het nog kennen, met de grijze konin
gin-moeder achter het venster. Vrien
delijk wuivend, met zorgzame hand
de bloemen schikkend. De vriende
lijke oude dame in het lila. De gor
dijnen waren gesloten. Het benadrukte
de stemming op dit stille plein, waar
slechts af en toe een hees commando
en het schrille gekrijs van een meeuw
de sfeer van rust verstoorden.
Terwijl het koninklijk gezin en de vor
stelijke genodigden zich in hef paleis op
houden m afwachting van het vertrek,
worden aan de achterzijde van het pa
leis de bloemen en kransen aan de
bloemenwagen bevestigd, die gisteren
nog bij de baar zijn neergelegd. Daar
onder bevinden zich kransen van de
Japanse keizer Hirohito en van de Chi
nese Volksrepubliek. Allengs wordt de
door twee zware paarden getrokken
wagen herschapen in één betoverend
mooi, bizar boeket, een internationaal
huldeblijk aan de nagedachtenis van
een groot vorstin.
Om tien over half tien nadert de
lijkwagen, een bijzondere koets, waar
aan 's lands beste rijtuigbekleders de
laatste dagen met de meeste toewijding
hebben gewerkt. Op de hoeken bran
den vier wit-omfioerste lantarens. Daar
boven wuiven struisveren in de lichte
rililiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiliiiniiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiii
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
BUSSUM, 8 dec. Miljoenen Neder
landers, Engelsen en Belgen hebben
vanmorgen een indrukwekkende repor
tage van de plechtige uitvaart van ko
ningin Wilhelmina op hun scherm kun
ne waarnemen. De volledige staf van
regisseurs en camera-mensen van de
N.T.S. hadden hun voorbereidingen
kennelijk met de grootste zorgvuldig
heid en bovendien met een fantasierijk
inzictn getroffen. Het resultaat van hun
bemoeiingen was dan ook een in praeg-
nar.te en vaak ontroerende beelden sa
mengevatte weergave van de plechtige
gebeurtenissen, zoals zij zich in Den
Haag en in Delft voltrokken. Ook de
commentaren sloten zich over het alge
meen in hun sobere eenvouc 'oed aan
bij datgene, wat op het scherm te zien
was. De N.T.S. verdient ongetwijfeld
hulde voor het feit, dat zij er in slaagde
het Nederlandse volk zo nauw en zo
doeltreffend te betrekken bij een histo
rische, nationale plechtigheid.
bries. In het midden een zilveren
kroon. Daaronder witte draperieën.
Vóór de koets het imposante gespan,
acht zwarte paarden omhangen met
tot over de knie reikende witte kleden,
om het hoofd witte maankappen, voor
de ogen witte kleppen: volmaakt onwe
zenlijk en daarom diepe indruk makend.
Op de bok houdt koetsier Gerrit Loman
met een bundel blanke leidsels in de
hand de koets stil voor het paleis, daar
bij geassisteerd door de koetsiers in
rode jassen, die naast de paarden lo
pen. Zilveren krullen van zijn pruik ko
men onder de goudgalonneerde steek
uit. In september stond Loman op de
zelfde plaats, ook met een achtspan,
toen op de bok van de gouden koets.
Toen juichte men en was er vrolijkheid.
Nü ernst en doodse stilte op het voor
plein.
Doodse stilte ook, wanneer de kamer
heren, in flonkerend groot gala zich
:jgend achter de rouwkoets opstel
len. Voorbereidingen worden getroffen
om de kist in de koets te plaatsen.
IJzeren trapjes worden er omheen
geplaatst. Dan breekt een van de tref
fendste ogenblikken aan van de plech-
i-^hc'd: de blank-houten kist met het
stoffelijk overschot van koningin Wil
helmina wordt op de schouders van
acht dragers jachtopzieners, jachters
en boswachters en langzaam het pa
leis uitgedragen. Militaire bevelen klin
ken, het geweer wordt gepresenteerd,
de Johan Willem Frisokapel speelt zacht
en stemmig het Wilhelmus. Ernstige ge
zichten van hofdignitarissen. In het voor
portaal van het paleis zijn juist zicht
baar het koninklijk paar en de prinses
sen. die met strakke gezichten toekij
ken.
Velen, die de geheel in het wit ge
klede koningin Juliana zo zien staan,
bedenken eerst nu dat de overweldi
gende plechtigheid niet alleen in
houdt dat een volk zijn koningin uit
draagt: ook gaat nu een dochter naar
moeder begraven. Doodstil is net op
het plein wanneer de dragers omzich
tig de kist tussen de witte draperieën
iiimiiiiiiiiiiiimiiiiitiiiiiiiiniiimitMiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiii
In de Grafkelder der Oranjes, aan
de zijde van de regerende vorsten,
wordt vandaag het stoffelijk over
schot bijgezet van Haar, die gedu
rende vijftig jaar onze Koningin is
geweest. Op de ochtend na Haar
overlijden zeide de minister-president,
dat zij voortaan weer Koningin Wil
helmina was. Desondanks heeft men
nog tien dagen lang allerwegen ge
sproken en geschreven over ..Prinses
Wilhelmina. Gebeurde dit uit macht
der gewoonte of bestond er een ge
heimzinnig protokoi, dat deze titel
wenste? Protokoi ol niet, laat het
spraakgebruik Haar in. dankbare na
gedachtenis noemen met de titel
waarmee zij aan de geschiedenis be
hoort: Koningin Wilhelmina.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiuiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiin
Koningin Juliana, in het wit ge
kleed, en prins Bernhard bij het
verlaten van het paleis aan het
Lange Voorhout.