Mayer Amschel en
zijn vijf zonen
In Frankforts Jodenstraat
stond een huis waar een
rood schild uithing
M
taunus 12 M| Stoere gezins
vragen met prettig karakter
Op degelijkheid gebouwd
Geschiedenis van
Betrouwbare
indruk
Beperkt onder
houd
Afwerking
ZATERDAG 8 DECEMBER Wffl
PAGINA 9
ï^mmm
n het voorjaar van 1764 ves
tigde zich aan de Judengasse
Frankfort aan de Main
een twintigjarige handelaar in
tweedehandsgoederen, Mayer
Amschel. De jongeman, telg van
een Joods geslacht, had aanvan
kelijk voor rabbi gestudeerd, maar
toen zijn ouders stierven kon hij
de kosten van die studie niet meer
dragen. Hij werd klerk in de bank
van Oppenheimer te Hannover.
Maar de jonge Mayer wilde niet
wachten op een misschien veelbe
lovende maar mogelijk ook lang
zame carrière in het bankwezen
als employé van een gevestigde
bankier. Hij wilde eigen baas zijn.
Hoewel men in het 18de-eeuwse
Hannover vrij tolerant was tegen-
over de Joden, besloot Mayer toch
naar Frankfort te trekken, waar
het Joodse volksdeel het veel
moeilijker had. Hij keerde terug
naar de stad en de straat waar
zijn voorouders gewoond hadden.
Die voorouders hadden in de Ju
dengasse een huis waar een rood
schild buiten hing, en aan dat
rode schild ontleende de onaan
zienlijke familie de tweede naam,
Rothschild, die haar van andere
Mayers onderscheiden moest.
H. Urs von Balthasar's boek:
Het beschouwende gebed
INTEBTEST -label
aan
klasse-tapijt
""5'
.-avg.'-.-r'- ii-
«||iiS9sr:
i Vim
MM
De Rothschilds
bankiers van
Metternich en
Bismarck
in
Het huis, in het vroegere ghetto van Frankfort aan de Main, van waaruit de
macht van de Rothschilds zich over heel Europa verbreidde.
^tthan
voor de „Rothschild-zuil"
Londense beurs.
in de
Carl Rothschild (Napels)
Amschel Rothschild (Frankfort).
«cob
de stichter van de Parijse tak
Vah het bankiershuis Rothschild.
Het is bijna twee eeuwen geleden dat
Mayer Rothschild zijn zaak opende in
Frankfort, en in de tussentijd heeft die
tweede naam, Rothschild, een magi
sche klank gekregen in Europa en de
wereld. Uit het winkeltje in tweede
handsgoederen aan de Judengasse
groeide een internationaal bankiers
huis dat reeds in het begin van' de
19de eeuw een kolossale macht had.
Mayer Rothschild breidde zijn zaak uit
met een handel in zeldzame munten
die hij aan Europese vorsten placht te
verkopen. En uit die muntenhandel
groeide een bankierszaak. Het begon
met de klandizie van de plaatselijke
grootheid in Frankfort, Prins Willem
van Hessen-Hanau, maar na verloop
van tijd deed Mayer Rothschild zaken
met vele Europese machthebbers. Van
Rothschild Senior, die in 1812 als een
vermogend en machtig man stierf, ging
het financiële talent over op zijn vijf
zoons, die zich over heel Europa ver
spreidden en die een hecht netwerk
bouwden van invloedrijke banken:
Nathan vestigde zijn macht in En
geland, en van daaruit in het hele
Britse imperium, Jacob werd een do
minerende figuur in de Franse fi
nanciële wereldt Salomon troonde in
Wenen, (waar hij de bankier was van
Metternich), Carl heerste in Italië en
Amschel Junior werd, als bankier van
Bismarcks Pruisen, een van de belang
rijkste figuren in het Duitsland van
het midden van de vorige eeuw.
In het wapen van het geslacht Roth
schild vindt men een hand die vijf pij
len omklemt: het symbool van de nau
we samenwerking tussen de vijf broe
ders. De eendracht die sindsdien steeds
tussen de Rothschilds heeft bestaan
wordt ook uitgedrukt in het eerste
woord van hun wapenspreuk: Concor
dia. Door die eendracht kon het Huis
Rothschild staande blijven in de stor
men die in de 19de en 20ste eeuw in
Europa gewoed hebben. Zo overleefde
dit geslacht de Napoleontische tijd en
zelfs Hitiers Jodenvervolging. Welis
waar werd in 1938 de oude Weense
vestiging onder de laarzen van de Na
zi's vernield, maar de internationale
macht van de Rothschilds kon zelfs
door de Führer niet gebroken worden.
Over de veelbewogen en roemrijke
geschiedenis van dit oude ban
kiersgeslacht is een boeiend boek
geschreven door de in Wenen ge
boren Amerikaan Frederic Morton. Zijn
werk ,.The Rothschilds'; (Seeker and
Warburg, London), is in de V.S. al
maandenlang een bestseller. Ieder
schoolkind kent de naam Rothschild,
maar de dragers van die naam ple
gen de publiciteit te schuwen. Als goe
de bankiers houden de meesten van hen
zich persoonlijk op de achtergrond en
de officiële historische stukken die de
opkomst en de groei van het interna
tionale concern zouden kunnen belich
ten, blijven bewaard in de geheime
Rothschild-archieven. Morton heeft ech-
;n schat
kunnen
man laat lezen. Het heeft niet de pre
tentie een wetenschappelijk werk te
zijn, omdat nog te veel essentiële bron
nen ontoegankelijk waren. Maar het is
wel een levendig verteld verhaal, dat
met talrijke aardige anecdotes een
kleurrijk beeld geeft van een van de
meest vermaarde families van Europa.
(Van dit boek is intussen ook een Ne
derlandse editie verschenen bij Becht
in Amsterdam).
Wat hebben de Rothschilds een
grote rol gespeeld in de geschiede
nis van de laatste honderdvijftig jaar!
Jacob Rothschild was Napoleons ge
heime agenten te slim af, Baron Lio
nel was de grote bondgenoot van
Disraeli in de strijd om het Suez-
kanaal, Frankrijks Rothschilds gaven
dit land zijn eerste spoorwegen en
Baron Edmund financierde de kolo
nisering van Palestina. Maar de Roth
schilds verkeerden niet alleen met
staatslieden, maar ook met kunste
naars als Heinrich Heine en Eugène
Delacroix, terwijl zij in de Médoc
in twee chateaux, Mouton Rothschild
en Lafite Rothschild, tot op de dag
van vandaag voortreffelijke wijnen
produceren.
stand kwam echter niet van de zijde
van het Lagerhuis zelf, maar van
het Hogerhuis. Lionels zoon Natha
niel slaagde er later in ook de vol
gende barrière te nemen. Ondanks
Victoria's aanvankelijk verzet werd
hij in 1885 opgenomen in het House
of Lords. De rassendiscriminatie van
het Britse parlement werd door de
Rothschilds gebroken.
Boeiend is in Mortons boek ook het
verhaal van de onderhandelingen tus
sen Himmler en de Rothschilds over de
vrijlating van Baron Louis, die in 1938
in het hoofdkwartier van de Gestapo
in Wenen gevangen werd gehouden. De
Rothschilds slaagden er in Baron Louis
vrij te kopen, en de Weense bankier
vestigde zich in Amerika.
Het boek „The Rothschilds" bevat
een groot aantal fraaie foto's en een
stamboom.
H. BRONKHORST
orton vertelt in zijn boek hoe
Nathan Rothschild in 1815 met
zijn eigen koeriersdienst het
nieuws van de overwinning bij
Waterloo eerder vernam dan de Britse
regering, hetgeen hem in staat stelde
op de Londense beurs een kolossale
slag te slaan. (Nathan stond persoon
lijk aan de kade in Folkestone toen
zijn bode met het schip uit Ostende
arriveerde. De koerier van Wellington
kwam pas veel later in Londen aan.)
In Mortons boek lezen we ook hoe
een Rothschild de eerste Jood was
die tot het Britse Lagerhuis werd toe
gelaten. Lionel de Rothschild, die
zich voor de Liberale partij kandi
daat had laten stellen voor de „City
of London", moest zich overigens zes
keer laten kiezen voor hij eindelijk
zijn zetel mocht innemen. Die tegen-
Een boek over dit onderwerp van
de hand van H. Urs von Baltha-
sar baart opzien bij ieder, die
vertrouwd is met het formaat van
schrijvers wetenschap. Zqn eruditie is
monumentaal. Naar onze mening wordt
zij op die manier het best gekwalifi
ceerd. Ook dit boek legt daar weer een
sprekend getuigenis van af. Von Baltha-
sar heeft zijn studie in drie hoofdstuk
ken verdeeld: de act, het object en de
spanwijdte van de beschouwing. Hij ba
seert zijn uiteenzettingen geheel op de
Schrift, op het Woord Gods, op de Open
baring. Daarbij weet hp achtergronden
en samenhangen open te leggen, waar
van men met verbazing kennis neemt.
Wij hebben de indruk, dat hier een be
nadering van het „mediteren" wordt ge
boden, welke ieder, die de visie van de
auteur in zich opneemt sterk moet aan
spreken. Het is Von Balthasars bedoe
ling de moeilijkheden, die de meeste
mensen bij een poging tot beschouwend
gebed ervaren, weg te nemen. Hij toont
overtuigend aan, dat een echt-christe-
lijk leven het mediterende bidden niet
kan missen en dat het wel degelijk mo
gelijk is voor alwie zich er ernstig op
toelegt. Dit boek is o.i. meesterlijk ge
schreven vanuit een brede en diepe vi
sie op Gods heilsbestel Het is geen een
voudige lectuur, ook al heeft de auteur
zich kennelijk moeite gegeven zich, voor
zijn doen, zo eenvoudig mogelijk uit te
drukken. Wie de moed opbrengt het
werk te bestuderen, zal zich innerlijk
zeer verrijkt voelen. Een prachtig, eigen-
tnds boek, dat menigeen welkom zal
zijn Uitgave: P. Brand, Hilversum.
L.
Advertentie)
ter met veel inspanning toch een schat
van merkwaardige gegevens kunnen
'°n Rothschild, bankier te Wenen verzamelen, waaruit hij een boek wist
*- -samen te stellen dat zich als een ro-
en spoorwegbouwer.
Intertest-étiket. Keurmerk op
tapijten. Garantie voor lang
en fleurig leven.
Garantie tegen mot en kever.
Zekerheid in tapijt-kwadraat.
Intertest.
Toen de eerste felle
sneeuwstormen over
Nederland joegen, za
ten wij achter het stuur
van de nieuwe „kleine" Duit
se Ford, de Taunus 12 M.:
een unieke kans om een wa
gen te leren kennen onder
moeilijke omstandigheden.
Winter-ervaringen met dit
jongste produkt van de Ford
fabrieken in Keulen, dat eerst
op 15 september van dit
jaar zijn opwachting maakte
bij het grote publiek, ontbre
ken nog, al rechtvaardigen
carrosserie en motor gunsti
ge verwachtingen. Want dc
auto is op degelijkheid ge
bouwd: meer dan op felheid
of technisch raffinement.
Onwillekeurig gaat de be
stuurder, die zojuist enige
tijd in de Consul Cortina
heeft rondgereden, vergelij
kingen trekken tussen deze
Duitse Ford en de Engelse
neef uit Dagenham: vooral
ook, omdat beide wagens in
Nederland op de markt wor
den gebracht tegen nagenoeg
dezelfde prijs. De Cortina
kost 5555, de Taunus 12 M
5600. Voor die 45 gul
den méér is de Taunus 12 M
drieënzestig kilo zwaarder en
twee centimeter hoger dan
de Cortina en kan hij ander
halve liter meer brandstof
bergen in de tank (38 liter).
De topsnelheid is dezelfde
(125 kilometer per uur) en
de cilinderinhoud verschilt
weinig. De Cortina-motor
heeft een inhoud van 1198 cc
en de Taunus 12 M-motor
1183 cc. Een bijzonder be
langrijk verschil is wel, dat
de Taunus 12 M is uitgerust
met voorwielaandrijving,
hetgeen voor een Ford uniek
is te noemen.
Al vergelijkend moet het
ons van het hart, dat
de Consul Cortina be
slist een vinniger in
druk maakt. De Taunus 12
M is tamelijk stug, zij het dan
dat er al een groot verschil
was met de allereerste model
len, waarmee wij terstond na
de introduktie tijdens proef
ritten in het heuvelland na-
De Taunus 12 M maakt een forse indruk. Het interieur biedt plaats aan 5 personen.
geen mogelijkheid een hoge
hoed in de auto hebben kun
nen dragen, gesteld dat wij
dat zouden willen. Een ande
re „ruimtelijke" opmerking
is, dat het stuur wat erg dicht
bij de bank staat en dat die
bank wellicht een tikje hoog
is: maar misschien is een en
ander berekend naar de
grootste gemene deler onder
de automobilisten en wij we
ten niet, hoe die er uit ziet.
Een woord van lof ook
over de afwerking. De Duit
sers maken óch bij het_ ver
vaardigen van automobielen
zelden schuldig aan slordig
heden en de nieuwe Taunus
12 M vormt daarop géén
uitzondering. Herkenden wij
in de Consul Cortina op som
mige punten het massa-pro-
dukt, bij de Taunus 12 M is
deze „afkomst" door gron-
moeite. Een groot voordeel
is de winst aan ruimte voor
in, die nog sterker wordt ge
accentueerd door het gemis
van een tunnel voor de car-
danas (als gevolg van de
voorwielaandrijving)Ook
achterin profiteren de passa
giers van deze ruimtewinst.
Alle versnellingen zjjn gesyn
chroniseerd.
Wat betreft het onderhoud
is de auto zeer modern.
Doorsmeren (twee smeer-
punten) om de 5000 kilome
ter; olie verversen om de
10.000 kilometer.
Onze rij-indruk; een goed
hanteerbare en stevige auto
mobiel met een prettig ka
rakter. Een solide familie-
wagen met een naar men
mag aannemen behoorlijk
lange levensduur.
Overigens zjjn wjj er
eerst nu achter geko
men, dat deze wagen,
die aanvankelijk in
Amerika op papier werd ge
zet als de nieuwe kleine
Amerikaanse Ford „de
goedkoopste auto, ooit door
de grote autofabrikanten in
Amerika gemaakt en die
in fabriekscode „The Cardi
nal" werd gedoopt, toch niet
de „gewijde" voorgeschiede
nis heeft, als men op grond
van die naam wellicht ge
neigd zou zijn te veronder
stellen. Uit een serie vogel
namen koos men die van een
tamelijk onbekende vogel,
„the cardinal". Tenslotte zou
het, naar Amerikaanse be
grippen, ook maar een be
scheiden wagen worden.
Toen Amerika vrij plotse
ling het plan van de klei
ne Ford liet varen en de
schetsen naar Keulen ver
huisden, waar de „cardinal"
tenslotte als de Taunus 12 M
gestalte zou krijgen, had
men bij Ford Engeland,
waar men bezig was met het
120 miljoen gulden kostende
Cortina-project, het Ameri
kaanse voorbeeld al gevolgd
en als code-naam een naar
men dacht uit dezelfde sfeer
afkomstige titulatuur geko
zen: Archbishop.
Eerst later bleek, dat men
in heilige ijver naast de roos
had geschoten, want de Ame
rikanen hadden een vogeltje
van geheel andere pluimage
bedoeld. Een kardinale fout,
zo men wil.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiti
De bagageruimte zeer belangrijk voor een familiewagen
voldoet goed. De inhoud bedraagt 0,56 kubieke meter
bij Schwammenaul konden
kennismaken en die naar on
ze ervaring nog minder „los"
te noemen waren. De wa
gen, die wij onlangs op do
Nederlandse wegen beproef
den, had er ongeveer vierdui
zend kilometer opzitten. Wij
vermoeden, dat de Taunus
12 M met een „verstandige
inrij-periode" zeer gediend
is. Men mag zich daarbij af
vragen of de koper van de
Taunus 12 M zo gecharmeerd
zal zijn van felle acceleratie.
(De Cortina bereikt de snel
heid van 100 kilometer per
uur in 27 seconden, de Tau
nus 12 M in 28 seconden).
Het streven een betrouwba
re auto te maken voor de
man met de middelmatige
beurs heeft de ontwerpers al
terstond in bepaalde banen
geleid.
Het percentage kopers, dat
zich een Taunus 12 M aan
schaft om er rallies en races
mee te gaan houden, moet
betrekkelijk klein worden ge
acht. Veel groter is het per
centage kopers, dat de wagen
als werk- en familiewagen
zal gaan gebruiken: de mo
derne combinatie die dank
zij een „aangepast beleid"
van werkgevers, die een kilo-
meterprtjs uitkeren steeds
meer in de praktijk bruikbaar
blijkt
Men dient wel te verstaan,
dat de wagen allerminst
traag is. Wij konden er in het
verkeer verbluffend snel mee
opschieten en dat komt dan
mede dankzij de voorwielaan
drijving die, mits goed benut,
bepaalde voordeler, kan bie
den. Dat als consequentie van
die voorwielaandrijving het
stuur ietwat minder soepel
te hanteren is en de chauf
feur bij bochtenwerk duchtig
zijn handen moet gebruiken,
valt na een uurtje rijden al
niet meer op. Over het aan
leren van de speciale rijtech-
niek, welke een voorwielaan
drijving vraagt, doet men
uiteraard iets langer.
dige afwerking succesvol
gecamoufleerd.
Het dashbord ziet er aan
trekkelijk uit: de grote asbak
staat ten dienste van de véél
rokers. De ontwerper, die
vaststelde dat er twéé sleu
teltjes bij de auto gaan be
horen, een voor portieren en
kofferslot en een ander voor
het contact, heeft onze sym
pathie niet. Hjj veroorzaakte
frequent gezoek naar het
juiste sleuteltje, dat altijd pre
cies het andere bleek te zijn.
De eigenaar van de 12 M
heeft daar natuurlijk na enige
tijd geen last meer mee. De
kofferruimte is royaal voor
een wagen in deze prijsklas
se. Het benzineverbruik be
draagt 1 op 13 tot 1 op 13,5,
afhankelijk van de rijstijl.
Men kan rijden op normale
benzine.
Het schakelen geschiedt
(soepel) met behulp
van een handle aan het
stuur; hoewel we per
soonlijk voorstander zijn van
de traditionele pook, verliep
het „overschakelen" zonder
Winter: moeilijke tijd voor de auto.
In de al eerder genoemde
sneeuwstormen hield de
Taunus 12 M zich uitste
kend. De grip op de weg
gaf vertrouwen, de rem
men voldeden best en over
de verwarming niets dan lof.
Ventilatie-ruitjes voor en ach.
ter maken het mogelijk dat
men bij verstandig gebruik
ervan niet met beslagen
ramen behoeft te tobben.
Het uitzicht is royaal, het
plafond laag. Wij zouden met
Het dashbord ziet er over
zichtelijk uit. Heel verstan
dig is het contact-slot links
geplaatst, zodat de grijpgrage
kleuter voor wie op de
voorbank als „derde man'
behoorlijk plaats is zich
moet beperken tot de knop
van het dashbordkastje. Uit
veiligheidsoverwegingen is de
stuurkolom diep verzonken.
De winter is een zware
tijd voor uw auto. De
meeste wagens over
nachten buiten en hoe
wel ze daar „tegen-moeten-
kunnen", kan dit tal van
moeilijkheden opleveren,
vooral, wanneer de „baas"
verkeerd reageert. Zo mag
de automobilist, wanneer hij
's ochtends zqn wagen te
rugvindt met een bevroren
deurslot, nooit de schroeven
draaier of de hamer erbij
halen. Evenmin moet hij,
zoals zo vaak gebeurt, met
een mesje in het slot gaan
„prutsen". Veel meer effect
zal hij boeken, wanneer hij
het sleuteltje even met een
aansteker verwarmt en het
daarna in het slot steekt,
dat op deze manier boven
dien gaaf blijft. Wilt ge deze
moeilijkheid voorkomen,
spuit dan, vóór het gaat vrie
zen, wat grafiet in het slot.
Een ander onderdeel dat
het 's winters moeilijk heeft
zijn de bladen van de rui
tenwisser. Wanneer de bla
den op de ruit zijn vastge
vroren ruk ze dan niet in
eens los. Verstandig is het,
's avonds een stukje karton
tussen wissers en glas te
klemmen. De automobilist,
die bü vorst zijn wagen op
de handrem zet, draagt er
ook op deze manier toe bü
het „buitenleven" van de
wagen gevaarlpker te ma
ken dan nodig is. Omdat de
bowden-kabels kunnen vast
vriezen doet nü er veel ver
standiger aan, een steen
voor het wiel te leggen, als
dat bpvoorbeeld op een
helling noodzakelijk zou
zijn.
Ste.' uzelf, wanneer ge de
wagen ginds buiten in de
kou ziet staan, de volgende
vragen:
1. Is de olie in carter en
cardan niet te dik?
2. Is de radiator gevuld
met anti-vries?
3. Zit er ook anti-vries in
het tankje van de ruiten
sproeier?
4. Is de accu nog onlangs
gecontroleerd (de accu
krpgt het na een koude
nacht zwaar, want het star
ten van een steenkoude
motor vraagt véél energie.
Zorg dat de accupolen niet
geoxydeerd zijn en dat het
water op peil is.
5. Zpn lak, chroom en on
derkant van de wagen vol
doende beschermd?
Vooral het chroom krijgt
s winters erg te lijden van
het gevaarlijke pekel, waar
mee men de wegen ontdooit.
Insmeren met zuurvrije vase
line al „toont" dit ook
niet zo mooi is geen over
bodige luxe. Persoonlijk heb
ben wp goede successen ge
boekt met een dunne plas-
ticlaag, die op het chroom
kan worden uitgestreken.
Controleer uw banden: een
slippartij op een gladde weg
kan duurder zijn dan een
stel nieuwe banden. Zorg, dat
ge altijd een krabbertje in
de auto hebt liggen, een
strookje rubber of zacht plas
tic bijvoorbeeld. Ijs aan de
buitenkant van de ruiten
kan ook verwijderd worden
met een zakmesje, een
scherp stukje blik of een bei
teltje, maar wie er prps op
stelt dat de ruiten ook na de
behandeling nog gaaf blij
ven, doet er goed aan iets
te nemen, dat zachter is. Te
gen beslagen raampjes zijn
speciale anti-condens-doekjes
in de handel. Er bestaan
zelfs pasta's, die het beslaan
voor enige tijd tegengaan.
Zorg er in elk geval voor,
dat de ruiten schoon zijn.
Vooral op gladde wegen heeft
u goed uitzicht dubbel en
dwars nodig.
Heb tenslotte begrip voor
uw accu. Blijf niet dóór
starten als do motor op een
koude ochtend niet wil „pak-,
ken". Denk er aan, dat de
accu, na een startperiode
van bijvoorbeeld vijf secon
den, tenminste eenzelfde pe
riode van vjjf seconden no
dig heeft om weer „op adem
te komen." Nog langer wach
ten is nóg beter. Driftig
dóór-starten leidde meer dan
eens tot moeizaam duwen.
