ALS HET OM
SECONDEN
GAAT
Veel kinderen
Eigen rechter
Probleem
POTTER Sp
..LINIA~
Den Haag investeert
PAGINA
De heer C. A. Otten, foto
journalist, Heycopstraat 6,
Utrecht en deelnemer no.14
OPERATIE SO.OOO ENGLEBERT
moet kunnen vertrouwen op
zijn banden als hij achter
„nieuws" aanzit.
Hoezeer hij op Englebert
kan rekenen, blijkt wel uit
de notities in zijn „logboek":
jjiglebert
Door m ijn werk moet ik vaak snel optrek -
ken, dan weer plotseling afremmen en
bochten met hoge snelheid nemen.
Dank zij mijn Englebert-banden kan ik
dat alles veilig doen.
Mijn wagen laat zich verder uiterst licht
besturen. Geen last van tramrails. Geen
last van piepen in de bochten".
Ja, Englebert-banden zijn bovenal veilige
banden. Zij vergroten het rijcomfort aan
zienlijk en zorgen voor een betere wegligging
ook onder de meest slechte omstandigheden.
Dat ondervinden dagelijks alle 50
objectieve deelnemers aan „Ope
ratie 50.000". (Zij rijden jaarlijks
minstens 50.000 km). Zij profi
teren van de 3 markante verbete
ringen van de 2nieuwe Englebert-
banden 33 en Max:
veiligheid door afgeronde
schouders (vaste weglig
ging)
zuinigheid door schuin-
gelijnd loopvlakprofiel
geruisloosheid door
asymmetrische tekening.
Liturgische weekkalender
0 0
MTNTHOLM llfts
Tc^cn hoest en'Keelpit
Uitwerking frappant
£ngleb&rt
(Advertentie)
ZONDAG 16 december: 3e zondag v. d
Advent; eigen Mis; credo; pref. v. d.
H. Drieëenheid paars of rose.
MAANDAG: Mis v. d. zondag paars.
DINSDAG: idem.
WOENSDAG: Mis van quatertemper
woensdag paars ofwel: Gulden Mis.
2e geb. van de quatertemperwoensdag,
pref. v. d. H. Maagd Maria wit.
DONDEDAG: Mis van deze zondag
paars.
VRIJDAG: H. Thomas, apostel; eigen
Mis: 2e geb. v. d. quatertempervrijdag:
credo; pref. v. d. apostelen rood.
ZATERDAG: Mis v. d quatertemper
zaterdag paars. Utrecht, Groningen
en Haarlem: 2e geb. H. Hunger.
ZONDAG 23 december: 4e zondag v d
Advent; eigen Mis; credo; pref. v. d. H.
Drieëenheid paars.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 14 dec. B. en W.
hebben de raad een investeringsplan
voorgelegd voor 1963/64 tot een totaal
bedrag van zeventig miljoen gulden. In
C't bedrag zijn niet begrepen de kos
ten voor de woningbouw en de vijf
miljoen gulden die worden uitgetrok
ken voor asfaltering van een aantal
straten.
Het grote bedrag wordt geïnvesteerd
in de sector economische zaken,
waarvoor de uitgaven geraamd worden
op ruim 24 miljoen gulden. Openbare
werken vergen zestien miljoen, onder
wijs, kunsten en sportzaken dertien
miljoen en eenzelfde bedrag zal worden
uitgegeven aan de stadsontwikkeling en
volkshuisvesting exclusief de kosten
van de woningbouw.
Een rechtzaal ergens in Nederland.
Achter de groene tafel de politie
rechter. Een snikkende verdach
te, zo op het oog een „keurige
vrouw" van omstreeks veertig jaar.
Haar tranen maken niet veel indruk
zoals ze dat evenmin hadden gedaan
in het „zweetkamertje" van het wa
renhuis waar ze acht weken geleden
op heterdaad werd betrapt bij het weg
nemen van een doosje kleurpotloden.
Ze was, had ze toen in het kantoortje van
gebracht en dus in elke statistiek bui
ten beschouwing moeten blijven. Al
houden al heel wat directies zich aan
de regel: bij elk geval wordt de politie
ingeschakeld nog altijd zijn er zaken
waar men op grond van verschillende
overwegingen zelf selecteert. Er wordt
dan meestal uit drie mogelijkheden ge
kozen: wie op diefstal is betrapt wordt
met een stevige uitbrander (en soms
met het verbod de winkel nog ooit te
betreden) naar huis gestuurd, een re-
Dit bordje hangt als waarschuwing ir
De directeur verwacht er zóveel heil i
grootwinkelbedrijven ter i
bedrijven ln het buitenland oriëntatie
en inspiratie gaan opdoen, brengen zij
altijd en overal wei de diefstal ter
tafel.
Wij spraken de filiaalchef van een
warenhuis in Heerlen het grootste
van Limburg die zojuist van een
reis naar de V.S. was teruggekeerd.
In zijn zaak loopt een bedryfsrecher-
cheur rond die, wanneer hij alleen al
op eventuele diefstal door bezoekers
let, de hele dag druk in touw is. Die
chef heeft in Amerika kennisgemaakt
met het systeem van verzegeling van
tassen. Wanneer de klant de zaak be
treedt wordt zijn tas ogenblikkelijk
door een rechercheur dichtgeknipt, of
hl) nu wel of niet met mand of wa
gentje van het warenhuis wil gaan
winkelen. Wil hij vóór hl) de zaak
(waar enkele tientallen bedrüfsrecher-
cheurs het doen en laten van de klan
ten nauwkeurig volgen) verlaat, het ze
gel verbreken, dan impliceert dat con
trole van zijn tas by de uitgang. Het
Is een systeem dat zeker een waar
borg biedt: de klant rekent de arti
kelen die hij in mand of wagen heeft
meegenomen bij de „sluis-kassa" af
en kan zijn tas niet gebruiken om wa
ren mee te nemen zonder te betalen.
„Het Amerikaanse publiek", zegt de
Heerlense filiaalchef, „accepteert die
gang van zaken zonder protest, maar
hier zou je het niet moeten proberen".
De Nederlandse winkel- en waren-
huisdirecties zijn er inderdaad over
het algemeen huiverig voor, het pu
bliek door al te duidelijke veilig
heidsmaatregelen een gevoel van on
behagen te bezorgen. De directeur
van een vijftal Amsterdamse zelfbe
dieningswinkels ln de levensmidde
lenbranche is over die drempel heen
gestapt. HU heeft in zijn filialen
bordjes laten ophangen: een be-
betraand vrouwenkopje achter tra
lies, met de woorden „Niet betalen
by de kassa leidt tot nare gevolgen".
Een wat huilerig geheel, maar de
betreffende directeur verwacht er
een belangryke psychologische, pre
ventieve werking van. Hy heeft zijn
idee de vereniging van grootwinkel-
bedryven ter navolging aanbevolen.
Wie zou verwachten dat elk waren
huis en grootwinkelbedryf er een of
meer eigen rechercheurs op na zou
houden, komt bedrogen uit. Zeker, der
gelijke zaken zijn er hier en daar wel
en de directies tonen zich over de
verrichtingen van hun controleurs heel
tevreden. Maar over het algemeen
weet eerder ervaren winkelpersoneel
dan een speciale controleploeg die van
buiten het bedrijf is aangetrokken, ge
vallen van diefstal te constateren.
De winkelende klant vertoont een ge-
vljf Amsterdamse zelfbedieningszaken,
an, dat hij zijn idee de vereniging van
avolging heeft aanbevolen.
dragspatroon dat een oudere verkoop
ster of verkoper in de loop der jaren
door en door is gaan kennen. Afwy-
kingen van dat patroon, ogenschijnlijk
hoe onbetekenend ook, worden door
het personeel veelal verbluffend snel
onderkend. En by meer dan één zaak
zyn het altijd dezelfde „gehaaide" ver--
koopsters, die winkeldieven of -dieveg
gen op heterdaad betrappen, ze tot
buiten de winkeldeur volgen en de ze
kere schroom overwinnen, hen daar
aan te spreken om „even mee te gaan".
Maar tracht deze dames niet op drukke
dagen, in de Sint Nicolaas- of oprui-
mingstyd buiten haar eigen afdeling
door de zaak te laten surveilleren. Dan
biyken ze teveel uit hun doen te zijn
om ook maar één geval van diefstal
te constateren. De feeling is dan bul
ten bedryf dezelfde feeling die parti
culiere rechercheurs zo zelden bhjken
te bézitten.
Men mag aannemen dat de frequen
tie van winkeldiefstal relatief over het
gehele land dezelfde is. Dat er ln elk
van de grootste winkels en warenhui
zen in de grote steden Rotterdam, Den
Haag, Amsterdam en Utrecht per week
wel vier, vijf personen op diefstal wor
den betrapt, is alleen een kwestie van
grootte van de zaak: hoe uitgebreider
de oppervlakte, hoe moeilijker de con
trole. Politie en directies schatten, dat
drie- tot viermaal zoveel winkel- en wa
renhuisdiefstallen worden gepleegd als
er worden ontdekt.
Tussen de tachtig en negentig pro
cent van de meerderjarige daders
zyn vrouwen; wanneer een man als
winkeldief opereert, doet hy dat
meestal nog wel ln samenwerking met
een vrouw. De meeste volwassen win
keldievegges zyn tussen de veertig
en vijftig jaar oud. En byna altüd
zijn zy gelegenheidsdievegges: een re
delijk motief voor hun daad ontbreekt,
z(j zijn nog nooit met de politie ln
aanraking geweest, hebben het ge-
stolene helemaal niet nodig of kun
nen het in elk geval gemakkeiyk be
talen. In de tas van e'en vrouw die
kortgeleden in een warenhuis op dief
stal werd betrapt, vond men een aan
haar man gezonden belastingbiljet;
hy werd voor ruim 70.000 aan in
komen aangeslagen.
Misschien brengt een psychische
dwang sommigen tot stelen, zeker is
dat er voor de meesten geen rem ls
om hen van diefstal te weerhouden.
Vooral de wyze van uitstallen van de
goederen, zoals die vandaag de dag ln
vele grote zaken wordt toegepast het
publiek zoveel, zo goed en zo gemakke
iyk mogeiyk laten zien, alles op lange
„gondola's" in plaats van traditionele
toonbanken opgestapeld deze wyze
van uitstallen betekent een tè grote
Grammofoonplaten zijn nog steeds bij winkeldieven in trek. Meestal zijn het
teenagers en studenten die in één snelle greep hun collectie met een aantal
exemplaren weten te vergroten. Een collectie die niet zelden in zijn geheel bij
elkaar is gestolen.
verleiding. De gelegenheid is er, de
dief is snel „gemaakt". En de deskun
digen zün het er niet over eens. of de
kleptomanie by dit alles nu al dan niet
een rol van belang speelt.
Zij heeft haar plastic winkelmand (rechts boven in de spiegel) keurig met bood
schappen gevuld. Straks zal ze voor alles bij de uitgang eerlijk de volle prijs
betalen. Maar in haar tas zit dan ook een pakje vlees, schichtig weggemoffeld,
dat ze zichzelf cadeau heeft gedaan. „Doe het zelf' in de moderne discount-winkel.
van politie en bedrijfsleiders hebben
dat allang geleden aangetoond, voor
al in het buitenland, waar de wa
renhuisdiefstal reeds een halve eeuw
geleden tot het nemen van speciale
maatregelen dwong. In hoeverre de
komst van de zelfbedieningswinkels
(die overigens kunnen werken met
elders onmogeiyke controlesystemen
als één uitgang en één kassa of kas
sa-groep), de diefstalfrequentie heeft
verhoogd, kan nog niet worden be
cijferd. Maar de politierechter zal het
er druk mee blijven hebben. Wie al
niet by zijn eerste winkeldiefstal
wordt gepakt loopt, als hy het die
venpad blijft volgen, toch vroeg of
laat tegen de lamp.
Een kleine jongen voelde dat mis
schien onbewust aan. toen hy vorige
week rondscharrelde in een warenhuis
in Amstelveens nieuwe winkelcentrum
(waar men in één jaar ook al vele
malen de activiteiten van winkeldieven
heeft vastgesteld). Op de afdeling
schrijfwaren zag een winkelende re
chercheur hem zaterdagmiddag een
glinsterende passerdoos openen, bekij
ken, dichtdoen en terugleggen. De jon
gen verdween. Maar even later kwam
hij terug, opnieuw door de fraaie pas
sers aangetrokken. Wéér bekeek hy ze,
kennelijk zenuwachtig. Wéér verdween
hü. En wéér keerde hy terug om al
dat moois met glansogen te onderzoe
ken. Tot hij plotseling de doos neer
smeet en de zaak uitrende. Zonder
ook maar iets te hebben meegenomen.
Hy was van de verleiding geschrok
ken, maar er nog net niet voor ge
zwicht.
PAUL KLARE
Polen Het elfde plenum van cie
Poolse verenigde arbeiders (com»11"
nistische) party zal op 17 decent®'
aanvangen. Het plenum zal zich bez g
houden met het hoger onderwijs en
tenschappelyke onderzoekingen. (UPt
""~~n
Xenzaam rijdt het locomotiefje nog ove
de tas om straks als verjaardagscadeautje
r ook wel bij. Er is immers een goei
opnieuw haar slag te slaan. Wa
de flllaalehef onder vertoon van veel
verdriet gehakkeld, helemaal niet op
diefstal uitgeweest. Maar bü de pot
loden die daar zo gemakkeiyk voor het
grijpen lagen, was ze voor de verlei
ding bezweken. Bij fouillering kwa
men er echter nog meer niet-betaalde
artikelen, van het zelfde warenhuis èn
van een ander aan de overkant van
de straat, uit haar tas tevoorschyn:
een truitje, een broodzaag, twee rok
ken, een rasp en een scheerapparaat.
Allemaal „per ongeluk" meegenomen.
In haar woning werd nog eens voor
enkele honderden guldens aan gestolen
goed gevonden. Het was duidelyk: zy
maakt» van stelen haar beroep of ging
er althans regelmatig voor op stap.
En de recherche zag haar stelling op
nieuw bewezen: „We krijgen dergelijke
mensen niet gauw te pakken, maar
als het lukt, is het ook raak".
Elk jaar wordt er voor een aanzien-
U)k bedrag uit winkels en warenhuizen
gestolen, voor meer dan ja: voor
Sóeveel eigenlijk? Niemand die het
antwoord weet te geven. Het manco-
cyfer dat aan het eind van het jaar
op de balans verschynt, is geen maat-
•taf. Vodral by de grotere bedrijvn
ls de derving zeker niet alleen het ge
volg van diefstal. Daar zyn ook andere
zaken in het spel: breuk, verschrü--
ving in de administratieve verwerking
van de goederen, foutieve „pryzing".*
Er zijn werenhuisdirecties die de helft
van het manco op rekening van al of
niet professionele winkeldieven schry-
ven; dat betekent vijftigduizend gulden
op een tekort van een ton. Maar veel
houvast is er niet. Oók niet by het
vaststellen van het aantal gepleegde
winkeldiefstallen. Zelfs de Haagse po-
litie-inspecteur C. N. Peyster, thans
commissaris te Vlaardingen, kwam in
zijn proefschrift met de veelzeggende
titel. „De onbekende misdaad", waar
op hy inmiddels alweeT vyf jaar gele
den promoveerde tot doctor in de rechts
geleerdheid, op deze punten tot niet
veel meer dan schattingen. En hy had
er toch heel wat onderzoekingen en be
rekeningen met betrekking tot de win
kel- en warenhuisdiefstal voor achter
de rug.
Een struikelblok voor ieder die zich
een exact beeld van de winkel- en wa
renhuisdiefstal wil vormen, is nog
steeds het feit dat lang niet alle ge
vallen ter kennis van de politie worden
de rails rond. De wagon verdwijnt in
te dienen. Misschien is dan de locomotief
le kans dat de dievegge terugkomt om
heb je aan een wagon-alléén
classeringsvererviging wordt in de
arm genomen, of men waarschuwt de
politie.
Deze laatste is overigens verre
van ingenomen met een dergeiyke
„voor-selectie": wie is de winkelchef
of bedryfsrechercheur (ook al is hy
dan oud-politieman), dat hy op de
stoel vi.n de rechter mag gaan zit
ten? Dat dit systeem zyn twyfelach-
tige kanten heeft is inmiddels wel ge
bleken uit een aantal rechtzaken, dat
met winkeldiefstallen verband hield.
Maar niet de dief of dievegge
stond daar terecht, maar de filiaal
chef, die had gemeend eigen rechter
te moeten spelen en de betrapte klant
een stevige „boete" had opgelegd,
een bedrag dat de waarde van het
gestolen artikel verre overtrof.
Wel elke winkeldiefstal bü le politie
melden dus. De justitie zal dan wel
uitmaken wat er moet gebeuren
daarvoor is zy er immers. Zelfs wan
neer er geen veroordeling volgt (heel
wat zaken van „eerstelingen" worden
geseponeerd) zal de schrik van het
contact met de politie, het proces-ver
baal, de betrokken man of vrouw waar-
schyniyk el büblüven: een kwestie
van preventie dus. Bovendien kent
juist de justitie de wegen om organi
saties op het gebied van de reclasse
ring e.d. in te schakelen. Dat aange-
ven-zonder-aanziens-des-persoons mag
bikkelhard schynen, er mag eens na
righeid uit voortkomen die achteraf
bezien misschien beter had kunnen
worden vermeden, het ïykt toch de
enige weg waarlangs aan het probleem
van de winkel- en warenhuisdiefstal al
thans iets kan worden gedaan.
Dat hier voor de directies inderdaad
van een probleem sprake is, wordt wel
bewezen door het feit dat men zich
regelmatig gezamenlijk beraadt op
maatregelen, het de aspirant-wlnkef-
dief zo moeilyk mogelijk te maken.
Wanneer vertegenwoordigers van Ne
derlandse warenhuizen en grootwinkel-
Bü de minderjarige daders van
wie er zeer velen zyn bestaat de
meerderheid uit jongens. Halve school
klassen trekken cr soms. Individueel of
in groepjes, op uit. Niet omdat zij door
de ouders zouden worden gezonden (dat
komt maar zelden voor), maar omdat
zy voor elkaar niet willen onderdoen,
er een soort steelwedstrüd van maken,
een bezigheid die gemakkeiyk kijk
er de kranteberichten maar op na
in geregelde strooptochten door soms
straf georganiseerde jeugdbenden kan
verkeren. Richt de interesse van vol
wassen delinquenten zich meestal op
byous, parfumerieën en kleinere kle
dingstukken, bij kinderen staat natuur-
ïyk het speelgoed voorop. Meisjes ne
men verder óók nogal eens graag een
flesje parfum, een armband of broche
en verder snoepgoed mee. Jongens wor
den byzonder aangetrokken door de af
deling schrijfwaren ze gaan soms
met broekzakken vol ballpoints de
straat op en ontwikkelen zich de
laatste tüd tot doe-het-zelvers in dub
bele zin: heel wat kleinere stukken ge
reedschap worden door winkeldiefjes uit
de bakken weggemoffeld.
De praktyk heeft bewezen, dat wie
eenmaal een geslaagde winkeldiefstal
heeft gepleegd, gemakkeiyk een twee
de keer zwicht en al een gevaarlijk
stuk op de weg van de professionele
wlnkeld'ef heeft afgelegd. De waren
huizen kennen die typen, ook al zUn ze
nog nimmer veroordeeld of zelfs maar
betrapt. Telkens wanneer ze de zaak
binnenkomen dat kan elke dag een
of meer malen zyn! wordt het per
soneel op hun aanwezigheid attent ge
maakt. En de zaken waarschuwen el-
kaqr. wanneer deze of gene kenneiyu
weer met duistere bedoelingen op pad
is.
Maar zelfs de meest gespannen col
lectieve waakzaamheid ltan dan nog
geen nieuwe diefstal voorkomen. Een
frappant voorbeeld. Op de speelgoed
afdeling van een groot warenhuis was
een treinwagon verdwenen. Er waren
verdenkingen tegen een bepaalde vrouw
en dagenlang postte de afdelingschef
achter een pilaar vanwaar hy de res
terende locomotief en wagon geen ogen
blik uit het oog wilde verliezen. De
vermoedelyke daderes zou, dacht hü,
wel terugkomen want aan een wagon
alléén had ze niet veel. Ze is weerge
keerd: na twee dagen verdween de wa
gon en nog eens drie dagen later
werd ook de locomotief vermist. De
afdelingschef knarst er nóg de tanden
over, want hy heeft van de beide dief
stallen niets bemerkt.
Er is één belangryk facet aan het
fenomeen winkeldiefstal: al is het dan
een schaduwdelict, waarvan het moei
lijk is de exacte omvang te bepalen
wie zich eraan schuldig maakt loopt
ééns tegen de lamp, al kan dat soms
wel enkele Jaren duren. De ervaringen
(Advertentie)
