Er zijn nog zeerovers
BRUNEI EN NOORD-BORNEO
WETEN ER VAN MEE TE PRATEN
Voormalige piraten nu
in regeringsdienst
I
HVB-PROGRAMMA
Schrijvers zijn hevig verbolgen
De letterkunde komt er
nog altijd bekaaid af
E
D
D
UW BOOM STAAT
MUURVAST
SALON STOKER
Drie jaar voor
messesteker
STEREO-platen
g_
m
Sfeer E.G.K.S,
Nederland
opgeklaard
paginaJ
Piratenjenever....
Ex-piraten als politie
Emilio Salgari
Brunei, klein
maar rijk
ONGEVAL BIJ
HOOGOVENS
hmdóJwmml
Kerstboomstandaard
vanaf f 2.60
SCHOUS VAN 1854
V ervoer starieven
DONDERDAG 20 DECEMBER 1962
en...
IN DE ZUID-CHINESE ZEE WEMELT het ook
heden ten dage nog van piraten. De zeeroverij,
er van oudsher uitgeoefend, bloeide na de Tweede
Wereldoorlog weer op en het is niet onwaarschijn
lijk, dat sjeik Azahari, de man, die van het rijke
protectoraat Brunei de kern voor een Verenigde
Staten van Borneo wil maken, in de gelederen
van zijn rebellenlegertje talrijke piraten telt.
Want de halfwilde bewoners van de Soeloe- of
Soeloek-eilanden en ook die van tal van andere,
in deze contreien vrijwel van de wereld afgeslo
ten liggende eilanden, beschouwen het vechten en
roven als een dankbaar beroep. Ze oefenen het
met groot zeemanschap en militair goed geoefend
uit. En wel sinds de Amerikanen hen van allerlei
wapenen voorzagen, toen ze zich opmaakten, via
de Philippijnen Japan te bedwingen. De Soeloes
en Biau's, de Illanoeni en de Obiani, de Moro's,
en hoe al die volkjes in 't zuiden van de archipel
der Philippijnen en rond Celebes heten, waren
tijdens de Tweede Wereldoorlog in hun element.
De smokkelarij zowel als de piraterij zijn er bijzonder lucratief.
Menigmaal gaan ze in elkander over, deze bedrijven van lieden, die
weinig onderscheid maken tussen het mijn en dijn. Terwijl de
Chinese zeeroverij, welke in het tijdvak tussen de twee wereld
oorlogen de wateren van het Verre Oosten onveilig maakte, zelfs
voor grote schepen, vrijwel de kop kon worden ingedrukt, bloeide
die der Soeloes en hun kornuiten op. Nog kort vóór de Tweede
Wereldoorlog moesten de Amerikanen, die zoals bekend toenmaals
de Philippijnen onder hun bestuur hadden, telkens weer tegen de
vermetele zeerovers optreden. Ze organiseerden menige straf
expeditie, maar, wanneer het ene zeeroversnest platgebrand was,
ontstond er een ander. De controle is in deze streken uiterst moei
lijk. Zo is het ook nog heden ten dage. Van Brunei en Noord Borneo
uit probeert de R.A F. enig toezicht uit te oefenen, o.a. met heli
kopters. Maar dit neemt niet weg, dat menig handelsscheepje gekaapt
of leeggeroofd wordt, ook op hun eigen gebied. Onder de zeerovers
zijn figuren met een sinistere naam van Hongkong tot Singapore. Zo
b.v. Abdoel Kalil, een Mohammedaanse zeerover. Hij is sinds een
tiental jaren de schrik van de Zuid-Chinese Zee, haar doorkruisend
met zijn kaperschip „Ailsa Craigeen z.g. „koempit". Zo'n koempit
is een betrekkelijk laag vaartuig, dat niet gemakkelijk door vlieg
tuigen te ontdekken valt. De „Ailsa Graig" is van een grote motor
voorzien en bovendien uitgerust met vier buitenboordmotoren van
elk vijftig p.k.!
Door de Amerikanen getraind, ondernamen ze
commandotochten naar de steunpunten der
Japanners in de Zuid-Chinese Zee. Vaak waren
die slechts zwak bezet. Menigmaal wisten de in
deze omgeving goed bekeude inlanders belang
rijke successen te behalen. De Japanners stonden
er vrijwel machteloos tegenover. Een groot aantal
eilanden is onbewoond en biedt schier ontoegan
kelijke schuilplaatsen voor in de zeeguerilla op
geleide avonturiers. De Amerikanen waren
buitengewoon vrijgevig met hun materiaal. Heel
wat daarvan is door hun bruine bondgenoten
veilig opgeborgen, voor later tijden...- En deze
tijden kwamen, toen de oorlog geëindigd was. De
„partisanen van de zee" werden zeerovers, belust
op het zich herstellende handelsverkeer tussen
Borneo, de Philippijnen, Malakka, Hongkong en
Formosa. In dit handelsverkeer speelde smokkel
handel een grote rol, speciaal die van sigaretten
mensen.
Dit piratenschip zwerft als een
soort spookschip rond en ver
dwijnt na elke roofoverval spoor
loos.... Van een andere beruchte
piraat, Papoedin genaamd, heeft
men de laatste tijd niets meer ge
hoord. Het is niet onmogelijk, dat
hij bij een gevecht gedood is of
wellicht door een concurrent naar
de andere wereld geholpen. De
piraten enteren overigens niet
alleen schepen, maar ondernemen
ook strooptochten te land, geheel
naar het voorbeeld der com
mando's" uit de oorlog. Nog in
september j l. drongen ze het
stadje Toengkoe binnen, niet ver
van Sandokan in Noord-Borneo
gelegen en roofden er de winkels
der Chinese kooplieden leeg....
HET „PASSENDE" GESCHENK
:or
en valt niet uit in een
met en zonder watervulling
Pipi
HM
y gaffel .m,
wmiMM
I
U-
VOOR GESCHENKEN
Bijoux en Parfumerieën
Sf***'
Er wordt door het Engelse bestuur
veel gedaan om de zeeroverij tegen te
gaan, maar zoals gezegd, het is een
uiterst moeilijke taak, ook al vanwege
de enorme uitgestrektheid van het ge
bied, waarin de piraterijen bedreven wor
den. Er liggen bovendien bijna achtdui
zend grotere en kleinere eilandjes in,
waarvan gelijk gezegd een aantal onbe
woond is.
De piraten hebben om zo te zeggen hun
opleiding genoten tijdens de raids, welke
Wapenen der zeerovers, nog uit de
vorige eeuw afkomstig, maar ze be
schikken ook over lichte mitrailleurs
en stenguns.
op de toekomst De Soeloe eilanden
behoren tot de heden ten dage onafhan
kelijke Philippijnen. Het centrale gezag te
Manilla is inmiddels niet in staat er ge
regeld toezicht te houden. De bevolking
der zuidelijkste eilanden is gedeeltelijk
christen, gedeeltelijk mohammedaans. Het
is vooral onder de Mohammedaanse Mo
ros dat rekruten kunnen geworven wor
den voor de rangen der piraten en smok
kelaars. De contrabande bestaat niet al
leen uit kopra en sigaretten alsmede
mensen, dbch ook uit specerijen en kost
bare houtsoorten. Van Hongkong komen
zijde en linnen, uit Japan radio's en te
levisie-toestellen. Ze worden via Noord-
Borneo naar de Philippijnen gesmokkeld,
waar de import ervan verboden of gecon-
tingenteerd is.
Tot de smokkelwaar behoort ook de
bast van de mangroveboom, waaruit een
sterke drank vervaardigd wordt, koetsj
geheten en bijgenaamd de piratenjene
ver. De zeepoli tie hield verleden jaar 43
prauwen volgeladen met mangrovebast
aan en arresteerde 113 personen, bezig
met het verzamelen ervan.
De Chinese kooplieden op de Philippij
nen betrekken al die voor de bevolking
der grotere steden van de archipel bege
renswaardige dingen via hun collega's op
Borneo. Het clandestiene handelsverkeer
is vrij aanzienlijk. Uiteraard hebben de
zeerovers het in het bijzonder hierop ge-
zê in de Tweede Wereldoorlog tegen de munt, omdat de smokkelaars geen be-
Japanse bases en steunpunten op de Phi- scherming van de politie te water of te
lippijnen. Celebes en Borneo ondernamen land kunnen zoeken .Enkele jaren gele-
Het is niet onwaarschijnlijk, dat een deel den vervingen de Chinese kooplieden van
van de bewapening der rebellen afkom- Noord Borneo hun langzame prauwen
stig is uit geheime „arsenalen", door hen voor snellere „Koempits", waarvan ze
tijdens de oorlog aangelegd, met het oog er ruim tweehonderd lieten bouwen. D#
„koempits", waarmee ze hun langs de
normale weg betrokken of geleverd wor
dende handelswaren verschepen, laten
ze door bewapende motorboten van de
z.g. zeepolitie escorteren.
Deze zeepolitie bestaat hoofdzakelijk
uit voormalige piraten. Ze hebben het
toch altijd nogal gevaarlijke handwerk
opgegeven voor 'n niet zo slechts betaald
baantje in regeringsdienst. De politie pa
trouilleert geregeld langs de kusten en
stoomt zo ver mogelijk de rivieren op,
waarlangs de plantages liggen, die meest
al slechts zwak door versterkte posten
hier en daar beschermd zijn. Deze planta
ges worden menigmaal door de piraten
gebrandschat. De Chinese kooplieden, ver
enigd in een financieel sterke organisatie,
stelden enkele jaren geleden een aanzien
lijk bedrag ter beschikking van de zee
politie en wisten tevens gedaan te krij
gen dat uit Singapore vliegtuigen van de
R. A. F. en lichte eenheden van de Royal
Navy naar de door de piraten verpeste
wateren werden gezonden. De zeepolitie
werd toen door Engelse mariniers ook
voor de jungleoorlog opgeleid. Kort gele
den moest inmiddels toch nog het vlieg
kampschip „Bulwark" worden ingezet,
dat in de omgeving van het eiland Banggi
met behulp van enkele helikopters een
zuveringsactie hield, waarbij een aantal
zeerovers gevat kon worden. Enkele ston
den voor de rechtbank te Jesselton te
recht en werden tot lange gevangenis
straffen veroordeeld.
Heden ten dage is vrijwel de hele zee
politie van Noord-Borneo, in totaal 1500
man, voor de strijd tégen de zeeroverij
mobiel gemaakt. Stoottroepen er van zijn
de Doesoeni, leden van een Dajakstam,
eens berucht als koppensnellers.
De mensensmokkelarij is een ander as
pect van de strijd, welke de zeepolitie
te voeren heeft. Uit de Molukken en van
Celebes proberen velen naar Noord Bor
neo en Brunei te ontkomen, in de hoop
daar op de olievelden of in de plantages
werk te vinden. Van het begin van dit
jaar tot augustus heeft de politie van
Noord-Borneo niet minder dan 4300 In
donesische onderdanen, die het gebied
clandestien waren binnengebracht, naar
hun oord van herkomst terug moeten
sturen.
Deze mensensmokkelarij en de smok
kelhandel, mitsgaders de piraterij is als
het ware een soort kleinbedrijf, vergele
ken met hetgeen zich gedurende de
vorige eeuw rondom de Zuidchlnese Zee
afspeelde. Toen bloeide er de slavenhan
del nog en de zeeroverij werd er niet al
leen door de Chinezen, maar ook doör
Internationale benden bedreven.
Het was gedurende deze periode, dat
een Italiaans schrijver, Emilio Salgari,
tal van z'n avonturenverhalen liet spe
len. Hij schreef voornamelijk jongens
boeken, waarvan de onderwerpen vari
eerden van Jules Verne-achtige tot Wild-
West verhalen. Salgari koesterde even
wel 'n grote voorliefde voor het gedeel
te van Borneo, hetwelk nu in het cen
trum van de belangstelling staat: de En
gelse kolonies N-Borneo en Serawak en
het protectoraat Brunei. Dit laatste ge
bied is gedurende enkele generaties door
blanke radjah's geregeerd en nam daar
door wel 'n heel bijzondere positie in. De
laatste der Brookes, zoals de Engelse fa
milie heette, welke er op succesvolle wij
ze het gezag uitoefende, heeft dit ten
slotte aan de Engelse regering toever
trouwd.
In Salgari's boeken wemelt het van
namen, die thans in verband met de ge
beurtenissen op Borneo telkens worden
genoemd. Hij is er intussen nooit ge-
Emilio Salgari schreef tientallen boe
ken over de zeerovers van de
Zuid-Chinese Zee.
weest. Weliswaar bezocht hij de zee
vaartschool te Venetië, maar slaagde er
niet voor zijn eindexamen. Hij maakte
nimmer de grote reizen, waarvan hij bij
het aanbevelen van zijn manuscripten
aan uitgevers gewaagde, schreef deson
danks meer dan honderd avonturenboe
ken, die nog heden ten dage in vieren
dertig talen gedrukt worden. Het was dit
jaar een eeuw geleden, dat hij te Verona
geboren werd.
Brunei, waar de rebellie het sterkst
schijnt te zijn, is vooral vanwege zijn rijke
olievelden bekend. Het is overigens een
sultanaat, dat op den duur wellicht uit
zonderlijke problemen zal oproepen. Een
tamelijk sterke partij, de „Rakiat" met
als leider de genoemde sjeik, is er tegen
aansluiting bij de federatie der Maleise
staten van Malakka, met als hoofdstad
Singapore (Maleisië). Ze wordt gesteund
door de Chinese kooplieden, die bevreesd
zijn voor een te groot overwicht der Ma-
leiers. Maar.in de drie gebieden bestaat
ook een beweging welke naar een Ver
enigd Borneo streeft, dat dan mogelij
kerwijze zich bij Indonesië zal voegen,
dat naar bekend het grootste gedeelte van
Borneo onder zijn vlag heeft. De aanspra
ken van Indonesië baseren zich op het
gezag, eens door ons land over het groot
ste deel van het enorme eiland uitgeoe
fend. Maar wanneer men verder in de
geschiedenis teruggaat, komt men Brunei
tegen als het land, dat in de veertiende
eeuw heel Borneo beheerste, tevens echter
vazal van het Hemelse Rijk is geweest.
Het vazalschap duurde tot de veertiende
eeuw. In de zestiende vond van Brunei
uit de verovering van de rest van het
eiland plaats. Pas eeuwen later schrom
pelde hpt weer tot zijn huidige omvang
ineen.
Het sultanaat Brunei is slechts een
betrekkelijk kleine staat (5700 vierkante
kilometer) en wordt aan de landzijde ge
heel door Serawak ingesloten. De be
volk is Mohammedaans en spreekt Ma
leis en Engels. De gelijknamige hoofdstad
telt 38.000 inwoners ofwel de meerderheid
der gehele bevolking (85.000). Maar
schoon klein, is het als olieproducent
van belang, veel belangrijker dan Noord-
Borneo of Serawak. Het komt in de Com
monwealth u» Canada op de tweede
plaats. Vijfduizend mensen vinden er
werk in de olie-industrie, de rest houdt
zich met de landbouw en visvangst en
wat zeeroverij bezig. Dank zij de olie ls
Brunei een rijk land met grote inkom
sten, die niet zoals in de Arabische lan
den. naar de koning of de sultan toe
vloeien. De sultan is er sinds 1959 in zijn
rechten flink beknibbeld.
De rebellen streven naar een Verenigd
Noord Borneo ofwel ln het Maleis: Kali
mantan Oetara. Vooral ln Brunei vlei
gedurende de laatste tRd het verdwUnen
van jongemannen op. Er werd van aan
genomen dat ze naar het Indonesische
gedeelte uitweken, om daar dienst te ne
men in het leger van Sjeik Arhari, die
goede relaties met Indonesië onderhoudt.
OBSERVATOR
Een Chinese jonk, zoals er vele de
Zuid-Chinese Zee bevaren en van
Borneo o.a. copra naar de Phi lippijnen
en Hongkong vervoeren. Gemakkelijke
buit voor de zeerovers.
IJMUIDEN, 20 dec. De 25-jarige
heer J. Koning uit IJmuiden, ploeg
leider in het Centraal Laboratorium
van Hoogovens, verloor het evenwicht
doordat een handlier. waarmee hij aan
het hijsen was, van de muur brak en
tegen zijn linkerbeen viel. Getroffene
kwam met het hoofd op de ijzeren
vloer terecht en moest met verwon
dingen in het Roode Kruis Ziekenhuis
te Beverwijk worden opgenomen.
(Advertentie)
HAARLEM: GR. HOUTSTRAAT 52
AMSTERDAM - DEN HAAG
AMSTERDAM, 19 dec. De hoge
raad heeft een cassatieberoep van een
24-jarige Italiaan verworpen, die in de
nacht van 20 op 21 april de 31-jarige
chauffeur R. de Cocq van Delwijnen bR
een ruzie in de Leidsestraat met een
mes heeft doodgestoken.
In hoger beroep heeft het Amster
damse hof hem wegens mishandeling,
de dood tengevolge hebbende, veroor
deeld tot drie jaar gevangenisstraf met
aftrek va» het voorarrest.
1 A: BSM—Waterloo; DSSDSK;
1 B: Terrasvogels 2HBC 3.
2 A: Geel Wit—VI. Vogels; Halfweg—
TZB. 2 B: HFC 4—Velsen 2. 2C:
Ripperdta 4Kennemers 4.
2D: Haarlem 5—HFC 5; BSM 2—NAS
2; VSV 4Concordia 2.
3 A: Onze Gezellen 3HFC 6
Spaarndam 2Renova 2; NAS 3Scho
ten 4; DSS 2Halfweg 2. 3 B: DEM 4
Haarlem 6; Terrasvogels 3Storm
vogels 6; DSK 2EHS 2; VVB 3Bloe-
mendaal 3. 3 C: Nw Vennep 2RCH 6;
ETO 3WH 2; VI. Vogels 2Spaarne-
vogels. 3 D: SpaamestadDCO 4; Ken-
nemers 5Kinheim 3; Alliance 2DSB
2. 3 E: EDO 7Heemstede; Bloemen-
daal 4—BSM 3. 3 F: DEM 5—VI. Vo
gels 3; Velsen 4—Kennemers 6. 3 G:
DCO 6—BSM 4; HBC 5—ETO 4; Heem
stede 2Ripperda 5.
4 A: Onze Gezellen 4DSS 4. 4 B:
RCH 7TYBB 6; Alliance 3Spaarne-
stad 2; Ripperda 6DSOV 2. 4 C:
WB 4—IEV 4. 4 D: HBC 6—Spaarne-
vogels 2; Hillegom 4Geel Wit 3. 4E:
NAS 4RCH 8. 4 F: Concordia 5HFC
10; TYBB 7—Hillegom 5. 4 G: DEM
7Velsen 6. 4 H: Onze Gezellen 5—
DSK 5; Schoten 5—HBC 7; SHS 2—
WD 3; DSOV 3Bloemendaal 6. 4J:
Bloemendaal 7Alliance 4; HBC 8
Hoofdd. Boys 3. 4K: Geel Wit 5Zand-
voortmeeuwen 7; VI. Vogels 5TYBB
8; DIO 5Renova 4. 4 L: TZB 5
DIO 6; TYBB 9—THB 5. 4 M: DIOS 4
—Bloemendaal 8; WH 5TYBB 10.
4N: DIO 7DSS 5; Haarlem 9Onze
Gezellen 6. 4 O: Concordia 7EHS 9;
Terrasvogels 5DSS 6.
Jeugdafdeling: TYBB aSchoten a;
DSS aWB a; Haarlem aBeverwijk
a; ADO aZandvoortm. a.
Junioren: 1 B: Concordia aGeel
Wit a; van Nispen a—Alliance a; OG a
—HBC b; NAS a—TZB a.
2 A: ADO bVSV a; Stormvogels b
Kennemers c; DEM cBeverwijk b.
2 B: Concordia b—HBC c.
3 A: IEV bStormvogels c; ADO c
Velsen d. 3B: DIOS aConcordia c;
Renova b—HBC d; TYBB e—TYBB f.
3D: Renova c—HBC f; Geel Wit c—
TYBB g; van Nispen b—TYBB h. 3 Fr
ADO eKennemers f. 31: Geel Wit d
—Alliance c. SHS a—HBC G. 3 K: Vel
sen fWaterloo b; VSV cDEM e; Vel
sen gTerrasvogels a.
Adspiranten: IA: Beverwijk aVel
sen a; Kennemers aWB a. 1C:
HBC a—Concordia a; TYBB a—OG a;
Alliance a—DSS a.
2 B: VSV b—Jong Hercules a; Bey
wijk bVelsen b. 2 C: Kennemers^
DEM c; Kinheim bWaterloo aa;
HBC b—Alliance b; BSM a—DSOV
Van Nispen aConcordia b.
3 A: Geel Wit b—HBC d; Renova K[
TYBB c; OG b—TZB a. 3 B:
dTerrasvogels a; ADO cStorm
gels d; VSV cVelsen d. ,f
4B: Kennemers dIEV b. 4 Ct L
gelenzang a—HBC f; BSM B—HBC i
van Nispen bVan Nispen c. 4 E: Y-j
sen fIJmuiden c; Beverwijk d—Au.
e: Kennemers eVSV d. 4 G: SSt
Wit c—OG c; NAS b—SHS a; TY^
e—Hoofdd. Boys b. 4 L: TZB
Wit d; TYBB f—OG e. 4 J: ODINK
Beverwijk e; Kennemers fIJmui"
d. 4 L: ADO f—IEV c. 4 N: AllWl
e—TYBB i; TYBB h—Vogelenzang,
OG g—TYBB j; Concordia f—DSOV
4 OBeverwijk fVelsen h.
Zaterdagmiddagcompetitie: 1: T®'êf
fonia—RCH; SMS—WSV; IJmuiden
SAC; Kinheim 2SIZO 2.
2: DDS—Kinheim 4; WBHalW®»'
VEW 2—TYBB.
3 A: DEM—SMS 2; SIZO 4—Tel^
nia 2; ODINWRA; IJmuiden
SVJ 3. 3 B: Energie 2—SMS 3;
Tweede JeugdKennemerland 4; V"V-
2—SIZO 5.
4 A: Jong Hercules 3IEV; SAC
ODIN 2; WRA 2—Kennemers. 4 B: T
lefonia 2Energie 3; ETO 2Renon
4 C: Kennemerland 6—SIZO 6; IJnjJ
den 8—WB 3; DEM 2—VEW 6; I"
2—WRA 3.
(Advertentie)
Barteljorisstraat 42
Tel. 15158 Haarlem
HÈT ADRES voor Uw
(Van een bijzondere medewerker)
en zestigtal Nederlandse letterkun
digen is plotseling met een re
quest aan de staatssecretaris voor
de Kunsten een actie begonnen
voor het verkrijgen van betere stoffe
lijke bestaansvoorwaarden. Het is niet
mis. De letterkundigen zijn hevig ver
bolgen; zij waren het al lang, de
maat blijkt thans te zijn overgelopen.
Zij hebben aangekondigd, dat indien
hun eisen niet worden ingewilligd, zR
niet zullen deelnemen aan de volgen
de jaarlijkse Boekenweek. Dit is een nu
al vele jaren geregeld terugkerende
propaganda-actie voor het boek, die
door uitgevers en boekverkopers geza
menlijk wordt op touw gezet en waar
aan alle schrijvers met grote liefhebbe
rt) deelnemen. ZR zRn in de boekwin
kels aanwezig om er de verkochte boe
ken van hun handtekeningen te voor
zien, ze houden lezingen en voordrach
ten, en de inleiding tot de Boekenweek is
het boekenbal,, dat volgt op een feeste
lijk concert of toneelvoorstelling, het-
zR in het Concertgebouw of in de Stads
schouwburg te Amsterdam. Ook vele
Vlaamse schrijvers plegen daar als gas
ten te verschijnen; ze zijn immers zelf
voor zover zR hun uitgevers in Neder
land hebben en ook door middel van
de boekhandel nauw bR de Boekenweek
betrokken.
Een bRzondere aantrekkelRkheid van
de Boekenweek is ook, dat zR gepaard
gaat met een prRsvraag voor een ver
haal of novelle, dat door de commissie
voor de Boekenweek anoniem wordt uit-
(Advertentle)
VOORKOMT BRAND
Ged. Oudegracht $0 Haarlem
Telefoon 17530
-
r v V*;
vrviimmtr.
•si-; v o
- '1 -y- 0 A
f-» t
r f J
I•V-J/ M I
Hn
gegeven en als geschenk bestemd is voor
de kopers van een boek in deze periode.
Na afloop wordt pas de bekroonde
schrRver bekend gemaakt. Tot zolang
blijft het publiek in een aangename
spanning en er wordt, op de stRI af
gaande, druk gegist naar de schrijver,
Aan dit alles willen nu deze goede
zestig schrRvers niet meer meedoen,
zodat het een grote vraag wordt of de
Boekenweek dit jaar vooortgang zal
kunnen vinden. Het moment van de ac
tie is niet kwaad gekozen. EnerzRds is
er nog enige maanden tRd om de schrR
vers te verzoenen, maar tegelijk wordt
de publieke belangstelling fel gewekt.
De Boekenweek is feitelRk de enige
gebeurtenis op letterkundig gebied,
waarin het hele lezende publiek betrok
ken is.
e oorzaak van het misnoegen der
schrRvers is, dat zR slecht ge
honoreerd worden. Het Neder
landse taalgebied is klein, te
klein om het mogelRk te maken dat
schrRvers van hun pen leven. Men
vraagt zich af .welke schrRvers? Om
toneelschrRvers gaat het niet zozeer. Er
zRn er maar weinigen in dit land, die
dan min of meer als bRkomende bezig
heid bR hun ander letterkundig werk
nu en dan een toneelstuk schrRven. Ze
doen het meestal te zelden om er grote
bedrevenheid in te kunnen verwerven en
misschien is die zeldzaamheid ook wel
eei. gevolg van het feit dat zR het nu
eenmaal bR wRze van liefhebberR in die
tRd die hun rest moeten doen.
Ook de dichters vallen niet in de eer
ste plaats onder degenen, die er zich
over beklagen moeten, dat zR niet van
de opbrengst hunner verzen kunnen be
staan. Welke dichter kan dat ter we
reld wel? Dit neemt niet weg, dat dich
ters helemaal schandelRk betaald wor
den. Dichten moet men in Nederland
in feite als een pure liefhebberR be
schouwen. Daar wringt het dan natuur-
IRk ook wel, want de maker van ver
zen vervult eveneens een noodzakelRke
maatschappelRke functie.
Maar waai het in eerste instantiê
op aankomt zRn de mensen, die tot de
categorie der romanschrRvers behoren.
Hun geestesvoortbrengselen worden ge
kocht door het grote lezende publiek.
Ze zRn het voorwerp van een groot
economisch bedrRf: uitgeverR en boek
handel.
De talrRke mensen die ln dit be
drRf werkzaam zRn, kunnen er een lo
nend bestaan in vinden, doch degenen
die hfcc product van deze handel leve
ren kunnen dit nu juist niet. Dat levert
uiteraard een scheve toestand op, die
men weliswaar niet zonder meer kan
vergelRken met de gewone economische
produktie en de handel daarin, maar
die toch evengoed scheef blijft, ook al
laat men die vergelRking achterwege.
Dat dit toch wet algemeen gevoeld
wordt, blRkt uit het feit dat de over
heid voornamelRk na de oorlog be-
f;onnen is de schrRvers in verschil-
ende vorm te steunen. Die vormen
zRn opdrachten, prRsvragen of vaste
prRzen die geregeld vergeven wor
den. De schrRvers worden dus ge
steund, maar zR vinden om niet on-
begrRpelijke redenen dat zij ook nu
nog altRd nergens zRn. ZR rekenen
vergelRkenderwRze en tonen aan. dat
de bedragen die aan de letterkunde
worden besteedt, belachelijk gering
zRn in verhouding tot de miljoenen
openbaar geld, die jaarlijks worden
uitgegeven voornamelRk aan kunsten
als opera, ballet en toneel. Daar hebben
zR niet het minste bezwaar tegen, ze
wRzen alleen maar op de wanverhou
ding. Waarom moet de toneelspeler zo
danig gesubvenieerd worden, dat hR 'n
boterham verdient in zRn vak en
waarom moet de schrRver van het
stuk te gronde gaan, wanneer hR niet
op een andere wRze in zRn bestaan
voorziet?
Nogmaals: tegen al zulke redenerin
gen valt ook het een en ander in te
brengen, doch dit doet er toch niets aa"
af, dat de letterkunde er bR de ovefj
held nog altRd bekaaid afkomt, tervw
de mogelRkheid voor schrRvers om ee"
levensonderhoud met hun geesteskind^
ren te verdienen toch zeker daadwerk®'
lRk moet bestaan. Dan pas kan m®J
spreken over sociale rechtvaardigheid
en over de erkenning van het maa1'
schappelRke belang, dat de letterkuno"
dient.
e schrRvers nemen het nu nK
meer. ZR hebben deze eerste
tie aangekondigd en hebben erfj
laten weten, dat zR nog meer klaf'
pen zullen laten volgen. Als zR nu fU",
eensgezind blRven, mag men zeer l>"
nieuwd zRn naar de uitwerking van hd"
opstandigheid. Maar met de eensgezind
heid staat en valt hun actie dan o<F
geheel. En ze zRn naar hun aard e"
individualistisch maar bovendien ard'j
Mensen die gebrek hebben aan kapitodj
staan altRd aan ernstige verleiding®'
bloot. Daar trekken de tegenspel®*!
profijt van. Men krRgt in deze Wer®1
weinig gratis.
L.
(Advertentie)
Exclusieve sortering
Ged. Oude Gracht 42 - Telefoon 13575
LUXEMBURG, 18 dec. In Luxe"»'
burg verluidt dat de Hoge Autorite'
vai. de E.G.K.S. twee brieven van (1.
Nederlandse regering heeft ontvang'
ovei de omstreden kwesties van 1
openbaarheid der vervoerstarieven
-voorwaarden voor kolen en staalp1''
dukten. Naar verluidt heeft de Ned®^j
landse regering zich bereid verklaag
aanvulling van een reeds ingedie®(
wetsontwerp voor regeling van
kwestie te overwegen in het licht v'^
de jongste uitspraken van h: t Europ1
Hof in Luxemburg. De Nederlandse f
gering zou bereid zRn nader conta'
hierover met de Hoge Autoriteit te h®"
ben
In goedingeiichte kringen in LuxtfL
burg was de eerste indruk, dat de ï\f
derlandse brieven de wat nare sf®^
hebben opgehelderd die rondom d®v
kwestie 'tussen de Nederlandse regeri®
en de Hoge Autoriteit was ontstaan.
De Hoge Autoriteit had onlangs
Nederlandse regering verzocht mede
delen wat zR van plan was te d®>
om de door het E.G.K.S.-verdrag v<%,
geschreven publikatie der vervoerS'jj
rieven en -voorwaarden (of ter ken?,)
brengen ervan aan de Hoge Autorit®',?
te verwezenlijken. Tevens had zRi
Nederlandse regering en and®^
E.G.K.S-landen medegedeeld dat zR Y-e
plan was de procedure van „in gebr® p
stellen" toe te passen als deze
dit verdragsvoorschrift niet naleefdL|
In Nederland wekte deze aanmat11^
toen enige verwondering, aangezie*1
juli reeds bR het parlement een
ontwerp om deze materie te reg®i,e;
was ingediend. Na de 'ndiening van 'j(.
wetsontwerp is er echter nog een
spraak van het Europese Hof ln attSt
zaak geweest, die aanvulling van .g0r
wetsontwerp nodig kan maken. \\{\i
zo'n aanvulling is echter toesternm d
van de kroon en advies van de K g®
van State nodig, hetgeen uiteraard e"
ftfd vergt.
De Hoge Autoriteit had onlangs e(
haar ongenoegen kenbaar gemaakty
een ontwerp-wet inzake het dlscrlm'^t'
tleverbod voor het vervoer. In dat u^et
werp had de Nederlandse regering, g
desbetreffende artikel van bet E•H: ha®
verdrag nader omschreven en zö e
daarmee volgens Luxemburg df 0rt*
voegdheid van de Hoge Autoriteit
het verdrag te interpreteren aangc^pU
In een brief aan de Hoge Autoriteit j(j
de Nederlandse regering zich
hebben verklaard deze aangevo*-
uitleg te schrappen.
h of
AMSTERDAM, 19 dec. De„ v®"
raad heeft het beroep verworpen
een 48-jarige employé bR de A" ^e'
damsche Bank te Amsterdamd.cliri!
gens oplichting en valsheid in 8®. V'®,,
te door het Hof is veroordeeld to
jgar gevangenisstraf met aftre»
voorarrest.
