Eendjes voeren55
Vredelievend
luchtmacht-
bombardement
Emigrant
van 87
Verbinding Waddeneilanden
wordt moeizaam onderhouden
Tournooi met sfeer
Andere werktijden
kantoorpersoneel
de ras-sigaret puur voor uw genoegen
MAAR
ZATERDAG 12 JANUARI 1963
PAGINA 5
liturgische weekkalender
Mieren
Ook de vissen...
„Smeerlappen"
Actief thuisfront
OOSTENRIJKS TOERISTENVERKEERS BUREAU
P. A. Veldheer
13 Januari: Feest van de H. Fa
tsen Mis; Credo: pref v. Drieko-
J^at; ]S^Gi H' Hilarius, be]yder-kerk-
Mt M,s In Medio; 2e geb. H. Felix;
^eb paulus, kluizenaar-belijder;
I^OFmo 8 H' MaUrUS W"
Mi5Dsa nm11; Marcellus. paus-marte-
'uis Si Diligis - rood -
lii5tl NderdaG; H. Antonius. abt; Mis Os
^'bgen^i h 'kJ® zondaK na Drie-
^AT 2e geb H' Prisca - groen -
^6 Jatc?r^.Gi,Mls iÜ'antr?,e H- Maagd Maria
V geb S 2e ,geb HH Marius en gez.;
- «Jit ou us; pfef; v- d- H. Maagd
5*r; Roermond: H. Gerlach, belrj-
geb h1 ®s' 2e geb' 105 Marius en gez.;
ïcivr, -anutus - wit -
r&ibge^G 20 Januari; 2e zondag na Drle-
««e*?1 eigen Mis; Credo; pref. v. d. H.
°neid - groen -
(Advertentie)
BBHULii mMÊmÊÊÊmmÊÊemmmmiÊfmmmamamiÊÊmBÊmiw m
(Van onze Haagse redactie)
YPENBURG, 12 jan. De Beaver
S 3 van het 334 squadron eirkeit op
driehonderd meter hoogte boven een
grillige vlakte van riet. ijs en wakken,
waarin zich haast onbeweeglijk honder
den witte en donkere vlekken ophouden:
eenden, ganzen en zwanen die apathisch
op de dood zitten te wachten. De ma
chine gaat zakken, zwenkt, neemt zijn
aanloop en sergeant-vlieger I. M. Ver
hoeven roept: Droppen maar". Vlieg
tuigmonteur Kees van der Bil achter
hem trekt een luik open en leegt in
een snerpende wind een grote zak ge
sneden brood boven de vogels. De ver
kommerde dieren worden actief, rep
pen zich naar het brood uit de hemel
en beginnen onderling een meedogen
loze strijd om het bestaan. De konin
klijke luchtmacht heeft het „vreedzaam
ste bombardement" uitgevoerd uit zijn
.brood voor de vogels
geschiedenis. Het kleine, pittige ver
kenningsvliegtuig keert en vlieger Ver
hoeven kan enthousiast roepen: „Ze
eten. ze eten", terwijl hij met een bre
de glimlach het gekrakeel in de diepte
gadeslaat, de stuurknuppel losjes in de
band.
Het was een van de acht voedsel-
vluchten die gisteren van Ypenburg
af werden uitgevoerd en een van de
tientallen van de luchtmacht van de
laatste dagen om de duizenden ver
kommerende vogels in de Biesbosch,
langs de zeearmen, de grote rivieren
en de Wadden te redden. Een klein
uur eerder was de Beaver opgestegen
van een verblindend wit en behou
dens de startstrip spiegelglad Ypen
burg. Met grote zekerheid had instruc
teur-vlieger Verhoeven zijn machine de
heldere vrieskou ingejaagd, de „drop
per" en de verslaggever een onverge
lijkelijk vergezicht biedend over het be
sneeuwde en bevroren land; over een
zo merkwaardig panorama van wit en
half-wit, van rechte lijnen en gouden
kleuren door een lage zon op het ijs
dat dit stuk natuur tot een welhaast
abstract beeld werd.
Diep beneden ons zien wij mieren
zich reppen over een onmetelijke
borstplaat: het moeten schaatsers
zijn op het meer van Te Werve. Van
Rijswijk naar het Westland; vrijwel
onmerkbaar gaan de witbestoven vel
den over in de niet minder witglin-
sterende velden van glas. Dan de
Nieuwe Waterweg, waar we luchtig
over heen scheren terwijl de sche
pen beneden zich moeizaam een weg
banen door het ijs. Op twee meter
naast de vleugeltip van onze machine
vliegt volkomen synchroon een twee
de Beaver, eveneens met een zak of
tien gesneden brood, graanmengsel en
groene erwten.
Het voedsel lag twee dagen geleden
nog in Amsterdamse provisiekasten en
broodtrommels, maar is in een snelle
actie bijeengebracht en per auto naar
Ypenburg vervoerd. Er is ook een zak
luxe-brood bij: hele krentenbollen,
maanzaadbroodjes en harde kadetjes.
Ze zijn ongesneden en volkomen onge
schikt voor de vogels, die snavels als
hakmessen zouden moeten hebben om
dit kapot te krijgen. De Scheveningse
ornitholoog H: van Dongen, die een dag
eerder een verkenningstocht heeft mee
gemaakt, zegt ervan: ..We zouden even
goed keien naar beneden kunnen gooi
en. Het brood moet klein gesneden zijn
en overgoten met wat traan of olie. Al
komt maar dertig procent op de goede
plaats terecht dan wordt er nog veel
mee bereikt".
Aan het duo Verhoeven-Van der Bil
intussen ligt het niet. Ze zoeken zorg
vuldig naar de vogelkolonies die in de
kreken zitten te kleumen. Bij „de twee
de ingang voorbij Drimmelen". in het
poollandschap dat de Biesbosch nu is,
heeft de vlieger zijn eerste verzameling
zwanen en eenden ontdekt. Hij zwenkt
en hji draait en hij daalt om zo goed
mogelijk het brood te kunnen afwer
pen, met als resultaat dat uitgerekend
op hetzelfde ogenblik dat Van der Bil
op commando de vogels voert, wij „de
vissen voeren", zoals.op zee de uit
drukking luidt voor het euvel waarmee
wij hebben te kampen.
De reigers, tureluurs, scholeksters,
ganzen, eenden en zwanen beneden
ons hebben het duidelijk moeilijk.
Slechts een in verhouding gering aantal
van hen kan met de droppings worden
bereikt: reigers en andere vogels eten
alleen maar vis en zullen sterven al
ligt er een stapel brood naast hen.
Honger maakt voor hen geen rauwe
bonen zoet: brood betekent voor hen
nooit voedsel. Ook verwaait een deel
van het uitgeworpen voer en komt nooit
in een vogelmaag terecht. Dan zijn er
nog duizenden vogels die nog geen stuk
je brood hebben gegeten alleen omdat
er nog niet voldoende kan worden ge
strooid.
Vlieger Verhoeven begint plotseling te
schelden op „smeerlappen" en „lum
mels", waarmee hij de schrokkerige en
handige meeuwen bedoelt, die zich eer
der dan de eenden en zwanen op het
uitgeworpen brood storten. Dezelfde
meeuwen die de luchtmacht ongelukken
bezorgen en die met alle mogelijke en
onmogelijke manieren van de vliegvel
den worden geweerd. Het merkwaardi
ge is dat het 334 squadron, dat met de
droppings is belast, het bijzonder goed
met alle andere vogels kan vinden:
in de „crew-room" staat een wandgrote
volière met vrolijk kwetterende, kleu
rige tropische vogels.
Het grandioze vervolg op het „eend
jes voeren" uit onze eerste kinderja
ren gaat intussen onverminderd voort.
Een paar zakken voer zijn nog gere
serveerd voor vogels rondom het slot
Loevestein. „Even kijken of Hugo de
Groot thuis is", zegt vlieger Verhoeven
en we .verlaten de Biesbosch. Een uniek
gezicht biedt het kasteel met de bevro
ren slotgracht, in de omgeving waar
van we nog een troep vogels blij maken
met de inhoud uit zakken, waarop ten
onrechte „vlugkokende capucijners"
staat.
Terug op Ypenburg blijkt dat er
laaiend enthousiaste telefoontjes ko
men over de vluchten van die dag,
onder meer van de burgemeester van
Spijkenisse die met tranen in zijn
stem roept dat de luchtmacht het
voer geworpen heeft juist op de plek
waar de vogels bij duizenden zaten
te hongeren en dus te verkleumen en
dood te vriezen. „Als er meer voer
komt gaan we desnoods met Friend
ships de lucht in" verzekert een lucht
machtkapitein, die zegt dat het nuttig
element zeker ook voor de luchtmacht
aanwezig is. „Het zijn toch ook oefen
en verkenningsvluchten".
Het „thuisfront" intussen is niet min
der actief dan de operationele troepen.
De heer Klaas Vissers van het comité
wintervoedering dirigeert vanachter
zijn telefoon (070-11.27.55) de ganse dag
voedsel overal vandaan naar de be
dreigde punten. Hij wordt te hulp ge
roepen door burgemeesters, krijgt
brood aangeboden van organisaties en
particulieren, en probeert goedkoop vis
te bemachtigen voor de reigers en schol
eksters. In het comité werken vele ver
enigingen van dieren- en vogelbescher
ming samen. Alleen de Jagersvereni
ging klaagt dat men haar dit jaar links
heeft laten liggen en werkt op eigen
houtje. Sommige dierenbeschermers
zien het voederen van de vogels door
de jagers namelijk met wantrouwige
blikken aan. „Die voeren alleen om ze
straks beter te kunnen schieten", me
nen zij.
De Vlieland en de Stortemelk in het ijs, bij het verlaten van de haven van Harlingen.
(Van onze correspondent)
HARLINGEN, 11 jan, Naar vier
van de vijf Waddeneilanden wordt nog
steeds een verbinding per schip onder
houden; alleen de diensten op Ameland
zijl- gestaakt. Hier is men volledig op
verkeer door de lucht aangewezen; de
luchttaxidiensten worden onderhouden
vanaf het vliegveld Leeuwarden en het
vliegveld Eelde bq Groningen.
Near Schiermonnikoog varen dage
lijks de passagiersboten Brakzand en
Ameland, die daarbij worden vooraf
gegaan door de sleepboot „Arsini" van
de Lauwerszeewerken, welke voor hen
het ijs breekt. Aanleg aan de steiger
van Schiermonnikoog echter niet mo
gelijk, zodat gelost en geladen moet
worden op de Hoge Wal.
Texel heeft nog altijd twee diensten,
een vanaf Den Helder h»en en terug
en een vanaf Texel naar Den Helder.
Slechts eenmaal deze week werd nog
een extra dienst ingelast om 15 grote
ningswedloop, het wegnemen van
wantrouwen, de ware zin van het le
ven prediken en zoveel meer, dit is
haar eigenlijke taak, waardoor zij
indirect krachtig kan bijdragen tot
het behoud van de vrede en het ver
mijden van oorlogen.
En omdat de christenen ,,de Kerk
zijn" rust op ieder individueel, in
eigen omstandigheden en naar eigen
mogelijkheden, de plicht aan die taak
mee te werken. Praktisch betekent
dat voor katholieken „overal bij zijn",
hun woordje meespreken in het in
ternationaal overleg, vredesbewegin
gen als Pax Christi en de Wereldfede-
ralistenbond met kracht steuner enz.
Kortom: het is de hoogste tijd onze
„zonde van verzuim" van het ver
leden met man en macht goed te
maken.
vrachtauto's, allemaal afgeladen vol
met voedsel voor mens en dier, naar
het eiland te vervoeren In de drukte
vergat men toen echter ook even de
post mee te nemen, zodat Texel die
dag verstoken bleef van post en dag
bladen.
De diensten van Terschelling en Vlie
land op Harlingen worden onderhouden
door net oude passagiersschip „Vlie
land" en de sterke sleepboot „Storte
melk" van rederij Doeksen. De Storte
melk is bjj de Doeksens het manusje
van alles, sleept en doet bergingswerk,
doet als ijsbreker dienst en neemt soms
ook nog het werk van de loodsboten
over. De bemanning ervan is een avon
tuurlijk leven gewend. Zwaar en ge
vaarlijk werk b ehoort tot haar dage
lijkse arbeid.
De afstand van Terschelling en Vlie
land is hemelsbreed maar een dertig
kilometer en normaal duurt de over
tocht gemiddeld twee uren. Thans duurt
de tocht meermalen zes uren of nog
langer, door belemmeringen van ijs en
mist en ook omdat een groot deel van
de bebakening van de Waddenzee is
weggehaald. Het is daardoor onmo
gelijk bij donker en zeer bezwaarlijk
om bjj mist te varen.
Slechts eenmaal lieten de weersom
standigheden deze week toe om de
tocht zowel heen naar Harlingen als
terug naar de eilanden op dezelfde dag
te maken.
Tijdens zijn reizen op en neer con-
voyeert de Stortemelk ook nog kust
vaarders, die naar buiten moeten, as
sisteert de Vlieland, om door het ijs
vanaf Vlieland naar de ree te komen
en helpt soms ook nog vissersschepen,
die op weg naar buiten in het Üs zijn
vastgeraakt.
(Van onze correspondent)
DEN HELDER, 11 jan. De heer Th.
A. van Dijke uit Breezand is met zijn
87 jaren waarschijnlijk de oudste Ne
derlander die na de oorlog emigreert.
Hij vertrekt zaterdag met de Waterman
uit Rotterdam naar Australië, waar zijn
enige dochter al vijf jaar woont. Ver
leden jaar overleed haar moeder en
toen stond het voor haar vast dat ze
alles zou doen om haar vader te laten
overkomen. Deze liet zich niet lang bid
den. Hij wendde zich tot desbetreffende
instanties en liet zich vol vertrouwen
aan de keuringen onderwerpen; hij had
nog nooit iets gemankeerd. Hij werd
inderdaad goedgekeurd en ook het ver
vullen van de overige formaliteiten
verliep vlot.
De krasse en nog kaarsrechte heer
Van Dijke, die in Breezand veertig jaar
timmerman is geweest, zou de reis liever
per vliegtuig hebben gemaakt, en vindt
het maar jammer, dat de keuringsartsen
dit wegens het hoogteverschil niet wen
selijk hebben geacht
DEN HAAG, 12 jan. De staatsse
cretaris van Sociale Zaken en Volksge
zondheid heeft in verband met de invoe
ring van de vijfdaagse werkweek de
werktijden voor het administratief per
soneel van achttien jaar en ouder van
handelsbanken en centrale kredietin
stellingen nader vastgesteld. Wanneer
's zaterdags niet wordt gewerkt zal dit
personeel 's maandags, 's dinsdags en
's woensdag maximaal negen uur per
dag mogen werken en op donderdagen
en vrijdagen maximaal achtenhalf uur
per dag. Deze beschikking, die dus een
afwijking betekent van het bepaalde in
de arbeidswet 1919. geldt tot 31 decem-
Advertentie)
Inlichtingen: uw reisbureau en het
Rokin 16, Amsterdam. Telefoon: 62188.
(Advertentie)
Rustig oud met OLVEH pensioen.
Y T et Hoogovenschaaktoer-
I—noot, dat nu voor de vijf-
L JL entwintigste maal in Be
verwijk wordt gehouden,
leeft vooral bij de gratie van
de sfeer. Dat kan iedereen in
de plaats u vertellen. U kan het
zelf ervaren als u er een bezoek
zou brengen. Hastings is een be
grip in de schaakwereld al is
het alleen maar vanwege het
feit dat het desbetreffende toer
nooi telkenjare omstreeks Kerst
mis wordt gehouden Bever
wijk is het minstens evenzeer
Hermann Pilnik de in Duits
land geboren, Argentijnse en nu
in Chili wonende grootmeester
heeft het zélf gezegd: „Het
Hoogovenschaaktoernooi is uniek
in de wereld. Bij ieder ander
toernooi is na afloop het onder
ling contact meteen verbroken
In Beverwijk weet je: wij zien
elkaar terug."
Waarin bestaat die speciale
sfeer? Dat kan men het best aan
de heer P. A. Veldheer, de voor
zitter van de huidige toernooi-
commissie, vragen. Hij zal u on
getwijfeld wijzen op het feit,
dat het Hoogovenschaaktoernooi
een zaak van de gemeenschap
is. Van de Beverwijkse gemeen
schap dan. Buitenlandse schakers
en dat zijn er nogal wat worden
niet in hotels, maar bij particulieren ondergebracht. Gratis. Zelfs de Russen
dit jaar zijn er twee en dat wordt niet direct als een toppunt van
gastvrijheid beschouwd, maar wel als een mogelijkheid tot het bieden van
gastvrijheid.
„Natuurlijk", zegt P. A. Veldheer „kun je zo n toernooi met maken.
Het moet groeien." Hóe is het gegroeid? Het eerste toernooi is dus gehouden
in januari 1938. Dat was ''en vrij onbekend plaatselijk toernooitje, maar
gezellig. De heer Veldheer weet dat nog best want hij was er toén al by.
Zij het „als hulpje". Het tweede toernooi telde 44 deelnemers. En het jaar
daarop ging men meteen maar uitkijken naar een nationaal toernooi. Men:
dat wil zeggen P. A. Veldheer. Hij nam contact op met ir. Van Steenis
de tegenwoordige voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond
- die hij nog van de H.B.S. in Utrecht kende en zodoende deed behalve hij
Van Steenis ook Cortlever mee. Laatstgenoemde won. In 1940 werd
de zaak nóg nationaler. Dat wil zeggen: toen werd dr. Max Euwe m de
arm genomen. Deze vroeg toen en hij bedoelde de organiserende Hoog
ovenschaakclub zijn jullie wel lid van de K.N.S.B.? Dat wds dan zo.
Euwe kwam, zag en overwon.
De heer Veldheer vertelt dit ales met een glimlachend welbehaaglijke
herinnering. Hij gaat nog steeds glimlachend rond, nu het toernooi in het
Beverwijkse Kennemer-theater al lang zéér internationaal is geworden en
nu er ongeveer 350 schakers en schaaksters tien- en vierkampen inbe
grepen aan deelnemen. P. A. Veldheer organiseert met de gehaaide
routine van een man, die al meer met het bijltje heeft gehakt. Hij is op
een onopvallende manier zéér nadrukkelijk aanwezig. Zoals al weer een
organisator betreft. Hij heeft er plezier in, maar hij wil het nauwelijks
WQt6Tl.
Over organiseren gesproken, hij heeft tweemaal grootmeester O'Kelly
de Galway als invaller uitgenodigd. „Help me nou" had hij eenvoudig ge
zegd. O'Kelly hdd geholpen. Waar vindt men zulk een vergaande bereid
willigheid als het niet voor Beverwijk is?
Daar zijn voor sommige schakers moeilijk verkrijgbare visa nodig.
Veldheer heeft dus een „goede relatie" bij de visumdienst van buitenlandse
zaken in Den Haag. Die is hem overigens niet aangewaaid. In het begin
kreeg hij, telefonisch, woorden met de official. Toen had hij, Veldheer,
tenslotte gezegd: „Ik nodig u bij dezen uit voor de officiëleopening" en
hij had de hoorn op de haak gelegd. „Gisteren was hij er nog," zegt de heer
Veldheer bescheiden. De sfeer.
P. A. Veldheer houdt niet van sleurwerk. Hij was 29 jaar werkzaam
bij de „Mekoff" een onderafdeling van de Hoogovens, hij reorganiseerde de
bibliotheek van het Centrale Laboratorium van de Hoogovens. Hij werd
gegrepen door het schaaktoernooi. Zijn echtgenote ook. Mevrouw F.
VeldheerBeer heeft ook dit jaar zitting in de toernooi-commissie voor
de afdeling „logies". De sfeer en de gemeenschap.
Van huisuit is de heer Veldheer chemicus en hij is nog steeds lid van
de Koninklijke Chemische Vereniging. In 1961 nam hij ontslag bij de Hoog
ovens en ging zich bemoeien met een firma „voor uitzending voor typistes
die zijn vrouw inmiddels had opgericht. Is dit dus zijn laatste toernooi?
Het heeft er de schijn van Wat nog niet wil zeggen, dat hij het volgend
jaar zal ontbreken.
P. A. Veldheer heeft ooit te maken gehad met een „meesterlijk" schaker,
die zich eens op een nacht in het „Kennemer-theater"per vergissing had
laten insluiten en die zich aan de aanwezige dranken en spijzen had ver
grepen. Dat kon de bedoeling natuurlijk niet zijn. En de heer Veldheer had
dan ook de desbetreffende meester op de man af gevraagd: „Je weet toch
zeker wel het verschil tussen een bar en een schaakzaal?"
Dit jaar was de onderhavige schaker er wéér En hij had tot de heer
Veldheer bij zijn binnenkomen gezegd: „Ik heb nu. twintig „Kriminal"-romans
meegenomen Zó hoort het.
„Het Hoogovenschaaktoernooi," zegt de heer Veldheer „heeft een
reünistisch karakter." En tenslotte is er altijd nog (en weer) de allesover-
koepelende snertmaaltijd.
