„De grootste Don Juan
in de geschiedenis
van de Britse politiek
Verhaal van Solzjenitsyn een mijlpaal
Nieuwe openhartigheid in
de Sovjetliteratuur
n vs
Laatste liberale
regeringsleider
O
D
■t '1
Een dag in het concentratiekamp
Brits premier in
le wereldoorlog
had later spijt
van Versailles
Zedenleer van het
Koninkrijk Gods
Duizendste eerste
jaars ingeschreven
in Groningen
Volgend jaar 5000ste
student verwacht
Moord met twee
onbekenden
ZATERDAG 19 JANUARI 1963
PAGINA 1°
De staatsman met zijn vrouw en dochter.
ergisteren was het honderd
jaar geleden dat Lloyd
George werd geboren. De
Britse liberale staatsman die zo'n
dominerende rol heeft gespeeld
tijdens de eerste wereldoorlog is
82 jaar oud geworden, maar hij
heeft het einde van de tweede
wereldoorlog niet meer beleefd.
Hij stierf op 26 maart 1945, zes
weken vóór de capitulatie. Zijn
houding tegenover het Duitsland
van Hitler was echter wel heel
verschillend geweest van zijn
houding tegenover het Duitsland
van de keizer. Bracht hij niet in
1936, tot felle verontwaardiging
van zijn liberale partijgenoten,
een vriendschappelijk bezoek aan
de Führer? Maar de laatste veer
tien jaar van het leven van Lloyd
George vormden dan ook een
ware anticlimax. In 1931 had hij
zich van het Britse politieke to
neel teruggetrokken, en in de
„War Memoirs" die hij toen be
gon te publiceren, veroordeelde
De WelshmanLloyd George
was een groot redenaar. In ver
kiezingscampagnes wist hij dit
talent goed te gebruiken.
hij het Verdrag van Versailles,
waarvoor hij zelf, met Wilson en
Clemeneeau, verantwoordelijk was
geweest. Menselijkerwijs gespro
ken heeft Lloyd George te lang
geleefd. Zijn latere levensjaren
werpen een schaduw op de bril
jante carrière die eindigde in zijn
leiderschap van de liberale oppo
sitie. Maar nu het al weer acht
tien jaar geleden is dat hij stierf,
zijn wij beter in staat zijn hele
loopbaan te overzien, waarbij wij
onze aandacht kunnen concentre-'
ren op zijn functies in diverse
Britse kabinetten, culminerend
in het premierschap dat hij van
1916 tot 1922 heeft bekleed, als
opvolger van de liberale Asquith
en als voorganger van de conser
vatieve Bonar Law.
Herber Henry Asquith, Brits
premier van 1908 tot 1916.
Gesprek tussen Lloyd George (links) en Winston Churchïü, in november 1931f. Toen Lloyd George
in de eerste wereldoorlog premier was, was Churchill zijn minister van Munitie.
Lloyd George als herëboer in 1932, een jaar nadat hij zich uit de
politiek had teruggetrokken. Hij was toen 69 jaar oud. Hij houdt hier
op een bijeenkomst van boeren een toespraak over de agrarische
situatie in Groot-Brittannië.
ff
LLOYD GEORGE honderd
jaar geleden geboren
slager,
Halg de
„cur"
en op zUn beurt noemde
Britse regeringsleider een
een hond.
Lloyd Gèorge ijverde als premier
voor een verenigd geallieerd com
mando, maar dit ideaal werd
eerst een halt jaar voor het ein
de van de oorlog verwezenlijkt, toen de i
Franse maarschalk Foch met het be
vel over de verbonden legers belast
werd. Intussen had Lloyd George er
voor gezorgd dat de Amerikaanse troe
pen naar net Europese slagveld kwa
men door, met de Britse marine, het
transport te regelen.
Op 11 november 1918 was de strijd
geëindigd, maar vóór de premier zich
aan de regeling van de vrede ging wij
den, liet hij eerst verkiezingen uitschrij
ven, omdat hij een duidelijk mandaat
wilde hebben van
nlg principieel was, is onlangs be
toogd in een biografie die geschre
ven werd door de oudste zoon van
de staatsman. (,,My Father, Lloyd
George" by Earl Lloyd George. Mul
ler. London.) De zoon heeft niet veel
goeds te vertellen van zijn vermaar-
U de
de vader. H:
ste geboren
ij noemt hem „de groot-
Don Juan in de geschie
denis van de Britse politiek'' Lloyd
George Sr. had geen hobbies „Hij
kende maar één vorm van recreatie,
die hij alle jaren van zijn volwas
senheid beoefende", en Lloyd George
Jr. noemt zijn vader dan ook een
„geduchte vrouwenjager", wiens ge
drag te vergelijken was met ,,a bee
gathering sweetness wherever it was
uitstek „optimistische" Sov-
©tterkunde wist lange tijd van
prins geen kwaad: net woord
„concentratiekamp" kwam hierin
alleen voor als het voorzien was van
het etiket „fascistisch". Slechts onder
gronds sijpelden geruchten naar het
westen door over beroemde kunste
naars die in de concentratiekampen om
kwamen. Na de openlijke ontmaskering
van Stalin werd het in principe moge-
U1k met de waarheid voor de dag te
komen. Dit proces verloopt echter vrij
traag.
Eerst was het al heel bijzonder dat
van sommige schrijvers (nog steeds
niet alle) de namen in de officiële
handboeken weer genoemd en de wer
ken uitgegeven werden. Het woord con
centratiekamp bleef echter taboe: als
in een korte biografie hun dood ter
sprake kwam, zwaaide men met frasen
als „hij werd het slachtoffer van vij
andelijke laster" of „hij werd gearres
teerd op een valse aanklacht.hij stierf
op zevenenveertigjarige leeftijd".
Maar al durfde men over de werke
lijke slachtoffer* de waarheid nog niet
bekend te maken, toch begon het ver
boden woord langzamerhand In de lite
ratuur door te dringen, in verband met
gefingeerde figuren. Hier en daar trof
men in romans en verhalen ex-gevan
genen aan die het kamp overleefd had-
dei meestal gesierd met een marte
laarsaureool en door hun morele groot
heid uitstekend boven hun omgeving.
Maar als er naar hun ervaringen ge
ïnformeerd werd, hulden zij zich ln een
mysterieus stilzwijgen. Tegelijkertijd
ging men steeds openlijker schrijven
ove. de begeleidende omstandigheden:
de voortdurende angst voor eer aan
klacht, de nachtelijke arrestaties, de
wanhoop van de achtergebleven fami
lieleden die bij de verantwoordelijke
Partijfunctionarissen geen enkele steun
vonden, kortom, al die „gruwelver
halen" die vroeger alleen door vluch
telingen in het Westen verspreid wer
den.
Het pijnlijke en beschamende van een
Britse verkiezingen van 1945 werd de
man die Engeland
zijn volk. Bij de
ige I
Jartd door de Tweede
Wereldoorlog had gehaald verslagen,
maar een dergelijk lot werd Lloyd
George in 1918 bespaard. Hij behaalde
een indrukwekkende overwinning, en al
dus gesterkt reisde hij naar Parijs om
er de vredesconferentie bij te wonen.
Lloyd George en Wilson waren meer
geneigd tot een verzoenende houding
ten aanzien van de Centrale Mogend
heden dan Clemeneeau, maar de Fran
se staatsman kreeg toch voor een be
langrijk deel zijn zin.
Van de betekenis van Lloyd George
voor Engelands strijd in de eerste we
reldoorlog heeft de Britse historicus G.
M. Trevelyan geschreven: „Door zijn
activiteit en z0n moed heeft hij het
vertrouwen van zijn land versterkt en
de Britse leiders energie' gegeven in
de laatste twee grimmige jaren".
In de resterende vier jaar van zijn
premierschap heeft Lloyd George zich
vooral ingespannen om de arbeldsvre-
de ia Engeland te bewaren. In 1919
wist hij een staking van mijnwerkers
te voorkomen, en korte tijd later bracht
hij een spoorwegstaking spoedig ten
einde. Maar een conflict met opstan
delingen in Ierland en een dreigende
oorlog met Turkije leidden tenslotte tot
de val van zijn regering. Daarna heeft
Lloyd George nog gedurende negen
jaar een leidende rol gespeeld ln de
liberale oppositie. Maar hij zag geen
kans de liberalen weer aan de macht
te krijgen. De traditionele functie van
de Whigs als de rivalen van de Tories
werd geleidelijk overgenomen door de
socialisten. Op het Britse politieke to-
In de zomer van 1914, toen Lloyd
George minister van Financiën was,
vond h(J dat Engeland zich nJet door
Frankrijk in een oorlog tegen de Cen
trale Mogendheden moest laten slepen.
Maar korte tijd later veranderde hij
van standpunt, en in de hele eerste
wereldoorlog heeft hij zich op verschei
dene sleutelposities tot het uiterste in
gespannen om bij te dragen in een
overwinning van de Geallieerden. In de
coalitie-regering van Asquith, die in
mei 1915 gevormd werd, kreeg Lloyd
George de leiding van een geheel nieuw
departement: het ministerie van Mu
nitie. (Later werd dit departement aan
Winston Churchill toevertrouwd.) De
Britse bewapening liet in 1915 nog veel
te wensen over, maar Lloyd George
zorgde voor de bouw van nieuwe wa
penfabrieken. HU gebruikte zUn groot
redenaarstalent om de natie te over
tuigen van de noodzaak van een gro
tere bewapeningsinspanning. Het was
ook aan Lloyd George te danken, dat
Engeland ln het tweede Jaar van dp
oorlog tot de invoering van de dienst
plicht overging. Toen ln 1918 de mi
nister van Oorlog, Kitchener, om het
leven kwam, werd Lloyd George dan
ook beschouwd als de aangewezen man
om hem op te volgen. Maar Intussen
was zijn verstandhouding met premier
Asquith steeds slechter geworden. Er
ontstond een conflict, dat tot het aftre
den van Asquith leidde, en Lloyd
George werd door de koning aange
wezen als leider van de regering.
Als Engelands politieké oorlogsaan
voerder kwam hfl al spoedig in moei
lijkheden net de Britse bevelhebber
op het Europese westelijke front,
veldmaarschalk Douglas Haig. De
nieuwe Britse premier was tegen I
voortzetting van het offensief in I
Vlaanderen, en hü vond dat Haig
het mensenverlies aan Britse zijde
drastisch had kunnen beperken. De
campagne van de Britse commandant
werd door Lloyd George betiteld ais
„een krankzinnige onderneming",
maar hij was nie: tegen Haig opge-
was1 Lu 'tv'4 Ilr.ig. zoals de veld
man -h*. ik wel genoemd werd. was
in de ogen van de premier een „but
cher", een moordenaar, een mensen-
neel zouden de liberalen nog
een bUrol spelen. Na Lloyd
heeft Engeland
meer gehad.
slechts
yd George
geen liberale premier
avid Lloyd George was een ech
te „Welshman". Hij werd op 17
januari 1883 ln Manchester gebo
ren, maar zUn vader kwam uit
Wales, en zelf voelde hij zich steeds
nauw verbonden met dit deel van
Groot-Brlttannië. In 1890, toen Lloyd
George 27 jaar oud was, werd hU door
het Kiesdistrict Caernarvon, in het
noord-oosten van Wales, naar het La
gerhuis afgevaardigd, en hU heeft tot
net einde van zijn politieke loopbaan
(eenenveertig jaar later) steeds dit
district vertegenwoordigd. In de stad
Caernarvon staat, onder de muren van
het kasteel van koning Edward, nu een
standbeeld van Lloyd George. TUdens
de eerste vUftien jaar van zUn lid
maatschap van het „House of Com
mons" trad Lloyd George vooral op
als een vurig pleitbezorger voor de
autonomie van Wales. ZUn bekwaam
heid trok zo de aandacht, dat hU ten
slotte in 1905 benoemd werd tot mi
nister van Economische Zaken. Maar
drie jaar later werd hU reeds gepro-
mo\ eerd tot minister van Financiën.
Lloyd George was geen man met
een onverdeeld goed karakter. HU
was niet afkerig van politieke intrl-
en op zUn persoonlUke Integri-
eit viel nog al wat aan te merken.
ges,
teit viel nog
TUdens de Parljse vredesconferentie
van 1918 deed de volgende anecdote
de ronde over het verschil tussen
Wilson en Lloyd George: De Ameri
kaanse president was van nature een
aristocraat die democratische princi
pes verkondigde: de Britse premier
was van nature een democraat die
helemaal geen principes had. Dat hU
ook op nlet-politiek terrein soms wei-
available". HU maakte het zo bont,
dat zUn vrouw hem tenslotte verliet.
Lloyd George was een bUzonder
emotioneel mens wiens levensgeschie
denis vele merkwaardige aspecten ver
toont. Maar ln de historie van Groot-
Brittannië heeft hU als oorlogspremier
een blU'vende belangrUke plaats verwor
ven
HANS BRONKHORST
nlangs Is bU Desclée de Brouwer
een Nederlandse vertaling versche
nen van een Duits handboek van
Moraaltheologie. J. Stelzenberger
heeft met deze „Zedenleer van het Ko-
ninkrUk Gods" bedoeld, het enorme ter
rein der moraaltheologie „zoals deze op
het ogenblik wordt gegeven" in één boek
te compendiëren. Het resultaat Is een
beknopt leerboek, dat vooral de theo
logiestudent dienstig wil zUn. De schrij
ver belUdt dat hU ook de nieuwste we-
tenschappelUke gegevens heeft ver
werkt, zowel van de bUbelweten-
schap als van de dogmatiek; dat
hU zelfs talrijke andere takken van we
tenschap heeft laten meespreken, en dat
de zielzorgpractUk hem dM het geheel
vooi ogen heeft gestaan. Het resultaat
is een wat aangepaste Jone, wiens
Compendium nog ls opgenomen ln de
Franse bibliografie. Het boek is zeer
overzichtelUk ingedeeld met paragrafen,
nummers, filologische notities, definities,
grote en kleine letters, en de geïnteres
seerden kunnen er alles in vinden. Het
is een soort moraal-spoorboek gewor
den, gekenmerkt door de traditionele
theologie „van boven naar beneden".
Het zg. moderne ls „verwerkt" in de
tekst, maar er is geen enkele poging ge
daan, te zoeken naar de menselijke
grondpatronen,
ges cal te krijgt;
n tus
waarin de zedelUkhefd
duidelUke afgrenzingen
te vinden tussen moraal-theologische
(etoid-) normen (eeuwig en onverander-
lUk,moraliteit (de groeienue zedelUk-
heid yan de mens die pas op weg is
naar de realisering van die normen),
en pastoraal (waarin de mens begelei
ding vindt op die weg). Het begrip zonde
als negatieve omschrUving van de mo
ras -theologische normen wordt niet vol
doende duidelUk onderscheiden van de
zondigheid van de mensen die „et? nog
niet zUn".
Met het aangeven van deze weinig,
maar m.i. nogal fundamentele bezwa
ren is misschien duidelUk gemaakt, waar
om althans deze recensent dit boek
voorbehouden wil zien voor de zéér
sterken en de door en door gerijpte vol
wassenen. Voor echte moraal-theolo-
gischu scholing moeten theologanten hun
heil elders zoeken.
F d. G
J. Stelzenberger, Zedenleer van hei
Konniki'Uk Gods. Desclée de Brouwer
z. j. (1962). Prüs geb. ƒ16,90.
GRONINGEN, 18 jan. Met enig
ceremonieel is vanmiddag voor het eerst
aan de rUksuniversiteit te Groningen de
duizendste eerstejaarsstudent Ingeschre
ven, te weten de heer J. W. Stelling
werf! uit Groningen (21 jaar), die pas
uit militaire dienst is gekomen en thans
geologie gaat studeren.
HU kreeg zUn collegekaart (gratis)
uitgereikt door de rector-magnificus.
prof. dr. F. H. L. van Os. De presi-
dent-curator, mr. N. J. Polak, zei in
een toespraak dat Groningen de
sterkst stijgende inrichting voor ho
ger onderwUs is.
Het totaaJ aantal studenten ls thans
!700. Men hoopt volgend jaar bij het
350-jarig bestaan van de universiteit, de
5000ste student in te kunnen schrijven.
e schrijver van detectiveverhalen,
J. F. Struker, een Engelsman,
was ons onbekend, totdat we
„Moord met twee onbekenden"
in handen kregen. En wU moeten toe
geven, dat de kennismaking hoogst
prettig was. Het gegeven is origineel
en de uitwerking niet minder. Wat ons
het meest bekoord heeft is het gewoon
alledaags menseiUke van de verhaalde
feiten. Het gaat over vier automon
teurs, die door hun baas gechanteerd
worden, nadat zti een ervaring hadden
opgedaan, waardoor zU verdacht wor
den van moord. De manier, waarop z(1
aan die verdenking trachtten te ontko
men, maakt alles uitermate gecompli
ceerd en spannend. Voordat de dader
ontmaskerd wordt, leeft het viertal in
kwellende angst voor ontdekking. Stra-
ker schrijft een heldere en frisse stijl
en verstaat de kunst zUn lezers tot hel
einde toe geboeid te houden. Voor wie
een speurdersroman wil lezen met een
heel eigen, in elk geval met een van
het gewende afwUkende sfeer, geeft dit
boek wat hij zoekt. Het is een Prisma
pocket van het Spectrum te Utrecht.
dergelUke situatie wordt ook door
schrijvers beseft: zo vertelt bUvoorbee*
een van hen, Viktor Nekrasov, m
verslag over een reis naar Italië, ",e
Italiaanse collega's aan zUn groep
hachetijke vraag stelden waarom >.n®
verlangen alles te weten" over de
gedie van de StalimtUd nog steeds n'
bevredigd wordt. Er kwam, zoals steeo»j
een ontwUkend antwoord, men kan nw
openlUk de onvrijheid toegeven, rnas
Nekrasov laat duidelUk blijken dat n®,
naar zUn mening alleen maar
kwestie van tijd is of de volle was4,
heid zal ook in de Sovjet-Unie gezeg
kunnen worden.
Over de concentratiekampen is nU
eindelijk een sluier epgelicht. Eeö
tot dusverre nog onbekende auteun
A. Solzjenitsyn, heeft in het laat'
ste nummer van de Nieuwe Wer®»^
een verhaal geschreven over een "a'
oorlogs kamp voor politieke gevang®"
nen. Do schrijver, een leraar uit H-i®'
zan, die zelf na de oorlog acht jaar
Siberische kampen heeft doorgebracht»
gaat hierbU terug op eigen ervaringe®'
Het verhaal is, naar men zegt, eer»
ter goedkeuring aan Khroesjtsjev
voorgelegd: de redacteur die het
leidde en de criticus die het bespr»*
konden dus veilig de moed van
schrijver prijzen.
In deze novelle Een dag van IV®®
Denisovitsj genaamd, is de held ®e®
arme Doer die nier verzeild ls tijd eh:
de oorlog, op een vaise aanklacht v®®
spionage, en nu zUn „tien jaar" uitzit-
De dag in het kamp, die ons hier bj£
schreven wordt, zien wij voorname 1U'1
dooc zUn ogen. De auteur koos rru^
schien met opzet als medium een sin1'
pele figuur, een goedmoedige boer di®
geen druppel opstandigheid in zich heet'
en eigenlijk
woon
Tegenover een dergelijk
naïveteit kan hij het ongewone en oö'
alles wat er gebeurt -
vindt. Tegenover een dergelijk®
menseiUke van de kampwereld des t®
scherper laten uitkomen. Zo vindt Iva®
bijvoorbeeld dat het hem op de bc
schreven dag heel goed gaat. Well®'
waar voelt hU zich 's morgens bU k®
wakker worden ziek, wordt ruw afg®j
snauwd en met extra corvee belast
hU niet direct opstaat en door de vel"
pleger niet goed onderzocht en wegg®"
stuurd, maar in vergeltiking met an
deren heeft hU niets dan geluk. Hfl
krijgt geen celstraf, zoals de pas aan*
gekomen marine-officier, die nog
brutaal is openlijk tege: onrecht
te protesteren, hij hoeft met zijn bf'
J;ade geen graafwerk te doen bU mee{
an dertig graden vorst, zoals anderen!
hij lijdt geen honger, hij weet steed»
extra porties te bemachtigen omdat hfl
zo handig is en voor iedereen karwe''
tjes opknapt. HU is trots op zUn kamp'
ervaring en zijn slimheid, hij heeft
dan ook al acht van de tien jaar ach'
ter de rug, maar is er niet zeker van
dat hU na afloop naar huis mag. Z®
wordt in zUn ervaringen het dagelijks
leven van het kamp zichtbaar. De g®"
vangenen zUn slechts als nummers b®'
kond, 's morgens en 's avonds onder*
werpen ze zich aan eindeloze appel»
met brullende commandanten en oh'
verschilllge soldaten, er bestaat onder*
scheid tussen de rijken die met de pak'
jes van thuis hun bewakers vermurwen
en de armen die niets te verwachten
hebben. WU horen over een vrorn®
Baptist die 's nachts in een stiekem
meegesmokkeld evangelie leest en z,
slecht voor zichzelf Kan zorgen da1
Ivan hem af en toe wat toestopt.
Onwillekeurig komt bU de lezer 4®
herinnering op aan een ander, destU®^
ook sensationeel document: Aanteken)®'
gen uit een Dodenhuis van Dostoievsky
waarvan de eerste hoofdstukken ruim
honderd jaar geleden, ln 1860, gepublr
ceerd werden. De vergelUking gaat n®*
tuurlUk in vele opzichten mank. Doste*
Jevski koos geen verboden thema, h®1
bestaan van tuchthuizen werd immer»
niet geheim gehouden, ze waren vooi"
namelUk voor zware misdadigers b«*
stemd, de „politieke gevangenen" w®'
ren verre in de minderheid. De auteur
kreeg merkwaardigerwijze last met
censuur, niet omdat hij in zijn beschrfl'
vingen te ver, maar omdat hU niet vey
genoeg ging: de strafkolonie verloor m
zUn verhaal het karakter van „afschrik'
wekkend voorbeeld" voor potentie'®
booswichten. En inderdaad, vergeleken
met de twintigste-eeuwse concentrate®"
kampen maakt Dostoievsky's dodenhui»
een vrij tamme Indruk.
Met de Sovjetauteur heeft Dostojevsjd
echter gemeen dat hU als eerste in zlP
tijd kampervaringen als materiaal voo'
een literair werk gebruikte. Maar
hier valt direct het verschil ln uitbeet
ding op. BU Dostojevski laat een gf.
fingeerd verteller, een lk-figuur, ons d®
wereld van het tuchthuis zien: het
een ontwikkeld man uit de a dels tan®
die boet voor een misdaad. Evenzee1
of zelfs misschien nog meer dan
gedwongen opsluiting benauwt hem
houding van zUn medegevangenen, voo*"
namelijk mensen uit het volk, die he®
bewust negeren, in hem geen kam®,
raad, maar een vreemde zien. In zflj
aantekeningen die dan ook een he®,
boei: beslaan vertelt hü hoe het he®
tenslotte lukt deze vijandigheid te dooL
breken. HU leert zo net Russische vd'
kennen dat door armoede en on weten®
held wel tot momentane uitbarsting®!,
in staat, maar niet innerlUk ver dor4A
is. We vinden hier al de aanzet vAt
Dostojevski's latere Ideeën over
duldende Chrlstusdragende volk,
BU Solzjenitsyn wordt In korte tfg
drongen zinnen de reactie van
boer Ivan Denisovitsj op zUn om? j
ving getekend, een relaas dat v<*:.
minder' bladzUden beslaat en alle
varingen in het verloop van één
samenbrengt. Deze figuur past z'r
heel gemakkelU'k aan zUn kam®1^,
den aan: voor de meer ontwikkel®s,
koestert hü ontzag, maar de
ten zUn mensen van zijn slag. Jref
lijdt onschuldig, maar ook dat is h»
niets bijzonders. De schrijver
streept de natuurlUke goedheid
zün held en knoopt zo op zijn "lp.
nier toch nog bU Dostojevski ,a®,.
Zolang het Russische volk nog f"» t,
ren als Ivan Denisovitsj voortbrens^j
is er reden tot optimisme.
heeft de PartU nog zo getaald:
tot deze conclusie komt ook een c
ticus, G. Baklanov, zelf auteur j)
een gedurfde en onthullende ro»
over de oorlog. HU ziet in deze v y
blikatie een mijlpaal: „het is nu -et
komen duidelUk dat men hierna tg
meer kan schrijven zoals nog kor1
voren. Niet in die zin dat we
allemaal meteen op ditzelfde meeen
moeten storten.. 'maa- er is nU„_rij'
ander gespreksniveau tussen
W]
i®:
ander gespreksmveau tussen »j-
ver en lezer ontstaan, zodat v®eJ „je
vroeger voldeed, nu eenvoudig .^r
Interessant meer is en verou
aandoet." Het verlangen
zer om alles te weten,
van de
en van.
schrUver om hieraan te beatti
den. komt hierin even duidern»
voren als bU de boven geciteerd®^®
krasov Het Is te hopen dat
veelhelovendp ontwikkeling zich
zet, en niet alleen met betrekkin»
het verleden. gft
JEANNE LlEDJVfH
