Met schaatsen is iedereen wel een beetje aardiger Sonny Rollins spoedig in ons land Goedkoper broertje van simca-iooo MEISJES zijn kostbaar op Nieuw Guinea Zweden zwenken toch ^an links naar rechts PONTIAC GROTERE 1963 MET MOTOR Honderd merken voer tuigen op de R.A.I. ^ART 1963 schakelen toetsenbord Vrijbrief Renault: half auto's M'lak voor AMI Embleem van felheid: 12M-TS ZATERDAG 26 JANUARI 1963 MM «Pil» meer dan handelswaarde alleen geluk in een hut een beetje anderseen beetje mooier E>'k Na drie weken TsonT' nam vor'g .1aar 17.00® de'^lUltS a'" *5uitsland S ?,'rkf>1Ptr11..°ip .een. bijzon- C|t <lat niL HPrk «P en i ^et ha*! souPtesBe, E uitev®nareann<l®na£l'eid niet ^btm?enist Dart 1983 (Van onze corr. in Hollandia) Nog niet zolang geleden vervoegde zich een Pa poea bij de dienst Eco nomische Zaken in Hol landia om een „industrieel voorschot" te vragen. Deze le ningen worden gegeven aan mensen, die met een gezond plan voor het vestigen van een eigen bedrijf komen. Dat bleek bij de bewuste Papoea echter nauwelijks het geval te zijn. De zaak was alleen maar deze: Hij had enkele jaren te voren een vrouw gekocht, maar omdat hij niet genoeg geld had om haar contant te betalen had hjj haar op afbe taling gekocht. En nu was hij achter met zijn afbetalingster- münen en de familie eiste haar terug. Niet alleen haar trou wens, maar ook het dochtertje dat inmiddels het levenslicht had gezien. En om nu uit de moeilijkheden te komen was de man maar eens gaan probe ren om een lening los te krjj- gen. Een „industrieel krediet" waarvoor een goed onderpand aanwezig was in de vorm van zijn vrouw en dochtertje. Want vrouwen zyn uiterst waardevol op Nieuw-Guinea. Die waarde ontlenen de Pa- poese vrouwen in de eerste plaats aan hun schaarste. Vol gens de cijfers van 1960 waren er op Nieuw-Guinea 150.872 mannelijke en 137.481 vrouwe lijke Papoea's onder bestuur gebracht. En in de nog niet onder bestuur gebrachte gebie den schijnen de mannen nog sterker in de meerderheid te zijn. Daar komt bij dat bij de Papoea's de vrouw voor alles de broodwinster is, d.w.z. dat zij vooral zorgt voor de voe ding van het gezin, wat in de binnenlanden erop neerkomt dat zij degene is die de sago verbouwt en klopt. Geen won der dus dat vrouwen waarde vol zijn. Vaak worden ze ge ruild: de ene man geeft bij voorbeeld zijn dochter, de an der zijn zuster. En daarnaast is er dan vaak nog een waar lijk niet geringe bruidsschat in geld of scheipen of beide nodig. Vrouwen zijn op Nieuw- Guinea uiterst kostbaar! Het zal duidelijk z(jn dat er onder deze omstandigheden op Nieuw-Guinea nauwelijks spra ke is van vrijages, zoals we die in Europa kennen. Veel meer is het huwelijk een han del, die wordt afgesloten. Wat intussen niet wegneemt dat het de betrokkenen altijd vrij blijft het voor hen af te sluiten hu welijk te weigeren en dat het ook nog vrij vaak voorkomt dat een jongen en een meisje er samen vandoor gaan. Ze plaatsen zich daarmee echter buiten de gemeenschap en moeten dan verder zelf maar zien aan de kost te komen. Voor hun dorp zijn ze uitgesto tenen. In de steden op Nieuw-Gui nea begint zich intussen on der invloed van het voorbeeld van de Europeanen, onder in vloed vooral ook van de wes terse film een wat vrijer liefdesleven te ontwikkelen, waarbij de jongelui beginnen te flirten en zelf hun keus ma ken zonder zich om de bruids schat e.d. te bekommeren. Dat is echter nog maar in heel be perkte mate het geval. Vrijwel steeds blijft het huwelijk be heerst door de adat, de oude gebruiken. In Indonesië, en vooral in de grote steden daar, is dat al heel anders. Daar is het hu welijk en wat daaraan vooraf gaat, geworden tot een aan gelegenheid van westerse op zet, die nauwelijks verschilt van wat we in dat opzicht in Nederland kennen. Het feit dat men met een groot vrouwen overschot zit, maakt dat de waarde van een vrouw niet langer bepaald wordt door haar schaarste of haar kwaliteit bij de voedselwinning, maar dat het er gewoon net als bij ons om gaat draaien of het meisje knap is. of ze lief, of ze intel ligent is, enz. Ze wordt ge woon het hof gemaakt, er wordt wat gevrijd en op een gegeven ogenblik getrouwd. Al les zoals bij ons. Naast die westerse vrijerij en huwelijksgebruiken zijn er natuurlijk ook altijd nog de adatgebruiken. Zo wil de ge woonte op Bali nog steeds dat de. jongeman zijn meisje ont voert en in het geheim met haar in het huwelijk treedt, maar in feite is dat allemaal maar een spel, waarvan alle partijen van tevoren op de hoogte zijn. Meestal, tenmin ste. Onvermeld mag niet blijven intussen dat de positie van de vrouw in Indonesië uiterst moeilijk kan zijn. De islamiet heeft het recht er een tweede, een derde en een vierde vrouw bij te nemen. Hij heeft ook het recht een vrouw die hij niet meer wil (bijvoorbeeld omdat zU het nemen van een vijfde in de weg staat) te verstoten rillllllllllHIIIIIIIIIIIIIHI! llllllllllllllllllllllllllllilflIIIIIIIIIHIIIIIHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIHIIHIIIIIIIIllllllllllllllllllllllHinillt Ons verhaal „Good Bye Elvis" heeft vele ge moederen in beroering gebracht schreven wij. Verontwaardigd waren toen wij vorige keer dat voora1 meisjes als onze mening gaven dat El- vis had afgedaan, nu zijn ook de mannelijke reacties losge komen. De meerderheid van de briefschrijvers beschouwt Elvis nog steeds als een „top per". Maar de verkoopcijfers van Elvis' grammofoonplaten komen meer in ons straatje. Uit Breda ontvingen wij een gedicht dat op Elvis en in het bijzonder op ,,My happiness" was geïnspireerd. Het is geti teld „Leeg". Dit brengt ons op een an der punt. Wij ontvangen vaak verzen, die de makers in „Zeg maar jij" gepubliceerd willen zien. Tot nog toe hebben wij dat niet gedaan. Wij menen dat er voor gedichten, die nog te vèel „probeersels" zijn, be tere publikatiemogelijkheden bestaan, in tijdschriften of schoolkranten bijvoorbeeld. Een enkele keer zouden wij wel eens een talentvol en karak teristiek gedicht van een jon gere willen plaatsen, maar dan moet het ook van een dus danig gehalte zijn, dat het de kritiek van een grote en ge schakeerde lezerskring kan verdragen. Voor de dichters zelf is dat misschien moeilijk te beoordelen, maar laten ze het daarom liever eerst elders gepubliceerd trachten te krij gen; dan horen ze het wel of het kans heeft door de zeef te komen. Nu weer iets heel anders. Het ruimtevaartverhaal in onze rubriek van Kerstmis heeft bij de jongeren grote be langstelling ontmoet. Misschien kunnen wij de in ruimtevaart geïnteresseerde jongeren nog een gpede tip geven. Er be staat een clubje van ruimte vaartenthousiasten onder de naam „Stichtse Lucht- en Ruimtevaart Vereniging". Voor een lage contributie wordt men deelgenoot in allerlei activitei ten. Het meest heeft ons het (gestencilde) maandblad .Start gefrappeerd. De lucht- en ruim tevaart-enthousiasten vinden daar werkelijk veel interes sants in te lezen. Wie er meer van wil weten, moe* maar eens schrijven naar de Vereniging, waarvan wij als adres hebben gevonden: Amsterdamsestraat weg 1249, Utrecht. Toen Bouwmeester als eni ge niet schaatsende Feijen- oorder bij Rudi Carrell het TV-beeld kwam in gelopen was dat een mooi lachertje. Stel je voor, alle- mans praats tussen de witte lijnen en een kind op de glad de ijzers. Wij zijn daar een raar volk in; al dooit het tien winters achter elkaar, je moet kunnen schaatsen. Het is net als met fietsen en zwemmen. Ze lachen je uit als je niet de eerste dag de beste dat de banen open zijn, energiek de deur uitstapt met een paar schaat sen vers uit het vet onder de arm en een of an der oubollig mutsje op je hoofd. En als je dan de ijzers zorgvuldig hebt ondergebon den en onzeker de eerste stre ken maakt, wacht je al het enerverende schouwspel van soepele virtuosen op noren, die, handjes op de rug, voorbijschie ten alsof ze hun laatstetrainings- ronde voor Hamar draaien. Tegen de tijd dat je een beet je kunt meekomen, zie je de zaak wat objectiever en dan woelt er een machtige vreug de op in je hijgende borst. Er gaat niets boven schaatsen. De wereld staat stil en jij ijlt in een droom eindeloos voort. De meisjes zijn anders, de kin deren zijn anders, iedereen is anders, iedereen is een beetje aardiger. Met innig medelijden aanhoor je de volgende dag de druiloor, die zijn verwonde ring heeft uitgesproken over je nogal geëxalteerde ge moedsstemming. Wat mist die man met zijn overschoenen veel! Wat zemelt-ie toch over kou en nattigheid en slipge vaar en treinen die over tijd zijn. Weet-ie niet dat de we reld stil moet staan omdat mis schien de marathon der lage landen, de Elfstedentocht, in zicht komt? Laten wij dit even vaststel len: schaatsen is onze natio nale sport. Goed, er wordt ook gezwommen en gezeild en ge voetbald, maar «lat doen ze ei ders ook. En meestal beter. Maar nergens bestaat een Elf stedentocht en nergens onder gaat een nogal koudbloedig volk als het onze zulk een in tense verhitting als op het mo ment dat het kwik enige tijd onder nul verdwijnt. Dan jak kert de hele familie de vaar ten en meren over om ergens achter de nevelige einder dood moe en zielstevreden een kop snert in de verkleumde handen te klemmen en dan zijn de Üsbanen het toneel van ver broederingen, waar het carna val in onze, door de kou ver hitte fantasie flauwekul bij is. Niemand neemt iemand iets kwalijk. Het bejaarde echtpaar dat op zijn rondrijders een kwartier neemt voor elke hon derd meter hoort geen kwaad woord van de sprinters, die de brede ijzers van hun noren bij elke streek met een hart verheffend straf geweld in het tjs planten. En zelfs de ijs- nozems, de jongens op hun ijs-hockeyschaatsen en met zon nebrillen, die hun virtuositeit in een hikkig soort ballet zo nodig juist in de baan van het grote ijsverkeer moeten verto nen wordt nauwelijks een stro breed in de weg gelegd. leder en dan zonder echtscheidings uitkering natuurlijk. Gelukkig echter komen deze euvelen niet veel meer voor. De mo derne Indonesiër is doorgaans een monogaam en trouw echt genoot. Zoals trouwens ook de Papoea meestal monogaam en trouw is. Is hij christen dan is veelwijverij uiteraard zonder meer verboden, en als hij hei den is, maken economische oorzaken polygamie doorgaans wel onmogelijk. En, zoals ge zegd, zowel op Nieuw-Guinea als waar dan ook in Indonesië bestaat steeds meer de neiging het westerse voorbeeld te voe gen, waarbij een jongen en een meisje zelf elkaar vinden en dan verder samen het leven ingaan. een krast op zijn eigen wpze en iedereen haalt uit de ijle vrieslucht tintelende geestig heden, die altijd bij de meisjes het juiste gehoor vinden. En de meisjes vonden die jongens ineens indrukwekkende Robin Hoods. De damp slaat er letterlijk en figuurlik af. Een gave ijs-zondag is een geschenk, waar ze boven he laas veel te zuinig mee zijn. Wie nooit in de blanke verla tenheid van een polder over vaarten en sloten heeft gere den, over bruggetjes is geklom men en de ijzige wind als een Koele adem langs zijn hete wangen heeft voelen tintelen, heeft iets essentieels van het leven in Nederland gemist. De onderwijsvernieuwing is begonnen op het moment dat er ijs-vrij werd gegeven. Als Mulisch had kunnen schaatsen had hij allang een boek ge schreven over de Elfsteden tocht. Sinds minister Mansholt deze marathon heeft uitgere den kan ik geen kwaad woord meer van hem horen. Goed, ik weet wel, zogauw de zaak is weggedooid, begin nen wij weer te meieren over vakanties in Italië, omdat je hier zo weinig zon krijgt, maar al dat technicolor gedoe daar achter de Alpen kan toch niet in de schaduw staan van één dag op de baan. Overdrijf ik? Nu goed, na februari spre ken wij elkaar opnieuw. Maai ik blijf erbij dat alleen d< schaats de Nederlander vleu gels geeft en dat je nergen: zo gemakkelijk kennis met eer meisje als op de ijsbaan maakt En dat wil in dit land noga' wat zeggen. Drie jaar geleden maakte de tenorsaxofonist Son ny Rollins bekend dat hij zich tijdelijk uit de „business" terugtrok. De re den: hij wilde zijn positie in de huidige ontwikkeling van de jazz opnieuw bezien en tevens naar nieuwe wegen zoeken, voornamelijk met betrekking tot enkele ritmische en har monische punten. Direct hierna viel het doek en werd letterlijk niets meer over de persoon van Rollins vernomen. Wat bleef was al leen de herinnering aan deze zowel qua lichaamsbouw als muzikaliteit monumentale te norist. De herinnering name lijk aan zijn harde toon en hoekig spel omstreeks 1950 met Art Blakey en Bud Po well; de herinnering aan de periode met Miles Davis kort daarna; de opnamen voor Em Arcy met Clifford Brown, voor Metronome met The Modern Jazz Quartet, en vooral de le gendarische plaat „Saxophone Colossus" met o.a. Max Roach. Een van de oudere teno risten, die Rollins sterk hebben beïnvloed, is ongetwijf 'd Cole- ïan Hawkins. De bewonde- ing voor Hawk zat er bij de onge Sonny al vroeg in, want volgens zijn eigen zeggen zat nu' vroeger urenlang op de stoep bij Hawkins te wachten, alleen maar om hem even naar buiten te zien komen. Sinds enige maanden hoeven we het niet meer alleen met de herinneringen te doen. Rol lins is teruggekeerd en op de plaat „The Bridge" laat hij horen wat hem destijds dwars zat. Ritmisch wil hij de gren zen verder verleggen door plotseling midden in zijn soli alles te laten stoppen en al leen voor zichzelf een ad. lib. in te voeren, wat hij beschrijft als „free time". Harmonisch is zijn spel ook vrijer geworden, hoewel hij zich in principe toch meer aan het thema houdt. Die vrijheid echter komt meer met flarden en soms zelfs met aarzelingen. Maar on danks dit is toch wel duidelijk dat Rollins' spel aan frisheid en diepte heeft gewonnen, en dat hij hooguit een paar maan den nodig heeft om zijn oude stabiliteit te hervinden. Bijzonder verheugend is dan ook dat Sonny Rollins spoedig naar ons land komt. Iedereen kan dan persoonlijk kennis ne men van wat de tijdelijke „op sluiting" voor hem heeft be tekend. Op zaterdagavond 26 januari concerteert Rollins in de Kui .1 in Scheveningen. Het na< htconcert vindt zoals ge woonlijk plaats in de grote zaal van het hoofdstedelijke Con certgebouw. D. Sinica 1000 heeft er een goedkoper broertje bijgekregen, de Simca 900, die technisch bijna hetzelfde is als de "90, maar een eenvoudiger jasje draagt. Rubber stootblokken, chroomstrippen en ruitensproeier zijn vervallen, ®e wielkasten zijn niet bekleed, de chroomstrippen langs voor- en achterruit zijn weggelaten, de regengoten, hiaar 9eur- en raamhandles zijn niet verchroomd en de wagen is niet in negen kleuren leverbaar (zoals de Simca 1000) Mi drie kleuren: ivoor, blauw en grijs. De prijs van de Simca 1000 bedraagt f 5.495; de eenvoudiger 900 kost f 4.995. ^'"niHiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiniiiiiHiniiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii I Zweden ziin toch tot •IJ "e conclusie gekomen dat rechts verkeer "h» Zoa's 'n de rest van <lifn)P" de voorkeur ver- t\\en; In 1967 zal worden ge- ''lar van links verkeer Cpn rechts verkeer tijdens Peperdure „D-day". die Z«| aUe waarschijnlijkheid 'entoT, n op een zondag in jj, *ttber. '«•I ali6le minuten lang zul- °le I voertuigen in het ge- ïUst-And dan „op de plaats ^o^11 houden, om Van de van de linkerkant weg naar de rech- ïieiifpjt Ie rijden. Alleen de Se Vrvl biirio lls de zullen op het oude spoor blijven. ue voorlopige ra- dezg1!zullen de kosten, aan |(,v. -D-day" verbonden, on- w'ire 4(i0 miljoen Kronen bccw 300 miljoen gulden) 1959 gen. Was men er in stUu toe overgegaan het Wuom te gooien, dan zou dit v, jg maar de helft van W ®"rag hebben gekost en *iïn el goedkoper zou het &.jn;g5weest> a's de Zweden erd zouden hebben T.v. Koning Karei de verw e' d'e in 1718 rochts <liWeer voorschreef. Na zijn liriu g'ng men over tot dtp» Verkeer. In 1955 werd de vraag „links-of- Wi een referendum ge- Qer> en toen bleek, dat "'""iiiiiiiiiuiiiMMMiiiiiinniiimiiiiim maar 15,5 procent voor over schakeling naar rechts ver keer was. De rest bleef vast houden aan „links-gaat-voor" zoals ook in Engeland regel is. Een opinie-peiling in 1960 bracht aan het licht, dat on geveer de helft van de be volking was warmgelopen voor het rechts-houden. Men begon de geïsoleerde positie van het „linkse" land te voe len, er deden zich als ge volg van de verwarrende toe stand ongelukken voor en buitenlandse toeristen voel den zich niet op hun gemak. Het wetsontwerp over de omschakeling zal dit voor jaar formeel worden inge diend: de vier grote partijen en de regering ziin het in be ginsel eens. Het duurste on derdeel van het project - zal zijn de reorganisatie van het autohusverkeer en het om houwen van de bussen. Men schat de kosten hiervan op 180 miljoen kronen. Voorts zal er tien miljoen kronen nodig zijn om de Zweden, jong en oud, te leren rechts te houden. Deskundigen menen, dat de gevaarlijkste periode een week of drie na de over schakeling zal intreden, wan neer de weggebruikers zich weer zeker van zichzelf gaan voelen. iiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiii IIIIIIIIIMItllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIlMIIIIIIIIIIIIIII Cbault heeft het vorig laar 500.000 personen wagens gemaakt en eti 000 bedrijfswagens dolVZ0d0ende 37 Procent vaar i 'ansa produktie voor blik uekening. Op het ogen- «•Ooq aorrien er bij Renault band Rgens per dag van de V de'°°,en Amerika 31.000 bp\vrt„atgelopen vijf jaar c® ..Renault in totaal "bljoen automobielen. Een nieuwe zes-cilinder motor (krachtiger en 65 kg lichter dan de vorige) kenmerkt de nieuwe Pontiacs in de Tempest-serie. Nieuw zijn ook de vertikaal dubbel opgestelde koplampen, een tegen corrosie met alumi nium behandeld uitlaatsysteem en een nieuwe dynamo. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Van 7 tot en met 17 fe bruari a.s. wordt in Amsterdam de 46ste RAI-tentoonstelling ge houden, waarop honderd ver schillende merken voertuigen te zien zullen zijn, afkomstig uit elf verschillende landen. De minister van Verkeer en Waterstaat, drs. H. A. Kort hals zal de expositie openen. >'c SfAiJ? Benelux 42.000, Ita- ln rik ea Amerika 31.000. \f taan is de Citroën *wni 6 ook leverbaar t een roldak, dat Jjbstp-, w gulden extra gaat rt*1 de e£4at. °-a- is bedoeld S® Ams -rijdersdie naar ve oni knipogen, maar T'parne afstand doen «Db, et roldak, ter wille te tent o arts t nulng "'"""iiiiimiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimii v De landen die deelnemen zijn Groot-Brittannië met twintig automerken en ne gen caravanmerken, de Ver enigde Staten met zestien automerken, West-Duitsland met twaalf automerken en vijf caravanmerken, Italië met zeven automerken en een caravanmerk, Frankrijk met vijf automerken en twee caravanmerken, Oost-Duits- land met twee automerken en een caravansoort, België met drie caravanmerken, Zweden met twee automer ken, de Sovjet-Unie met twee automerken, Tsjechoslowa- kije met één automerk en Nederland met één auto merk en elf caravanmerken. Van de 226 stands zullen er ongeveer 160 worden in genomen door de groepen onderdelen, accessoires en garagemateriaal. Ook komt er weer een „Nederlands Pa viljoen", ingericht door 24 bedrijven. Aan dit kleine embleem aan de achterzijde is de nieuwe, zojuist ge- introduceerde sportieve uitvoering van de Taunus 12 M te herkennen, de 12 M-TS. De wagen heeft een grotere motor, de top- en kruissnel heid bedraagt nu 135 kilome ter per uur. De wagen is bij zonder fel en accelereert in 17,8 seconde van 0 tot 100 kilometer per uur, De nor male uitvoering van de Ford Taunus 12 M heeft daar 28 seconden voor nodig, de Ford Cortina 27 seconden. nieUV'e Dart 270 heeft een ,\Ha ine» i„to,etsenbortl I«n Öart mei 4,6 nieuwe Kwalste TE voor zover er Mh" Is, w?„7"i schakelen 'ine, versmui! "u,°ma- ^c'l'ngsbak knapt r> dij "?et ®en 2,8 liter desgewenst kan 6 cilinder 2,8 liter motor. Dezelfde motor ligt in de Valiant Signet 200. worden vervangen door een 3,7 liter motor. Uit het zojuist verschenen overzicht blijkt, dat Chrysler International gedurende de eerste negen maanden van 1962 een omzet heeft bereikt die gelijk is aan de gehele omzet over 1961. De presi dent-directeur van Chrysler International, de heer J. Russel Longin zei er zeker van te zijn, dat de stijgende lün zich ook dit jaar zal voortzetten. Er werden in de genoemde negen maanden van 1962 procentueel twee maal zoveel „compacts" ver kocht als in 1961: vooral de „Valiant" wordt hiervoor verantwoordelijk gesteld. Zweden en Zwitserland be hoorden tot de grootste af nemers van het concern.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1963 | | pagina 13