De overwinning op de Lavaredo
Sport
leve prestatie maar
ook belangrijk voor
de wetenschap
Portret Claudine van Oranje?
Interessante beschouwingen
in Kunsthistorisch Jaarboek
E
Dit jaar
voor de
opnieuw Festival
werkende jeugd
w
TILBURG ZET ZIJN PLANNEN DOOR
Concurrent wekte
verwarring met
reclame-opschrift
V olvo-assemblage
in Groningen
Mona Lisatrok
half miljoen
bezoekers
Speciale spijkers
Meer dan 40 graden
onder nul
800 spijkers
WsmmmË
Philips wint geding
In Washington
DINSDAG 5 FEBRUARI 1963
PAGINA 6
DIT IS HET VERHAAL VAN DE voorberei
dingen voor de klimpartij in de Dolomieten,
welke ten doel had de noordelijke wand van de
Cima Grande, ofwel grote top van de berg
Lavaredo te „ovenvinnen", zoals dit in het
spraakgebruik der Alpinisten heet. De Lavaredo
is drieduizend meter hoog. Bij de massieven en
toppen in de Himalaya vergeleken is dat niet zo
heel veel. De Mount Everest meet immers 8888
meter. Maar hij heeft niet als helling zulk een
zo goed als loodrechte wand, vijfhonderd meter
hoog en met sneeuw en ijs gepantserd. Feitelijk is
de Lavaredo een gletsjer, die als het ware recht
tegen de hemel op staat. De zuidelijke kant is
niet zo steil en veel gemakkelijker te beklimmen.
Drie jonge Duitsers hebben dit jaar de moeilijkste
gekozenf omdat hij nog nooit beklommen is. Ze
hebben zich bij velen de bijnaam van „de drie
dwazen van de Lavaredo" verworven. Echter,
zelfs de meest geoefende berggidsen hebben
moeten bekennen, dat ze als weinig anderen
zowel geestelijk als lichamelijk alleszins in staat
waren, om het adembenemende waagstuk te
ondernemen. Peter Siegert, Reiner Kauske en
Gert Uner Drie gezworen kameraden uit
München, waarheen ze overigens gekomen zijn,
na uit Oost-Duitsland te zijn gevlucht, hetgeen op
zichzelf eveneens een waagstuk is. De eerste
twee zijn elektricien van beroep, de derde is
metaaldraaier. Ze leerden in de Beierse bergen
de meeslepende bekoring van het Alpinisme ken
nen. De bergsport werd hun hobby. Ze leerden
skiën als de besten en beklommen de ene top na
de andere. Toen hoorden ze dat daar ginds in de
Dolomieten een bravourstukje uit te halen viel.
En ze gingen er zich op voorbereiden, ten eerste
om het geld voor zo'n expeditie bijeen te brengen,
ten tweede in het klein te proberen, wat ze straks
- -
S'
r
Dit zijn de drie toppen van de berg Lavaredo in
de buurt van de bekende wintersportplaats Cor
tina d'Ampezzo in de Dolomieten. De middelste is
de Grande Cima. De foto werd in de zomer ge
nomen. In de cirkel staat één der steilste punten
aangegeven, waar de rotswand overhangt.
in het groot zouden ondernemen. Hiertoe gingen
ze alvast in een koelhuis slapen!
Verleden jaar beklommen ze een uiterst moeilijke, ofschoon toch
meermalen „veroverde top" met een wand, die wel iets weg had van
die van de Cima Grande. Kort te voren waren er twee Alpinisten op
omgekomen. Het lukte hun en ze stelden de grote klimpartij voor
dit jaar vast, lieten zich niet door de berichten over de bijzonder
strenge vorst ontmoedigen. Hun plan was gemaakt, ze waren in
goede conditie. Nu of nooit, zei het drietal. Eigenlijk een viertal,
want Siegerts broer Horst was ook van de partij. Hij zou de lang
niet gemakkelijke taak op zich nemen, als tussenschakel op te treden
tussen de bergbeklimmers en de Alpenhut, waarin hun materiaal en
voedselvoorraad werd opgeslagen, onder aan de noordelijke wand.
Een andere broer van Siegert fungeerde eveneens als assistent. De
Alpenhut, het Rifugio Auronzo, ligt nog enkele kilometers van de
noordwand verwijderd. Voor een bekwaam skiër is dit geen beletsel,
al valt het niet mee, een rugzak vol materiaal en mondvoorraad te
vervoeren, vooral, wanneer er een harde wind waait en stuifsneeuw
het gezicht belemmert. Horst heeft evenwel even hardnekkig vol
gehouden als de „drie dwazen" en het is mede aan hem te danken,
dat ze behouden de top bereikten. Een keer heeft hij de dood in het
aangezicht gezien, toen een lawine hem bereikte. Hij wist er zich
evenwel uit te bevrijden. Het was gelukkig op de terugweg, zodat hij
door zijn vracht niet in zijn bewegingen bemoeilijkt werd. We zeiden
zoeven, dat dit verhaal van de voorbereidingen is. Het kan voor
lopig nog niets anders zijn, aangezien het drietal zich verbonden
heeft, zijn belevenissen uitsluitend in een West-Duits blad te publi
ceren. Dit kocht ook het alleenrecht op de foto's, 750 gulden voor elk
rolletje film
...-
Links Peter Siegert (26), in het
midden Reiner Kauschke (24) en
rechts Gert Vner (22), de drie dappe
ren, die de Grande Cima bedwongen.
'*V
!§iy*
''"WSWi
Drie jonge Duitsers hingen 17 dagen
en 16 nachten aan ijswand
i
WAT DE BERGGIDSEN in de
Dolomieten vreesden, ls gebeurd.
Ondernemingen als die van de drie
Duitsers: de beklimming van de
moeilijkste wand van een der top
pen van de Lavaredoberg, kost je
tien jaar van je leven, zei er één.
Of dit laatste werkelijk zo is, zal
bet drietal wellicht pas later ge
waar worden. Maar er wordt thans
gemeld, dat Peter Siegert te Cor
tina d'Ampezzo in een ziekenhuis
is opgenomen, in verband met een
storing in zijn bloedsomloop. Deze
zou veroorzaakt zijn door een te
snelle overgang uit een tempera
tuur van minsten 30 graden onder
nul naar die van 25 graden boven
nul in het hotel, waar hij na de
klimpartij de nacht doorbracht.
Gert. Uhner, die inmiddels naar
München is gereisd, is daar even
eens in een ziekenhuis opgenomen,
in verband met het bevriezen van
twee tenen, wat hij pas later ge
merkt heeft. Men hoopt, een am
putatie van de voet te kunnen voor
komen.
De derde, Kauschke, lichamelijk
de sterkste, heeft naar het schijnt
de koude goed kunnen doorstaan.
De overeenkomst werd gesloten,
toen het drietal nog pas halverwege,
maar mede door radio en televisie al
een sensatie geworden was Men
•chat, dat het totaal een vijfduizend
gulden aan zijn onderneming zal ver
dienen. Deskundigen betwijfelen inmid
dels, of ze er iets van over zullen hou
den, want de kosten er van moeten aan
zienlijk zijn geweest. Men schat ze zo
waar op 20.000 gulden! Wie het vijftal
de drie bergbeklimmers en hun twee
assistenten financieel gesteund heeft
is onbekend.
De „drie dwazen" hebben gedurende
enkele dagen, voordat ze de grote tocht
ondernamen, de bergwand tot onge
veer tweehonderd meter hoogte ver
kend en uitgeprobeerd. Ze maakten ook
toen reeds gebruik van speciale spij
kers, die, wanneer ze in de rotswand ge
slagen zijn, uitzetten en er aldus als
een plug stevig in vast blijven zitten.
In de wereld der Alpinisten wordt dit
materiaal enigzins met 'n scheef oog be
keken. Men acht het niet sportief en
te kunstmatig, zou liever gezien hebben,
dat de drie jongemannen zich van de ge
woonlijk gebruikte spijkers bddiend zou
den hebben. Het heeft inmiddels geen en
kel risico willen nemen en was er van
overtuigd, dat het aan de waarde van
hun prestatie geen afbreuk zou doen,
indien ze dit speciale materiaal ge
bruikten Ze waren trouwens over het al
gemeen uitgerust op een wijze,
waaruit duidelijk bleek, hoe ze het
karwei en de daaraan verbonden moei
lijkheden van alle kanten bekeken had
den.
Honderden alpinisten togen naar de al
penhut en ze waren verbaast over de met
ganzeverem gevoerde windjakken, de ste
vige slaapzakken, waarin de Duitsers
als in hangmatten de nacht en een groot
gedeelte van de dag zouden doorbrengen.
Voorts over het gecondenseerde voedsel
dat het drinken van water of andere
dranken vrijwel overbodig maakte en
de praktische „walkie-talkie", waarme
de ze zo lang mogelijk een verbinding
met hun helpers beneden wilden onder
houden. Dit laatste is gelukt. Tot op
een tachtig meter afstand van de top,
op een rand, vanwaar de bestijging iets
gemakkelijker was en geen overhangen
de gedeelten extra moeilijkheden ople
verden, konden ze met „de bodem" spre
ken. Dat was psychologisch van groot
belang.
Niet minder dan zeventien dagen en zes
tien nachten heeft het drietal langs de
bergwand gehangen. Het grootste gedeel
te van de tijd brachten ze in hun slaap
zakken door Van slapen kwam evenwel
betrekkelijk weinig. Vele uren brachten
ze door, met de voeten te Vnasseren
om die voor bevriezing te behoeden. Af
en toe woei er een ijzige nachtwind met
een snelheid van minstens honderd kilo
meter per uur! En soms daalde de ther
mometer tot meer dan veertig graden
onder nul. Alleen een sterk lichaam,
een nog sterkere geest en een enorme
wilskracht stellen een mens in staat, in
een dergelijke toestand te blijven en le
ven en te werken. Want er moest ge
werkt worden en hard Overigens vier
uur per dag Langer was niet mogelijk
Dan stond het transpiratievocht op hun
rug en moesten ze zich in hun slaap
zak wringen, om zich snel van de voch
tige kledij te ontdoen en droge aan te
trekken, die onderwijl door de helpers
lanjgs een lijn naar boven gehaald werd.
Het drietal wierp dan de onbruikbare en
tevens gevaarlijk geworden kleren
naar beneden, waar ze door de helpers
uit de sneeuw werden gevist, om ze
in de alpenput weer bruikbaar te ma
ken. voor de volgende dag
In Jotaal heeft het drietal achthonderd
spijkers in de rotswand geslagen. Eerst
moest het ijs weggekapt worden en wan
neer er weer enkele spijkers stevig
vastzaten, konden ze enkele meters ho
ger klimmen! En dan was het meestal
zaak, een gunstige plek uit te zoeken,
om te overnachten. We hadden het zo
even over het slapen. Ze moesten zorgen,
elke twee uur wakker te worden, om niet
voor goed in te slapen, in die vrese
lijke kou. En dan wag het weer masse
ren, met een taaie energie. Zulks met de
wetenschap, dat ze boven een diepe af
grond hingen! Alleen in de zestiende
nacht konden ze hun slaapzakken bijna
horizontaal aan de voet van een terug
wijkend gedeelte van de rotswand neer
leggen, uiteraard met de nodige voorzor
gen. Maar ze genoten nu toch enige be
scherming tegen de moordende wind.
En zo kwam dan het einde. De man
nen, die hen boven opvingen ze wa
ren langs een gemakkelijker bestljgba-
re helling geklommen, ontwaarden geen
dodelijk vermoeide, ultgepntte zwoegers,
maar lieden, wie het dank zij een bijna
wetenschappelijke verdeling hunner re
serves gelukt was, hun geestelijk even
wicht te bewaren en wier lichamelijke
conditie hen In staat gtelde, spoedig de
tocht naar beneden te aanvaarden. Het
werd een 'ware triomftocht, want van
alle kanten waren de bergbewoners en
vele Alpinisten naar de „Grosse Zinne",
zoals de Duitsers de Grande Cima noe-
m&r, gekomen, op ski's en in helikop
ters.
In het eerste dorp, dat ze passeerden,
moesten ze een ware ovatie in ont
vangst nemen. Iedereen was vol respect
voor het bereikte record. Nog nooit heb
ben bergbeklimmers gedurende zoveel
dagen en nachten achtereen op een berg
wand vertoefd, zich een weg banend
door keihard ijs! Dezelfde dag nog, toen
het bericht van hun overwinning de we
reld ingezonden was, bereikte hun het
verzoek, of ze wilden deelnemen aan
een Duitse expeditie in het zuidpoolge
bied. Ze weten intussen nog niet, wat
ze zullen doen, want ze hadden al het
plan gemaakt, naar de Himalaya te
gaan, zulks in navolging van o.a. van
de drie Amsterdamse helden van de
Nilgiri-top!
Ofschoon het banen van de moeilijk
ste weg naar de top van de Grande
Cima van de Lavaredo In de eerste
plaats een sportieve prestatie ls, zijn
de geleerden het er °ver eens, dat hier
wederom het bewijs geleverd werd, dat
de mens zich ook onder zeer ongunstige
weersomstandigheden zal kunnen hand
haven, 'mits hij van een doelmatige uit
rusting voorzien is, maar vooral, in
dien hij gr geestelijk tegen opgewassen
ls. Voor de toekomstige ruimtevaart is
het van het grootste belang te weten,
hoe groot dit weerstandsvermogen nu
wel is. Maar aan ruimtevaart denkt
het drietal nog niet
Wat de felle koude voor moeilijkhe
den kan opleveren, ondervond een opera
teur van de Italiaanse televisie. Hij
stelde zijn apparatuur in toen het drie
tal zijn klimpartij begon Het was over
dag en het vroor nog slechts twintig gra
den. De man bemerkte opeens, dat zijn
camera het niet deed en bij nader on
derzoek bleek, dat de batterij bevroren
was. Terwijl hij probeerde, een nieuwe,
beter tegen de koude beschermde te mon
teren. haalde hij zijn handen open aan
het staal van de apparatuur, dat als vuur
brandde.
Overigens, al leek het, alsof het drie
tal slechts weinig onder de geweldige
lichamelijke en geestelijke krachtsin
spanning had geleden, berggidsen in de
Dolomieten vreesden toch voor 'n inzin
king, na kortere 0f langere tijd. Zoiets,
zei er een, maakt een mens tien Jaar
ouder
OBSERVATOR
Horst Siegert onderhoudt met een
valkie talkie" de verbinding met het
drietal langs de rotswand.
en interessante collectie kunsthis
torische beschouwingen bevat het
Dertiende Nederlands Kunsthisto
risch Jaarboek x). Margaret Sco-
lari Barr werpt licht op de steun, die
door de Nederlandse Etha Fles werd
gegeven aan de beeldhouwer Medardo
Rosso, een Italiaanse impressionist
wiens roem steeds in de schaduw werd
gesteld door de alles overheersende Ro
din. De beschouwing geeft een boeiend
beeld van de nog weinig geëxploreerde
kunstwereld van een halve eeuw terug.
Portretten van de befaamde Amster
damse achttlende-eeuwse collectioneur
Ploos van Amstel worden vergeleken
en besproken door J. W. Niemeyer. R.
van Luttervelt waagt in een serie op
stellen o.m. de veronderstelling dat het
bekende damesportret van Mostaert
(sinds 1957 In het Rijksmuseum) Clau
dine van Oranje zou voorstellen, waar
door ons land een belangrijk portret zou
hebben verworven van de prinses die
het geslacht Nassau verbond met de
Oranjes. Tevens brengt van Luttervelt
de schilder J. Gossaert naar voren als
mogelijk de ontwerper niet de uit
voerder van de veel bewonderde
graftombe van Engelbert U en Oimfour-
ga van Baden in de Grote Kerk van
Breda.
Boeiend is ook de analyse van het
realisme der zeventiende eeuwse schil
ders door E. F. van der Grinten. Daar
in wordt geponeerd dat deze schilders
niet zo fotografisch nauwkeurig en zo
direct naar het leven werkten als men
dikwijls veronderstelt. Vooral het ge
bruik van ledepoppen meent van der
Grinten in vele schilderijen te kunnen
aantonen. Wolfgang Fischer begint een
tweetal beschouwingen over de schil
der Claude Vignon van wie onlangs een
werk is geïdentificeerd in de pastorie
van de Willibrordus Buiten in Amster
dam (thans in het Rijksmuseum). Deze
Vignon heeft via Pieter Lastman het
vroegere werk van Rembrandt beïn
vloed. Tenslotte zij nog genoemd een
critische repliek van D. Bax op de
nogal sensationele interpretatie van een
aantal schilderijen van Jeroen Bosch
die L. Brand Philips in het vorige jaar
boek had gepubliceerd.
x) Nederlands Kunsthistorisch Jaar
boek 13. Uitgeversmij C. A. J. van Dis-
hoeck-Bussum. a
ft.
■«sa»*»
(Van onze kunstredactie)
TILBURG, 5 febr. Voor de tweede
keer zal op de dagen rond Hemelvaart
in Tilburg een nationaal festival voor
de werkend- jeugd worden gehouden.
Evenals vorig jaar wil men opnieuw
een driedaagse ontmoeting organiseren
tussen de werkende jeugd van 16 tot 23
jaar en een groot aantal kunstenaars.
In 1962 trok dit eerste festival voor de
werkende jeugd 424 deelnemers, afkom
stig uit tachtig gemeenten. Dit jaar zul
len 450 deelnemers toegelaten kunnen
worden. Dit alles betekent dat het expe
riment van verleden jaar over het alge
meen een succes genoemd kan worden.
Een dezer dagen heeft staatssecreta
ris Scholten het dagelijks bestuur van
de Stichting Festival voor de werkende
jeugd ontvangen Initiatiefnemer en
voorzitter Wim Bary heeft hem bij deze
gelegenheid verslag uitgebracht over het
vorige festival en hem de nieuwe plan
nen voorgelegd. In principe heeft mr.
Scholten toegezegd het festival van dit-
jaar op woensdag 22 mei te komen ope
nen. Het culturele feest duurt tot en met
26 mei. Wederom zal de Stichting WI-
KOR in Den Haag al haar medewer
king geven.
In grote iijnen ziet het programma
er uit als dat van verleden jaar. Voor
de avonden zijn de volgende manifesta
ties reeds definitief: donderdag 23 mei;
,,Wat u maar wilt" van Shakespeare
door de Nederlandse Comedie onder re
gie van Han Bentz van den Berg. Vrij
dag 24 mei: Het Brabants Orkest onder
leiding van Jan Out. Als solist is ge-
engageerd de violist Pierre Jetteur,
eerste concertmeester /an het Brabants
Orkest. Zaterdag 25 mei zal het Neder
lands Dans Theater optreden o.l.v. Hans
v. Maanen. Overdag zijn er ontmoetingen
tussen jeugd en kunstenaar. De meeste
kunstenaars, die vorig jaar hebben mee-
gewerkt, zullen ook nu van de partij zijn.
'e deelnemers zullen weer een vrije
dag moeten opnemen, want ofschoon het
bedrijfsleven wel financieel dit werk
steunt zou het op moeilijkheden in het
betrokken bedrijf stuiten wanneer voor
de liefhebbers de uitzondering van de
vrije dag wordt gemaakt. Gebleken is
vorig jaar, dat de deelnemers diit offer
tje gaarne brachten.
Er is trouwens nog meer gebleken en
men kan dit allemaal lezen in het ver
slag van het eerste festival, waarin een
enquête is opgenomen, door het festival-
bestuur samengesteld, en waarin de
jongelui een aantal vragen zeer vrije
lijk hebben beantwoord. Zo ontdekt men
dat het bedrag: van 16 gulden, dat de
deelnemers vorig jaar zelf moesten beta
len, over het algemeen aan de lage kant
werd gevonden. Nu zal van de jongens
en meisjes een bedrag van f 22.50 wor
den gevraagd, waarmee zij dan uitslui
tend de werkelijke pensionkosten beta-
Carl van der Plas pratend over toneel. Een terugblik op het eerste festival
de werkende jeugd te Tilburg.
len. De festivalkosten per deelnemer
bedragen 90. Men zal daarom opnieuw
trachten het overige geld te verkrijgen
van O. K. en W., Gedeputeerde Staten
van Noord-Brabant, de gemeente Tilburg
en straks van de provincies en gemeen
ten, waaruit de deelnemers afkomstig
zijn. Men kan zich vanaf heden aanmel
den' bij het bureau van het festival. Louis
Bouwmeesterplein 1 te Tilburg.
Zo ziet het er naar uit dat Tilburg het
eens stout gevonden plan een festival
voor de werkende jeugd te organiseren
ook dit jaar kan uitvoeren. Wil zo'n
jeugdfestival een succes zijn, dan wordt
meer verlangd dan alleen maar recep
tieve aanwezigheid. Het betekent in -
te drie dagen van studie, met divei/L
kunsten als onderwerp. Er wordt
alleen gekeken en geluisterd, maar m»
bezoekt de kunstenaars en men komt
een gesprek. Het jeugdfestival van Y^L-
voor de studerende jeugd gaat dit
voor de vierde keer van de grond, ygj
werd tijd dat ook de werkende
een dergelijk voorrecht van ontmoet1,,
met de kunst werd geboden. Ook in ts
berdam zal men dit jaar zo'n ontnWj,
ting organiseren. Maar dat zal meer e^e
Rotterdams karakter dragen. Het ïSJf
hopen dat men daar een even goede
heeft als verleden jaar in Tilburg.
fel'
DEN HAAG, 5 feb. De president
van de rechtbank jhr. mr. G. Witsen
Elias heeft, zoals Philips had geëist,
bepaald dat de importmaatschappij
„Acoustical" het verhandelen van dia
manten en saffieren grammofoon- en
ander naalden in de huidige verpak
king moet staken. Ook moet de uitgifte
van catalogi worden stopgezet. De in
omloop zijnde catalogi moeten binnen
acht weken worden gecorrigeerd.
Het betreft hier de verkoop van
naalden zonder dat op de doosjes duide
lijk vermeld staat, dat deze niet afkom
stig zjjn van Philips. Ze zijn door een
fabriek in Zwitserland, waarvan Acous
tical in Nederland de vertegenwoordi
ging heeft, vervaardigd. Op de doosjes
staat de naam Philips vermeld, om aan
te geven dat de naalden ook voor
Philips-apparaten geschikt zijn. Naar
Philips meende, werd echter de indruk
gewekt, alsof de naalden yan haar fa
briek afkomstig zouden zijn.
De president bepaalde een dwangsom
tegen overtreding van de uitspraak van
duizend gulden per dag.
DELFZIJL, 5 febr. De Zweedse
fabrikant van de Volvo-personenauto
overweegt de vestiging van een assem-
blagebedrijf in het EEG-gebied, en wel
in Delfzijl of in Groningen, zo neemt
men hier aan. De Volvo-fabrieken zelf
hebben overigens tot dusver geen con
crete mededelingen willen doen. Ook
de burgemeester van Delfzijl, mr.
Goldberg, heeft zich van commentaar
WASHINGTON. 5 febr. (Reuter)
Met een zucht van verlichting hebbe® jj)
zaalwachters van het Nationale MuSnflf'
maandag afscheid genomen van Le®
do da Vinci's „Mona Lisa". H« x.ee'
roemde schilderij, dat zo enorm
kijkers heeft getrokken, is -.aar loof>'
York gebracht waar het ook tem f(>#
gesteld zal worden. Het doek heelt
maand lang in het museum geha
Ruim 518.000 mensen hebben het ^ii'
gezien. Nog nooit eerder heeft he1
seum zoveel bezoekers gehad. ,kaaJi'
Politie en agenten van de Ameri
se geheime dienst, die speciaal
president Kennedy hiervoor waren
gewezen, begeleidden de zwarte YöP'j
met de „Mona Lisa" naar New mm
Het schilderij zal daar van dond pi
af een maand lang te zien z m
reed nog een extra wagen mee ev»>
stoet naar New York voor hei o.
dat er iets mocht gebeuren
auto, waarin het beroemde sen
zich bevond.
fte'
onthouden. De Nederlandse
van Volvo's, een bedrijf in Ve° vf j,
zei gistermiddag in antwoord i
gen slechts, dat de Volvo-fabri ec
oriënteert over een vestiging v jg y?
bedrijf in het EEG-gebied. E'
gens de importeur geen enkele
sing genomen. 3j,t<£
Ook twee Zweedse schoenfaw Gyj
en de papierindustrie Papy1"1®. e®
teborg zouden overwegen v'v0et
vestiging in Nederland vast'e
krijgen binnen de muren van m
markt. Zoals bekend gaat, w
automobielproducent Scania oPr ,,W
Zwolle een assemblagebedrtP 0o»
ten. In mei wil men met
van een fabriekshal beginnen.
tff
