Jaap Timmerman apostel van dr. Bombard
Rubberpakjes redden
hele bemanningen
Vlot contra sloep
H
J'
De eeuw van Jan
Steen en Breero
Jurk van papier
Droogtas voor
natte was
Reddingsacties
Wilde ritme
Zeeziekte
Reis naar Rome
Nieuwe boeken
Gesch leden is
voor kinderen
„Bombards"
Een journalist kijkt in het verleden
V"
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1963
PAGINA 11
Altijd maar draaien, door Jan Liber
(Uitg. de Arbeiderspers - Amster
dam)
GN-w hoor' Het Pakkie
In Duitsland heeft men er iets op ge
vonden om de was droog te krij
gen: een droogtas die in de warme
kamer kan worden gehangen, zodat
de was heel snel droog is.
De tas, waarop patent is aangevraagd,
is het ei van Columbus. Een doorzichtig
plastic-achtige zak met kleerhanger,
waarop het te drogen kledingstuk kan
worden opgehangen. De tas is groot ge
noeg om een herenoverhemd te kun
nen bergen. Het afdruipende water
wordt onder in de zak gevangen. Daar
de tas is afgesloten, kan het natte kle
dingstuk niet vuil worden. De tas is
bijzonder geschikt voor reizigers, die in
hun hotel wat willen wassen, omdat ze
slechts weinig plaats in de koffer in
neemt. De kosten zijn zeer laag, nog
geen twee gulden.
Reis naar Rome, Anno Domini
1962. In afwachting van het Con
cilie". Dit is de volledige titel,
die drs. G. Puchinger meegege
ven heeft aan zijn boekje, dat wij met
groeiende belangstelling gelezen heb
ben. Een reportage noemt hij het boven
dien, en niet ten onrechte. De auteur
is protestant, maar blijkt opvallend
goed op de hoogte te zijn van de R.K.
wereld. Die kennis dankt hij wel voor
een groot deel aan zijn studies
over bekende Nederlandse katho
lieken, zoals Schaepman, Nolens, Poels
Ruys de Beerenbrouck en kardinaal
De Jong, maar ongetwijfed nog meer
aan zijn open en objectieve geest, waar
mee hij het Rooms-Katholicisme tege
moet treedt zonder ook maar in het
minst zijn eigen overtuiging te ver
loochenen. Deze houding van een
exemplarisch irenisme moet de enig-
juiste heten en doet zeer sympathiek
aan temeer daar zij, ook nu nog, in
zijn kringen betrekkelijk zeldzaam is.
Terecht herinnert hijzelf, tegen het ein
de van zijn boek, aan de uitspraak van
prof. dr. A. A. Ruler, hervormd hoog
leraar te Utrecht: „Nemen wjj Rome
ook maar enigszins serieus?" Voor de
schrijver zelf is dit geen vraag: hij
zit niet hoog te paard, begint niet
en eindigt zelfs niet met kritiek op
alles en nog wat vanuit eigen superio
riteitsgevoel, maar benadert zijn onder
werp zo objectief mogelijk en steeks
zijn waardering, waar hij die voelt,
beslist niet onder stoelen of banken.
Hij blijkt in Rome goed thuis te zijn,
heeft vrienden tot in het Vatikaan toe
en voert, als Protestant, overal open
hartige gesprekken. In kloosters en se
minaria werd hij uitgenodigd om lezin
gen te houden. Wij kunnen dit alleen
maar in hoge mate toejuichen. Deze
reportage van zijn laatste bezoek aan
Rome is geheel geschreven in de
sfeer van afwachting van het Concilie.
Duidelijk treedt daaruit de klimaats
verandering aan de dag, die gelukkig
tot stand is gekomen tussen Rome en
Reformatie.
Men leest dit boekje met genoegen;
het is bovendien bijzonder leerzaam.
Het lijkt ons voor katholieken en pro
testanten zeer aanbevelenswaardige lec
tuur. De firma J. H. Kok N.V. te Kam
pen heeft het boek als pocket-uitgave
op de markt gebracht in haar Boeket
reeks.
L.
De levensroman van Heintje Davids.
Geïllustreerd met een twintigtal
foto's
Mademoiselle de Scuderi, door E. Tb.
Hoffmann (Uitg. Wereldbiblio
theek - Amsterdam)
Een roman, spelend in het Parijs van
1680.
Dokter mag ik?, door J. J. C. Mantz
(G. J. A. Ruys).
Gerechten voor suikerpatiënten.
ZWARTSLUIZER TEENAGERS
Maken reddingsvlotten
T'i'rnie tn zo'n dinghy is opmerkelijk. Men kan er rustig lucht uit laten ontsnappen om de koude inzittenden de ge
legenheid te geven zich warm te pompen.
e' drama van de Nederlandse
coaster Grietje ligt nog vers in
"et geheugen. Dit scheepje van
•W 296 tol1 werd de vorige week
Kolven op de puntige rot-
Hf.Vn het eiland Man gesmeten, slin-
t'U en krakend met telkens flarden
hit. Jonkeiwit schuim hoog er boven
V A deze trieste ogenblikken, waar-
tMi» e'genlyk het liefst zou willen
'b iV1' heulde de Vlaardingse kapi-
"Oersma dwars door de huilende
"een: „Schip verlaten!" Zes le-
Jhh van zijn bemanning renden daarop
Lt «e» pak naar de reling. Een pak
bjj «rootte van een militaire plunjezak.
lh i K'nK overboord, plofte dof in
Nih kwitte schuimkoppen. Slechts een
lor 'e draad verbond het met de ver-
drietje. Maar die dunne draad
Won: honderen. Eén forse ruk en de
«Hi, JRZ;»k opende zich, eerst langzaam
hjbk^heller om tenslotte een compleet
k'hth V'ot Prüs te geven. Als door on
lief "are monden opgeblazen, danste
hej, ven later op de golven. Zes man-
te4doLan de Grietje sprongen erin en
zich het vege lijf
hagen dat alleen de baardige vis
lij Jfan Hull en Grimsby de loftrom-
®taken over de life-dinghy oftewel
viot Somatisch opblaasbare reddings-
?WaAn voorbij. Het rubbervlot is in
6 tra en schijnt een belangrijke rol
H vervullen bij het reddingswe-
k'n open zee. Oorlogsvliegers heb-
j>roteer in de tweede wereldoorlog de
chh Waar(ie van leren kennen en de
ContaVaart heeft er sindsdien een vast
ur h ,mee gehouden. De zeeman ech-
N&ir£e£ereerde uitsluitend de sloep, het
hi) ,jC houten scheepsmodel, waarmee
eeuwen heen vertrouwd was
he jkt en waarmee op het gebied van
iAait?ewaardigheid ook opmerkelijke
h!»n les werden geleverd. Al was het
fiitejjuaar de fantastische reis van ka-
l'hgen dliam Bligh, die met 18 volge-
r enn °°r de muiters van de Bounty
sl°ep overboord werd gezet. Hij
r°otss e er de Stille Oceaan mee, de
fjet Tf zee van de wereld, en voer met
haU'geladen scheepje van het kanni-
seh af ndje Tofoa naar Timor over
t 'ijk and van 3618 zeemijlen. Gelei-
rkomaan is daar een verandering in
shfl iSP- Aanvankelijk vanuit Enge-
- ohk?aar later ook uit Frankrijk, zijn
;C*tl "tasbare rubbervlotten naar vo-
Va« men, eigenlijk onder het mot-
wbjj ..safety-first", neem zo'n vlot
rj "..ondertussen gaat de kennisma-
U ,,'ng door. De sloep of het vlot?
"lenig zeeman heeft zijn keuze
niet bepaald. Hij moet eraan
"khv* en bekijkt de folders der
hei— En wie daaraan mocht twijfelen
hoeft maar .even naar hem te luisteren.
Hij hoort dan het verhaal over baas
Van der Stouwe uit Zwartsluis, een
man die zijn leven lang reddingsmidde
len vervaardigt, boeien, zwemvesten
enz. „Ik ben nu in de familie", zei
Timmermans ons. „Ik trouwde een doch
ter van Van der Stouwe en ik kan u
verzekeren, die kreeg ik niet voor niks.
Ik deed mee in de zaken, maar met in
zet van alle krachten. Van der Stouwe
stond erop. Tijdens een demonstratie
die wij met reddingsmiddelen in Le
Havre gaven, liepen we tegen het auto
matisch opblaasbare vlot op. M'n
schoonvader voelde er eigenlijk niet
veel voor, maar toch zijn we eens in de
fabriek ervan te Tours gaan kijken. En
ik moet eerlijk bekennen, ik was er ka
pot van. We hebben het allemaal goed
overdacht en toen besloten we "het Fran
se vlot op onze fabriek in Zwartsluis
te gaan bouwen. Maar eerst moet je
natuurlijk weten wat je bouwt. Dus ik
met een paar mannetjes uit Zwartsluis
naar Tours, gewoon om er het vak te
leren. Dag in dag uit zijn we er be-
een ietwat benauwde, afgesloten ruim
te, voortdurend in beweging op de knob
belige zee, hoeft men zich daarover
ook niet te verbazen. In de complete
verbandkist aan boord, bevinden zich
dan ook een groot aantal pilletjes te
gen zeeziekte. Tot de uitrusting beho
ren verder o.a. keteltjes, waarop ma
ten zijn aangegeven voor rantsoene
ring van de blikjes bronwater, speciaal
geprepareerde biscuits met een hoge
voedingswaarde, een uitgebreide repa
ratieset, een vislijn met haken, ped
dels, zaklampen, een hoosvat, drijfan
kers, vuurpijlen, rookbommen enz. Dat
alles in waterdichte verpakkingen die
blijven drijven. De bodem van het vlot
is vervaardigd van een soort schuim
rubber, dat de drijfkracht van het vlot
vergroot en waar men bovendien ge
rust een spijker doorheen kan prikken.
De opening verdwijnt onmiddellijk om
dat de cellen zich weer aaneensluiten.
Bij het dalen van de temperatuur ver
mindert het gasvolume van het vlot. In
de kou zoekt men warmte. Welnu, de in
zittenden kunnen zich dan warm wer
ken, door middel van de handpompjes die
in het vlot zijn aangebracht. En om er
nu de fut in te houden, kan men de
dinghy, die uit gescheiden comparti
menten bestaat, ook gedeeltelijk leeg
laten lopen om de slappe delen weer
met handkracht op te vullen. Dr. Alain
Bombard is het zieltje van dit produkt
uit Tours en sinds enige tijd ook van
Zwartsluis.
s met argusogen. Hi
js a scheepje onder de
voeten en
Maar onder-
Hij heeft lie-
seheepje onder
n vlot toch niet.
reiken hem de 1
reddingsacties,
loor bepaalde on
P echt niet zo vlot waren ver-
s- s«h 1° u v'°t ioch "iet
f.i&lU "ereiken hem de berichten van
,f; reddingsacties. Reddingsac-
N u door bepaalde omstandigheden
iMl. iecht niet zo vlot waren ver-
e'h,, Dat brengt hem aan het aar-
kahvüKn hij gaat eens kijken in de
'icenf? fabriek die Engelse vlotten
I^Up pVl|e bouwt, of luisteren naar
A'ka.)."n,ner|rian uit Zwartsluis, de fa-
(Arkiv. Van de Franse versie. Een
r ""rdig man, zoals wü hem een
i''ü\v,i g<>" ontmoetten op de be
lli hie oevcr van het Meppelerdiep.
"r> je moet erin geloven. Je
ji®li, rj Kens de waarde van leren in-
j? 'tw ""'dekte ik in de oorlog toen
Apr 0 "en kist vol luizenkammen de
kit "r ji?ln8. Niemand gaf me een kans,
Ik 'k l„ Verkocht ze bij honderden. Nu
w een de vlotten en ik zit best. Het
deksels mooi artikel, dat al
"oenf ma'cn zijn nut heeft bewezen.
V"»r u uit het recente verleden
<lLUsketi!LramPpn van de kustvaarders
wAI en Hendrik B. Alle opvaren
den n gercd hi rubbervlotten.
n van
,.K<s de kapiteins heb ik later
\W ..Timmermans", zei hij,
Wc t ëlng everJ
nBf 'rokken aan het touwtje en
dis 6" do was er. We zaten erin,
vTfe'je" Tm'"uut. Man wat een mooi
^i» °Per' p ^hnmerman, voormalig
ku hiattA31) luizenkammen en vakkun-
een fTvlechter in Genemuiden, is
vfottenkoning bij uitnemend-
Jaap Timmerman, zeven weken in
Frankrijk om er het vak te leren.
zig geweest, zes a zeven weken lang.
Dat Franse vlot heeft voor mij geen
geheimen meer."
aap Timmerman werd de apostel
van dr. Alain Bombard, de nauti
sche fantast over wie in zijn leven
al heel wat keren is gelachen. Voor
al smadelijk gelachen, als de kleine
Fransman met het ringbaardje zich
weer eens aan een van zijn gewaag
de stuntjes overgaf. Dr. Bombard be
streed de wilde oceaan op een vlot van
ping-pong-balletjes. Dr. Bombard trot
seerde de lange deining in zo'n rub
bervlot, dobberde er enkele maanden
in rond op het eindeloze watervlak, het
vlot testend en uitproberend, levend van
niets anders dan hetgeen de zee hem
te bieden had. Zijn ervaringen lever
den het Bombard-vlot op, en een won
derlijke handleiding voor hen die er
later mee aan de dood zouden moeten
ontsnappen. Een niet geheel rond vlot
(dat voorkomt tollen) met in het mid
den een zogenaamd springgat. Aan de
onderkant van het vlot zijn de lucht-
flessen bevestigd.
Het materiaal is van nylon-neopren,
dat in de praktijk olie- en benzinebe-
stendig is gebleken. Aan de onderkant
van het vlot, naast de fles(sen) met
samengeperste lucht, die het vlot on
middellijk naar de goede zijde doen
kantelen als het verkeerd op het water
terecht mocht komen, zitten batterijen.
Deze geven zodra zij met water in con
tact komen 24 uur lang stroom voor
de verlichting binnen en buiten het vlot.
Eveneens onder het vlot bevinden zich
bovendien stabilisatiezakken die het
vaartuig zo goed mogelijk stabiliteit
geven, het slingeren zoveel mogelijk te
gengaan. En dat is geen overbodige
weelde. In het vlot, dat door een tent
van Himalayadoek, een zogenaamde
„uitademende tent", kan worden afge
sloten, heeft de zeeziekte alle kans. In
aap Timmerman en de zijnen heb-
heb de geheimen ervan meegeno
men naar de overzijde van het
Zwartewater. En de Franse direc
teur monsieur Delpeche is er speciaal
voor overgekomen om dobberend in het
Meppeler Diep uit te maken of de eer
steling van Zwartsluis de toets van zijn
scherpe kritiek wel kon doorstaan. Dat
deed de dinghy en sindsdien timmert
Jaap Timmerman met toenemend suc
ces aan de vlottenmarkt. Hij reist er
mee langs de kustplaatsen en preekt
overal het nut van de vlotten. Meestal
heeft hij er ook een by zich en dan gaat
het zoals laatst in de haven van Har-
lingen, waar hg ten overstaan van zes
nieuwsgierige vissers op klompen het
wonder van Bombard uit de doeken
deed. Een achtpersoons vlot plofte in de
Harlingse haven. De flessen liepen sis
send leeg en het vlot vulde zich. „Volg
mg, heren", riep Timmerman en hg
sprong in de dinghy. Met de klompen
aan?' vroegen de vissers nog. „Ja,
hoor, met de klompen aan".
In het vlot namen ze naast elkaar
plaats, hun armen door de lussen, die
overal in het vlot voor houvast zijn aan
gebracht. Zo hebben ze daar gemoede
lijk rondgedreven, midden in de Har
lingse haven. „Tenslotte zijn ze gaan
zingen", vertelde Jaap Timmerman.
„Het werd gewoon een vrolijke boel."
lie. hij er veelbetekenend op volgen.
Samen met deze expert hebben we
een rondgang gemaakt door de depen
dance van de fabriek, een omgebouwde
school waar de vlotten worden vervaar
digd. Vervaardigd door een stel teen
agers, op het woeste ritme van Elvis de
Pelvis, Pat Boone en al die andere
radio- en grammolconplaatsterren, wier
Kleurige beeltenissen ue niurei. citicu.
Jongens en meisjes, heupwiegend in hun
nauwe spijKeroroeken, nauueren ei
rond, de een met een iijnkwast, de an
der met stukken Himaiayadoek. z.e
werkten rustig, maar opmerkeiijk gron
dig en secuur. „Ze noemen me gewoon
jaap," legde Timmerman uit. „ik Den
een van hen. Maar ze weten precies wat
ik venting. Dat neb ik ze Dg ue Kennis
making ieder persoomijK ianguung uit
gelegd. En alleen zg die dat oegrgpen,
Kunnen blijven, lener neeit zgn taaK
nier. leder vervaardigt ook een stuk
van een vlot, dat tensiotte in elKaar
wordt gezet, en vervolgens zurgvuiurg
ingepakt. Dat kan men als een soort
paracnute-paKken bescnouwen, een pre-
cisiewerKjt: wacurvuv/i* hccü wcm.
Komi. uai; doen aan oók aitjuu ue uuue-
ren, ervaren krachten in dit beorijf, en
een man van ue scneepvaaimiopecue
staat er dan bi) om op nun vingers te
KgKen. Want geen emtei viot gaat nier
zonder certnicaat ae ueur un. jon eiK
viot Komt ook eenmaal per jaar Dg ons
terug om neiemaai nageKeKen te wor-
uen. Dat is een vaste reget, waaraan
wg ons heel precies moeten nouuen.
van ieder vlot uat deze zaaK venaat,
neoDen wg een Kaart, waarop de con-
troieDeurten worden Dggenouuen. Dit
omgeDOUwde scnoottje wordt straKS een
meuwe laDrieK", iegue timmerman un,
„een meuwe laDrieK compieet mei ue-
inonstratieoassm. Dan is net ook aige-
lopen met die rocK-and-roil-Iiguren op
ue muren. n.r komt trouwens maar em
ding op ae muur. Dat is ae levensgrote
senndering van zo n viot, waarvoor ik
een goede Kunstschilder zaï nestenen,
met ae Kreet eronder: „Een viot in ae
golven, een leven in uw hand Dat is
ue Koers die mgn jongelui siraks voor
ogen zunen moeten nouaen."
jaap timmerman weet wat hg wil.
Vorig jaar zette hg zo n zeventig viotten
uit. tvrisKras veraeetd over oe coaster-
en vissergvioten. net grote avontuur
was oegonnen. Dit jaar zuilen net et
ongetwgieia meer woraen, aaar is hg
van overtuigd. Hg noett nu met meer
aneen voor zichzeit te spreken. De op
varenden van ae iviuskeuer en ae tieu-
ariK e Kunnen erover meepraten. z,g
Kennen ae viotten utt de narue werse-
igkneid en net Doekje van ur. mam
comoarü, dat getiteia is: „noe te over
leven". Simpel en eenvoudig deze tl-
iei. Maar -ounHjarci sten. üvt uuh oojv
wei simpel, vuur. xxy HtJcn
gen in Kleine schooliesjes samengevat.
jCjXI aie 4AJ11, Zü Xieieuia ai J.us Vaii ecu
onDekenae realiteit, eigemgK iacnweK-
Kend. „Eenmaal in net vlot, deinend op
de woeste golislag, moet. u weerstand
bieden aan ae koude, de dorst, die non-
ger en de ontmoediging,' zo schrglt
ng monter. „Aarzei met de visign ie
gebruiken, precies op de manier zoals
men op xotei vist. naai ae naak met
net aas vlug over ae oppervlakte van
de zee. En u kunt de vissen die u vol
gen er zich op zien werpen. Om het
vocht uit de vissen te halen, moet u
een diepe V-vormige snee in de rug
van de vis maken en om de 20 minuten
op de snee zuigen. Door dit de gehele
dag te doen, zai een vis van 3 kiiugram
uw dorst lessen. Ik, dr. Alain Bombard,
raad u af het vlees te kauwen en latei-
weer uit te spuwen, daar dit uw speek
sel verbruikt. U moet ook niet verzui
men plankton te eten. U kunt dat op
vissen met het drijfanker. De beste
methode is om het drijfanker gedurende
20 minuten steeds weer uit te werpen
en in te halen, elke morgen in de eerste
uren. U verkrijgt op deze wijze een
hoeveelheid, voldoende voor twee per
sonen. Maar proef het eerst. Als het
een beetje scherp smaakt, gooi het dan
weg," zegt Bombard. „Smaakt het ech
ter naar garnalen, dan is het voor de
consumptie geschikt."
Wij hebben ons in zijn „Hoe te over
leven" verdiept, als het ware heen en
weer geslingerd in zo'n beweeglijk vlot,
dansend op de woeste golftoppen. Ge
kweld door de dorst, omdat het water
op was en Bombard het gebruik van
zeewater ernstig ontraadt. Slechts de
mond ermee bevochtigen was ons toe
gestaan, maar dan toch echt alleen als
wij over een volledige zelfcontrole be
schikten. De wind huilde en klapperde
tegen ons tentdakje. We voelden ons
hongerig, maar de plankton smaakte een
beetje scherp en was dus niet voor de
consumptie geschikt. Restte ons dr.
Bombards lesje over wat te doen tegen
de ontmoediging. Wij hebben het van
buiten geleerd. „Tenslotte moet u we
ten," zo begon de kleine Fransman op
gewekt, „dat zij die willen leven, over
leven zullen. U bent niet de eerste. Er
zijn voorgangers, die het reeds gedaan
hebben en slaagden. Denken wij aan
kapitein Bligh gedurende 61 dagen. Drie
Amerikaanse piloten in 1942 gedurende
34 dagen. Een Chinees gedurende 163
dagen en ikzelf, dr. Alain Bombard,
gedurende 65 dagen in 1952. Het sterkt
u en geeft moed. U moet beseffen dat
het mogelijk is en hardnekkig volhouden
om voor uw leven te vechten. Hoop doet
leven. Weet tot het uiterste te strijden,
het zal u de beloning geven te over
leven. Uw familie verwacht u".
Inderdaad, het scheen ons te sterken.
Zingend speelden we met de doorstroom-
kraantjes in het vlot, waarover dr.
Bombard in een soort onheilspellend
PS nog liet weten, dat wij die in geval
van gevaar, storm, haaieh en zwaard
vissen, direct moesten sluiten. Ee goed
vlot. Maar een gek boekje, dat Bom
bard kennelijk uitsluitend voor „Bom
bards" heeft geschreven. Een fabrieks
foutje dus, want die „Bombards" zullen
er wel niet veel zijn, zo dachten wij.
HAYE THOMAS
De sloep, waarmee de zeeman door de eeuwen vertrouwd is geraakt Het rubbervlot
doet een aanval op haar onaantastbare positie.
In een omgebouwde school jungeren teenagers als vlottenbouwers.
De Amerikaanse science-fiction
heeft al vele malen met de ge
dachte gespeeld van een vierde-
dimensie-machine, een vernuftig
apparaat dat het mogelijk zóu maken
de factbr tijd te beheersen en de ge
bruiker in staat zou stellen een kijkje
te nemen in het verleden. Zou het niet
aardig zijn de verhalen der historici
over, bij voorbeeld, de moord op Caesar
met eigen ogen te kunnen verifiëren?
Bjj teveel historische gebeurtenissen
hebben moderne journalisten ontbro
ken; de historieschrijving was voorheen
even objectief als de jaarlijkse herzie
ning van de levensloop der levende en
overleden Sovjet-groten in onze dagen.
Dat de journalistiek zich, ondanks het
ontbreken van een vierde-dimensie-ma-
chine, nog wel eens naar het verleden
richt, vindt zgn oorzaak thans niet in
een kritische herwaardering van het
overgeleverde feitenmateriaal maar
eerder in het vrij algemene onvermo
gen van historici om in populaire, goed
leesbare trant het oude materiaal voor
een breder publiek dan de vakgenoten
toegankelgk te maken. Zo is Haye Tho
mas') in gezelschap van Jan ter Gouw
en vele andere historici teruggewan
deld naar onze gouden eeuw om er een
blik te werpen op het dagelgkse leven
van onze voorouders.
Haye Thomas is bij de lezers van ons
blad allerminst een onbekende. Zijn soe
pele, beeldrijke, warmbloedige vertel
trant geniet terecht veel waardering en
zijn on-officiële benadering van vele
onderwerpen stempelt hem tot een jour
nalist van een geheel eigen, direkt te
herkennen karakter. Uit het plechtsta
tige materiaal der oude vorsers heeft
hij, met het snelle oog van de journalist
voor het karakteristieke en het onge
wone, onmiddellijk de prikkelende de
tails gehaald, die de aandacht verdie
nen. De Gouden Eeuw van Haye Tho
mas heeft niet de verzorgde salonsfeer
van het Rijksmuseum en evenmin de
gecanoniseerde voorbeeldigheid van on
ze oude schoolboekjes. Het is meer de
eeuw van Jan Steen en Breero; een tijd
van harde hoekige mannen, die de zee-
en bevoeren om veel geld te verdienen
en die het lustige leven nog aller
minst schuwden. Hef snel verdiende
geld werd door de avonturiers dikwijls
even snel verbrast, de welvaart was
ongelijk verdeeld, de misstanden wa
ren op veel gebied nog ten hemel schrei
end. Haye Thomas vertelt er bijzon
der boeiend van, soms verbaasd, soms
vertederd, maar altijd hevig geïnteres
seerd.
Hij corrigeert terloops het al te gefat-
Wie kinderen heeft op de lagere
school, die graag geschiedenis
lezen en eens wat verder wil
len kijken aan hun neusje lang
is, moet hun het boekje eens in han
den spelen, dat de Amerikaan V. M.
Hillyer indertijd schreef onder de titel
,,A child's history of thet world". Het
is nu in een vlotte /ertaling reeds aan
de achtste druk toe, hetgeen wel be
wijst dat het ook in ons land succes
heeft gehad. Het is prettig leesbaar
en vertelt zonder pretenties het aller
eenvoudigste, meer dan eens ook aan
de hand van allerlei verhaaltjes en zelfs
legenden (m.n. over de Oudheid), die
trouwens ook altijd als zodanig worden
vermeld. Jaartallen komen er mini
maal weinig in voor. Ze zijn uit de
tekst gehouden en vooraan bgeen ge
plaatst in een zgn. Tijdtrap, waarin
de „hoofdpunten om te onthouden" ge
rangschikt staan, in het algemeen per
eeuw één, samen zowat een dertig.
Een echt jaartallenlgstje. dat dubbel
zo groot is. volgt dan nog hierna.
Het viel mij op dat sommige jaren
uit de vroegste geschiedenis van het
Nabije Oosten wel wat verouderd 4jn.
Abraham kan men natuurlijk op 1900
v. C. stellen, ofschoon het tot op heden
niet mogelijk is precies vast te stellen
wanneer hij geleefd heeft. Men neemt
aan: tussen 1900 en 1700. Maar zulke
dingen zijn eigenlijk in een boekje als
dit van minder belang.
Dr. B.A.V.
N.a.v.V. M. HILLYER: De wereld
geschiedenis in een notedop. Tot op
neden bijgewerkt door P. H. Frui-
hof. 8e druk. Baarn, Hollandia N.V.
252 blz. ƒ3,90.
soeneerde beeld van de Gouden Eeuw
en terwille van deze correctie is men
graag bereid hem een soms wat al te
enthousiaste overdrijving naar de an
dere kant te vergeven.
Wie echter mocht menen dat het
beeld teveel vertekend is, zij
daarnaast de lectuur van Paul
Zumthors boek over hetzelfde
onderwerp aanbevolen Zumthor is
een Franse historicus, die reeds ge
ruime tijd in ons land woont. Hg heeft
de bronnen zorgvuldig geraadpleegd en
vergeleken; zijn beeld verschilt in
grote lijnen niet met dat van Haye
Thomas. Zumthor is ook zeer on
derhoudend al blijft hij een Frans
man, die het ook niet kan helpen dat
hem van kindsbeen -is voorgehouden
dat „bei uns in Frankreich alles bes-
ser ist". Dat complex moet men bij
de Fransen op de koop toe nemen.
Zumthor samen met Haye Thomas
leveren ongeveer het juiste beeld van
ons voorgeslacht op. Het boek van Tho
mas heeft daarbij nog de charme dat
het met talrijke prenten is geïllustreerd.
K.
Haye Thomas. „Het dagelijks leven
van onze voorouders in het midden van
de zeventiende eeuw". Pictura-boeken
Utrecht/Antwerpen.
Paul Zumthor „Het dagelijks leven
in de gouden eeuw". Twee delen. Pris
ma-boeken. Utrecht/Antwerpen.
Deze jurk is van papier. De Zweedse mannequin Margaretha Offhander
laat de zoom van haar jurk bevoelen door belangstellenden uit het
vak. Het plaatje werd genomen in de Zweedse papierstad Boras, waar
dit nieuwtje werd geïntroduceerd vanuit Amerika. De Amerikaanse textiel
industrie, die papieren japonnen maakt, kwam er mee naar Zweden. Deze
jurk is eenmalig, maar het ligt in de bedoeling kleren te maken, die zelfs
een keer gewassen kunnen worden. Zweden is een rijk houtland met zijn
vele dennebossen, er is dus veel grondstof voor papier. Weggooi-kleren pas
sen helemaal in deze tijd van snelheid, welvaart en gauw afdanken om weer
iets anders te kunnen nemen.
