Bij industrie door zout
Water miljoenenschade
Geen vertrouwen in Rijn
ols zoetwaterleverancier
in POLEN
Hein?
HEINZ
Aan 67 wedrenbezoekers
toegang geweigerd
V.V.D. sluit samenwerking
met socialisten niet uit
m
wraak van
Khroesjtsjev
Permanente
Westduitse
handelsmissie
Stichting Draf- en Rensport
spreekt van hookmaking
fi
Beleid kabinet-De Quay mag
echter niet teruggebogen
Kruis en munt
Twee mannen in K.R.O.-top
Kamer van Koophandel Rotterdam
„Noodtoestand bij
Friese boeren
Kort geding voor Haagse rechtbank
by ft
gbot).
b,
Deputatie naar mimilstea*
Kinderen door het ijs
en verdronken
gezakt
BE PRESENT IN GOOD OLD ENGLAND
No distance
is too great
vr greetings
owers
V erkiezin gsmanif est
GEEN BINDENDE
AFSPRAKEN
Russen chanteerden
Engels
man
J. A. A. Castelijns
Mr. W. J. Wagenaar
VRIJDAG 8 MAART 1963
PAGINA
•Jat i°r^en 's *"en iaar 6ele<len
Kroniek
Neel
WARSCHAU, 8 maart (UPI)
West-Duitsland heeft gisteren
een handelsverdrag met Polen ge
sloten, dat van vérstrekkende
betekenis kan worden voor de be
trekkingen van de Bondsrepubliek
met alle communistische satelliet-
landen. Het verdrag voorziet in
de vestiging van een permanente
Westduitse handelsmissie in de
Poolse hoofdstad, een vorm van
vertegenwoordiging die, naar een
officiële woordvoerder in Bonn
zei, beschouwd kan worden als
een belangrijke stap in de rich
ting van de vestiging van nor
male betrekkingen tussen de twee
landen.
«oef
Heinz tomatensoep
is niet gewoon
maar tomatensoep*
Eén van de 57 variëteiten.
MEISJE OVERREDEN
8 maart
falduJiü e' die het zoute water aan de
Van e berokkend in de vorm
harjg ,reParatiekosten èn uitzonderlijk
triev»- ,0s'Pn voor de aanvoer van indus-
deris r- hall op vele miljoenen gul-
bafp Worden geschat. De nog onzicht-
^e aan de apparatuur zal in
ti; „"."'''pde maanden voorts zeer gro-
*ich /"'(ionele onderhoudskosten met
heer ,rengen". Dit zei gistermiddag de
borteilr' van ('eM Bergh als rap-
va„ ','r van de commissie Nijverheid
tia,1(i('j' ®°tterdamse Kamer van Koop-
lig.
SchatVzou van een grenzeloze onder
dat tTlng getuigen, indien we menen,
ZiJn -hsns de situatie weer „normaal" zou
heer ??r de tijd van het jaar, voegde de
Zej~ van den Bergh hieraan toe. Hij
Van h hosten van extra zuivering
'erda huidige drinkwater voor de Rot-
ettelit?Se 'pdustrie worden geraamd op
q JKe miljoenen guldens per jaar.
Uren cornmissie is van oordeel, dat
Vraa„zich niet kan uitspreken over de
V°orks'tuat'e van vorige maand
overmen had kunnen worden noch
beSta vraag of er kans op herhaling
tigcj Wel heeft de commissie beves
tig dat er zwakke punten waren in
dam ar?ryoorziening in en rond Rotter-
Wini' "et ontbreken van een waarschu-
gro^systeem, waarvan de industrie
tamo, ongerief ondervond, is nu door
lef0 nwerking van gemeente en PTT (te-
De direc-
',°niscll'
waterbericht) ondervangen.
8e
Moeilijker ligt het met de toekomsti-
l9gg atervoorziening. Tot het moment in
op i dat de nieuwe drinkwaterwinning
dep Beerenplaat in gebruik zal wor-
zigp.Senomen, zal de gehele watervoor-
"8 van de ruim één miljoen inwo-
het stoffelijk overschot van Stalin
t eru bijgezet in het mausoleum van
J^jh op het Rode Plein in Moskou.
de vier dagen dat het lijk van de
/^heerser opgebaard had gelegen,
■'eerden anderhalf miljoen mensen
j' 'igend en met betraande ogen
atlgs cje jjaari waar communistische
g^ nctionarissen uit de Sovjet-Unie
h de satellietstaten een erewacht
^armden. De laatste erewacht werd
0rmd door de tien leden van het
residium van het Centrale Comité
BU|TENLANDSE
ti
1 de Communistische Partij van
e Sovjet-Unie. Dit was het zoge-
'""de collectieve leideischap. (Van
'e Men hebben er nu nog maar twee
U" 'eidende functie: Khroesjtsjev en
'koyan), Qp 9 maart 1953 weiden
ook herdenkingsredevoeringen ge-
^""den door Malenkov, Molotov en
er'a. die in de eerste maanden na
Stalins dood, bin
nen het collectieve
leiderschap, een
soort triumviraat
vormden. Alle drie
zijn zij intussen
van het politieke
v'er<lwenen. Beria werd in
1p 7 er 1953 geëxecuteerd, en Ma-
pV en Molotov zijn in 1957 uit
residium gestoten.
Vijf hroesjtsjev is nu al weer bijna
,9ar premier van de Sovjet-Unie,
noS langer aan het hoofd
jjJ'Van de communistische partij.
lg-6n,euwe Sovjetmachthebber is in
oegonnen met de ontluistering
''din, en deze zogenaamde de-
fca lriISa"e culmineerde anderhalf
hp^ ®(:',(len in de overbrenging van
Vr stoffelijk overschot van de ge-
»o] e dictator van het Lenin-mau-
Ppjürn naar een eenvoudig graf
de muren van het Kremlin.
Ipj °eri bet dinsdag j.l. tien jaar ge-
hep11 Was' dat Stalin stierf, versche-
\Vp er beschouwingen in talrijke
Va,a e,rse kranten. Maar in de pers
*at l! Sovjet-Unie en in die van de
'eMaten werd de historische
volkomen genegeerd. (Alleen
licw i oonese krant schreef in een
djpp "rt'kel: „Albanië zal altijd in
dpp^ ,ainkbaarbeid aan Stalin blijven
Maar tussen Tirana en
°cmn °U bestaat dan ook een ernstig
eonfe 'olk van Churchill tijdens de
j'ooties van Teheran, Yalta en
'a"gsam' ^lugh Lunghi, heeft on-
inp S. 'n ..The Observer'' enkele her-
^.^ngen
aan Stalin gepubliceerd.
<dvrelt boe wijlen Visbinsky, de
is,r,,r^ ''Penbare aanklager van de
I°gse jertig en de geslepen na-oor-
bijL. I ■plomaat, zicb in Stalins na-
k - gedroeg „als een bange
a'ik' 5? ^°e anfl"re topfiguren als
«H (y ^orin, Gromyko, Boelganin
\Vpr).j0ll'ev door de dictator behandeld
a's zijn „boodschappen-
l?ers e'IS de naaste medewer-
^Urpn jan Stalin leefden in voorl
age I e. an8st voor bun oppermacb-
'TnDei' r' bie in zijn hele Sovjet-
een verschrikkelijke terreur
w Een van degenen die toen
hjpv "ec'erd werden, Nikita Kbroesj-
\°Or S+e?. 'ntussen wraak genomen
a ns wandaden te openbaren.
i4pr ver gingen na Stal ins dood drie
Vergüi°° voor Khroesjtsjev met de
8hinei^,ri8 Van de tiran durfde be-
ners tellende Rotterdamse agglomera
tie afhankelijk zijn van één enkele bron
van formaat, namelijk de inlaat van
Lekwater bij de Rotterdamse drink
waterleiding aan de Honingerdijk, die
echter helaas onder bepaalde (overi
gens vrij regelmatige) weersomstandig
heden een weinig met zeewater gecon
tamineerd is.
Naar verluidt hoopt de Westduitse re
gering, dat het Poolse voorbeeld ge
volgd zal worden door Tsjechoslovakije,
Hongarjje en andere communistische
landen, waarmee Bonn geen volledige
diplomatieke betrekkingen wil onder
houden, omdat deze landen Oost-Duits-
land erkennen.
Een Poolse woordvoerder zei, dat het
verdrag ongetwijfeld de Pools-Westduit-
se handel zal bevorderen. Polen had
reeds een handelsmissie in West-Duits
land.
Het verdrag geldt voor drie jaar en
omvat de volgende aanbevelingen:
Een Westduitse invoer van Poolse
goederen voor een waarde van 468 mil
joen mark tegenover een jaarlijkse
Poolse import uit Westduitsland voor
390 miljoen mark.
2. De instelling van een gemeenschap
pelijke commissie ter beslechting van
handelsmoeilijkheden.
3. De sluiting van een overeenkomst
betreffende vrije toegang tot eikaars
havens en andere scheepvaartrechten.
Polen zal West-Duitsland vooral vlees
eieren, fruit, vee, hout, veren, olie- che
mische en andere industriële produkten
leveren. West-Duitsland levert daarvoor
ijzer, staal, plaatijzerprodukten, machi
nes en chemische en elektronische pro
dukten.
LEEUWARDEN, 8 maart. De
Friese Maatschappij van Landbouw
heeft in haar gisteren gehouden alge
mene voorjaarsvergadering een mo
tie aangenomen, waarin zij haar gro
te ongerustheid uitspreekt over de
noodtoestand waarin volgens haar zeer
veel landbouwbedrijven in Friesland
zijn komen te verkeren. De motie zal
ter kennis worden gebracht van het
kabinet en de leden van de Eerste en
Tweede Kamer. Besloten werd tevens
aan een deputatie uit de Kamer te
verzoeken een bezoek te brengen aan
een aantal in nood verkerende bedrij
ven in Friesland. Verder zal een au
diëntie worden aangevraagd bij de mi
nister van Landbouw voor een deputa
tie van Friese boeren.
(Advertentie)
Behalve prachtige rijprode to
maten gaan er de fijnste culinaire
ingrediënten in dit vorstelijke
voorafje. Morgen eten!
't is Heerlijk-'t is Handig-'t is
Indien om een of andere reden de
kwaliteit van het ruwe water niet ge
schikt is om te worden gezuiverd tot
drinkwater, bestaat er thans nog geen
mogelijkheid betrouwbaar water van
elders, in ook maar enigszins voldoen
de mate, naar het Rotterdamse lei
dingnet te voeren.
Ook na de gereedkoming van het
Beerenplaat-project moet het in twij
fel worden getrokken, mede in ver
band met de vervuiling van de Rijn.
of drink- en industrie water van een
aanvaardbare kwaliteit kan worden
verwacht, aldus de heer Van den
Bergh, die er dan nog bij aantekent,
dat de huidige kwaliteit beslist on
aanvaardbaar is.
De zwakste schakel in de voorziening
noemde de heer Van den Bergh de
beperkte opslagcapaciteit van ruw zo
wel als gezuiverd water, waardoor het
praktisch onmogelijk is een periode
van slecht-water-inname te overbrug
gen.
Het is welhaast onbegrijpelijk, be
sloot de heer Van den Bergh, dat men
zich met handen en voeten heeft ge
bonden aan het internationale afvoer
kanaal, de Rijn, voor een voortduren
de en tevens betrouwbare leverantie
van één van onze eerste levensbehoef
ten.
De commissie is van plan voor de
naaste toekomst een korte studie te
maken van de noodzakelijkheid van de
beschikking over voldoende betrouwbaar
industriewater, gezien de voortschrij
dende industriële ontwikkeling in en
rond Rotterdam.
De heer mr. dr. K. P. van der Man-
dele bracht ook de Rijn-vervuiling ter
sprake, toen hij rapporteerde uit de
Unie van Rijnkamers. Hij zei o.m., dat
men in Duitsland een lichte teruggang
constateert in de vervuiling van de
Rijn sinds de bemoeienissen van de
unie.
GEERTRUIDENBERG, 8 maart
Gisteravond is de negenjarige M. van
Beek bij het spelen door het ijs gezakt
en verdronken. Kinderen sloegen on
middellijk alarm en de gemeentewerk
man P. de Rooy begaf zich te water
maar kwam zelf in levensgevaar te
verkeren. Met een touw kon de man
gered worden. Door planken op het ijs
te leggen kon men het kind bereiken,
dat echter reeds was overleden.
ZAANDAM In het Sint Jan-zieken
huis is gisteren de tienjarige Jan Koe
le overleden. De jongen was woensdag
middag in een wak in het ijs geraakt en
had ongeveer vier minuten gedeeltelijk
onder het ijs gelegen eer hjj door om
standers kon worden gered. In bewuste
loze toestand werd de jongen naar het
ziekenhuis overgebracht.
(Advertentie)
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 8 maart. „Op
de
uitslag van dit kort geding zijn al be
langrijke weddenschappen afgesloten'.
Deze mededeling van de advocaat mr.
A. J. M. van Dal was tekenend voor
de sfeer, waarin gisteren een kort ge
ding diende tussen drie bezoekers van
de paardencourses in ons land en de
Stichting Nederlandse Draf- en Ren
sport. De drie wedstrijdbezoekers
twee mannen en een vrouw hadden
een kort geding voor de rechtbank
aangespannen, omdat zij meenden, dat
hun ten onrechte door de stichting de
toegang tot de wedstrijdterreinen was
ontzegd.
Mevrouw mr. N. J, Nanning-Groe-
nemeijer kwam op voor de eisers. Zij
erkende namens haar cliënten, dat de
Stichting Nederlandse Draf- en Ren
sport gemachtigd is door de bij de stich
ting aangesloten verenigingen maatrege
len te treffen, die de integriteit en de
zuiverheid van de draverijsport waarbor
gen. Mijn cliënten ontkennen echter,
aldus pleitster, dat zij zich hebben
schuldig gemaakt aan ongeoorloofde
weddenschappen of het geven van ge
legenheid daartoe. Volgens mevrouw
(Advertentie)
No time to make the journey? Well, send flowers via
FLEUROP and you will be the most unexpected and welcome
guest. When ordered in the morning, delivered the same after
noon if necessary.
Every FLEUROP florist can be recognised by the emblem:
t
Nanning was er ook nooit. een proces
verbaal tegen haar cliënten opge
maakt. Dat de toegang tot de wed
strijdterreinen zonder opgaaf van re
den kon worden ontzegd, gaf zij toe,
maar dan moest er naar haar mening
toch een reden zijn. Is die er niet, zo
stelde zij, dan is hier sprake van mis
bruik maken van recht.
Mr. Van Dal zette als pleiter voor
gedaagde, het standpunt van de stich
ting uiteen. Uitvoerig ging hij in op de
doelstelling van de stichting alsook
op die van de nauw verwante Stich
ting Totalisator. Hij verheelde niet,
dat controle op de naleving van het
wedstrijdreglement in de paardesport-
wereld een zeer precaire en moeilijke
zaak is. Deze wereld heeft haar uitlo
pers tot in de onderwereld, zei hij.
Voorts wees de raadsman erop, dat
waar de totalisator maar beperkte .mo
gelijkheden biedt er belangrijke be
dragen omgaan bij het illegaal wed
den. Gevaar van omkoping van eige
naars en jockeys door mensen, die er
belang bij hebben, dat een bepaald
paard wint, is er een gevolg van. Het
bedrog is, aldus mr. Van Dal, moei
lijk te achterhalen en aan te tonen.
Hij acht daarom „bookmaking" een
ernstig gevaar voor het bonafide wed
strijdwezen en het Nederlandse fokwe
zen, dat. van de inkomsten van de to
talisator profiteert.
Diep ging mr. Van Dal in op het
rechercheapparaat, dat de Stichting
Totalisator heeft. Uit talrijke bronnen
krijgen de rechercheurs van deze dienst
hun inlichtingen over de gedragingen
van de wedstrijdbezoekers. Mr. Van
Dal kon de president van de recht
bank de bronnen, die tot uitsluiting
van de eisers hadden geleid niet noe
men, omdat dit voor de -tipgevers re
presailles tot gevolg zou kunnen heb
ben. Onder aanhaling van veel litera
tuur kwam pleiter tot de conclusie,
dat de stichting tegenover de eisers
geen misbruik van recht kon worden
verweten en eiste veroordeling van ei
sers tot betaling van de kosten van
het geding.
Aan zijn betoog voegde hij toe,
dat twee van de eisers een jaar of
vijf geleden reeds eenmaal de toe
gang tot de terreinen van de stich
ting is ontzegd. Daarna zijn zij
weer toegelaten en meermalen ge
waarschuwd. Niettemin zijn zij door
gegaan met „bookmaking". Pleiter
vestigde er de aandacht op, dat de
uitslag van het geding van verstrek
kende betekenis is, omdat het uit
eindelijk gaat om in totaal 67 per
sonen, die tot nu toe van de paar-
dencourses zijn uitgesloten.
Voordat mr. G. Witsen Elias de uit
spraak bepaalde op donderdag 14
maart hoorde hij als getuige nog twee
rechercheurs van de stichting. Beide
heren lieten weinig los. Hun gegevens,
zeiden zij, hadden zij gekregen onder
de conditie van strikte geheimhouding.
(Van onze correspondent)
GEERTRUIDENBERG, 8 maart
Op de Stationsweg is gisteravond de
achtjarige Suzanne Vonderman, doch
tertje van een schippersfamilie uit Rot
terdam, die bij haar grootmoeder ver
bleef, bij het oversteken van de weg
aangereden door een motorrijder en zo
ernstig gewond, dat zij op weg naar
het ziekenhuis in Raamsdonksveer is
overleden.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 8 maart De V.V.D.
wil samenwerking met de P.v.d.A. niet
in ieder geval afwijzen, echter wel
indien dit het gevaar zou opleveren,
dat het regeringsbeleid wordt terugge
bogen in de richting van voor het
kabinet De Quay. Alles zal afhangen
van de wijze, waarop het nieuw op
tredend kabinet zal menen de hoofd
lijnen voor zijn beleid te moeten for
muleren. Deze uitspraak is neergelegd
in het liberale verkiezingsmanifest. De
V.V.D. spreekt er haar tevredenheid
in uit over de samenwerking der re
geringspartijen in de afgelopen vier
jaar, die zjj veel beter noemt dan
onder de laatste kabinetten-Drees.
Voor verschillende moeilijke problemen
is door onderling overleg een redelijke
oplossing bereikt. Dit kon, omdat de
samenwerkende groepen elkaar van het
begin af met vertrouwen tegemoet zijn
getreden.
Bij de komende formatie ziet ook
de V.V.D. evenals de C.H. onlangs
vaststelde geen heil in een pro
gram, dat berust op bindende afspra
ken tussen kabinet en Kamerfracties.
Dergelijke kabinetten geven geen en
kele waarborg tegen het ontstaan van
ernstige moeilijkheden. Goede samen
werking kan volgens de V.V.D. slechts
verkregen worden door leidende figu
ren uit het parlement in het kabinet
te doen plaatsnemen.
Dat er in beginsel wel samen
werking met de socialisten mogelijk
is wordt onderstreept door erop te
wijzen, dat er punten van overeen
komst zijn tussen liberalen en socia
listen. Op een vraag, op welke grond
dit in het manifest is meegedeeld,
antwoordde prof. Oud op een pers
conferentie, dat de V.V.D. duidelijk
wil laten uitkomen, dat er bepaalde
waarden zijn die beide partijen even
tueel samen willen verdedigen.
Er klinkt een duidelijk anti-Gaullis
tisch geluid door in het manifest en
tevens waardering voor de tegenstand,
die minister Luns biedt tegen het
Franse streven om Engeland buiten de
Europese deur te houden. Oyer het
besluit van staatssecretaris Stijkel om
te bedanken voor de kandidatenlijst
van de V.V.D. zei mr. Toxopeus, dat
de staatssecretaris geen collectieve
verantwoordelijkheid draagt voor het
regeringsbeleid. Wanneer hij zich tot
zijn specifieke taak beperkt, dan is er
voor hem geen reden tot aftreden.
De kern van het binnenlandse beleid
noemde prof. Oud de in het manifest
aangegeven stimulans van de zelf
werkzaamheid der vrije maatschappe
lijke krachten, verbonden met een in
deze tijd steeds meer gewenste leiding
van de overheid. Wel collectieve voor
zieningen, maar niet zo overheersend,
dat er onvoldoende ruimte zou zijn
voor individuele verantwoordelijkheid.
Het loonbeleid van het kabinet-De
Quay wordt een moedige poging ge
noemd om het vroegere systeem te
doorbreken. Intussen zijn de liberalen
niet blind voor een vrij starre prijs
politiek. Zij willen de bevoegdheid voor
het vaststellen van lonen en prijzen be
perken tot uitzonderingsgevallen. Ook
op de woningmarkt moet het vrije
marktmechanisme hersteld worden. De
".V.D verwerpt onbillijke bevoorrech
ting van overheidsbouw boven particu
liere bouw.
Zo groot mogelijke decentralisatie in
het bestuur wordt bepleit. Gewaar
schuwd wordt voor het achterstellen
van de openbare bij de bijzondere
school. (Dit was een der hoofdmotie
ven om tegen de Mammoetwet te
stemmen.)
De V.V.D. ziet uit naar financiering
van radio en TV op bredere grondslag
dan van het luister- en kijkgeld. Reeds
daarom acht men reclame voor beide
van groot belang. De invoering moet
echter zo geschieden, dat de adverteer
der geen invloed heeft op het pro
gramma der uitzendingen. Voor poli
tieke uitzendingen wordt recht op ge
lijke behandeling gevraagd.
Inderdaad, dat wordt nog
een heel vraagstuk. Als we
ooit tot een verenigd Europa
komen en wel zó drastisch
dat wij een Europese munt
gaan slaan, wat en wie moet
er dan óp komen te staan?
Wat en wie, want ik neem
aan dat zelfs een Europese
munt twee zijden zal hebben. En ik
vind wel dat wij die dingen van te
voren goed moeten regelen om de
kwade kans te vermijden dat door
eventueel optredende meningsverschil
len dienaangaande straks de hele zaak
meteen weer uit elkaar valt.
Twee zijden dus. Want je moet zo'n
geldstuk ook kunnen opgooien: kruis
of munt. Beraden wil ons op de beel
denaar, dan dringen zich uiteraard ve
le namen aan ons op. Ik noem nou
generaal Charles de Gaulle. Dat ligt
voor de hand, maar, naar ik heb ver-
LONDEN, 8 maart (Rtr). Het
Britse ministerie van buitenlandse za
ken heeft bekendgemaakt, dat de Rus
sische geheime dienst heeft geprobeerd
een employee van de Britse ambassade
in Moskou te dwingen voor haar te
werken. Men had hem gedreigd met
onthulling van een bepaalde gebeurte
nis in zijn privé-leven. De employee,
een vervoersambtenaar, had echter di
rect de ambassadeur op de hoogte ge
steld.
nomen, heeft onze prof. Zijlstra be
reids in de Eerste Kamer verklaard
dat hij daar tegen zou wezen. Ook
lijkt het mij niet uitgesloten dat wan
neer wij nochtans tot De Gaulle zou
den besluiten, Konrad Adenauer aan
de andere kant wil staan. En twee
beeldenaren voor één munt lijkt mij
net iets teveel. Je verzeilt in dat ge
val trouwens al gauw in de situatie
van kruis of kruis.
Ik weet natuurlijk niet zeker of
Engeland straks tóch nog mee mag
doen, maar mocht dat zo wezen dan
zou ik willen voorstellen: Macmil-
lan; en op de andere kant een weluit-
gesneden vergezicht op Nassau op de
Bahama-eilanden. En als dat »iet
kan op de ene kant Churchill en asm
de munt-zijde een sigaar, of Bittanft
met als tegenligger een opname van
het hoofdgebouw van Scotland Yard.
Misschien echter kunnen wij beter
alle gevoeligheden vermijden en zoe
ken naar een integere boven alle
partijen zwevende figuur. In dat ver
band denk ik bijvoorbeeld aan een
Europese munt met aan de ene zijde
een niet zinnenprikkelende afbeelding
van Sjoukje Dijkstra en aan de an
dere die van een scheve schaats. Of
als dat te chauvinistisch gedacht is:
aan de ene kant Brigitte Bardot en
aan de andere een landkaart van ons
oude werelddeel, mét of zonder het
Britse eiland.
Ik weet natuurlijk niet hoe het straks
allemaal monetair komt te liggen
met onze Europese munt. Maar het
lijkt mij óók denkbaar dat wij een
geldstuk ontwerpen met als beelde
naar prins Rainier van Monaco en als
tegenliggende zijde eenvoudig een dol
lar-teken.
Enfin, wij moeten maar eens zien.
Een Europese gulden vooralsnog op
zijn kant. En daar zou, desnoods in
alle talen, dan wel „God zü met ons",
op kunnen staan.
(Advertentie)
Elke OLVEH polis is winstdelend.
Televisie-pionier J. A. A. Cas-
telijns is dezer dagen benoemd
tot adjunct-directeur van de
KRO. Voor deze „erkenning van
persoonlijke verdiensten", zoals het
in de motivering onder meer heette,
is de thans 55-jarige Tilburger-van-
geboorte niet ongevoelig, maar veel
eer ziet hij in deze benoeming een
erkenning dat de televisie mondig is
geworden. „De televisie heeft de
korte broek uitgetrokken en die voor
een lange verwisseld", vertelt de
heer Castelijns. En nog voor hij zijn
zin goed en wel afgemaakt heeft,
laat hij er op volgen: „maar laten
we toch goed beseffen dat het de
eerste lange broek is, en dat het
dragen daarvan onverbiddelijk con
sequenties met zich meebrengt."
Hoewel uit deze woorden valt op
te maken dat dit medium nog maar
net de kinderschoenen ontgroeid is,
is televisie voor de heer Castelijns
al een „oude zaak". Na zijn middel
bare schoolopleiding meldde hij zich
in 1932 aan bij de Filmschool in
Amsterdam. Hij volgde daar de eer
ste lessen en bekwaamde zich later
in dit metier aan een soortgelijke
Haagse onderwijsinstelling. Prakti
sche ervaring deed hij op als pro-
duktieleider van een aantal Neder
landse speelfilms en zijn kritisch
vermogen kreeg gestalte in de boek
besprekingen die hij in die dagen
voor het Eindhovens Dagblad op
papier zette. En ook het vertalen van
romans, essays en toneelstukken
hield hem geruime tijd bezig. Al
deze „karweien" ruilde hij in de
oorlogsjaren voor de functie van
directeur van een textielbedrijf.
Zijn verbondenheid met televisie
dateert uit 1948 toen hij in dienst
trad bij Philips in Eindhoven. Drie
jaar lang ijverde hij er met onder
andere Erik de Vries en Piet Beis
huizen in het kader van Philips Ex
perimentele Televisie en trad op
onder meer als camera-man en pro-
duktieleider. In 1951 kreeg hij van
de KRO het verzoek de experimen
tele KRO-televisie onder zijn hoede
te nemen. „We zijn gestart met vier
mensen," vertelt de heer Castelijns,
„dat waren Ben Mettrop, Jan Delf-
gauw, Mies Bouwman, die feitelijk
als secretaresse werkte, en ik. Thans
zijn dat er ruim zeventig en zoals
bij elke omroep komen ook wij nog
steeds mensen tekort."
De uitbreiding van de televisie-staf
ziet de heer Castelijns als een zaak
van steeds toenemende belangrijk
rijkheid. De uitbreiding van de staf
mag volgens hem geen gelijke tred
houden met de uitbreiding van het
aantal zenduren, zoals dat thans
overwegend het geval is. „De pro
gramma-voorbereiding eist meer tijd
dan voorheen en ook, aan de „diep
gang" zal nog meer aandacht moe
ten worden besteed," meent de heer
Castelijns. En terwijl hij, als we het
over de personeelsbezetting voor het
tweede net hebben, een paar maal
diep adem haalt, komt de pas be
noemde adjunct-directeur tot de con
clusie dat het niet eenvoudig is op
het tweede net een werkelijk keuze
programma te brengen, als je maar
de beschikking krijgt over tien uur
zendtijd in de week. En hij laat er
op volgen: „Zulke zaken moet je im
mers goed aanpakken
Mr. W. J. A. Wagenaar, de nieu
we adjunct-directeur radio,
heeft binnen het bestel van de
KRO eigenlijk een dubbele
functie. Immers naast zijn verant
woordelijkheid voor de radio-pro
gramma's is hij ook juridisch advi
seur. Als zodanig bezoekt hij regel
matig congressen in het buitenland
en worden hem ook van buiten de
omroep veelvuldig rechtskundige
adviezen gevraagd. De thans 45 jaar
oude adjunct-directeur is een- gebo
ren Amsterdammer. Nadat hij op het
Ignatius-College het gymnasium
bèta-diploma had behaald, kwam hij
reeds op zeer jeugdige leeftijd bij de
Katholieke Radio Omroep, binnen
welk raam hij aanvankelijk een
functie bekleedde in de redactie van
de Gids. Korte tijd later raakte hij
directer bij de uitzendingen betrok
ken en had hij een actief aandeel in
de samenstelling daarvan. Toch liet
dit radiowerk mr. Wagenaar vol
doende tijd om te studeren en ach
tereenvolgens slaagde hij voor het
examen Engels M.O. en zelfs „twee
maal" voor het doctoraal rechten,
met als keuzevakken de eerste keer
auteursrecht en radiorecht en in de
vrije studierichting economie, econo
mische geschiedenis en statistiek.
Na het herstel van de omroepver
enigingen in 1946 kwam mr. Wage
naar in Hilversum terug, bij welke
gelegenheid hij plaatsvervangend
programmaleider werd. Enkele jaren
geleden volgde hij Toon Rammelt
als programmaleider op. Hoezeer hij
wel met het recht begaan was moge
blijken uit een serie van ongeveer
vijftig uitzendingen, die de civiel
rechtelijke procedure tot onderwerp
had en welke onder de titel „De
strijd om het recht" door mr. Wa
genaar voor de K.R.O. werd geschre
ven en geproduceerd. „Met deze uit
zendingen heb ik willen bereiken,
dat de luisteraar op een plezierige,
alleszins begrijpelijke manier ken
nis neemt van het recht en alles wat
zich in de rechtspraak kan aandie
nen," vertelt de nieuwe adjunct-di
recteur en hij voegt eraan toe:
„eigenlijk moest al het wetenschap
pelijke werk, dat in Nederland wordt
uitgebracht, voor het publiek ver
woord worden, zodat het Nederland
se volk op een bevattelijke manier
wordt ingelicht over deze zo belang
rijke zaak."
Dat de totaal veranderde belang
stelling van het luisterend publiek
beïnvloed zou zijn door de televisie
wil mr. Wagenaar niet onderschrij
ven, maar uit het simpel ophalen
van zijn schouders zou men kunnen
afleiden dat hij er weinig geloof aan
hecht. „De radio heeft de charme
van het onmiddellijke", voert mr.
Wagenaar aan, „en op de televisie
vóór, dat men veel sneller de ver
schillende aspecten van het nieuws
kan voorzetten aan het luisterend
publiek. Het is dan ook niet zozeer
de wedloop tussen de radio en tele
visie, maar eerder de verandering
in leefgewoonte, die de laatste jaren
steeds groter is geworden." En mr.
Wagenaar illustreert dit met te zeg
gen: „Er is de typisch nieuwe fi
guur van de zaterdagmens ontstaan,
iemand die plotseling ontdekt dat
hij niets te doen heeft. Zulke men
sen moeten wij opvangen en voor
hen een programma maken."
