Pacem in terris
Afscheid voor verkiesingsreces
Veertig Kamerleden keren
na stembusstrijd niet terug
Gedenkteken dr. Kortenhorst
wordt 5 juni onthuld
ELISABETH BAS
ïiMÈM
Kamer voor MEER hulp
ontwikkelingslanden
aan
Getemperde vreugde bij
subsidie-akkoord voor
theologische faculteiten
A. Berëers
en
mt
jaar
ulden
I
H
H
PAAS
EXPOSITIE
lil
Veel lof voor
mr. Van Thiel
CAO grafici na
Pasen bij stichting
Pater Stokman in Tweede Kamer
„Archaïsmen in salaris-wetgeving
is aan
Statusverschillen
bij N.S. verbreed
Hoop op dirigentenloopbaan
Vredesencycliek
Wij nodigen u
uit voor onze
KAMER akkoord met
onteigeningen voor
Van Gogh-museum
PETIT LUXE
24ct
St. Raphaël kritiseert
personeelsbeleid
van
VRIJDAG 12 APRIL 1963
PAGINA 5
«SS I»»""
welke wij houden van 11 t/m
20 april
Unieke collectie meubelen
van befaamde kunstenaars
wit binnen- en buitenland
Top-Form meubelen In
moderne en klassieke stijlen
2e Paasdag geopend
van 1 tot 5 uur
tel. 248716
iedere dikte, elke^maat
bouw- en meubelplaat
De kleine holknak met de grote kwaliteitsreputatie
OOK IN
UW HUIS
EEN
RAAM VENTILATOR
Motie
A {ingezien de Nederlandse taal ten
Vaticane niet tot de wereldtalen
wordt gerekend, waarin men van
encyclieken tevoren een officiële
vertaling verzorgt, hebben wij nog geen
Nederlandse tekst van Pacem in terris.
Donderdagochtend arriveerde de Fran
se tekst, in de loop van de avond zou
ons een Duitse en een Latijnse tekst
bereiken. Aan de hand van de Franse
tekst willen wij vóór Pasen nog enige
voorlopige beschouwingen voorleggen
over de nieuwe encycliek, die reeds
bij eerste lezing een zeer belangrijk
stuk blijkt te zijn, nog belangrijker dan
de overigens verdienstelijke sa
menvatting, die wij hebben kunnen
publiceren, reeds deed vermoeder*»
In een commentaar, geschreven door
iemand, die, tenzij hij in Rome zat,
nog geen kennis genomen kon hebben
van de volledige tekst, is Paus Jo
annes XXIII in een vriendelijk zonnetje
gezet en geplaatst tegen een donkere
achtergrond, namelijk van de figuur
van zijn voorganger Pius XII. De nieu
we encycliek zou nu eens een geheel
nieuwe geest ademen, veel frisser en
weldadiger dan wat wij tot nu toe uit
Rome gewend waren. De onvolledig
heid van deze visie springt in het oog
als men ziet, dat in de nieuwe ency
cliek meermalen wordt verwezen naar
's Pausen „illustere voorganger" en
dat de voetnoten uitwijzen hoe bijna
alinea na alinea een verwijzing is naar
of een uitwerking van leringen van
van Pius XII. Enige bekendheid met
de Kerst- en Pinkstertoespraken van
Pius XII, die immers in een lange
reeks van jaren allerlei aspecten van
de internationale samenleving tot onder
werp hadden, zou onze commentator
hebben kunnen doen vermoeden, dat
Pacem in terris moeilijk anders zou
kunnen zijn dan een voortbouwen op
de grondslagen, door Pius XII gelegd.
Bovendien, ofschoon de encyclieken
van de thans regerende Paus door hun
milde toon en vaderlijke allure onge
twijfeld een eigen persoonlijk stempel
dragen, dragen zij het wordt, met
respect geconstateerd in de schools
heid van hun vorm toch ook het stem
pel van de school van raadgevers, die
aan de voorbereiding van de tekst heeft
meegewerkt. Die school is ten dele nog
dezelfde als ten tijde van Pius XII.
Wij zijn ervan overtuigd, dat nie
mand meer dan de huidige Paus er
bezwaar tegen zou hebben geprezen te
worden ten koste van zijn voorganger.
Hij zelf zal de eerste zijn te beseffen,
dat de nieuwe encycliek Pacem in
terris, hoezeer ook bijgewerkt naar de
Jongste inzichten en hoezeer ook ge
actualiseerd door verwijzingen naar de
thans bestaande werkelijkheid, niet het
eerste, maar ook niet het laatste woord
is dat nu opeens de internationale
vraagstukken voorgoed heeft opgelost.
De encycliek is meer de jongste scha
kel in een keten van Pauselijke vredes-
activiteiten, welke teruggaat tot de
dagen van Leo XIII en eerder. En deze
jongste schakel haakt zeer bewust in
op vorige schakels en biedt op zijn
beurt aansluiting aan een latere. Pa
cem in terris is een hoogst belangrijk
stuk, maar de datum van zijn ver
schijnen splitst de wereldgeschiedenis
met in twee losse delen, ervoor en
erna.
Nu wij onze indrukken van de en
cycliek moeten geven op een
tpdstip, dat een complete Neder
landse tekst niet beschikbaar is
en onze lezers ook niet bekend kan znn
doen wij het beste onze indrukken té
vervlechten met een beschrijvende ana
lyse van de inhoud. Vandaag beginnen
wjj deze beschrijvende analyse met
uiteenzetting van de algemene op-
bouw van de encycliek, om dan in vol
gende nummers geleidelijk te komen
tot de saillante details.
De encycliek heeft een bijzonder
straffe compositie, welke onze muziek
recensent misschien tot interessante
vergelijkingen zou kunnen voeren. Na
een inleiding, welke meteen al het
hoofdthema, de inpassing van de mens
in de natuurlijke orde, introduceert,
volgen er vier hoofdstukken: 1. De
menselijke persoon, 2. De betrekkingen
tussen de mensen en de overheid bin
nen de afzonderlijke staten, 3. De be
trekkingen tussen de staten en 4. De
betrekkingen tussen enkelingen en sta
ten met de wereldgemeenschap. Het
J!® wordt besloten met pastorale
hoofH J16"' ï^er der vier genoemde
vasï .kken is opgebouwd volgens een
worden 111 ien: rechten en plichten
leid en Xan de natuurlijke orde afge-
nlichten «?l:eIlover elkaar gesteld, de
n a en getoetst achtereenvol-
rpnc nan j scwctot aLiiicicciivui-
flchtvalrdig^f,01™™ van waarheid,
der hoofdstuk sliit den en vnjheid Ie-
gestelde idealen beantwoordt en fn hoe
verre met. Het zal voor de toekomstige
commentatoren van belang dnteS
ten van wie dit straffere™ dat
overigens de leesbaarheid niet 'al te
zeer schaadt, afkomstig js Was dit
misschien de Paus zelf, die znn mede
werkers aldus gedwongen heeft tot be
knoptheid? Of gebeuren zulke dingen
spontaan als latpnen over de natuur
lijke orde der dingen gaan schrijven?
Geheel onlatijns mogen wij dan
onze voor vandaag beschikbare
ruimte afsluiten roet enige woor-
den over de inleiding. Deze kan
in twee delen worden gescheiden, met
als „tussenkopjes": De j^de Jg het
heelal en De orde onder de menselpke
wezens. Wat de vordering der weten-
schap steeds meer aantoont, aldus de
Paus, is de grootheid van God, welke
blijkt uit de orde in de schepping
Maar tot de zo volmaakte orde van
het heelal staat in pijnlijke tegenstel
ling de wanorde welke heerst tussen
enkelingen en volken, die zich gela
gen alsof alleen geweld hun onderlinge
betrekkingen kan regelen. Toch heeft
de Schepper de orde gegrift m s men
sen binnenste. Daar moet de mens ae
normen zoeken voor zijn gedrag. Deze
normen die de mens dus niet zen
vaststelt maar die hij moet zien te
vinden daar waar God ze heeft ge
grift wijzen de mens wat hij moet
doen in zijn betrekkingen met de mede
mens, met de overheid, in de inter
nationale samenleving en tegenover de
wereldgemeenschap. Zo legt deze inlei
ding met haar korte herhaling van de
oude kerkelijke leer over de natuurwet
de grondslag voor de volgende hoofd
stukken, waarin telkens uit deze na
tuurwet ook wel genoemd de natuur
lijke orde der dingen de rechten en
plichten van enkelingen, overheden en
politieke gemeenschappen worden af
geleid. 1) Voor wie er aan mocht
zijn gaan twijfelen, Rome hanteert nog
steeds de natuurlijke orde, gezien als
Uitdrukking van Gods scheppingswil,
als herkenningsmiddel van 's mensen
rechten en plichten.
Tenslotte om de volgorde der dingen
helemaal om te draaien, de reeds in
de nieuwsberichten vermelde adres
sering welke luidt: „Aan Onze eerbied
waardige broeders, Patriarchen, Pri
maten, Aartsbisschoppen, Bisschoppen
en andere ordinari die in vrede en
gemeenschap leven met de Apostoli
sche Stoel, aan de geestelijkheid en aan
de gelovigen in de gehele wereld en
aan alle mensen van goede wil". Die
laatste kleine toevoeging is van zeer
grote betekenis. De H.Vader omvat ook
alle mensen van goede wil in zijn
apostolische zegen en hij acht hen, óp
grond van hun goede wil, in staat zijn
boodschap gunstig op te nemen. In de
Jekst zal hij zich richten tot staats
hoofden en regeringsleiders, van wie
Je vrede en de ontwapening in de eer-
■w plaats afhankelijk zijn, maar die
(Advertentie)
saa
:x
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 11 april Na het ge
bruikelijke onderlinge afscheid voor
Pasen, waaraan ook minister-president
prof. dr. J. de Quay kwam deelnemen,
zijn de leden van de Tweede Kamer
gisteren het land in getrokken om aan
de verkiezingsslag te gaan deelnemen.
Z\j zullen vermoedelijk niet meer in
openbare vergadering bijeenkomen
voordat de nieuwe Kamer aantreedt.
Met agenda's volgeboekt met spreek
beurten hebben de leden het slotwoord
van mr. F. van Thiel beluisterd, waar
in de Kamervoorzitter voorlopig af
scheid nam van hen, die in de op 15
mei te kiezen nieuwe Kamer zeker
niet meer aanwezig zullen zijn.
Mr. Van Thiel schatte hun aantal
op zeker veertig. Onder hen bevinden
zich de beide recordhouders in par
lementaire jaren, de heer Tilanus
met bijna 41 jaren en prof. Oud met
32 jaren kamerlidmaatschap. Hun
fracties C. H. en V.V.D. komen
onder een andere leiding te staan.
Dat is ook het geval met de A.R.-
(Advertent ie)
MEUBELEN
VIJZELSTRAAT 115-119
AMSTERDAM-CENTRUM
(Van onze soc. econ. redactie)
DEN HAAG, 12 april Het ontwerp
voor een cao voor de grafische indus
trie zal na Pasen in behandeling ko
men bij het bestuur van de Stichting
van den Arbeid, nu de looncommissie
van de stichting er niet in is geslaagd
over dit ontwerp een eensluidend ad
vies op te stellen.
Het moeilijke punt bij de cao voor
het grafisch bedrijf is evenals bij
die voor de confectieindustrie de uit
breiding van de vakantie met een dag.
De centrale werkgeversorganisaties zijn
van oordeel, dat er in 1963 geen sprake
kan zijn van vakantie-uitbreiding. De
vertegenwoordigers van N.V.V., K.A.B.
en C.N.V. laten de beslissing hierover
aanwerkgevers en werknemers in de be
drijfstak over.
Als het ook in het bestuur van de stich
ting niet mogelijk blijkt can tot over
eenstemming te komen (eventueel na
overleg rnet partijen) zal het college
van rijksbemiddelaars een beslissing
over de voorstellen moeten nemen.
(Advertentie)
hij niet kan rekenen tot „de gelovigen
van geheel de wereld .- Dan zal hij
ook hun goede trouw blijven aannemen
en nadrukkelijk verklaren dat hij hun
aandeel in de bewapeningswedloop toe
schrijft aan verklaarbare vrees voor de
bewapening van de tegenpartij. Hij zal
dan ook onderscheid maken tussen doc
trines en bewegingen en in de be
wegingen goede dingen ontdekken, die
de doctrine scheen uit te sluiten. Hij
wil de vrede bevorderen en waakt op
de eerste plaats dat zjjn pleidooi geen
onvrede veroorzaakt door aanstoot te
geven. Hij is irenisch, zonder evenwel
water in zijn wijn te doen. Hij is een
leraar, die liefde en vrijheid met waar
heid en rechtvaardigheid gelijkelijk m
acht neemt en door en in dit evenwicht
een herder is.
1) Voor jonge en niet al tebelezen lezers
is het wellicht goed hier op te merken, aat
„natuur" in deze context niets te mJken
heeft met plant- en dierkunde of met de
Vereniging tot Behoud van Natuurmonu
menten, maar dat het woord in dit ver
band overeenkomt met „wezensaard In
betogen als deze betekent „overeenkomstig
de natuur vanhetzelfde als „over
eenkomstig het eigenlijke van...." of „over
eenkomstig eifn wezensaard".
fractie, wier voorzitter, dr. Bruins
Slot, op medisch advies zijn werk
zaamheden als kamerlid moet opge
ven. Onder de veertig zijn vier vrou
wen, de dames mej. A. Nolte en mej.
J. Knol van de K.V.P. en mevrouw
De Roos en mevrouw Tellegen van
de P.v.d.A. Onder degenen die wegens
hun leeftijd vertrekken bevindt zich
ook de Limburger Jos Maenen, die
een extra woord van afscheid kreeg.
Mr. F. van Thiel trok de conclusie,
dat de afgelopen zeven maanden van
Prinsjesdag tot Pasen, waarmede deze
parlementaire zitting vervroegd is be
sloten, gekenmerkt is door grote pro-
duktiviteit. Het aantal vergaderingen
bedroeg 67 tegen 63 in de voorgaande
overeenkomstige periode, maar ook het
aantal onderwerpen dat in debatten
over wetsontwerpen, nota's en interpel
laties is behandeld, vertoonde een in
drukwekkende Hjst.
Mr. Van Thiel ziet hierin het nuttig
effect van de eerste proef die is geno
men met de behandeling van de begro
ting volgens het nieuwe systeem van
openbare commissie-vergaderingen.
Over de mogelijkheid om nog effi
ciënter te werken wordt nog overleg
gepleegd. Overleg is er ook nog over
de positie van de nabestaanden van
overleden Kamerleden.
Mr. Van Thiel herdacht de overleden
leden, onder wie op de eerste plaats
zijn voorganger, dr. L. G. Kortenhorst.
Op de dag van de officiële sluiting
van deze parlementaire zitting 5 juni
zal het portret van dr. Kortenhorst
geplaatst worden in de nieuwe vleugel
van het Kamergebouw. Daarbij zal een
gedenkplaat worden onthuld, waarop
vermeld wordt dat het dr. Kortenhorst
was, op wiens initiatief de uitbreiding
tot stand is gekomen. Ook de overleden
leden A. Vermeer, C. P. Hazenbosch,
P. Zandt, W. J. G. Peters, N. van der
Veen, Th. Koersen, F. H. van de Wete
ring en mr. A. J. Schouwenaar werden
door mr. Van Thiel herdacht. Zij zijn
allen in de afgelopen vier jaar over
leden.
Eerder op de dag had mr. Van Thiel
van de Kamer en met name ook van
de oppositie te horen gekregen, dat hij
als voorzitter kan rekenen op de waar
dering van alle leden. Prof. Vondeling
zei zelfs, dat men zich geen betere
voorzitter zou kunnen denken. Deze
verklaringen werden gedaan naar aan
leiding van de verwerping van een
voorste) van mr. Van Thiel om de
motie-Beernink, inzake de ambtenaren-
pensioenen op de agenda aan te hou
den.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 12 april De Tweede
Kamer heeft vastgesteld, dat de ontei
geningen die nodig zijn om in Amster
dam het Van Goghmuseum te stichten
verantwoord zijn uit een oogpunt van
algemeen nut. Een desbetreffend wets
ontwerp is zonder discussie aanvaard.
tiiiniiiiiiiiiiHiiiiiNiiiifiiiiHiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimmiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiimi
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 12 april De Tweede
Kamer heeft in een motie haar over
tuiging uitgesproken, dat de hulpver
lening van Nederland aan de ontwikke
lingslanden met ingang van het komen
de begrotingsjaar belangrijk moet wor
den uitgebreid en dat ook de organisa
tie van die hulpverlening moet worden
herzien.
De motie is ondertekend door leden
van de K.V.P., PvdA, AR, CH en WD.
Drie leden hebben zich tegen de motie
uitgesproken, nl. de heren Weiter
(KVP), Van Leeuwen (WD) en Geert-
sema (WD).
Voor de heer Welter was dit tegen
stemmen een laatste gelegenheid om
in het parlement te spreken. Hij nam
stelling tegen de motie met de opmer
king: „Ik heb in mijn lange leven nog
nooit een blanco cheque getekend. Dat
zal ik ook vandaag niet doen". Van
liberale zijde zei mr. Geertsema, dat
het niet juist zou zijn om door deze
motie het komende kabinet de handen
te binden.
Aan de beslissing over d e motie
finig een debat vooraf, waarin prof.
ijlstra zich verweerde tegen be
schuldigingen van de heer Ruygers
(PvdA) aan het adres van de mi
nister van Financiën over diens ge
brek aan enthousiasme voor de steun
aan de ontwikkelingsgebieden. Prof.
Zijlstra zei dat verhoging van de
steun alleen mogelijk is wanneer de
Kamer tevens aangeeft op welke be
grotingsposten de verhoging kan
worder uitgespaard.
Van zijn kant stelde de minister de
Kamer in gebreken, omdat zij deze
mogelijkheden niet heeft uitgezocht.
Men kan het ook anders doen, maar
dan speelt men „va banque", aldus de
minister. Hij vond dat de heer Ruygers
in zijn houding zich politiek onsportief
had gedragen.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 12 april De Tweede
Kamer heeft haar goedkeuring ge
hecht aan de subsidiëring van de facul
teit der Godgeleerdheid aan de bij
zondere universiteiten: de katholieke
universiteit te Nijmegen en de V.U. te
Amsterdam. Minister Cals noemde het
betreffende wetsontwerp „het sluitstuk
op de gelijkwaardige ontwikkelingsmo
gelijkheden van openbaar en bijzonder
onderwijs". Hq zei, dat de erkenning
van de theologische faculteit tot hel
normale bestand van een universiteit
behoort, geheel op wetenschappelijke
overwegingen berust. Het beginsel van
scheiding van Kerk en Staat wordt er
dus niet door aangetast. „Algemeen
wordt erkend", aldus de minister, „dat
het wetenschappelijk niveau van de
beide bijzondere universiteiten niet on
derdoet voor dat van de andere hoge
scholen in Nederland, hetgeen de be
slissing dus tenvolle rechtvaardigt."
De oplossing is geruime tijd onder
werp van studie geweest van de Staats-
commissie's-Jacob. Deze heeft de formu
le gevonden, dat de overheid de be
voegdheid behoudt in te grijpen wan
neer de criteria wat de deugdelijkheid
van het theologisch onderwijs betreft
niet aan de eisen zouden voldoen.
Namens de KVP heeft pater Stok
man verklaard, dat onder de vele
variëteiten in de verhouding tussen
Kerk en Staat de Nederlandse zich
onderscheidt door wederzijdse waar
dering en samenwerking. Alle kerkge
nootschappen en ook de levensbe
schouwelijke, op niet godsdienstige
grondslag, worden daarbij gelijk be
handeld. In dit regiem past deze sub-
I Advertentie)
vanaf f59.90
publicatie: ITHO - SCHIEDAM
(Van een onzer
verslaggevers)
ROTTERDAM, 12
%PrtL De heer A.
M. Bergers zal mor
gen zonder stilstaan
zijn zestigste ver
jaardag passeren.
Voor zieken en hulp
behoevenden heeft
hij nu zestig miljoen
gulden verzameld en
dat is hem nog al
tijd niet genoeg. Hij
is met al zijn acties
een organiserend
wonder gebleken,
maar als men
vraagt naar het ge
heim van zijn suc
ces, dan ligt het
antwoord vooral in
zijn onverwoestbare
werklust. Een long
ontsteking, meer en
minder ernstige
griepaanvallen is hij
al werkend te bo
ven gekomen. Hij
behoort tot de on
dankbaarste klan
ten van de bedden
fabrikant, maar even
merkwaardig is dat
niemand iets aan
hem merkt als hij
een -merkend door
gebrachte nacht in
de dag laat over
gaan. Hij heeft nog
nooit gezegd: „Voor
vandaag is het ge
noeg geweest," want
het was hem pas ge
noeg als het werk
van dat etmaal weer
kant en klaar was.
Enkele jaren terug
toen hij in zijn vrije
tijd nog bezig was
met het oprichten van
driehonderd afdelingen van de katho
lieke EHBO was in het gezin Bergers
het vaste antwoord op de vraag waar
vader was: „Vader is oprichten".
.Zijn inspanningen voor de EHBO zijn
uitgelopen op de grote inzamelacties.
Tallozen kennen het verhaal over de
oorsprong daarvan. Er was een kind
m het water van de Schiedamse haven
gevallen en de heer Bergers die daar
toen met ziin meisje het was 1927
wandelde, was het nagesprongen. Met
het bewusteloze kind op het droge ge
komen, wist hij niet goed wat hij moest
doen; hoe dat ging met die kunstmatige
ademhaling. Hij probeerde het en het
tejtete, maar toen besloot hij toch een
EHBO-cursus te volgen. Zijn dagelijk
se werk vond hij later als chef van het
Rotterdamse bijkantoor van een expe
ditiebedrijf. In die functie was hij ook
nog werkzaam toen hij met zijn enor
me acties kwam.
over te dragen. Zijn naaste medewer
kers (tien overdag en vijf in de avond
uren) leveren verbazingwekkende pres
taties. Als hij op het idee komt om bij
een bepaalde actie alle Nederlandse
telefoonabonnees aan te schrijven (een
aantal van 721.000), heeft zijn ploeg
veertien dagen nodig om vanaf de lan
cering van het voorstel al die brieven de
deur uit te krijgen. In die werkroes fran
keert een medewerker liefst 6000 brie
ven in een uur. Ook de 14.000 medewer
kers die h;j overal in het land heeft
99
99
A. M. BERGERS
.geen vrije tijd
oeveel acties hij nu gehouden
heeft, kan hij niet in één keer
zeggen. Hij heeft zich altijd in
gespannen voor anderen. Een
blinde Limburgse jongen verschafte hij
een geleidehond van 350 gulden. De na
tionale anti-rheuma-actie (zijn grootste:
5 miljoen loten) haalde 2,5 miljoen gul
den binnen. Hoewel het perfect organi
seren zowel een talent als een liefheb
berij van hem is, gaat het hem voorna
melijk om de bedoeling. Altijd zoekt hij
zelf de mensen-in-nood op, voor wie hij
wat gaat ondernemen. En dat hoeft niet
steeds op een loterij uit te draaien. Het
is bijvoorbeeld ook wel gebeurd dat hij
een verlamde jongen uit zijn expeditie
bedrijf achter in zijn auto op een bran
card legde en daarmee in een onafgebro
ken rit naar Lourdes reed. De ellende
van zieken en ongelukkigen in Lourdes
is wel van enorme invloed geweest op
zijn persoonlijke gegrepenheid. Hij is er
in geslaagd zijn bezieling op anderen
zitten om de loten te verkopen zijn zeer
toegewijd aan het werk van de heer
Bergers. Hij heeft ze verzekerd. Af en
toe stuurt hij ze een kleine attentie.
Op hun laatste verjaardag bijvoorbeeld
hebben deze medewerkers 's morgens
een grammofoonplaatje in hun bus ge
vonden, waarop zowel de heer Bergers
als Mies Bouwman hun gelukwensen
aan de jarige en zijn gezin overbrach
ten. Nu zit hij weer een andere attentie
te verzinnen.
deeën voor zijn acties worden bij
hem aan de lopende band gebo
ren. Dit onderdeel van zjjn werk
beschouwt hij als rustnemen en
vakantiehouden. Hij heeft wel
eens gezegd dat hij, als hij een nieuw
idee wil uitvoeren, zich altijd even
afvraagt of zijn moeder zaliger dat
...aardig zou hebben gevonden. Zijn zin
voor perfectie heeft bereikt dat het
apparaat van de loterijen en inzame
lingen nagenoeg feilloos werkt. Een
groot deel van zijn succes acht hij
te danken aan de PTT. Bij de bestel
ling van die vele miljoenen Bergers-
brieven zijn in al die jaren nog geen
tien foutjes geconstateerd.
De heer Bergers maakt er een sport
van om de onkosten van zijn acties zo
ver mogelijk te houden onder de wette
lijk toegestane veertig procent. Het
hangt er natuurlijk wel van af of hij bij
een actie de medewerking van radio of
televisie in Nederland krijgt, want dat
spaart veel papieren propaganda uit en
sorteert een groot effect. Maar als hij
met kranten vaak huis-aan-huis
werkt, laat hij de kosten van die kran
ten en zelfs ook de prijzen door de ad
verteerders betalen. Zo heeft de heer
Bergers bereikt dat zijn onkosten ge
woonlijk minder dan dertig procent van
de opbrengst belopen. Maar onbetaal
baar is natuurlijk de verbluffende werk
lust die hij spendeert aan zijn onderne
mingen. Dat kan hij gewoon niet laten.
Als hij bijvoorbeeld foto's maakt van
zijn kleinkinderen hij is een uitste
kend fotograaf drukt hij ze 's avonds
nog af, nog voor de laatste lichting van
de brievenbus, zodat de portretjes de
volgende morgen onder de ogen van
zijn kinderen liggen.
sidiëring. Wanneer de bijzondere uni
versiteiten op grond van de wet op
het wetenschappelijk onderwijs tot sa
menwerking willen komen, dan zal een
inter-faculteit voor een oecumenische
studierichting in de godgeleerdheid
mogelijk zijn.
De vreugde over het wetsontwerp
werd bij pater Stokman getemperd
door het ontbreken van een verho
ging van de rijksbijdrage in de kosten
van de leerstoelen, die door kleine
kerkgenootschappen voor de oplei
ding van hun bedienaren en aan
enkele openbare universiteiten zijn
gevestigd. Ook van andere zijde
werd dit naar voren gebracht.
Pater Stokman wees op nog andere
archaïsmen die in de wetgeving voor
komen wat de salariëring betreft.
Minister Cals zei, dat hij onmogelijk
een zo gevoelige materie, waarbij het
gaat om een andere interpretatie van
de grondwet dan tot dusverre is aan
gehouden, onvoorbereid met de Kamer
kon regelen. Wel wilde hij deze kwestie
aan de staatscommissie voor de Ere
diensten voorleggen.
In een motie heeft de Kamer daarna
de wens uitgesproken, dat los van het
studiewerk van deze commissie de toe
lagen die de kerkgenootschappen ont
vangen voor de opleiding van haar
leraren worden aangepast aan de hui
dige omstandigheden.
Minister Cals vond het juist, dat de
Kamer dit in een motie vastlegde,
maar hij moest er op wijzen dat het
huidige kabinet een dergelijke regeling
niet meer kon treffen.
(Van onze Utrechtse redacteur)
UTRECHT, 12 april „Voorrang**,
het orgaan van de Kath. Bond vaa
Vervoerspersoneel „St. Raphaël",
meent dat de N.S. door een verbre
den en verdiepen van de afgesleten
statusverschillen de klok terugzet. Te
meer, omdat de personeelsraad er bui
ten wordt gehouden.
Door de R.D.V.-herziening 1962 is een
vrij groot aantal mediale werkers mét
een groep hoger personeel samen in een
veel besproken taakgroep terecht geko
men.
„De gevolgen daarvan" aldus het
blad „zijn voor ons onbegrijpelijk.
De mediale werkers waren en zijn voor
een belangrijk deel lid van de erkende
vakorganisaties. Hun salarispositie en
zovoorts werd dan ook sinds jaar en
dag in overleg met de personeelsraad
(representant van de vakorganisaties)
geregeld.
De directie wil dat nu niet meer.
De motivering is weinig overtuigend,
of beter gezegd: helemaal niet over
tuigend. De personeelsraad én velen
der betrokkenen zelf hebben tegen
dat terugdraaien van de klok be
zwaar aangetekend. Desondanks
schijnt de bedrijfsleiding haar wil
door te willen drijven.
„In de achter ons liggende periode"
zo vervolgt het artikel „hebben
we gezien dat de personeelsraad extra
werd opgepoetst om de ondernemings
raad buiten de N.S.-deur te houden. En
nu probeert men het werkingsgebied
van diezelfde personeelsraad in te per
ken."
Gehoopt wordt op een oplossing, die
gericht is op de samenwerking van
allen, die de N.S.-gemeenschap vor
men, daar men anders consequenties
vreest, „die nu nog in de pen blijven".
NIJMEGEN, 9 april De Nijmeeg
se studentenvereniging „Diogenes"
viert van 27 april tot en met 12 mei
haar eerste lustrum. In het uitgebrei
de feestprogramma zijn manifestaties
opgenomen op bijna elk gebied waar
in de student geïnteresseerd is.
(Advertentie)
Elke OLVEH polis is winstdelend.
et zit Joop van Zon dwars,
dat „probleem jonge di
rigenten" dat wij hier
in Nederland cultiveren!
Hij behoeft dan ook waarachtig
zijn licht niet onder de koren
maat te zetten, nu hij zojuist
met de derde prijs, vijftienhon
derd dollar en een bronzen me
daille, teruggekeerd is van The
Dimitri Metropolis Competition
for young conductors in New
York. (Juryvoorzitter Leonhard
Bernstein, de man van de West
Side Story). Maar wat nu ver
der? Zal deze internationale er
kenning gevolgen hebben voor
zijn dirigentenloopbaan in ons
verhoudingsgewijs met symfo
nie-orkesten rijk bezaaide va
derland ,waar echter zelfs
in Amerika deed d:t sterke ver
haal de ronde zeven buiten
landers de scepter zwaaien. De
mededeling dat wij er, al tel
lende, tot negen komen blijkt
koren op de molen van de
jonge (29) prijswinnaar en het
is wel duidelijk, dat hier iets
aan gedaan moet worden.
„Goed, wij hebben hier de
dirigentencursussen van de
Nederlandse Radio-Unie. Uiterst
leerzaam, ik heb er twee ge
volgd in '59 en '60" (voordien
behaalde Joop van Zon de eind
examens piano en theorie aan
het Amsterdams Conservato
rium, het solistendiploma en de
Jacques Vonkprijs: deze maakte het hem mogelijk enige tijd in Wenen
te studeren; bij Felix Hupka nam hij directielessen en twee jaar geleden
volgde hij hem op als dirigent van de orkestklasse van het Conservatorium;
aan deze instelling is hij eveneens docent in de theoretische vakken. ,J)e
cursusleider Franco Ferrara is een ongelooflijk goede pedagoog en je leert
in die vijf weken enorm. Maar daarna volgt er een vacuum, er gebeurt
niets, je hoort niets meer en er is geen kans om bij welk orkest ook aan
de slag te komen. Sommigen mogen twee maanden „stage lopen", wat
inhoudt dat je met je armen over elkaar bij de repetities mag zitten. Het
kost een boel geld en daarna ga je maar weer naar huis. Bij de radio is
orijangs weer een post vrij gekomen omdat een dirigent de pensioengerech
tigde leeftijd bereikt had; er is geen opvolger benoemd, er was er geen
te vinden, heette het En dat terwijl er veel jonge dirigenten zitten
te springen om aan de „slag" te kunnen gaan, om te bewijzen wat zij pres
teren.
Niet voldoende ervaring? Maar hoe moeten we die in 's hemelsnaam
dan ooit krijgen? Op het concours, waar ik zojuist van terug ben zei mij
één van de eerste prijswinnaars, een vijfendertigjarige Tsjech: „Eigenlijk
is dit een ongelijke strijdik heb al zevenhonderd opera s en vijfenzeventig
symfonieconcerten achter de rug." Die man had al voor de Tsjechische
Philharmonie gestaan, één van de beste orkesten van Europa! Hoe kan
ik daar tegenop met mijn praktijk van zes concerten (einduitvoeringen
op het Conservatorium, enige uitvoeringen met het Amsterdams Kunst-
maandorkest en het Utrechts Studenten Concert? De sfeer tijdens het
concours was overigens heel charmant: geen concurrentiezucht en onder
linge afgunsteen prettig internationaal contact. Van elkaar te leren viel
er niet veel, het was verboden naar een ander te kijken of te luisteren
wanneer hij met het orkest bezig was. Een prima orkest! „The Symphony
of the Air", het vroegere N.B.C.-orkest, gesticht door Arturo Toscanini.
enige van zijn oude musici zitten er nog in. Een buitengewoon soepel, snel
reagerend ensemble: tijdens de eerste ronde moest het ieder kwartier on
der een andere dirigent spelen!
Er waren 58 deelnemers uit de hele wereld, 28 verschillende landen. Ken
merkend voor het gebrek aan goede jonge Amerikaanse dirigenten is hel
feit, dat van de honderdvijftig kandidaten uit dat land slechts zeven tot
het' concours toegelaten zijn: geen enkele daarvan heeft de finale gehaald.
Het is anders wel een zenuwslopende affaire; dat voortdurend wachten op
de uitslag is verschrikkelijk spannend. Na de eerste selectie bleven we
met vierentwintig over, daarop werd een halveringssysteem toegepast,
kwart-finale, halve-finale, finale. Voor de uitslag kwam er totaal onver
wacht een dame binnenwandelen, die opgewekt mededeelde dat we nu
nog eventjes lekker wat prima-vista-directie zouden gaan beoefenen: drie
minuten inzage van de partituur, een atonaal werk waarin alle voetangels
en klemmen van de moderne compositietechniek maat voor maat opeen
gestapeld lagen. Het was een middendeel en het mooiste is, dat ik me niet
eens de tijd gegund heb om de titel van de compositie en de naam var
de componist vast te stellen: later las ik in een New Yorkse krant, dat
het van de Pool Taddeusz Baird geweest was'. De mooiste ervaring van
dit concours? De sensatie dat ik het orkest zó snel kon beïnvloeden, dat
mijn opmerkingen werkelijk effect sorteerden en dat iedereen her gevoel
had, dat er echt muziek gemaakt werd. Zoiets maakt dat je de hoop op
een dirigentenloopbaan niet opgeeft."
