Opening Reactor
Instituut
gewichtige gebeurtenis
Dank aan minister Cals
Betonwerker doodde zijn
vrouw en dochter met
aardappelmesje
tnhalon—
DRIETEX
RUMOER over prijsauto
van Sufa-actie
Apeldoornse
telefoniste
gedupeerd
snel
gewassen
vlug droog
strijkenv ventilerend gecontroleerd
Minister-president, in witte jas
en op witte sloffen:
Hoesseins leuze
Papoea-studenten
moeten terug
Meer en betere
recreatie voor
militairen
Zomeropruiming
begint 18 juli
Eis vijf jaar
wassen in
Bedrijfsraad voor
bouwbedrijf wordt
opgeheven
Erich Mende wordt
vice-kanselier
nooit aangenaam
Hulde aan Cals
Drie ereleden van
„St. Augustinus
Verontwaardigd
Drama in Zwagerveen voor rechtbank
Koelbloedigheid
Onbegrip
In Rijksasielen
Psychopaten zonder
vereiste toestemming
in afzondering
DONDERDAG 25 APRIL 1963
PAGINA 5
buitenlandse
KRONIEK
Nederlandse zeeman in
Frankrijk verdronken
-)j(~ Zie Hef Enkalon wasvoorschrift
r'°'dt0RiETl
Sanb'*>k„
£"«aloh.
(Advertentie)
.na de witte jas de witte sloffen.
(Van onze verslaggever)
DELFT, 25 april. „De ingebruik
neming van de reactor van het Reac
tor Instituut is een gewichtige gebeur
tenis in de eerste plaats, omdat deze
reactor een belangrijk element vormt
ln het geheel van de apparatuur, welke
nodig is voor het wetenschappelijk on
derzoek en het wetenschappelijk on
derwijs in ons land, in de tweede
plaats omdat hiermee een belangrijk
stuk interuniversitaire samenwerking
Koning Hoessein van Jordanië
heeft verklaard te streven naar vol"
ledige Arabische eenheid. De Jor-
daniërs zouden bereid zijn samen te
werken met hun „broeders in de Ara
bische wereld". De koning ging zelfs
zo ver op te merken dat de Jordaniërs
verheugd waren over het federatie-
plan van Irak, Syrië en Egypte. De
Fransen noemen zo n houding „faire
bonne mine a mauvais jeu Hoes
seins verklaring was een fraai staaltje
van Arabische retoriek. In feite heelt
de koning immers alle reden zich
ernstig ongerust te maken over de
nieuwe relaties tussen Bagdad, Da
mascus en Cairo, en vorige week trad
kij dan ook krachtig op tegen demon
stranten voor een onmiddellijke aan
sluiting van Jordanië bij de nieuwe
Verenigde Arabische Republiek.
De regeringen van Irak, Syrië en
Egypte zouden Jordanië graag in hun
federatie opnemen,
s S I
maar dan een re
publikeins Jorda
nië. Radio Cairo
heeft de laatste tijd
herhaaldelijk aan
gedrongen op de
het regime van
En Hoessein
omverwerping van
Hoessein in Jordanië,
heeft in zijn persconferentie van eer
gisteren gezegd, dat hij geen afstand
Wenst te doen van de troon. („Ik voel
at mijn volk mij nodig heeft en ik
®aI blijven zo riep hij uit). Gezien
e omstandigheden is dus een vreed-
*am« opneming van Jordanië in de
y°orgenomen federatie haast ondenk-
aar. vooral ook omdat Nasser in de
nïeuwe V.A.R. de hoogste autoriteit
zijn en tussen de Egyptische pre-
'ident en de Jordaanse koning bestaat
diepe controverse. Daar komt bij,
at de tegenwoordige heersers in Irak
ITlfde verantwoordelijk waren voor de
l^aatsgreep in Bagdad in 1958 waarbij
oesseins achterneef koning FeisaI
y nu oord werd, terwijl die coup
j etat ook een einde maakte aan de
maks-Jordaanse Arabische Unie, die
vijf maanden tevoren gevormd
>vas.
Natuurlijk ig Hoessein in theorie
L°°r Arabische eenheid, zoals hij ook
etoogd heeft in zijn autobiografie
neasy Lies the Head Maar hij
jVr z'fn volk niet aan Nasser uit-
everen. Onder de Palestijnse vluch-
'n V'J1 'n Jordanië zijn er velen die
Nasser sympathiseren en Hoes-
ein vreest dat zij op een revolutie
aansturen. Hij heeft uitdrukkelijk de
verdenking willen wegnemen dat hij
tegen Arabische samenwerking zou
ïtm. maar hij wenst een gewelddadige
aunexatie van Jordanië door de
"jf ,.te voorkomen, niet alleen
1 rt eigen ondergang zou
betekenen, maar ook omdat het ge-
aar voor een interventie van Israël
®n een hervatting van de Palestijnse
oorlog dan zeer groot zou zijn. Hoes-
eins oproep voor Arabisch
dan ook niet veel
eenheid
meer dan een
wordt gerealiseerd". Aldus de minis
ter-president prof. dr. J. E. de Quay,
toen hij gistermiddag in de reactor-
koepel het instituut officieel opende.
De minister-president verrichtte, ge-
kleed in witte jas en op witte sloffen, J
de officiële openingshandeling door
(staande op een „werkeiland" boven
in de reactor) een zestig cm lang splijt
stofelement te plaatsen in het acht me
ter diepe waterbassin. Hij kreeg daar
bij hulp van een der twee wetenschap
pelijke directeuren van het RID, prof.
van Bueren. Nog een twintigtal ele
menten werd na afloop van de plech
tigheid geplaatst zodat gisteravond te
gen tien uur de reactor „kritisoh",
d.w.z. in werking was. De handeling,
die prof. de Quay met precisie ver
richtte, was beneden in de reactor-koe-
pel te volgen op monitors, en via luid
sprekers te horen aan een steeds snel
ler wordend getik, dat veroorzaakt
werd door het kritisch worden van de
reactor.
In zijn openingsrede schetste de pre
mier, die de zieke minister Cals ver
ving, het belang van de kernenergie.
„Nederland kan zich niet veroorloven
bij deze ontwikkeling aan de kant te
blijven staan", zo zei hij. Er moet tij
dig de nodige ervaring worden opge
daan en worden gezorgd dat voldoen
de academici worden opgeleid. Prof
de Quay legde in zijn rede vooral de
nadruk op de mogelijkheid, dat stu
denten van alle universiteiten en hoge
scholen in Nederland met de Delftse
reactor zullen werken. Op het gebied
van het wetenschappelijk onderzoek op
sommige gebieden is universitaire sa
menwerking nodig, aldus prof. de
Quay. De instellingen van wetenschap
pelijk onderwijs dienen daartoe te ko
men. „Voor een klein land als Neder
land", aldus prof. de Quay, „staat geen
andere weg open, met het oog op de
beschikbare mankracht en uit oogpunt
van financiering".
De president-curator van de TH, dr.
ir. F. Q. den Hollander bracht in zijn
welkomstwoord tot de talrijke gasten
hulde aan de minister van OKW, mr.
J. M. L. Cals, voor diens „grootse en
grote leiding en daadwerkelijke steun"
bij de totstandkoming van het RID.
„Het is zijn instituut", aldus de presi
dent-curator, die ook de directie van
het RID, welke uit drie directeuren be
staat, dank zei voor „de immense ar
beid" die zij verricht heeft in de ze
ven jaar van voorbereiding.
Directeur prof. van Bueren overhan
digde prof. de Quay, nadat het eerste
splijtstofelement in het bassin was ge
plaatst een geschenk: een „volstrekt on
gevaarlijke" kopie op veel kleinere
schaal van het element.
LEIDEN, 25 april (KNP) Bij gele
genheid van het veertiende lustrum van
de Leidse katholieke studentenvereni
ging „Sanctus Augustinus", zullen drie
oud-leden van deze vereniging op de
plechtige algemene ledenvergadering 1
mei in het groot auditorium der rijksuni
versiteit tot ere-lid worden benoemd.
Het zjjn dr. J. J. A. van Iersel, oud
vice-praeses van de vereniging en lec
tor in de experimentele dierkunde aan
de universiteit, tevens voorzitter van de
oud-alumni, prof. mr. W. L. J. Lemaire,
juridisch adviseur van de vereniging
en verbonden aan de juridische facul
teit en jhr. mr. Chr. F. J. M. van Nis
pen tot Zevenaar, oud-bestuurslid van
de Leidse katholieke studentenvereni
ging-
11
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 25 april Onder de
hier studerende Papoea-jongeren heerst
grote verontwaardiging over een brief
die de Zendingsraad aan de hier onder
zijn hoede studerende pupillen heeft
gestuurd. In het schrijven wordt het
dringende advies gegeven de studie hier
ogenblikkelijk af te breken en terug
te keren naar Nieuw-Guinea.
De raad heeft voor de pupillen al
passage geboekt voor het vliegtuig
dat 29 april naar Nieuw-Guinea ver
trekt, maar het ziet ernaar uit dat
meer dan één stoel onbezet zal blijven
in het toestel, omdat vermoedelijk
niet alle Papoea-jongeren weg willen.
De Papoea-studenten hebben gisteren
over deze belangrijke zaak in Den
Haag contact opgenomen met de heren
Kaisiepo, Jouwe en anderen, die een
politieke rol hebben vervuld. In de
brief stelt de raad, dat vertrek op korte
termjjn de beste oplossing is in de hui
dige omstandigheden, omdat men
vreest dat de jongeren later niet meer
geaccepteerd zullen worden in hun
steeds meer op Indonesië georiënteerd
land. De Papoea's zijn in het bijzonder
gebelgd over de passage in de brief
waarm gezegd wordt dat het „volstrekt
uitgesloten is" dat Nieuw-Guinea later
nog zelfstandig zal worden. De heren
Jouwe en Kaisiepo zeiden gisteren dat
hiermee volkomen voorbijgegaan wordt
aan de garantie van de V.N., dat de
Papoea s in 1969 zelf over hun status
mogen beslissen en aan een mogelijke
vorming van een onafhankelijke Mela-
nesische Unie.
De raad heeft voorts gezegd dat men
de kosten wil blijven dragen voor een
voortgezette studie van de Papoea's in
Indonesië. Zou men hier blijven dan
trekt de raad zich terug.
Er zijn op het ogenblik nog dertig
Papoea-studenten in Nederland. Een
aantal is kort geleden naar Nieuw-
Guinea vertrokken omdat de cursus
die zij volgden, was afgelopen. De
anderen zijn door de situatie volko
men overrompeld. Wanhopig ver
klaarden zij gisteren: „In die paar
dagen kunnen wij niet beslissen".
De grootste lof heeft men voor de
missie, die ook de studie van een aantal
van hen mogelijk maakt. De missie
heeft namelijk besloten dat de jongeren
hun studie eerst hier mogen afmaken.
Staatssecretaris Bot heeft de jongeren
laten weten dat de regering de studie
niet langer zal betalen. Zij zullen echter
niet het land per se behoeven te verla
ten. Volgens de heer Jouwe zullen er
wel gelden kunnen worden gevonden
om de studie van de Papoea's hier te
kunnen doen voortzetten.
De heer Kaisiepo, wiens woorden
werden vertaald door de heer Jouwe,
zei nog: „Iedereen moet zelf beslissen
wat hij doet. Maar wij zijn drie eeuwen
een verwaarloosd land geweest en nu
hebben enkelen van ons de kans zich m
de wetenschap te verdiepen. Ons land
zal hen later nodig hebben. Daarom
moeten zij die kans grijpen. En wat de
houding van Indonesië betreft: vele van
hun eigen studenten studeren toch ook
ln het buitenland"»
DEN HAAG, 25 april Het leger
gaat belangrijke stappen ondernemen
om zijn beroeps- en vrijwillig dienend
personeel met hun gezinsleden zoveel
mogelijk faciliteiten te verlenen voor
recreatie en vakantie- en vrije tijds
besteding.
Op initiatief van de bevelhebber der
landstrijdkrachten is daartoe in het le
ven geroepen de stichting vakantiefaci
liteiten aan vrijwillig dienende militai
ren en hun gezinsleden (stichting „Va-
famil").
Deze stichting wil in de eerste plaats
kampeer-, vakantie- en watersportcen
tra gaan inrichten op daarvoor toege
wezen militaire objecten of elders. Ver
der gaat zij jeugdkampen organiseren op
die militaire objecten of elders. In de
derde plaats wil zij gelegenheid schep
pen voor beoefening van jacht- en vis
sport. Daar waar van militaire zijde
tennisbanen en zwembaden zijn aange
legd of sportzalen zijn gebouwd, zul
len deze worden opengesteld voor alle
in het garnizoen wonende vrijwillig die
nende militairen en hun gezinsleden.
DEN HAAG, 25 april Het bestuur
van het hoofdbedrijfschap detailhandel
heeft gisteren het aanvangstijdstip van
de uitverkopen vastgesteld op de don
derdag van de kalenderweken, waarin
15 januari en 15 juli vallen. De zomer
opruiming begint dus donderdag 18 juli
en eindigt donderdag 8 augustus.
LANNION, 25
april.
van Treguier (Fr.
pril. In de haven
is het stoffelijk
overschot gevonden van de 23-jarige
Jacob van der Werf, hoofdwerktuig
kundige aan boord van het Nederland
se vrachtschip „Delfzijl". Vermoede
lijk is de man 's nachts bij het aan
boord gaan uitgegleden en in het water
gevallen.
(Advertentie)
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN, 25 april Vijf jaar
gevangenisstraf en ter beschikkingstel
ling van de regering was de eis van
de officier van Justitie mr. M. H.
Gelinck in de zaak tegen een 52-jarige
betonwerker uit Zwagerveen, die in een
vlaag van verstandsverbijstering zijn
vrouw en dochter op afschuwelijke
wjjze met een aardappelmesje ver
moord heeft. Dit drama speelde zich
af op zaterdag 20 oktober van het
vorige jaar. Ofschoon de officier het
met de psychiaters die verdachte had
den onderzocht eens was dat de man
vooral op het tijdstip van de
moord sterk verminderd toereke
ningsvatbaar was, achtte mr. Gelinck
het vergrijp toch bijzonder ernstig.
De president van de rechtbank mr.
H. J. van Maanen ging nog eens in
het kort de gehele geschiedenis na. De
onenigheid was ontstaan toen de ver
dachte die zaterdagmorgen langer dan
normaal in zijn bed bleef liggen. Hij
kreeg, toen zijn vrouw boodschappen
aan het doen was, ruzie met zijn doch
tertje, die een onprettige opmerking
over hem had gemaakt. Met een
(Advertentie)
aardappelmesje stak hjj het meisje
diverse malen in de keel. Het meisje
bloedde dood en de verdachte wierp
het lichaam in een kelder. Toen het
zoontje thuiskwam gewaarschuwd
door vriendjes die het meisje hadden
horen gillen dreigde de totaal over
stuur zijnde verdachte een nieuw
slachtoffer te maken. De jongen wist
te vluchten, mede dankzij het feit dat
net de vrouw van verdachte terug
keerde. De jongen vertelde later hoe
hjj zijn moeder hoorde schreeuwen.
Toen hij ging kijken zag hij zijn vader
gebogen staan over het lichaam van
zgn moeder. De man wierp ook dit
stoffelijk overschot in de kelder en de
jongen vluchtte naar de buren.
De president ging nog even nader
in op de toestand waarin verdachte
zich vlak na de dubbele moord be
vond: „Er zijn verschillende mensen
bij u aan huis geweest, en toen was
u de kalmte zelf', aldus de president.
Tegen de gewaarschuwde arts ver
telde de verdachte dat zijn vrouw en
dochtertje niet thuis waren. Gezien
de gehele toestand achtte de presi
dent het echter niet waarschij:
Ünlük
dach-
dat dit koelbloedigheid vein verdacl
te was geweest. De verdachte wist
zich nadat de moorden ontdekt waren
weinig meer van het gebeurde te
herinneren. Wel had hij een mis
lukte poging gedaan zich van het
leven te benemen.
Hij werd eerst in de psychiatrische
inrichting te Franeker m observatie
genomen en later nog eens geconfron
teerd met zijn huis. Eerst toen begon
hij zich weer het een en ander van
het gebeurde te herinneren.
Het psychiatrisch rapport sprak
over verdachte, die al eens in Frane
ker verpleegd was geweest, als over
een zwaartillende binnenvetter. De
man had in zijn jeugd weinig liefde
gekend en had een sterk minderwaar
digheidsgevoel. "Hij trouwde een boven
dien sterk dominerende vrouw. Zjj zag
de moeheid en matheid van haar man,
volgens de psychiaters een gevolg van
zijn geestelijke toestand, aan voor
sloomheid, en vanzelfsprekend zei zjj
daar het nodige van.
De officier van justitie mr. Gelinck
noemde dit een afschuwelijke zaak
met enorme misverstanden. Helaas
zijn de mogelijkheden om de misver
standen tussen deze twee mensen op te
lossen niet gebruikt, zo stelde hij vast.
„Doordat deze mensen elkaar niet
begrepen werd de toestand in huis
steeds slechter totdat die zich in dit
afschuwelijke drama ontlaadde", aldus
de officier. „Al is deze verdachte ver
minderd toerekeningsvatbaar vooral
op het moment van de moord is dat
het geval geweest toch uil ik hem
niet het stempel van volledig krank
zinnig meegeven. Hjj achtte terbe-
schikkingsteUing van de regering nood
zakelijk en eiste tenslotte een ge
vangenisstraf van vijf jaar met aftrek.
De verdediger mr. Wederven. wees
erop dat er toch wel vele aanwijzingen
zjjn die op krankzinnigheid duiden en
vroeg een kortere vrijheidsstraf. De
rechtbank zal 8 mei uitspraak doen.
DEN HAAG, 25 april Bjj K.B.
is bepaald dat de bedrijfsraad voor
het bouwbedrijf, de laatste nog be
staande bedrijfsraad, per 1 maart 1964
wordt opgeheven. De staatssecretaris
van Sociale Zaken en Volksgezondheid,
de heer B. Roolvink, is van mening dat
voor de organisaties van werkgevers
en werknemers voldoende tijd blijft om
een publiekrechtelijk bedrijfslichaam
in het leven te roepen, dat de taak
van de overbodig geachte be
drijfsraad kan overnemen. De staats
secretaris vindt het voor de hand
liggen de opheffing van de bedrijfs
raad te laten samenvallen met het ex-
ireren van de door organisaties in
bouwbedrijf gesloten c.a.o.
I16t
(Advertentie)
Rustig oud met OLVEH pensioen.
DE^N HAAG, 25 april Minister
Beerman (Justitie) heeft op schrifte
lijke vragen van het Tweede Kamer
lid Scheps (PvdA) geantwoord dat een
zekere Van E. inderdaad van 6 septem
ber 1962 tot 27 januari 1963 in het
rijksasiel in Groningen in afzondering
heeft gezeten, zonder dat de vereiste
toestemming daartoe was verleend.
Het is gebleken, zo zegt de minister
verder, dat nog enkele andere ver
pleegden in een rijksasiel voor Psycho
paten langer dan een maand m afzon
dering verbleven, zonder dat daartoe
om een machtiging was gevraagd. Thans
doen zich zulke gevallen niet meer voor.
In het geval Van E. bleek verlen
ging van de afzondering na een maand
noodzakelijk, doch werd verzuimd hier
voor tijdig de vereiste machtiging te
vragen. Dit verzuim is door de Staat
voor de president van de rechtbank
te Groningen erkend en door deze in
de overwegingen van zijn vonnis opge
nomen. Aangezien op 27 februari 1962
alsnog een machtiging werd verleend,
achtte de president het gepleegde ver
zuim hersteld en de toestand ten tijde
van de uitspraak rechtmatig.
Minister Beerman heeft naar aanlei
ding van deze gevallen aan de genees
heren-directeuren van de rijksasielen
met nadruk verzocht aan de bestaande
bepaling stipt de hand te houden en
hij vertrouwt dat dergelijke verzuimen
zich niet meer zullen voordoen.
zou het experiment verrichten. Tot ver
rassing van de hele familie geschiedde
het wonder. Ida was winnares van een
van de prijzen geworden; het bleek zelfs
dat zij hoofdprijs-winnares was en dat
betekende dat de auto haar deel zou
worden.
(Van onze correspondent)
APELDOORN, 25 april De stoel
van de telefoniste in het bejaarden
centrum „Avondzon", Ida Pater (24)
bleef hier vanmorgen onbezet. Zjj zat
op het politiebureau om er te „vech
ten" voor een auto, die zij meent ge
wonnen te hebben, maar die haar door
anderen wordt betwist.
Wat is het geval? Enkele weken ge
leden kocht Ida bij een voetspecialiste
in Apeldoorn twee loten van één gul
den voor de actie „Gezonden voor Zie
ken 2" te Rotterdam. Zij kreeg boven
dien een pakje folders mee naar huis,
waarop onder meer een auto te winnen
zou zijn. Enkele weken later werd be
kend gemaakt dat men het woord
Austin in de folder met een sponsje
moest bevochtigen. Werden de zwarte
letters groen, dan was men een van
de honderd winnaars.
Een broer van de telefoniste, Rudy,
Zij kwam echter van een koude ker
mis thuis toen zij zich met de orga
nisatoren van deze Sufa-actie in Rot
terdam in verbinding stelde. De heer
Bergers, de organisator, liet haar in
de Maasstad komen en daar maakte
men haar, volgens haar verhaal, zelfs
voor flessentrekster uit. Men zou de
politie erin mengen.
„Bangmakerij", zo vindt Ida. Zfj
wachtte niet af en stapte in Apeldoorn
zelf naar de politie. Zij heeft hele
maal niet de indruk dat het iets onge
hoords is meer dan één folder te ont
vangen. Zoiets gebeurt immers zo vaak.
Zij is niet van plan het er bjj te laten
zitten. Zij heeft inmiddels een advo
caat geraadpleegd.
De heer A. M. Bergers, de organisa
tor van de actie, was hedenmorgen
niet in de gelegenheid zijn mening over
de kwestie te geven. Op het kantoor
van de Sufa-actie was men van ma
ning, dat er sprake is van eei
verstand. De heer Bergers waa
Apeldoorn vertrokken.
Hoofdinspecteur L. Spaanderman van
de Apeldoornse recherche is aanvan
kelijk de mening toegedaan, dat deze
kwestie geen zaak voor de politie is.
Van knoeierijen is niets gebleken. Gis
termiddag is mej. Pater bij de politie
geweest en heeft een zeer summier ver
slag van haar bevindingen gedaan.
Daaruit valt af te leiden dat het hoog
stens een zuiver civiele aangelegenheid
betreft tussen mej. Pater en de heer
Bergers. Nagegaan moet worden, of er
inderdaad geknoeid is. Mej. Pater heeft
vandaag bij de politie haar ervaringen
nog eens uitvoerig verteld.
BONN, 24 april (UPI) De voorzit
ter vein de westduitse liberale partij,
Erich Mende, zal vice-kanselier wor
den als de minister vein economische
zaken, Ludwig Erhard, deze herfst Ade
nauer opvolgt als kanselier. „Dat
spreekt vemzelf", aldus zegslieden van
zowel de CDU als de FDP. Mende wei
gerde vice-kanselier onder Adenauer te
worden, toen christendemocraten en li
beralen in 1961 een coalitieregering
vormden.
Als belangrijkste kandidaat voor de op
volging van minister Erhard op Econo
mische zaken geldt de CDU- afgevaar
digde Kurt Schmucker, de 44-jarige voor
zitter van de parlementaire commissie
voor economische zaken.
HAVANA (UPI) Het regime van
Fidel Castro op Cuba heeft drie dagen
officiële rouw afgekondigd wegens de
dood van de Israëlische president Ben-
ZvL
