Mevrouw Schrager, 87-jarige water- j
Jen vuurvrouw vertelt: „Vijftig jaar|
1 geleden verkocht ik een emmer I
HEET WATER voor 3 cent"
A l vijftig wasserettes
Eschenbach
*Naar huis Met een zoentje voor de
omdat er patates zijn
Calvé
Nu ook zelf breien met kunstgaren
Materiaal lubbert of rekt niet
Verkoudheid
Bruid gekroond
met lelietjes
van dalen
In de zelfhedienings-wasserijt
i—kan een kind de was doen
Nieuwste chic:
kiezen uit de
voddenbaal op
„luizen markt"
Nieuw, nieuw, nieuw
Vijfmaal mevrouw de mannequin
Nieuw, nieuw, nieuw
Zweedse pilote
maakt lange-
afstandsvlucht
VOOR DE LEKKERSTE PATATES FRITES
Er wordt steeds
meer gebreid
Uitkomst
Blasé Parijs koopt liever ge
dragen kleding van Ameri
kaanse leger dan nieuw bij
Dior
Wie bij een wasserette binnen
gaat of binnenkijkt, ziet er
uitsluitend rustige wach
ters. Ze wachten tot de machine
het voor hen heeft gedaan! Wat
een verschil met vroeger, toen de
was een enorme bedoening in huis
gaf. En hoe primitief lijkt ons nu
de tijd dat de huisvrouw op was
dag eerst nog een emmer kokend
water bij de water- en vuurvrouw
ging halen!
porselein
0^ ifi zijn
Y edelste vorm
Ook op zondag
Gemakkelijk
moeder die er zo'n knappe slag van heeft om elke dag
iets lekkers te maken.En vandaag is het iets bijzonders...
omdat patates van ieder maal zo iets feestelijks kunnen
makenKnappende, gouden patates frites, gaaf en lekker
gebakken. Met het Ideale frituurvet. Delfritel
IDEAAL FRITUURVET
S
e
Voorkom
Rillerig? Onprettig?
Vlug:
e voorjaarsbruid heeft na
tuurlijk een kroontje van
bloemen. Rébe in Parijs
creëerde deze twee ontwerpen, de
bruid met lelietjes van dalen, die
nu juist in bloei komen buiten, en
de bruid met camelia's. Lelietjes
van dalen spelen een grote rol in
het Franse voorjaar. De eerste
mei is de dag van de „muguets".
In de drukke wijken van Parijs
kan men dan bij wijze van spre
ken geen stap zetten of er worden
lelietjes van dalen verkocht Het
is een vrije dag, dus iedereen
trekt de stad uit, bij de stations
staan al vroeg in de ochtend man
nen, vrouwen en kinderen die een
of twee takjes geurende lelietjes
verkopen voor een gepeperd
prijsje. Dit jaar waren het dan
ook kas-lelietjes want de in het
wild en in de bossen groeiende
waren voor 1 mei te laat
De kroon van lelietjes voor de
mei-bruid is vastgezet op een
wit satijnen bandeau." Ook op een
satijnen band zijn de camelia's
bevestigd. De bloemen zijn ge
maakt van stijve witte zij.
DINSDAG 14 MEI 1963 PAGINA
De eigenaresse van een handeltje
in gedragen Amerikaanse kle
ding in de buurt van Clignan-
court, de „luizenmarkt" van
darijs, is op het ogenblik op een be
paalde Parijse dan bijna even gere
nommeerd als Dior. Hélène Leiba
verheugt zich in de clientèle van heel
dure vrouwen en jeugdigen van de
nouvelle vague, die helemaal blasé
®Ün van alle dure kleren die ze nieuw
«unnen kopen en voor wie de rage
Van tweedehandse Amerikaanse kleren
een nieuwe gril is.
In de kleine wagentjes, waarin du
re vrouwen hun boodschappen doen
omdat ze de grote, die moeilijk te
Parkeren zijn, liever in de garage la
ten, rijden de klanten vóór bü het
tweedehands zaakje en op zaterdag
ochtend maken ze queue om bij haar
hinnen te komen en iets van hun ga
ding te bemachtigen. Dat zijn, als we
„Paris Match" mogen geloven, Ame
rikaanse overhemden, witte pantalons,
die hèt succes zijn in Saint Tropez,
kaki legerhemden, T-shirts, chauf-
feurspetten en blousons van de ma
rine. Er moet vooral een etiket in
staan, dat de authentieke Amerikaanse
afkomst garandeert.
Hélène Le'ba heeft het zaakje zelf
handig opgebouwd. Vier jaar geleden
had ze een cafeetje bij de Porte de
Clignancourt. Zoals men weet, is de
Parijse „Marché aux Puces" een
enorme uitgestrektheid, waar men uren
kan rondlopen tussen de meest uit
eenlopende afgedankte zaken, die hier
bijeen-te vinden zijn als ware het de
rommelzolder van de halve wereld.
Per kilo komen op die markt in
tweedehands zaken ook afgedankte
Amerikaanse kleren. Amerikanen gooi
en heel gauw iets weg, meestal is het
niet eens kapot. In balen geperst
gaan die „vodden", die helemaal geen
vodden zijn naar Azië en Afrika, naar
de streken waar kleren een luxe zijn
en de bevolking uit een slordige hoop
op de grond, op hun plaatselijke
tnarkt voor een krats wat uitzoekt.
Hélène Leiba en haar man hebben
het handig ingepikt. Ze verkochten
hun cafeetje en gingen in de gedragen
kleding. Ze verbruikten drie dagen
van de week om bij de grossiers tus
sen het verkreukelde Amerikaanse
goed het beste uit te zoeken. Dat werd
opgestreken en netjes opgevouwen
met een banderol er om, ongeveer
zoals men het van de stomerij terug
krijgt. Het was meteen een succes.
Madame Malik wist precies met dat
aan te komen, wat de snobistische Pa-
rijse mannelijke zowel als vrouwelijke
jeugd aantrekt. Ze is zelf niet heel
jong meer, maar de ziel van haar
bedrijfje. Ze is de enige verkoopster,
tegelijkertijd „mannequin" voor haar
„modellen", en ze draagt zelf ook
altijd een Amerikaans legerhemd of
een pullover van een Amerikaanse
marineman.
Op de vraag van de verslaggever
van „Paris Match", of haar klanten
üit de haute chic het niet onhygie-
nisoh vinden gedragen kleren aan te
trekken, heeft ze gezegd, dat men wat
dat betreft nogal vertrouwen heeft m
Amerika. Het is ook niet eens zozeer
gedragen kleding als wel „bijna nieuw
goed, zegt ze, vooral als het van de
kant van de Westkust komt. Ze her
innerde er aan, dat de dandies vroe
ger hun nieuwe schoenen lieten inlo
pen door hun kamerdienaar. Zoals de
Verfijnde Engelsman zijn pijp liet in-
roken door zijn tuinman.
Niet minder dan vijfduizend kilo
Amerikaanse marinebroeken heeft
madame Leiba deze winter verkocht
in haar merkwaardige zaakje, en on
geveer eenzelfde gewicht aan capu
chon-jassen zoals de Franse mariniers
■dragen in de regen. Zo'n gedragen
marinejacket kost, geselecteerd en
ontkreukt na het weinig verfijnde
transport, in het tweedehands winkel
tje van Hélène Malik tussen de twin
tig en de vijftig gulden. Toen ze la
ter verschenen in de dure winkels
dan de Champs Elysées waren ze daar
tien maal zo duur!
De Amerikanen zijn een beetje ver
bijsterd over het succes van hun af-
dankers. Het ontlokt hun ook wel een
glimlachje van voldoening. Wie wil
Pretenderen met het allerlaatste mee
te doen, moet nu één kledingstuk defi
nitief uit zijn of haar garderobe
verbannen, en dat is de blue jean, zegt
verslaggever van „Paris Match".
A.Bgl.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiin
U*! IIII9IIIIIIII lllllll llllllllll 111 IIIUII 11)1111 i III IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMl llllll lllllll III IIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIII llllllllllllllll I llllllllllllllllllll IIIIIIIEIIIl'IIIIIIIIIIII IIIMIIII Illlllllllll IIIIIII lllllll III! Ill III IIII III Ml I
MEVR. SCHRAGER UIT AMSTERDAM
.water- en vuurvrouw
'ti* de Zweedse mevrouw Ingrid
Pedersen, pilote. Zij is de vrouw
van de vlieger Einar Sverre Pe
dersen, die in dienst is bij de
SAS en gestationeerd in Anchorage in
Alaska. Maar momenteel is mevrouw
Pedersen in Stockholm waar ze druk
bezig is met de voorbereidingen voor
een stoutmoedig vlieg-plan. Ze wil nar
melijk in juni een vlucht maken van
vier en een half duizend kilometer
over de Noordpool, van Alaska over
Spitsbergen naar Noord-Noorwegen. Zij
denkt er twintig a vijfentwintig uur
over te doen.
Op de foto is de pilote op het Stock-
holmse vliegveld, Bromma Airport, be
zig met de olie-controle van haar vlieg
tuig voordat ze opstijgt voor een trai-
ningsviucht. Ze heeft zowat tweehon
derd vlieguren op haar naam staan.
(Advertentie)
Toch kan een bejaarde water- en
vuurvrouw, die in Amsterdam op een
hofje woont, nog zelf vertellen van de
tijd dat ze in de Egelantiersstraat in
de hoofdstad, in het hartje van de Jor-
daan, een water- en vuurnering dreef.
Het is de zeer krasse mevrouw Schra
ger. Op twintigjarige leeftijd trouwde
ze met een man die deze zaak al had
en tot haar 67e jaar bleef zij hierin
werkzaam, totdat bü het overlijden
van haar man de zaak opgeheven
werd.
„Wat moet ik ervan vertellen",
vraagt ze, terwijl ze haar ogen opslaat
van de krant, die ze b\j ons bezoek aan
het lezen is. „Om vier uur 's ochtends
kwam de porder, en dan stond mijn
man op om het vuur aan te maken.
Ik stond pas om half zes op, want dan
kwamen de vrouwen uit de buurt om
een ketel kokend water voor de koffie.
De mannen moesten toen al heel vroeg
naar hun werk."
Dat was nog vóór de eerste wereld
oorlog, toen de porder iedere morgen
zijn ronde deed, om zijn vaste klanten
te wekken.
Waarom de vrouwen niet zelf water
kookten? Wel, gas was er niet en niet
iedereen had petroleumstellen. De ka
chel aanmaken en voldoende door la
ten branden om water te koken, duur
de te lang en kostte te veel brandstof.
Een ketel kokend water voor een cent
was dus gemakkelijker. Ons vuur werd
met hout, turf en briketten gestookt,
maar toch voornamelijk met hout.
Twee grote ketels stonden boven elkaar
op het fornuis, waarvan de onderste in
het vuur hing. Die onderste ketel werd
steeds bijgevuld uit de bovenste,
waarin het water natuurlijk niet zo
heet was. Maar ja, op wasdag, als alle
ontvyerp
A,D. Copier
Schrijf voor foto's en prijzen naar: Eschenbach International, Hilversum
RECEPTEN VAN RESTEN Nieuw,
maar niet gloednieuw, want het is een
tweede, gewijzigde druk, is een bro-
churetje dat het Voorlichtingsbureau
van de Voeding (Koninginnegracht 42,
Den Haag, prijs 15 cent) heeft samen
gesteld, onder de titel „Doe het eens
anders". Er staan allerlei recepten in
van schotels die anders zijn dan recht
toe, recht aan: vlees, groenten, aard
appelen. Men vindt er ideeën in voor
stoofschotels, combinaties, improvisaties
met resten. Bovendien een aantal han
dige keukentips.
Een inventief gerecht is bijvoorbeeld
gevulde tomaten met aardappelpuree
en nierragout. Vier gewassen, uitge
holde en onthoofde tomaten worden
?uV? met Puree, vier met nierragout
(het mogen er ook zes of acht zijn,
dat hangt af van het aantal eters) en
als ovenschoteltje opgediend. De ra
gout wordt gemaakt van in stukjes
gesneden, zacht gebakken nier, ver
mengd met bloem, water, peper en
zout en het tomatenmoes. Op de ge
vulde tomaten worden de afgesneden
kapjes gezet. Een vuurvaste schotel
wordt bedekt met een laag puree,
daarin worden de tomaten, gedeelte
lijk met niervulsel, gedeeltelijk met
puree gevuld, neergezet, waarna de
schotel circa een kwartier in de
warme oven gaat.
vrouwen op straat voor de deur de
was deden (dat was een gezellige dag
in de Jordaan) dan was het water
niet zó gloeiend, want dan moest er
zoveel tegelijk zijn. Dan mopperden de
vrouwen wel eens".
e prijs lag tussen drie tot vijf
cent voor een emmer heet wa
ter. Het vuur brandde van 's
morgens vier tot ongeveer vijf
zes uur in de middag, dan werd het
tenminste niet meer aangevuld. Maar
dan was de dagtaak nog niet te ein
de, want de zaak sloot pas om half
elf. Winkelsluiting kenden ze toen nog
niet. Zelfs op zondag kwamen er nog
klanten die een cent azijn of twee
en een halve cent slaolie kwamen ko
pen, want de Schragers leefden niet
alleen van de opbrengst van het
kokende water. Er werden ook brand
stoffen verkocht en later ook krui
denierswaren.
Ongeveer tien tot twintig emmers wa
ter werden er per dag geleverd. Daar
kwam dan nog de opbrengst bij van de
„dove" kolen, die in de doofpot werden
bewaard voor de stoven van de vrou
wen die koude voeten hadden en de bou
ten van de kleermakers. Veel ruimte
was er niet achter de zaak, een woon
kamer, een slaapkamer en een berg
ruimte, die ook als slaapkamer dienst
deed, want er waren negen kinderen.
Het duizelt ons een beetje, als we be
denken, hoe voor dit gezin het le
vensonderhoud met de vele kleine be
dragen bijeen gewerkt moest wor
den. Een leven van zorgen en ploeteren,
maar mevrouw Schrager heeft ondanks,
of misschien wel dank zij haar ruste
loos leven haar veerkracht niet ver
loren. Ze is nu 87 jaar en haar kinde
ren zjjn goed voor haar. Haar verzorg
de kamer op het Zeven Keurvorsten-
hofje in de Tuinstraat is als een re
liekschrijn, die de portretten bevat van
haar man en kinderen en hoe haar
kinderen haar op de handen dragen,
daarvan getuigen de prachtige rozen,
die op tafel geuren.
Kokend water voor de was halen is
er tegenwoordig niet meer bij! De han
del in wasborden is beslist ook geen
bloeiend bedrijf meer, want in haast
iedere woning staat een wasmachine.
En wie vindt dat een luxe? Onze ge
permanente kapsels zijn ook niet meer
bestand tegen de damp van kokend
sop, maar, ondanks de „motorisering"
van de 'huishouding komen we nog steeds
tijd te kort. De was is een steeds terug
kerend probleem in ieder gezin en de
„wasserette" die uit Amerika naar Euro
pa kwam, blijkt in een behoefte te voor
zien, zoals dat heet. In 1958 werd de
eerste zaak in Amsterdam geopend en
nu zijn er al vijftig in Nederland, waar
van vijftien in Amsterdam. De prijs is
nog geen twee gulden per vier kilo
gram wasgoed en wanneer het goed he
lemaal droog wordt afgeleverd iets
meer. Dat laatste is natuurlijk ideaal,
want wringers en centrifuges maken
het goed wel winddroog maar niet
strijkdroog. Voor dit laatste zorgen de
elektrische droogtrommels.
Wie er zoal gebruik maken van de
wasserette? Gehuwde werkende vrou
wen natuurlijk, die van 's morgens acht
tot 's avonds tien uur terecht kunnen
in de lichte zaken met veel glas en
chroom, vol glanzende witte volauto
matische machines, waar geen spoor
van water of damp uitkomt. Geriefe
lijke zitjes en leesportefeuilles maken
het verblijf In de wasserette plezierig
en wat let degene die moet wachten
om, terwijl de machine draalt, even
gauw haar boodschappen in de buurt te
doen? Kamerbewoners en jonge echt
paren, die inwonen, weten de weg
naar deze zelfbedieningswasserij ook te
vinden en we zagen een bejaard echt
paar samen de lakens oprekken en de
droge schone was zorgvuldig gladstrij
ken en opstapelen. Het is voor moeders
met een druk gezin ook gemakkelijk,
dat je er desnoods één of twee kinde
ren met een zak wasgoed naar toe kunt
sturen. Want er is altijd een assistente
aanwezig, die de werking van de ma
chines uitlegt en hier geldt letterlijk:
een kind kan de was doen!
Wat wij zelf dit jaar deden voordat
wij op vakantie gingen? We stuurden
twee van de kinderen met alle lakens
en slopen, handdoeken en theedoeken,
die we tot het laatste moment gebruikt
hadden, naar de wasserette en toen we
om elf uur vertrokken lag die hele
was alweer schoon in de kast.
Bü de prüs is het gebruik van was
middelen inbegrepen. Als u dan be
rekent dat onze machines ook stroom
verbruiken en een emmer kokend wa
ter meer dan drie cent kost, als we
het water thuis warm maken, dan is,
zeker bij vochtig weer, de wasserette
een uitkomst. In twee zaken bestaat
ook de gelegenheid voor zogenaamde
„dry cleaning", dat is een snelstomer,
waarin vuil goed gestoomd kan worden.
Maar stopt u er niet uw mooie mantel
pak in, want u moet het zelf persen.
Van de water- en vuurnering naar
de wasserette is een stap, die duide
lijk illustreert hoe geweldig de we
reld en ook het huishouden in een
halve eeuw veranderd zijn.
RIE EERDMANS
DELFRITE
p
oak vow
IMerbMm
enbnzden!
.tijdens de persconferentie gewassen,
gedroogd en weer aangetrokken.
Voor de trui die u op deze foto ziet
zouden we eigenlijk de vlag moeten
uitsteken. Het is een van de eerste
truien in Nederland van synthetisch
handbreigaren, dat op wol lijkt.
Al sinds de opkomst van de synthe
tische garens hield men in Leiden de
ontwikkeling in het oog om op het daar
voor geschikte ogenblik de vele voorde
len van deze garens toe te passen in
de breisector. vorig jaar was er in En
geland een fabriek die uit de Orion acryl
vezel de felbegeerde kluwen wist te
winden maar het was alleen de Engelse
huisvrouw gegeven van deze vinding te
profiteren. De uitvinder is er echter
toe overgegaan de rechten onder te bren
gen bj) Dupont de Nemours die op haar
beurt de verwerkingslicentie slechts aan
twee fabrieken op het continent heeft
gegeven: een in Frankrük en een aan
Van Wü'k en Heringa te Leiden. Deze
laatste heeft thans de primeur met de
presentatie van Airvel. Eind van deze
maand kan de klant dit op wol lü'kend
materiaal kopen in bollen van vüftig
gram en met keuze uit twintig kleuren.
Men durft dit materiaal thans het
meest ideale breigaren te noemen. Hier
mee rüst onmiddellük de vraag of Van
Wük zichzelf met dit garen niet de
(wollen) das omdoet vanwege het feit
dat de breisters geen interesse meer
zullen hebben in de nog steeds geprodu
ceerde wol. Het gevaar is natuurlijk niet
denkbeeldig dat de markt thans wordt
veroverd ten koste van 't eigen produkt.
Aan de andere kant kan het horen en
zien van de goede resultaten breisters
die eerder wat minder prettige ervarin
gen hebben gehad met een werkstuk
waaraan vele uren werden besteed en
dat tenslotte rekte, lubberde, kortom het
werk niet waard bleek, nu nog eens
naar de pennen doen grüpen. Dat moe-
lIlllllllllllilllllllilllltllllliimiiiiiiiiiKiimMiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiHiiiinnniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
ten dan wel pennen nummer vier zün,
ondanks de vrü dunne draad, maar al
leen dan wordt het volumineuze, luchti
ge effect verkregen.
Dat past dan ook beter bü de vraag
die nog steeds bestaat naar wol ge
schikt voor dikke pennen om te komen
tot gemakkelüke, ruime truien die
de vele klusjes in huis, tuin en keu
ken op de vrye zaterdag zo veel plezie
riger maken. Sinds de vrüe zaterdag
is de vraag naar wol sterk gestegen
en ook sinas de televisie, want meni
ge huismoeder schijnt zich schuldig
te gaan voelen bü het avond in,
avond uit met lege handen naar de
beeldbuis staren. Het licht is dan wat
schaars en ze wordt natuurlijk steeds
afgeleid, zodat de vraag ontstaat
naar gemakkelük breiwerk dat haast
automatisch kan gebeuren. Er wordt
thans in Nederland zo'n twee en een
half miljoen kilo wol per jaar opge-
breld: in Engeland en in de Scandina
vische landen is dat zelfs nog het dub
bele. Genoeg zouden we zeggen om
wollen en synthetische garens in goe
de harmonie naast elkaar te laten
voortbestaan.
Wie zonder meer blij zullen zijn met
Advertentie
e confectie is, internationaal, alweer druk aan het showen met de
najaarskleding, in volstrekt zakelijke sfeer. Hier ziet men vijf Engelse
mannequins door Londen wandelen tijdens de kort geleden gehouden
showdagen, die de Engelse confectie organiseerde en waarvoor zeer
veel inkopers uit allerlei landen naar de Engelse hoofdstad waren gekomen.
Men spreekt van een record.- Een record-show was het ook, die de Engelse
confectie hield in Parijs, waarbij 250 modellen in een uur tijds voorbijtrokken
aan de rijen inkopers, gewapend met hun orderboek. Van links naar rechts
ziet men hier: mrs. Anthony Nutting, in een Chanelpak; lady Astor, in een
mantel van kunstbont; mrs. Nigel Cambell in een donkere cocktailjurk;
mrs. Charles Parnell in een pak met doorgetrokken ceintuur; mrs. Anthony
Royle in een sportief pakje, dat haar een maat te klein lijkt.
MUZIKALE TRUI Een novum op
het gebied van regenkleding is een
katoenen trui die regen en vocht trot
seert, een „regentrui" dus. Vervaardigd
uit een waterdichte, gebreide katoenstof
zijn deze sporttruien eveneens bestand
tegen vuil. Ze stoten inderdaad alle
vocht af, terwijl vlekken kunnen wor
den verwijderd met een vochtige doek.
Deze nieuwe sporttrui is een comfor
tabel kledingstuk zowel voor in als voor
buitenshuls. De binnenkant bestaat uit
een zachte katoenen „fleece" die zeer
poreus en soepel is en gemakkelijk
transpiratie opneemt.
De nienwe sporttruien mogen machi
naal worden gewassen, zonder dat ze,
zelfs na verscheidene wasbeurten, hun
waterdichtheid verliezen.
Ze maken momenteel furore onder de
Amerikaanse jeugd, die er koppen van
Beethoven, Brahms en Baeh op draagt.
dit nieuwe garen, dat zijn de moeders
van kinderen die allergisch zijn voor
wol. Zij waren aangewezen op flanel
len blouses in de winter of op koop
truien van kunstgarens, waarbü de mo
gelijkheid echter ontbreekt om ooit
boorden te vernieuwen of dunne elle
bogen precies in kleur door te stoppen.
Alle moeders zullen het toejuichen dat
de gewassen trui zo uit de wasmachine
en centrifuge kan worden aangetrok
ken: de collectie hoeft dus niet zo uit
gebreid te zijn. De trui van bijgaande
foto werd in ons bijzijn gewassen, ge
centrifugeerd en even later door de
mannequin weer droog aangetrokken.
G.S.-de W.
(Advertentie.)
SCHOONHEIDS-PREPARATEN
T E L 11.9 0.5 S KORTE LU N BAAN ZUiDPLEIN OUDE9UK* MEISSENBRUCHLAAN
-i-
(Advertentie)
m
