Accent ligt nog meer op
expansie chemische sector
Winst van STAATSMIJNEN tot
f 17 (71) miljoen gedaald
Verlies in kolensector in 1962 van
veertig miljoen gulden
Omvangrijk investerings
programma voor chemie
.vergt honderden miljoenen
Staatsmijnen in cijfers
Prof. Alph. Mulders neemt
afscheid van Nijmegen
Doorsnee-Nederlander weet
weinig van effecten af
Vooral jjfebrek aan kennis
omtrent obligaties
u,/ma4/y^
lx otüL—
een nieuwe
motorolie met
veel langere
levensduur
v
Overheid moet
de koolwinning
tegemoetkomen
Algemeen
Fondsenbezit
Betekenis van de missiologie
Rustige avond op
Blokker Festival
Huisvrouw ziet
klantenobligatie
niet als hrzit
Chemie
VAKANTIEREIZEN
BIJ WIJZE VAN TESTAMENT
Tour de chant van Brei
meverversen JV.
WJ km stand:
Aanwinst voor trecht
Nieuw overslagbedrijf
A'dam-Rijnkanaal
aan
HEERLEN, 25 mei De be
drijfswinst van de Staatsmijnen
(S.M.) in Limburg is in 1962 zeer
sterk gedaald nl. met 54 mil
joen tot 17 (71) miljoen. De
oorzaak hiervan ligt in de om
vangrijke verliezen geleden op de
vaste brandstoffen (steenkolen en
cok^s) die 40 min (v.j. winst
15 min) hebben bedragen. De
uitkomsten van de chemische be
drijven zijn zo bevredigend ge
weest (het financiële resultaat
was hier iets hoger dan over
1961), dat voor het gehele Staats-
mijnbedrijf nog een overschot kon
worden behaald van 17 min. Ten
aanzien van de toekomst heeft
president-directeur, drs. A. C. J.
Rottier, medegedeeld, dat hoewel
S.M. thans nog in een moeilijke
periode verkeren wat betreft hat
bedrijfsonderdeel „vaste brand
stoffen", zij anderzijds een periode
van sterke groei van andere (che
mische) onderdelen en van uit
bouw elders doormaken. Op dit
laatste vooral is het vertrouwen
in de toekomst van het concern
gebaseerd.
Ten einde de winstcapaciteit
van de chemische bedrijven ook
voor de toekomst te handhaven,
zal moeten worden voortgegaan
met verbetering en uitbreiding
van bestaande fabrieken en met
de bouw van installaties voor
nieuwe produkten. Alleen langs
die weg zullen S.M. hun plaats op
chemisch gebied kunnen verste
vigen. In de afgelopen periode is
derhalve nog meer dan voorheen
het accent gelegd op een expansie
van de chemische sector van het
bedrijf in Zuid-Limburg en voorts
op een uitbreiding van de belan
gen ook buiten de landsgrenzen
Langs deze weg, die in de verdere
toekomst van grote invloed zal
blijken op de rentabiliteit, streeft
men naar een versteviging van de
positie ter verzekering van de
economische stabiliteit van het
gehele concern.
■HMMMB' f
aanvullende behoefte dan zal zijn valt
Kolensector
Personeel
Opbrengst
Balans
ARGUSOGEN bewaken uw fondsen
AMSTERDAM, 22 mei Het
Nederlandse publiek bezit slechts
ee** uiterst fragmentarische en
zeer oppervlakkige kennis van
hetgeen onder het begrip aan
delen wordt verstaan. Aanzienlijk
geringer nog is de kennis omtrent
obligaties. Dit is aan het licht
gekomen uit een onderzoek, dat
dc Stichting Verbreiding Effecten
bezit heeft doen instellen om de
nouding van het publiek teger,
over het effectensparen te weten
te komen. Ongeveer een kwart van
het aantal ondervraagde mannen
en ongeveer de helft van de huis
vrouwen zou niet weten tot wie
zij zich voor c"e aan- en verkoop
van effecten zouden moeten wen
den. Daarentegen blijkt de be
kendheid met de effectenbeurs
van Amsterdam als centrale
plaats van verhandeling van effec
ten groot te zijn. Merkwaardig is
dat degenen, die zich bij de
enquête opgaven als bezitters van
effecten, al eveneens slechts een
geringe bekendheid met effecten
eken te bezitten.
Advertentie
iiiiiitiiiiitiiimiimiiiimiimiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiii->iiiiiiiiiimmiiiiiiiiiimiiiHHimi;iiitiHiiliiiiiiiiUi!iiiiiii!illiiiiiiiiiiiiiiiiiu>
D# Limburgss mijnen vertonen wn
kostenstructuur, die in bet geheel van de
W.-Europese mijnbouw bepaald tot de
betere helft behoort. Deze relatief gun
stige positie wordt echter meer dan teniet
gedaan door de Internationaal scheef
getrokken concurrentieverhoudingen;
door subsidies, verliesdekking en anders
zins worden in de andere EG.K.S.-
landen de kostprijzen kunstmatig ver
laagd; door markt-ondersteunende maat.
regelen wordt tezelfder tijd de opbrengst
verhoogd. Deze situatie zal ertoe kunnen
leiden, dat onze economisch sterkere
mijnen met '■oenemende verliezen te
kampen zullen krijgen, zulks in tegen,
stelling tot minder leefkraehtige mijnen
in het buitenland. De toenemende ver
liezen kunnen op den duur leiden tot
een zodanige aantasting van de levens
duur van de Nederlandse mijnen, dat de
■werkgelegenheid en welvaart in Lim
burg voor zover op kolenmljnbouw
gebaseerd aanzienlijk eerder en ster
ker dan naat economische beginselen
gerekend nodig zou zijn zal gaan terug
lopen.
Tezamen met de andere ondernemin
gen in de bedrijfstak vertrouwen de S.M.
er dan ook op, aldus de heer Rottier,
dat het overleg dat in dit verband tus
sen de Mijnindustrieraad en de betrok
ken ministers wordt gevoerd, zal kunnen
leiden tot een zoveel mogelijk gelijk
trekken van de politie van onze mijnen
met die, waarin de concurrerende be
drijven in het buitenland zicb bevinden.
Dit zal tevens helpen het vertrouwen
van de werknemers ln de toekomst vsn
de bedrijfstak te vergroten en het kli
maat voor vruchtbaar werk te verbe
teren.
De S.M. doen alles om hun mijnen met
succes te exploiteren en wel door voort
gezette rationalisatie en mechanisatie op
alle daarvoor in aanmerking komende
gebieden en een doorvoering van de
feeds in 1962 aangezette mutting van
integratiemogelijkheden.
Wanneer echter onverhoopt ook in 1963
de vereiste bijzondere overheidsmaat
regelen mochten r'tblijven, dan zal dit
betekenen dat de koolwinning van de
S.M. ook dit jaar een verlies zal leiden
van ongeveer dezelfde omvang als ln
1962.
Tegenover de gunstige invloed van
rationalisatie en van een (geringe) prijs
verhoging stact nl. de voortgaande on
vermijdelijke loonsverhoging, welke
voor de mijnbouw sterk kostenverhogend
werkt, doordat ca. twee derde van de
kostprijs betrekking heeft op arbeids
kosten. Deze loonsverhoging is overigens
noodzakelijk met het oog op de werf
kracht voor personeel; opvoering van
de bezetting en daardoor van de produk-
tie is nl. een der belangrijkste middelen
om de verliezen te doen verminderen.
De toekomst vrn de chemische bedrij
ven wordt bepaald door de omstandig
heid, dat leven hier altijd groei betekent.
In overeenstemming hiermee hebben de
S.M. boven in X962 onderhanden ge
nomen uitbreidingen een omvangrijk
investerings-programma opgesteld, dat
gericht is op de volgende doeleinden:
a. verbreding van de grondstoffenbasis
van de chemische bedrijven; dit zal
leiden tot de bouw van nieuwe in
stallaties voor produktie van de
goedkoopste grondstoffen (krakers
voor olie en/of aardgas):
b. uitbreiding van de produktie van
bestaande produkten (stikstofmest
stoffen, caprolactam en polyethyleen)
vervaardiging van nieuwe produktie
(b.v lysine, zie ons bericht van gis
teren
Naast al deze investeringsactiviteiten,
waarmee na 1963 twee a drie jaar lang
bedragen gemoeid zullen zijn in de che-
misehe sector van f 100 min. per jaar
(in 1963 ca. 60 a 70 mm. tegen ruim
f36 min. in 1962zal worden voortge
gaan m'* het uitbreiden van de belan.
gensfeer van S.M. bulten het bestaande
bedrijvencomplex (waarmee ca. f20 a
25 min. per jaar gemoeid kan zijn).
Deze expansie wordt voortgezet en
moet worden voortgezet ondanks de hui
dige ongunstige situatie van de sector
vaste brandstoffen en dit laatste zal
geen belemmering mogen zijn voor deze
expansie,
Zolang deze situatie evenwel nog
bestaat worden aan de financiering
van het concern zware eisen gesteld.
Da traditionele financieringswijze van
de S.M. nl. uit eigen middelen
zal tekort gaan schietiMen rekent
er op voor 1983 en '64 nog geen sddl-
tionele middelen
nodig 'te
maar in 1985 zeker wel, hoe groot deze
hebben,
nog niet op tien miljoen nauwkeurig
te zeggen.
De aantrekking van nijeuwe middelen
zal ongetwijfeld mogelijk blijven zo
wel van de schatkist, als wel (bij even
tuele statusverandering) op de kapitaal
markt (geen aandelen): bepalen' hier
voor zijn niet alleen de verwachte gun
stige rentabiliteit van de betrokken pro
jecten doch ook de omstandigheid, dat
de huidige vreemde middelen van S.M.
thans relatief uiterst gering (50 min.
obligatielening) zijn, zowel t.o.v. geïn
vesteerd vermogen als t.o.v. eigen kapi
taal en reserves.
De aetuele marktpositie is voor de
huisbrandkolensoorten relatief 't Uerkst
voor de z.g. industriekolen hebben de
maatregelen in andere landen getroffen
ter bescherming van hun kolenmijnbouw
tot een verscherping van de concurren
tiepositie geleid. Het kolenpakket van
de S.M. bestaat voor het overgrote deel
uit laatstgenoemde kolen; dez" omstan
digheid is bepalend geweest voor de
moeilijke toestand van haar mijnbedrij
ven.
De voornaamste factor, welke tot het
verlies op de kolenproduktie heeft ge
leid, is de daling van deze produktie met
ca. 10% ten opzichte van 1961. De struc
tuur van de kolenmijnbouw brengt mee,
dat tegenover de belangrijke omzetdaling
geen evenredige kostendaling stond. De
consequentie hiervan was dus een aan
merkelijke verhoging van de kostprijs
per ton.
De 10% produktiedaling is veroorzaakt
c t>r: gedaalde bezetting ondergronds;
4H%, hoger verzuim l!i%, minder
werkdagen: 3%, en daling produktie per
man'-mst: 1%.
Naast deze produktiedaling siond de
kostprijs per ton verder onder invloed
van een voortgaande stijgi- van de
loonkosten.
Het verlies van de cokesfabrleken Is
veroorzaakt door een drietal factoren.
a. De produktiedaling van de drie vet-
kolenmijnen maakte de aankoop
noodzakelijk vin eokeskolen van
derden (uiteraard tegen hogere prij
zen) teneinde de cokesleveringscon
tracten te kunnen nakomen en de
gasvoorziening van Zuid-Nederland
en van de eigen chemische industrie
veilig te stellen,
b Desonda J-s daalde ook de cokespro-
duktie ten opzichte van 1961 gevoe
lig, hetgeen een ongunstige invloed
had op de kosten,
c. Tenslotte stonden de financiële resul
taten onder invloed van de plaatsge
vonden prijsdaling van de chemica
liën, welke bij de cokes- en gaspro-
duktie worden gewonnen. Deze che
mische produkten worden nl. thans
ook op zeer grote schaal geprodu
ceerd door de West-Europese olie
industrie, waardoor op de markt
voor deze produkten een structurele
prjjsval is opgetreden,
Gezien de verwachtingen omtrent de
toekomstige ontwikkeling werd besloten
de verdere exploratie van het Beatrix-
veld te staken.
Voorts werd een begin gemaakt met
de integratie van de Staatsmijn Emma
en Hendrik.
De mechanisatie van de kolenmijn
bouw werd krachtig voortgezet: in 1962
werd 71% van de geproduceerde kolen
langs volmechanische weg gewonnen
tegen 60% in .981. Tn de pijlers werden
hydraulische wandelondersteuningen in
gevoerd; in 1962 kwam reeds 13% van
de produktie uit dergelijke pijlers.
aan personeel is 3 (9) min. bestemd en
het hierna resterende bedrag ad f 17 (5)
min. is toegevoegd aan de bijzondere
reserve voor afschrijvingen (v.j. nog
f 2'/i min. naar voorziening voor bijzon
dere doeleinden en f 16,6 min, naar alge
mene reserve, terwijl vennootschapsbe
lasting f 20,4 min. vergde tegen nihil
thans).
De bevredigende resultaten in de che
mische bedrijfsonderdelen zijn voorna
melijk te danken aan de omstandigheid,
dat, ondanks een ook hier nog opgetre
den prijsdaling, de produktie zodanig is
verhoogd dat per saldo nog een wat
hoger oversehot werd verkregen dan
over 1961. Zo werd de stikstofprqduktie
met 3% verhoogd, de produktie van
caprolactam met 50% tot 27.000 ton en
de produktie van hoge druk-polyethy-
leen met 40% tot 28.000 ton.
In de chemische sector zijn in de loop
van 1962 belangrijke produktieultbrei-
dinaen tot stand gekomen of aangezet:
verhoging van de capaciteit van de ea-
prolactamfabriek tot 40.000 4 45.000 ton
per jaar; verhoging van de capaciteit
van de hoge druk.polyethyleenfabriek
tot 50.000 4 60.000 ton per jaar: een
nieuwe fabriek voor lage druk-poiyethy-
leen, met een capaciteit van 10,000 ton
per jaar kwam eind 1962 gereed: de toe
passingsgebieden voor polyethyleen wer
den belangrijk verruimd door de bouw
van installaties voor het mengen en
kleuren der verschillende soorten.
Wat betreft de nieuwe deelnemingen
wordt nog medegedeeld, dat de te Rot-
terdam in aanbouw zijnde fenolfabriek
(capaciteit 25.000 ton per jaar) eind 1963
in bedrijf zal komen. De bouw van de
fabriek van stikstofmeststoffm in de
Ver. Staten, met een capaciteit van bijna
100.000 N ton per jaar (dit is ca. 40% van
de totale N-produktle te Geleen, welke
bijna 250.000 ton bedraagt) zal volgens
de plannen eveneens eind 1963 worden
voltooid. Tenslotte is er de deelneming
van de S,M. in de Maatschap tot bel
winnen van aardgas in Groningen en
de deelneming in de Nederlandse Gas
unie, De economische betekenis van
aa; dgas en ook vlucht welke de
nieuwe Amerikaanse onderneming naar
verwachting kan nemen, maken de deel
neming van de S.M. in beide projecten
tot een voor de toekomstige gang van
zaken uitermate belangrijke ontwikke
ling.
In het onderstaande staatje is een spe
cificatie gegeven van het aandeel van
de verschillende produktengroepen in de
opbrengst van 1962, die ruim 1% lager
is dan die over 1961:
(in f miljoen)
1961 1962
Kolen, briketten en
Syntraciet 190 183
Cokes 181 158
Meststoffen 146 146
Kunststoffen en andere
chemische produkten 120 139
Gas 38 39
Diversen 24 25
Totaal 699 690
De omzet en produktie van anthraciet
en Syntraciet steeg in 1962. De capaciteit
van de syntractietfabriek werd uitge
breid.
De opbrengst werd voor 43 (44) ver
kregen uit export. De kosten stegen
t.o.v. 1961 aanzienlijk, n.l. met ruim 7%
tot f 673 min.
Me* inbegrip van e°n be lastingresti-
tutie ad f 12.9 (2,6) min. (ook in '63
wordt restitutie verwacht, maar minder
dan in 1962), is in totaai een bedrag van
f 30 (73,5) min. beschikbaar voor ver.
deling, hiervan wordt aan de staat uit
gekeerd f 10 (20) min., voor uitkering
iiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniitiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMi
Eind 1962 hadden de S.M. 33.175
(33.370) arbeiders en 5.971 (5.700) be
ambten in dienst. Het tekort aan perso
neel deed zich vooral gevoelen in de
ondergrondse bedrijven, de reeks ontoe
reikende bezetting daalde met nog ruim
310 personen tot 17.639. Ook de zich uit
breidende chemische bedrijven hebben
zij het in mindere mate te kampen
met gebrek aan personeel, hoewel eind
1962 in deze sector 350 personen meer
werkzaam waren dan een jaar tevoren.
De S.M. hebben een tekort van enkele
duizenden personeelsleden en in dit ver
band zal het nodig zijn met de werving
van personeel ook in het buitenland
doo- te gaan.
Aan de toelichting op de balans wordt
nog het volgende ontleend: De verwach
tingen omtrent de ontwikkeling van
kosten en opbrengsten van de koolwin-
ningsbedrijven en de cokesfabrieken zijn
van dien aard, dat met een belangrijke
waardedaling van de betrokken activa
rekening moet worden gehouden. De
omvang hiervan kan echter thans nog
niet wórden overzier aangenomen mag
worden, dat op dit punt binnen afzien
bare tijd meer inzicht zal worden ver
kregen. In de verschillende reserve, en
voorzieningsfondsên zijn ruim voldoende
middelen aanwezig om deze waardever
mindering te kunnen opvangen. Voorts:
de plannen op het punt van rationali
satie en integratie van mijnzetels zullen
kunnen lelden tot buitenbedriifstelling
van gedeelten van de bovengrondse tn-
stallaties. Ook zullen in verband met de
komst van het aardgas binnen afzienbare
tijd de cokesfabrieken voor een vermo-
genscorrectie in aanmerking komen. De
hierbedoelde mutaties zijn echter in de
balans per uit. '62 nog niet aangebracht
voornamelijk met het oog op de ver
wachting dat zich hierover in het thans
lopende jaar een duidelijker beeld zal
gaan aftekenen, zodat een waardering
van de betrokken activa dan met meer
zekerheid zal kunnen geschieden.
(Advertentie)
per eutocar of per trein door geheel Europa;
uitstekende maaltijdvetzorging, geen lunch
pakketten; desgewenst hotelkamers met
eigen bad en toilet; matige prijzen. Vraagt
programma 1963. Reisbureau Groeneveld,
Botersloot 52, Rotterdam tel. 112535
Boekingskantoren: Amsterdam
Rei,bur Groeneveld. de Clercqitreat 110,Tel.«0667
Reisbur Groeneveld, van Woustraati07,Tel,727708
Met de vinger dagelijks op de pols van de Beurs nemen de
Beheerders van
uw beleggingszorgen op zich. Zo kunnen zij de deskundig
gespreide collectieve aandelenportefeuiile steeds aanpassen
aan de omstandigheden.
Participatiebewijzen van 1/1, 1/2 en 1/10 coupure.
Vraag inlichtingen en brochure bij uw commissionair of bankier.
(Van onze universitaire correspondent)
NIJMEGEN, 25 mei „Terwijl ik
mij voorstel aan het eindo van mijn
drie ei) dertigjarige academische loop
baan elders de balans op te maken
van do Nijmeegse bijdrage aan de be
oefening van de missiologie en het hier
bij gevoerde beleid te verantwoorden,
wil ik trachten in dit afscheidscollege
het i n z i c h t in de missiologie te ver
diepen en de inzet er van nog eens,
en nu bij wijze van testament, te be
pleiten." Zo begon mgr. prof. dr. Alph.
Mulders, die aan het eind van dit aca
demisch jaar het emeritaat aanvangt,
voor een uitgebreid en select gehoor
zijn laatste officiële academische oratie,
die hij de titel meegaf „Missiologie,
inzicht en inzet". De leeropdracht van
prof. Mulders omvatte de fundamente
le theologie, de missiologie en de oos
terse theologie. Het afscheidscollege
werd o.m. bijgewoond door mgr. G. H.
de Vet, bisschop van Breda.
In het eerste gedeelte van zijn rede
(„Inzicht") gaf prof. Mulders een ge
detailleerde verantwoording van de op
bouw van de missiologie een deel
van zijn leeropdracht, dat steeds zijn
zeer bijzondere belangstelling heeft
gehad en hij ging bij wijze van illu
stratie na, hoe verschillende van deze
onderdelen kunnen bijdragen tot ophel
dering van vraagstukken, welke de
missionering oproept. Daarbij kwamen
de bijbelse missieleer, de dogmatische
missieleer, de missiegeschiedenis
een terrein waarop de scbeid-nde hoog
leraar bijzondere verdiensten heeft
de missiografie, en de missiemetho
diek uitvoerig aan de orde.
Bij de bespreking van de dogma
tische missieleer bracht prof. Mul
ders o.a. het vraagstuk van de heils
economie van de niet-christelijke we
reld ter sprake. In eerste instantie
gaat het er om, aldus prof. Mulders,
de voorwaarden te scheppen voor een
echte ontmoetng met de wereldgods
diensten, m.a.w. men zal zich moe
ten bezinnen op de inhoud van de
christelijke openbaring in de geest
van ware katholiciteit en tot toena-
BLOKKER, 25 mei, ?®QJ^heeft
avond in het festival Blokker 196 jnde
ruim tweeduizend bezoekers van u00p
en verre naar de veilinghal ,,Op Fgg_
van Zegen" getrokken. Het Blokke
tival heeft dit jaar in feite zijn ,,g aaj
verloren" omdat de bezoeker,.AnnDel-
werkedjk konden zitten. De aard Py
kistjes zpn vervangen door stoe j
En dat maakt het luisteren na
diverse artiesten aangenamer.
Men was gisteravond gf^omen
naar de Griekse zangeres Nana M
kouri en de Belgische zanger
Brei te luisteren. Vooral het op
den van Nana Mouskouri heeft een g
indruk achter gelaten. oxi"}er05.„cVival
nummer dat zij op de All Star Fes
plaat heeft opgenomen, ontmoette
ovaties. Groots succes had ook Jaoq
Brei in zijn vijftien liedjes teuenu
Tour de Chant. Veel te snel naar
smaak van de duizenden Kwam
einde van deze avond. Het was dltm^j
lor donderdagavond heeft tweeg
bracht. Vierduizend Westfriese jon»
maakten er een ware heksenketel v
Morgenavond zal Vera Lynn op»
den. Zij wordt begeleid door de j»
treechter Staar onder leiding van M»,
Koekelkoren. Het festival zal worow
besloten met een Beierse avond, Per»
ditie een typisch Westfries familie*®.
dering samenwerking en hereniging
trachten te komen met de christelij
ke gemeenschappen, die nog afgeschei
den zijn van de op Petrus' rots ge
grondveste zichtbare Kerk. „Pas na
dat de christenen onderling weer naar
eenheid zijn gaan groeien, zal de mo
gelijkheid groter worden voor een
missionaire ontmoeting met de we
reldgodsdiensten, die in Christus niet
de weg, de waarheid en het leven
zien." Prof. Mulders was van me
ning, dat hier evenwel niet voorbij
gegaan kan worden aan de problema
tiek die verbonden is met de aan
spraak op en de gefundeerdheid van
het absolute karakter van het chris-
tendom-
Het belang van de beoefening van de
missiologie („Inzet", tweede deel van
de rede) zag prof. Mulders in een ver
rijking van de theologie, in de verde
re ontwikkeling van de missiologie zelf,
en in de vruchten er van voor de mis
sionering.
De theologie zaJ zich zelf kunnen ver
rijken door een verruiming van haar
horizon en de vorming van theologen
zal gebaat zijn door bij de afzonder
lijke theologische vakken ook het mis
sionair aspect ex professo te laten be
handelen. Ofschoon het aantal toeneemt,
vond prof. Mulders dat er, ook inter
nationaal gezien, nog steeds veel te
weinig missiologen van professie zijn.
Eigenlijk zouden de afzonderlijk mis
sionerende orden en congregaties moe
ten kunnen beschikken over minstens
één geschoolde missioloog, liefst met
enige practische missie-ervaring. Het
ware te wensen, aldus prof. Mulders,
dat het tweede Vaticaans Concilie aan
wijzingen zou geven voor de tegenwoor
dig meer dan ooit noodzakelija we
tenschappelijke onderbouw van de mis
sionering. De outillage van de missiolo-
gische instituten zou beter moeten wor
den aangepast aan de behoeften van
de tegenwoordige tijd. Deze decentra
lisatie, aldus prof. Mulders schijnt
voorshands de voorkeur te verdienen
boven een door sommigen voorgestaan
internationaal instituut voor missiewe-
tenschappelijk onderzoek.
Aan het eind van zijn rede braeht
prof, Mulders dank aan de velen die
hem hebben gesteund bij het stille e-i
stage streven naar een levensideaal:
de wetenschap in dienst te stellen van
het wereldapostolaat,
F.B.
Produktiecijfers:
kolen
cokes
stikstofmeststoffen
stikstof (totaal)
kunststoffen
cokesovengas
elektriciteit
ton
ton
ton produkt
ton N
ton
x 1.000 viermecalo
x 1.000 kWh
Financiële cijfers:
omzet (incl. interne leveringen)
vergeleken met voorafgaand jaar
omzet (excl. interne leveringen)
stijging/daling
totale loonkosten (incl. sociale lasten)
per werknemer
exploitatiesaldo
in verhouding tot de omzet:
incl. interne leveringen
excl. interne leveringen
reserveringen etc.
dividend
investeringen
afschrijvingen
personeelssterkte (ultimo jaar)
1960
7.760.000
2.980.000
955.000
229.000
38.000
1.273.000
1.338.000
1.094 min
3,4%
700 min
+7,4%
363 min
9.000
93,5 min
8,5%
13.4%
38.8 min
20%
69 min
f 64,5 min
40.200
1961
7.769.000
2.994.000
923.000
239.000
55.000
1.295.000
1.204.000
f 1.081 min
-1,2%
f 699 min
-0,1%
f 357 min
f 9.200
70,9 min
6,6%
10,1%
f 21.6 min
16%
t 73 min
f 67 min
39.100
1962
6.998.000
2.682.000
941.000
246.000
77.000
1.143.000
1.115.000
f 1.043 min
-3,5%
690 min
-1,3%
373 min
9.800
17,1 min
1,0%
2,5%
f 17,0 min
77 min*
67 min
39.100
36,3 min voor chemische bedrijven, 23 min voor koolwinnmgsbedrijven en
cokesfabrieken.
Als elementen van een adequate om
schrijving van het begrip aandeel zijn
ojj het opinie-onderzoek de volgende
arie criteria beschouwd: aandeel in hei
apitaal van een onderneming, winst-
deling of dividenduitkering en risico-dra
gend karakter. Het bleek,, dat een grote
meerderheid der ondervraagde mannen
in staat was een of meer van deze
criteria (doch zelden meer dan twee) te
loemen en dat zij die dit niet konden
toch vaak een andere essentiële term
(bij", waardepapier, verhandelbaar op
de beurs, medezeggenschap, mede-eige
naar, geldbelegging) konden vermelden
Veruit het meest werd het eerste crite
rium genoemd, veruit het minst het cri
terium risico-dragend.
Hoewel de huisvrouwen minder vaak
een of meer juiste omschrijvingen kon
den geven, is er ook onder haar een
meerderheid die een of meer criteria
noemt. Een derde van het aantal huis
vrouwen kon geen of zelfs geen gedeel
telijk juist antwoord geven. Het crite
rium winstdeling of dividenduitkering
wordt door een vijfde van zowel de
mannen als de vrouwen genoemd. Ook
het criterium risico-dragend wordt on
geveer even vaak door mannen als door
vrouwen vermeld. Het criterium aan
deel in het kapitaal van een onderne-
mii werd door mannen veel vaker
genoemd dan door vrouwen.
Omtrent aandelen bestaat dus een
ruim verbreide, zjj het vermoedelijk
meestal uiterst fragmentarische .kennis.
De kennis omtrent aandelen b'tjkt snel
groter te worden naarmate d= welstand
toeneemt (kennelijk ook in verband met
daarmede samenhangende verschillen
in opleidingsniveau). Bij de oudere on
dervraagden (echter a.leen bij de man
nen' is de kennis ook wat groter dan
onder de jongeren.
Als criteria voor een goede definitie
van een obligatie zijn de volgende cri
teria beschouwd: geldlening van over
heid of bedrijf, vaste rente en aflossing
op lange termijn, langlopend. Bijna de
helft van het aantal ondervraagde man
nen en bijna 70 pet. van het aantal
vrouwen kan geen of zelfs ook bij be
nadering geen juiste omschrijving in
deze zin geven van een obligatie. Van
de drie criteria is de vaste rente het
meest genoemd.
Volgens de gestelde normen is het
niveau van de kennis van de bevol
king omtrent obligaties aanzienlijk
geringer dan dat omtrent aandelen
Di„ is in overeenstemming met het
geen hierover werd bevonden in het
psychologisch gedeelte van het onder
zoek. Een belangrijke oorzaak hier
van is blijkbaar, dat de term aandeel
een gemakkelijker sleutel tot de in
houd van het begrip is dan de term
obligatie. Meer dan de helft van de
niet-effectenbezitters kan geen enkel
juist definitie element van een obli
gatie noemen; voor aandelen bedroeg
dit percentage slechts 16 pet.
Uit het onderzoek is voorts gebleken,
dat volgens de aangelegde zeer ruime
maatstaven de kennis onder de bevol
king omtrent beleggingsmaatschappij
en nog zeer gering is, vooral bij vrou
wen. De helft van het aantal ondervraag
de mannen en driekwart van de vrou
wen zegt meteen niet te weten wat een
beleggingsmaatschappij is, terwijl
slechts en vijfde van de mannen en
nog geen tien percent van de vrouwen
een onk maar gedeeltelijk iuist antwoord
ka geven.
Ook van de klantenobligaties blijkt
slecht» een minderheid een redelijke
omschrijving te kunnen geven. Hel ken
nisniveau van de huisvrouwen is in dit
opzicht echter niet lager dan dat van
de mannen. De meest voorkomende
omschrijvingen zijn dat het een spaar
systeem of een spaarregeling is, een
methode van klantenbinding en dat er
zegels aan te pas komen. Het spaar- en
klantenhiudingselement is dus blijkbaar
veel opvallender dan het effectenknrak-
ter. Men associeert deze kiantenobliga-
tie kennelijk niét met effecten. Men
ziet ze niet als effectenbezit.
Ten aanzien van de spreiding van
effecten ln ons land heeft de
Stichting nog vastgesteld, dat ten
tijde van het onderzoek (begin
196* ongeveer 15 pet. van de totale
bevolking tussen 21 en 65 jaar effecten
(aandelen en obligaties) bezat. Voorts
bleek 32 pet. van het aantal mannen
van 21 tot 65 jaar effecten te bezitten:
13 pet, had aandelen. Van alle vol
wassenen kan het aantal effectenbezit
ters op ongeveer i0 pet. worden ge
steld.
Cijfers, die de ontwikkeling in de
spreiding aangeven, ziin over ons land
niet beschikbaar. Wel is gebleken,
dat het effectenbezit thans meer ver
breid is dan onder de vorige genera
tie.
Volgens het onderzoek van 1962 van
de New Yorkse effectenbeurs zou 15
pet. van alle volwassen Amerikanen
aandeelhouder zijn, terwij] dit tien jaar
geieden slechts 6 pet. was. In Engeland
is hét aandelenbezit praktisch even ver
breid als hier te lande; obligaties daar
entegen hebben daar vooral door de uit
gift*, van premium bonds en national
saving certificates een aanmerkelijk
grotere spreiding.
De hier vermelde gegevens zijn neer
gelegd in een verslag van de Stichting
Verbreiding Effectenbezit over de werk
zaamheden. die in de eerste drie jarige
periode van haar bestaan werden ver
richt. Ten tijde van de aanvang van
de werkzaamheden dreigde volgens de
toer, geldende prognose de vraag naar
kapitaal vooral in de riscodragende
sfeer groter te worden dan het aanbod
De potentiële ruimte bij de institutione
le beleggers was weliswaar aanzienlijk
doch hiervan kon geen volledige oplos-
sir worden verwacht. Economisch ge
zien,' aldus het verslag, bestond er in
derdaad alle aanleiding om te zoeken
naa. middelen die effectenbelegging
voor particulieren aantrekkelijk ma
ken, nets waarbij ook de beleggings-
rn utoehappiien een belangrijke rol
kunnen vervullen. Inmiddels is door
de toenemende financiering door middel
van onderhandse leningen de emissie
activiteit op de openbare kapitaalmarkt
ingekrompen. Met het oog op de ver
breiding van effectenbezit is het belang
rijk een volledig beeld te verkrijgen
van de oorzaken van de relatieve ach
teruitgang van de vraag van het be
drijfsleven naar kapitaal in de vorm van
aandelen en obligaties. Een onderzoek
onder de ondernemingen, waarvan de
aandelen en/of obligaties ter beurze wor
den genoteerd, zou in deze de nodige
aanknopingspunten kunnen geven.
Advertentie)
i A v. - 'Vfivi
UTRECHT, 25 mei
De sta^nfraie
nog meer profiteren van haar ce
positie en gunstige situatie aan b® en
sterdam-Runkanaal door een °v 0p
overslagbedrijf, dat tot stand 'f
het hieraan gelegen industries g^e('
Hiervoor werd opgericht met n?®ieve£l
king van het Utrechtse bedrUï r le
de N.V. COBU, die reeds vorig 0i<*
bruari van start is gegaan met
-lag van grind en zand voor de wbj+j.
iouw. Bovendien is de afgelop® P -
-n „„01-0+„i* a»
bouw
40.000 ton granen
schip naar hier vervoerd orn
- -oor.
Rotter^ r
Vrdj
land'
overgeladen te worden vo° *et; lan
transport naar het oosten va" j, sen®
Voor het lossen en laden v At>r in*
der
pen is aan de Protonhaven, ee"eI1 kade
steekhavens van het kanaal ^„geleg?'
ter lengte van 290 meter aa ^ri®
waarop z'ch een baan bevindt orvves*
kranen. Bovendien is er een sp
aansluiting. maat*
De N.V. COBU werkt rad L guj*
schappe'ijk kapitaal yan 2^5 mi J ulf.
den. waarvan een klem milj
gegeven.
