Negen jonge toneelspelers
krijgen hun diploma
Openbare demonstraties
Leniging van woningnood
door bouw van huisjes
op volkstuincomplexen
Fries belang in goede handen
De eer het enige loon
van de informateur
N1EUW-EN GELAND
Wat is een
informateur
Werkende jeugd
en kunst
Russen moeten de
buitenlanders bij
voorkeur mijden
Dr. S. J. Fockema
Andreae
Eindexamens in Amsterdam en Maastricht
Goudvissen voor de
Stadsschouwburg
Festival in Tilburg
een succes
Examen doen?
Idee Groningse wethouder
MAANDAG 27 MEI 1963
PAGINA 5
VOOR U\V WEEK-END
EN VACANTIE
Wij tonen de grootste
collectie
SHIRTJACKETS
(overhemd-jasjes)
in poplin en linnen.
Maten tot 62 v.a. 32.50
Boatshoes v.a. 17.90
welkom
Maastricht
Door gas gedood
IN EVERY COUNTRY SMART PEOPLE PAY A LITTLE EXTRA TO
ïhe cigarette of quality and prestige 1.25
AMSTERDAM
KONINGSPLEIN
ROTTERDAM
KORTE HOOGSTR,
AMSTERDAM, 27 mei Een van
*e®steUjkste gebeurtenissen in de
jadsschouwburg is jaarlijks het eind
examen van de toneelschool. Zaterdag
r^ren er vijf kandidaten, die, als elk
|Tar, al wisten dat zij gpslaagd waren,
n derhalve goedgeluimd een aantal
Aefkstukken konden laten zien, waarop
f'1 voor de toneelwereld rijp geacht
"'aren.
blijspelen van uiteenlopende
Sard overigens hadden de overhand,
r® enige uitzondering er op was de
Penacter ,,Hé daar buiten" van Wil
lam Saroyan. Geen groots stuk, maar
\°°r deze gelegenheid geschikt omdat
?e twee grote rollen erin materiaal
PSvatten, waar iets aan te spelen is.
if de modern-realistische trant. Het
*omt dan wel neer op ruwe bolsters
g1 blanke pitten, maar zowel Huib
froos als Els Seherjon blijken goede
jalenten te hebben voor het genre: zij
{""achten twee goed getekende figuren
Jjf voorschijn. Zij beiden hadden ook
grote rollen in „De min in het La
zarushuis" van Focquenbroch, waar
aan enkele fragmenten gespeeld wer-
Jen. Realisme wel opnieuw, maar nu
M komische accenten. Ook daar ble
ken zij - ongetwijfeld ook geïnspireerd
Ooor hun docent Ton Lutz een veel-
boiOV-ende aanleg voor te hebben, die
r", m staat stelt het komische samen
:e 'joen gaan met het menselijk-ontroe-
rende.
In deze „Min" traden de vijf kandi
daten gezamenlijk op, waarbij Ineke
5^'anevelt na de hoofdrollen het meest
?e aandacht trok. Een bijzonder opval-
end contrast leverde na dit komische
®alisme Oscar Wilde's society-satire
ïoifj ernst van Emst" op. De vijf
eifde spelers troffen de Engels-preci-
'Uze sfeer opvallend in de licht-ironi-
|srende toon. Opnieuw kon men Huib
£,e°s waarderen als een heel stijlvolle
utier. Hans Kemna, die „Ernst"
Peelde, heeft klaarblijkelijk een sterk
f„y°el voor deze verfijnde comedie-
"Jl, die overigens ook door Hein Boele
ty^Ineke Swanevelt goed getroffen
Natuurlijk was Ineke Swanevelt te
IJjS voor de matrone, die lady Brack-
Jr11 is, maar toch was het een ver-
Iv ue,nde reuzesprang naar haar Emi-
Webb', de prille teenager in Thorn-
Advertentie)
De vijf Amsterdamse toneelschool-eind-
examinandi van dit jaar. Van links naar
rechts Ineke Swanevelt, Hans Kemna,
Huib Broos, Hein Boele en Els Seherjon.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiuiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiimi
ton Wilders „Onze Stad". Zij en Hans
Kemna de jongen George Gihbs
waren op een treffende manier aan
doenlijk in de verwarringen van hun
vroege schoolverliefdheid. „De mu-
ziekkuur" van G.B.Shaw „een vol
strekt nonsensikaal variéténummer
voor twee musici" noemde hij het
zelf viel iets minder gelukkig uit,
waarschijnlijk omdat het een bravour-
stukje is, dat een grotere routine
vraagt dan beginnende acteurs kunnen
hebben. Misschien ligt het ook, met
veel grovere effecten, te dicht bij
Wilde om het na hem te kunnen
waarderen. De Hein Boele, die men
hier zag, leek te veel oh de Hein
Boele uit „De ernst van Emst", nu
wat op drift geraakt, en dat is een
indruk, die men hem had mogen be
sparen.
Vlak voor de pauze kreeg men een
schermdemonstratie te zien op basis
van het slot van Hamlet, getuigend
van behendigheid, maar enigszins te
kortschietend in gespannenheid.
Men heeft dus op een aangename
manier vijf nieuwe talenten kunnen
verkennen de een kreeg wat meer
kansen dan de andere, het is bij de
monstraties als deze onvermij delijk.
Er kon nog niets bericht worden over
de engagementen, die zij krijgen, om
dat de directies pas beslissen als zij
de hele „nieuwe oogst" kunnen over
zien. Maastricht was ook al klaar,
maar Arnhem nog niet.
De geslaagden boden de school
Schnitzlers „Liebelei" aan, voor de
plaat gespeeld door het Wiener Burg
theater. De stadsschouwburg kreeg
een paar goudvissen cadeau voor het
vijvertje in de hal.
R
MAASTRICHT Maar zelden, om
niet te zeggen nooit eerder, zal de
Maastrichtse Toneelacademie geduren
de haar twaalfjarig bestaan zulke
voortreffelijke eindexamenkandidaten
hebben afgeleverd als dit jaar. De vier
geslaagde abituriënten: de dames Els
van Rooden uit Rotterdam en Anne
Wil Blankers uit Heemstede, alsmede
de heren Jaap van Donselaar (Eindho
ven) en Herman Lutgerink (Rotter
dam), verwierven van de Rijksgecom
mitteerden Maiie Hamel, Joris
Diels en Egbert van Paridon het
predikaat „meer dan voldoende".
Tijdens een zaterdagavond in de
stadsschouwburg alhier gegeven de
monstratie toonden de vier geslaagden
zich deze onderscheiding tenvolle
waard. Met assistentie van leerlingen
van de eerste en tweede klas, brachten
zij een geslaagde en tegelijk bijzonder
Advertentie
boeiende toneelshow. In de éénacter
„the Long Goodbye" van T. Williams
waren de jeugdige actrices en acteurs
op hun best. De daaropvolgende scène
uit „de getemde Feeks" van Shakes
peare werd een ietwat té kluchtige,
maar desondanks goede vertoning.
Zeer verdienstelijk brachten Jaap van
Donselaar en Els van Rooden voor de
pauze nog een fragment uit Vondel's
„Lucifer".
Tijdens de pauze reikte de voorzit
ter van het schoolbestuur, de zeereerw.
heer L. Linssen, aan de geslaagden de
diploma's uit, terwijl de wethouder
van O.K. en W. mr. W. Korn de
actrices en acteurs als herinnering aan
hun verblijf in Maastricht het fraaie
boekwerk „Land zonder grenzen" aan
bood.
De waarnemend directeur van de
Toneelacademie, Willem Tollenaar,
stelde met niet geringe trots vast, dat
het eindexamen dit jaar bijzonder goed
is verlopen. De rijksgecommitteerden
waren vol lof over de prestaties van
de vier kandidaten, die reeds door ver
schillende toneelgezelschappen bena
derd zijn.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 27 mei De 21-jarige
schilder H. Weening is zaterdagavond
hier om het leven gekomen. Vermoede
lijk heeft, toen hij het fornuis wilde
gebruiken, het gas geen vlam gevat.
Door het uitstromende gas is de schil
der bedwelmd geraakt. Zijn ouders
vonden hem, toen zij 's nachts om
twee uur thuiskwamen, levenloos in de
keuken.
Sinds 1948 kent Nederland het
middel om bij moeilijke situa
ties die zich voordoen wanneer
een nieuw kabinet moet worden
samengesteld, een informateur in te
schakelen. Hij onderscheidt zich dui
delijk van de eigenlijke formateur,
die hem moet opvolgen. Zijn taak
is verkennen en de weg bereiden
voor wat zijn opvolger tot stand
moet brengen. Hij stelt dus geen ka
binet samen, maar maakt het samen
stellen ervan wel zo gemakkelijk
mogelijk. Prof. Romme heeft de gren
zen van het informeren zo scherp
mogelijk getrokken, door zelfs het
polsen van gegadigden voor ministers-
portefeuilles uit zijn opdracht te
schrappen. Hij onderzoekt wel de
verhoudingen en schrijft daarover
aan de koningin een rapport, waaruit
blijkt welke opdracht zij met kans op
succes aan de eigenlijke formateur
kan geven.
Het is duidelijk dat prof. Romme
toch met zijn rapport de formatie op
gang gaat brengen. Hij gaat erover
praten met de politici die de verschil
lende partijen vertegenwoordigen en
zal op zijn minst met suggesties
komen om althans de basis waarop
formeren mogelijk zal zijn, vast te
kunnen stellen. Of het hem zal ge
lukken, ook bij dat onderhandelen
de notaris die slechts wil rapporteren,
en niet de politieke adviseur te zijn,
zal deze week blijken. Lukt hem het
pure notariaat, dan is er vermoedelijk
geen voorbeeld in de parlementaire
geschiedenis te vinden van een zo
objectieve taakvervulling van wat
eigenlijk een informateur moet zijn.
Zij die voor hem geïnformeerd heb-
«mm ItneKef rronnnn
TILBURG, 27 mei Het tweede
festival voor de werkende jeugd te
Tilburg is een succes geworden.
450 jongens en meisjes, uit alle delen
van het land afkomstig, maar voor
meer dan de helft toch wel uit het
zuiden, hebben zondagmorgen in het
openluchttheater in Oisterwjjk dit suc
ces onomstotelijk bevestigd. Er is die
zondagmorgen na de H.Mis, gecele
breerd in het openluchttheater door
mgr. W. M. Bekkers, bisschop van
Den Bosch, heel wat applaus geweest.
Niet alleen voor de bisschop, die een
recht-uit-hart-predikatie hield, maar
ook voor Wim Bary, initiatiefnemer en
voorzitter van het festival, en vooi
z(jn rechterhand, de heer L. N. de
Brabander, die het nogal ingewikkeld
apparaat van het festival feilloos heeft
laten lopen.
Zo'n laatste dag heeft toch iets wee
moedigs. Ondanks het voortreffelijke
optreden van het Spaans-dans-ensem-
ble Antonia y Marino en de met verve
gespeelde middeleeuwse klucht „Nu
noch" door de toneelgroep de Nieuwe
Comedie onder regie van Erik Vos,
viel er in het Oistèrwjjkse theater heel
de ochtend iets te bespeuren van het
naderend afscheid.
Afscheid van de kunst? Dat niet!
Want Wim Bary en zjjn festivalgan
gers zijn ervan overtuigd dat deze
drie-daagse ontmoeting met de kunst
en haar dienaren een begin is van
een lange vriendschap. De jongelui
hebben het prachtig gevonden, die ge
sprekken op de man af, de toneel-,
ballet- en filmvoorstelling, het bij
wonen van een concert en de bezoeken
aan ateliers van in de omgeving van
Tilburg wonende kunstenaars. Natuur
lijk is er onder elkaar ook veel ge
sproken. De bevindingen en ervaringen
lopen uiteraard niet steeds parallel:
de eer vond dit mooi, de ander dat.
In elk geval is er een grote interesse
gekweekt voor kunst in het algemeen
en men heeft ontdekt dat kunst vreug
de is waar je met al je medemensen
aan deel kunt nemen. Ofschoon de
jongelui drie dagen lang veel te ver
werken kregen zijn de meesten toch
van mening, dat zij niets hebben willen
misser, van het rijke programma. Daar
hebben zij graag een snipperdag voor
over gehad. De regen van de eerste
festivaldag was misschien wel symbo
lisch voor de schroom waarmee de
werkende jeugd de onderwerpen tege
moet trad. De andere dagen brak de
zon door, letterlijk en figuurlijk. Men
heeft de kunstenaars leren kennen als
gewone ambachtsmensen, die hard
moeten werken met hoofd, hand en
hart. Als mensen, die met dezelfde
problemen bezig zjjn die alle mensen
interesseren moeten. Natuurlijk zullen
de festivalgangers, eenmaal weer aan
het werk in het dagelijks bestaan, voor
kunst niet steeds hetzelfde enthousias
me ontmoeten als in Tilburg. Zij zullen
dan die onverschilligheid echter wel
beter kunnen opvangen dan vroeger.
Daaraan twijfelen zij zelf nu niet.
MOSKOU, 27 mei (Reuter) De
Russische pers heeft de campagne tegen
„niet-goedgekeurde" contacten tussen
Russen en buitenlanders verscherpt en
laten doorschemeren, dat wellicht „een
aantal nietsnutten en klaplopers" in
dit verband uit de grote steden zal
worden verbannen.
Het regeringsblad „Izvestia" gaf als
zijn oordeel te kennen, dat uit het
„uitvaagsel" dat bij voorkeur contac
ten onderhoudt met buitenlandse diplo
maten en journalisten, „verraders"
groeien,
Bent U enige dagen voor die tijd reeds
onrustig, neem dan Mijnhardt's Zenuw
tabletten, dan ondervindt U reeds van
te voren hoe rustig, beheerst en heider-
denkend U er door wordt en blijft
(Van onze correspondent)
GRONINGEN, 27 mei Op het acht
tiende, tweejaarlijkse congres van het
Algemeen Verbond van Volkstuinders-
verenigingen in Nederland, welk con
gres zaterdag in het 'Stadspark-pavil
joen alhier gehouden is, heeft de Gro
ningse wethouder van Sociale Zaken
en volkshuisvesting mr. dr. K. van
Dijk een idee gelanceerd, dat ongetwij
feld nadere aandacht verdient en dat
in elk geval het congres stof tot pra
ten heeft gegeven. Hij stelde voor om
volkstuincomplexen beschikbaar te stel
len aan de volkstuindersverenigingen
onder het beding, dat daarop gebouw-
do eenvoudige, maar voor permanente
bewoning geschikte huisjes de eerste
jaren afgestaan worden voor bewoning.
Op deze manier zou het mogelijk zijn
de ergste woningmisère snel te leni
gen. De normale woningbouw zou zo de
tijd worden gegeven de achterstand
(Advertentie)
in te halen. Op de duur zouden deze
huisjes dan weer vrij komen voor de
volkstuindersverenigingen.
De algemeen voorzitter, de heer P.
Visser uit Amsterdam, zei aan het
slot van het openbaar gedeelte van
het congres, dat de bond graag mede
werking wil verlenen en adviezen en
voorlichting wil geven, indien de over
heid voor dit doel ruimte en moge
lijkheden zou creëren. Hij zou verder
graag zien, dat de Nederlandse rege
ring een goed doorgevoerd recreatiebe
leid zou voeren en dat het niet alleen
zou blijven bij het uitbrengen van
rapporten. Het kost de bond veel
moeite om voor het volkstuinwezen
de nodige ruimte te krijgen, zei hij.
Met uitzondering wat betreft het
noordoostelijk deel van het land, waar
verschillende gemeentebesturen hun
tijd vooruit zfln door in de uitbrei
dingsplannen rekening te houden met
volkstuincomplexen.
Mr. dr. K. van Dijk schetste in zjjn
rede over de betekenis van het volks
tuinwezen de evolutie in de begrippen
„volk" en „volkstuin". Hij wees op de
stijgende behoefte aan een volkstuin,
als compensatie voor het jachtige en
mechanische karakter van de grote-
stads-samenleving. Een behoefte aan
een „tweede woning", een min of meer
riant verblijf in een tuin onder de rook
van de stad, waar men zijn vrije tüd
doorbrengt en zjjn „status" kan afleggen
Maar vele gezinnen beschikken nog niet
eens over een eerste woning. De euende
van de woningnood is met geen pen
te beschrijven. Daarom zou de „tweede
woning" kunnen helpen, meende dr. Van
Djjk, om de woningnood zo snel mo
gelijk uit te bannen. Die woning behoeft
niet te voldoen aan te hoge eisen, is
minder duur en snel gebouwd en vele
jonge mensen zouden er dolgelukkig
mee zijn. Op langere termijn houdt deze
woningnoodoplossing een grote groei
van het volkstuinwezen in.
(Advertentie)
Uw zorgen voor morgen bij de OLVEH geborgen
Met de benoeming van dr.
S. J. Fockema Andreae
als rijksarchivaris in de
provincie Friesland als
opvolger van dr. M. P. van Buij-
tenen keert de telg van een
oud Fries geslacht naar het
Heitelan terug. De Friese ency
clopedie vermeldt onder de fa
milienaam Andreae: „Geslacht
van eigengeërfden uit Hitsum,
thans geheel buiten Friesland."
Friesland kan er zich op ver
heugen, dat straks per 1 juli
een belangrijke post bezet zal
worden door deze man van we
tenschappelijk formaat Dit laat
ste heeft Fockema Andreae wel
bewezen door zijn talrijke pu-
blikaties: onder andere ,£)e Ne
derlandse staat onder de repu
bliek", „Rechtsgeleerd Hand
woordenboek", „Geschiedenis
der Kartografie van Nederland"
en .Jnleiding tot het water
schapsrecht".
Op jeugdige leeftijd verliet
Fockema Andreae zijn geboor
testad. Leeuwarden. Hij was vier
jaar oud. Zjjn vader, die in
Leeuwarden een advocatuur
iad, ging het in de rechterlijke
macht zoeken. In Alkmaar en in
Arnhem stond hij als rechter en werd tenslotte vice-president van het
Arnhemse Gerechtshof. Sybrand Fockema Andreae werd na zijn studies
in Leiden archivaris van het Hoogheemraadschep Rijnland. Voor hem was
dit een mooie gelegenheid zich te verdiepen in alles wat met een archief
te maken had (1928). In '35 nam hij een baan aan op de Provinciale griffie
te Zwolle en in de oorlogsjaren verhuisde hij naar de griffie te Gromingen.
In 1948 kwam hij bij zijn eerste „baas" terug, het hoogheemraadschap, maar
nu als secretaris. Na meer dan tien jaar solliciteerde Fockema naar de
functie van directeur, hoofd van de afdeling waterstaatsrecl t van Rijks
waterstaat in Den Haag.
De nu 59-jarige Fockema Andreae heeft in al die tvd nooit zijn Friese
afkomst verloochend. Integendeel, zijn banden met het Heitel&n bleven
steeds hecht. Dit is op te maken uit zijn publikaties over de Friese historie,
maar hii bleef Friesland ook geregeld bezoeken. De nieuwe rijksarchivaris
is bijzonder ingenomen met zijn benoeming. Het zal hem ook de gelegen-
he i geven enkele beloftes na te komen. Meewerken aan de Friese Ge
schiedenis, dit uitgegeven zal worden door de Fryske Akademy en het
publiceren van een boekje in zakformaat over de waterschappen. Het zal
een populair-wetenschappelijk geschrift worden, dat ook begrijpelijk is
voor leken.
Dr. Fockema Andreae, die zelf nooit tekent met dr„dal doen de
Lei'enaars niet," is ook actief in het verenigingsleven. Niet alleen plaatse
lijke verenigingen hebben zijn hart, maar ook Landelijke. Zo bekleedt hij
onder meer functies in de Maatschappij voor Nederlandse Letterkunde,
Bomd Heemschut, bij de redactie van het tijdschrift van het Kon. Neder
lands Aardrijkskundig Genootschap en de Koninklijke Academie van w e-
tenschappen.
Geïsoleerd van de buitenwereld
slijt kabinetsinformateur prof.
dr. C. P. M. Romme tijdelijk
zijn dagen in een kamer van
het ministerie van Algemene Zaken
aan Plein 1813 in Den Haag. In het
domein van de secretaris-generaal
van het ministerie breekt de infor
mateur nu al een week lang het hoofd
over grote Hjnen en controversiële
punten. Vóór hem op zijn bureau lig
gen stapels dossiers, die de wegwijzer
moeten vormen naar een nieuwe re
gering. Met professorale zelfverze
kerdheid is de informateur vorige
week na zijn benoeming door de ko
ningin aan de slag gegaan.
De achtenswaardige man uit Bloe-
mendaal is echter niet aan zjjn taak
begonnen om zoals sommige mis
schien menen er financieel beter
van te worden. Formateurs en infor
mateurs worden namelijk niet be
loond met een in geld uitgedrukt ho
norarium. Hun enige winst zit in het
met succes volbrengen van de gege
ven opdracht. Zij genieten wel alle
faciliteiten, die zij voor het vervul
len van hun opdracht nodig hebben.
Zolang prof. Romme informeert is hij
de gast van het kabinet van de mi-
nister-president en heeft hij op elk
moment van de dag de beschikking
over een rijksauto met chauffeur.
Iedere morgen deze weken staat
chauffeur J. Kautz op het afgespro
ken tijdstip in Bloemendaal voor de
woning van prof. Romme om de in
formateur op het ministerie van Al
gemene Zaken af te leveren. Chauf
feur Kautz hoeft zich niet meer bjj
zijn passagier aan te passen. Prof.
Romme herkende hem vorige week
tijdens de eerste rit meteen van de
kabinetsformatie van een jaar of
twaalf geleden. Chauffeur Kautz
vindt de professor een gemakkelijke
passagier. Onderweg leest prof. Rom
me de krant, kijkt wat stukken door,
en maakt af en toe een praatje. Voor
het eigenlijke informatiewerk heeft
prof. Romme een secretaresse, die
zijn stukken verzorgt, de telefoon be
dient en hem 's morgens de kran
tenknipsels brengt. Het is een juf
frouw, die met zorg is uitgekozen en
die niet loslippig is, verzekerde de
secretaris-generaal van Algemene
Zaken. Zo kan er niets wat met de
eigenlijke informatie te maken heeft
uitlekken.
Een kabinetsinformateur is een be
langrijk man. Dat is iedereen duide
lijk. Hij dient het landsbelang. Het
is niet vriendelijk zo iemand van zijn
professorstitel te ontdoen. Het ANP
corrigeerde vorige week het kabinet
van de koningin door in de officiële
tekst van de benoeming van de in
formateur aan de naam van dr. Rom
me het „prof" toe te voegen. De
titulatuur verdween weer toen men
meende te weten, dat de correctie
onjuist was. Nu achteraf blijkt dat
dr. Romme terecht professor ge
noemd mag worden, houdt het pers
bureau halsstarrig vol de titulatuur
weg te laten.
Bij de kranten heeft dat verwar
ring gesticht. Een voorbeeld daarvan
is net Vrije Volk. De parlementaire
redacteur van dit blad heeft het in
de krant van zaterdag over „prof"
Romme. De commentator van het
blad schrijft op dezelfde pagina over
„dr" Romme. Voor ons blijft de heer
Romme professor. Als dr. Romme
buitengewoon hoogleraar zou zijn ge
weest aan een Rijksuniversiteit of
Rijkshogeschool zou hfl het professor
niet meer mogen voeren op grond
van de wet op het wetenschappelijk
onderwijs van vorig jaar. Die wet
geldt echter niet voor het buitenge
woon hoogleraarschap aan bijzondere
hogescholen. De besturen van deze
hogescholen zijn vrij een buitenge
woon hoogleraar zijn titel te laten be
houden ofschoon men zich doorgaans
aanpast aan de regels, die voor
rijkshogescholen gelden. Voor dr.
Romme, die van 1935 tot 1937 buiten
gewoon hoogleraar in het staats- en
administratief recht is geweest aan
de Economische Hogeschool in Til
burg, is er dus geen enkel beletsel
zich professor te blijven noemen.
Overigens zou volgens insiders dr.
Romme zich bij de rijksregeling heb
ben aangepast, en het „prof" op zijn
visitekaartje en briefpapier hebben
geschrapt. Het A.N.P. heeft het ech
ter niet bij het weglaten van de pro
fessorstitel van de heer Romme ge
laten. Voor het persbureau is ook de
minister-president geen professor
meer. In een week tijd zjjn dus twee
vooraanstaande figuren teruggeval
len van professor tot het simpele dr.
Als de kabinetsformatie lang gaat
duren en dat zit er in ons land
altijd in houden we geen profes
sor meer over..,.
(Advertentie)
SMOKE THE BEST
