IJzersterk gestel en wil boden lang weerstand ,Ik wil terugkeren naar 5 waren zijn laatste woorden wat er gebeurt na dood van de Paus scs. na 's Pausen dood gebeuren v4t) het constateren van de dood Paus Joannes door de kardlnaal- 4]0j b°enitencier Cento deed kardinaal l)^' Masella, de camerlengo, hiervan t)et,P('e''ng aan het vicariaat Rome. hij ''de deed kardinaal-staatssecreta- tW 'c»gnani ten aanzien van het tj diplomatique. Het was de laatste 25.000 doden in Pakistan Dood van schokt de Joannes XXIII gehele wereld Dr. Hans Küng: Paus sinds een eeuw TiNEX V riend en kenner van A frïka <r* CONCLAAF BINNEN 18 DAGEN Clandestiene nood woning gesloopt Vloedgolf 12 km. landinwaarts KENNEDY, KHROESJTSJEV, OE THANT J. Fentener van Vlissingen Gem. Apeldoorn gaat strenger optreden DINSDAG 4 JUNI 1963 Vaticaanstad, 4 juni a?g en smartelijk is de doods- wjtö geweest van Paus Joannes Het ijzersterke gestel en IJzersterke wil van deze boe- ^oon uit Bergamo (zoals het '•er(J uitgedrukt door 's Pausen (je-ts, prof. Gasbarrini) slaag- er dagenlang in de dood op j11 afstand te houden. Pas maan stond om 19.49 uur kwam y11 eind aan iij^en van H. ader, die al die dagen geen icht over zijn lippen heeft laten Vrijdagmiddag reeds was v eigenlijke doodsstrijd begon- jj De hele zaterdagmorgen aden periodes van helderheid k 11 geest en bewusteloosheid el- VJ* afgewisseld. De temperatuur 11 de patiënt bleef constant 38 aden. Zijn polsslag was regel- atig en normaal. Om twee uur 's middags trad echter een wen ding in. De Paus was bij kennis en leed hevige, door krampen ver oorzaakte pijnen. De temperatuur liep op, de pols werd zwakker. J*OME, 1 juni (KNP) On adellijk na het overlijden van Ate Joannes werd de 83-jarige ^dinaal Aloisi Masella als ca- sriengo van de H. Roomse Kerk ^twoordeliik gesteld voor de v ^lijkse gang van zaken in het 'tuur van de Kerk en voor een sPoedig mogelijke keuze van 1 nieuwe Paus. Het Conclaaf zal 'Voor binnen vijftien, uiterlijk v^ttien dagen bijeen moeten ko- Kardinaal Aloisi Masella (jg^t bij zijn werkzaamheden op (ij aPostolische constitutie van >t XII „vacantis apostolicae iï!js"> die Paus Joannes met een je V Proprio heeft aangevuld op oktober 1962. Magnificat „Ut unum sint" Medisch bulletin Uur van vreugde Paus Joannes XXIII, biddend in de Sint Pieter iedere dikte, elke^maat- bouw- en meubelplaat DOODSSTRIJD VAN PAUS DUURDE DRIE DAGEN I onze Romeinse correspondent) """"'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiii Om de pijnen te lenigen dienden de artsen de Paus sterke kalmerende middelen toe, waardoor een toestand van verdoving intrad, die anderhalf uur duurde. Tegen 16 uur herkreeg de H. Vader het bewustzijn. In de zie kenkamer bevonden zich toén de staatssecretaris, kardinaal Cicognani, en kardinaal Testa, die evenals de Paus een Bergamask is, mgr. Dell'- Acqua van de staatssecretarie, de biechtvader mgr. Cavagna, de fami lieleden en de medici. Joannes XXIII zegende de aanwezigen en zei nog maals, dat hij zijn leven graag aan bood voor de Kerk, het Concilie en de vrede. Kort daarop raakte de H. Vader op nieuw buiten kennis. De pols was weer regelmatig, maar de temperatuur bleef langzaam oplopen. Om 17.40 uur meldde Radio Vaticana, dat er geen aanwijzingen waren, dat de Paus de crisis, die op dat moment reeds 36 uur duurde, te boven zou kunnen ko men. ft l - ®ide documenten schrijven precies J»i, le daad van kardinaal Cicogoa- zijn functie hield op bij het 0 van de Paus. Daags na het V(,tj Jt'en beginnen de in Rome woon- bp6 kardinalen met de voorbereiden- Vl^nkemsten ter regeling van het %((j0Pige bestuur van de Kerk. Ook Nw1 onmiddellijk de uitnodigingen aan de 82 kardinalen om aan hclaal deel te nemen. SPJ® dagelijks bestuur van de ïWiJSlft echter de camerlengo ver- ^delijk. Hij wordt geassisteerd Jfei i dekens van de drie kardinaals- sit in, bijzondere gevallen door het v&n kardinalen. Maar be- di? vSw: die aan de Paus persoonlijk Sa <Jo houden, moeten later steeds -1. hieuwe Paus bekrachtigd wor- |?baaJ?®t overlijden wordt de Paus op- vldse taen overgebracht naar de Six- ba De dag voor de begrafe- t?ard ,i "et stoffelijk overschot opge- s»a,h6n,"hter het hekwerk van de sa- Vjfcheifj aPel in de St. Pieter voor het an de gelovigen. De derde of volgt de begrafenis in de °nder de St. Pieter. ^hrij^Conclaaf Is aan strenge voor- v Sebonden. Vooral de ge- Advertentie) CHOCOLADE VELOURS lade V?rruJ?dingen in één: pure choco- ftine' o» f dk Iachte roomvulling met J e 8tukJ«a caramel. fUO p.100 gr. Benedetto kardinaal Aloisi Masella, de camerlengo van de Heilige Roomse Kerk, die deze maand 84 jaar wordt. heimhouding is degelijk verzekerd. Al leen kardinalen mogen eraan deel nemen. Zij mogen wel twee helpers meenemen, die vanzelfsprekend ook onder strenge zwijgplicht staan. Paus Joannes heeft in zijn Motu Proprlo van oktober 1962 het keuze systeem veranderd. Was voorheen voor een geldige Pauskeuze tweederde meerderheid plus één vereist, thans is een eenvoudige tweederde meerderheid voldoende, behalve wanneer het getal der kardinalen niet door drie deelbaar is, dan blijft een tweederde meerder heid plus één vereist. Het Conclaaf wordt gehouden in de Sixtijnse kapel, die hermetisch van de buitenwereld wordt afgesloten. Zodra een voldoende meerderheid is behaald wordt aan de gekozene ge vraagd of hjj de keuze aanvaardt. Na enkele plechtigheden wordt dan de naam van de nieuwe Paus bekendge maakt door de deken der orde van kardinaal-diakens, kardinaal Ottaviani. De buitenwereld wordt van de uit slag van de stemmingen op de hoogte gehouden door de befaamde verbran ding van de stembriefjes met droog of nat stro. Nat stro bij negatieve uitslag, droog stro bij de verkiezing met positief resultaat. Bij de keuze van Paus Joannes vier jaar geleden leverde dit de nodige misverstanden, omdat de rook vaak noch wit noch zwart was, maar grijs. (Van onze correspondent) APELDOORN, 4 juni. In het dorp je Loenen (gemeente Apeldoorn) is op het terrein van een industrieel een overigens zeer keurige, maar clande stien gebouwde noodwoning gesloopt. Sinds anderhalf jaar bood zij huisves ting aan een bedrijfsleider. B. en W. van Apeldoorn willen stren ger gaan optreden tegen het euvel der clandestiene noodwoningen, dit mede op aandrang van gedeputeerden van Gelderland. Er staan in Apeldoorn honderden clandestiene bouwsels en iedere week komen er nog bij. In het Loenense geval gingen B. en W. tot handelen over. De mannen van ge meentewerken behoefden evenwel met op te treden. De eigenaar was te elf der ure reeds zelf gaan slopen. ARNHEM, 4 juni Tot burgemees ter van de Betuwse gemeente Heteren is met ingang van 16 juni benoemd de heer J. A. Bolt, thans gemeente-secre taris van Hengelo (G.). Om 20 uur was alles nog hetzelf de: de sterke constitutie van de 81- jarige bleef buitengewone weerstand bieden. De directeur van de Osser- vatorc Romano, Raimondo Mazzini, die zaterdagmorgen om elf uur de H. Vader had mogen bezoeken, ver telde de journalisten in het Vati caans perscentrum, dat de Paus heel bleek was, soms last had met de ademhaling en voortdurend gehol pen werd met zuurstof. Hij was ech ter geestelijk ontspannen en overge geven: „Soffro con dolore ma con amore" had hij gezegd; ,,Ik lijd veel, maar met liefde". Mazzini sprak het bericht tegen, dat de Paus nog van plein zou zijn de namen van de drie personen bekend te maken, die hij voor het kardinalaat had voorbestemd in een zogenaamde be noeming „in pectore". Na 21.30 uur werden geen andere personen in de ziekenkamer meer toe gelaten dan de familieleden, de parti culiere secretaris van de H. Vader en de medici. Men waakte om beurten bij de patiënt. Radio Vaticana bleef de gehele nacht met zachte orgelmu ziek in de aether, gereed om terstond berichten door te geven. De muziek was voor de radioluisteraar als het ware het teken, dat de Paus nog in leven was. Een van de paters van de radio bevond zich in het pauselijk ap partement en stond voortdurend tele fonisch in contact met de studio van Radio Vaticana. Op het St. Pietersplein stonden steeds vele duizenden personen, die stil voor zich of hardop in groepen baden. In het perscentrum wachtten de journalisten van de dagbladen en persagentschappen op mededelingen. Zo verliep de nacht. De enkele mel dingen, die binnenkwamen, waren van dezelfde strekking: de toestand blijft gelijk. Op Pinksterzondag, de verjaardag van de Kerk, celebreerde kardinaal Cicognani om 6 uur de H. Mis in de ziekenkamer. De Paus was juist weer uit een coma ontwaakt en kon de H. Dienst met grote aandacht volgen. Het was hem echter niet meer mogelijk te communiceren. Na de Mjs hief de Paus het Magnificat aan en zegende hij de gehele kerk en alle gelovigen, speoiaal de zieken en de kinderen. Aan zijn neef, mgr. Roncalli, beduidde hij zijn zegen over te brengen aan Ber gamo en alle familieleden. Het gebaar van de zegen kon de H. Vader op dat moment al niet meer maken door zwakte, maar hij bevestigde zijn wil door het hoofd te buigen. Omstreeks het middaguur meldde Radio Vaticana, dat sinds ruim een uur de temperatuur van de patiënt weer stijgend was en zijn polsslag grotere frequentie kreeg. Om half een waren die: 40 graden en 130-135 Deze morgen was het St. Pietersplein voller dan ooit. 's Middags werd op het plein be kend, dat de crisis in ernst toenam. Toen tegen half vier hieraan werd toe gevoegd, dat de zeer pijnlijke kram pen weer waren teruggekomen, ging een grote golf van ontroering door de wachtenden. 17.45 uur: De Paus is bij kennis en heeft veel pijn. Temperatuur 39,5, pols 135. Pinkstersequentie „Veni Sancte Spiri tus". 19.30 uur: stig. De toestand is hoogst em- 20 uur: Radio Vaticana roept ln alle talen de gelovigen op tot gebed en ie mand reciteert met een ontroering, die telkens doorbreekt in zijn stem, de 21 uur: In de ziekenkamer bemerkt men, dat de Paus in gedachten bezig is met het Epistel van de dag: de ne- derdaling van de H. Geest, de in Je ruzalem verzamelde menigte uit zove le streken, het talenwonder als sym bool van de eenheid, de toespraak van Petrus. De Paus bidt hoorbaar het „Ut unum sint", dat allen één mogen zijn. 21.30 uur: Is het einde daar, de mil de dood? Kardinaal Cento, die als groot-penetenciër is aangewezen om de gebeden van de stervenden aan het bed van de stervende Paus te bidden, is in de ziekenkamer. 21.40 uur: Als de H. Vader bij ken nis is, wordt hij nog steeds gekweld door hoogst smartelijke krampen, zo meldt Radio Vaticana. De menigte op het plein wordt te gen middernacht geschat op meer dan tienduizend mensen. Men wacht en bidt. Door de donkerte ruist zacht, uit draagbare radio's, orgelmuziek. Men wordt die meer als achtergrond gewaar dan dat men de accoorden onderscheidt. Het is, evenals in de vorige nacht, het teken van Radip Vaticana, dat Joannes XXIII nog in leven is. 3 uur:; De curve van de crisis gaat opnieuw omhoog. De koorts klimt tot tegen de 42. De pols is 140. De kram pen houden aan. Dan neemt de aan val af om tegen vijf door een mildere gevolgd te worden. In de vroege morgen leest kardinaal Cicognani we der de H. Mis in de sterfkamer. 8.20 uur: De professoren Gasbarri ni, Valdoni en Mazzoni geven een me disch bulletin uit. De zeer hoge tem peratuur houdt aan, de pols is 130. 's Pausen hart en bloedsomloop blijven naar verhouding zeer goed. Dit en zijn door en door sterke constitutie bieden op een ongekende en daarom geheel on verwachte wijze weerstand en verlen gen de agonie zeer sterk. Aan' progno ses kan men zich niet wagen. Zo gaat de morgen voorbij. Om 12 uur volgt de mededeling dat nauwe lijks verandering is ingetreden. Het beeld blijft hetzelfde, hetgeen bete kent: De Paus is buiten bewustzijn of helder en lijdt dan soms hevige pij nen, maar geestelijk is hij rustig en sereen. Hij bedankt iedereen, die hem komt bezoeken, die hem verzorgt, die wat voor hem doet en met grote ont roering dankt hij de miljoenen, die voor hem bidden of in gedachten met hem meeleven. 15 uur: Op het perscentrum en later via Radio Vaticana wordt meege deeld, dat de H. Vader wederom het bewustzijn heeft verloren. Weer lijkt het of de situatie allerernstigst is, of het grote uur aanbreekt, het ogenblik, zei eergisteren de Paus, waarop nie mand tranen moet storten, maar zich verheugen, want het is een uur' van vreugde en glorie. „Christus neemt mij op, ik sta aan Jezus' kant" (Chris- to mi acclogie, sono accanto a Ge- su"). En bij dit alles had Joannes nog bezorgde gedachten voor zijn trouwe particuliere secretaris, mgr. Capovil- la, en de kracht om hem te zeggen: „Wanneer alles afgelopen is, denk er om, dat je dan je moeder gaat opzoe ken". In de loop van de middag wordt steeds duidelijker dat het einde nu echt spoedig zal komen. Radio Vati cana vraagt in twintig talen om gebed voor de lijdende Paus. Snel gaat het met de zieke bergafwaarts. Toch duurt het nog lang voordat, om 19.49 uur, bijna als een verlossende mededeling, het doodsbericht komt: Paus Joannes XXHI is niet meer. De laatste woor den, die hij tot zijn omgeving sprak, waren: „Wij zullen elkaar ook in de hemel liefhebben. Ik wil vertrekken, ik wil terugkeren naar mijn God. Dat men mij nu met de Heer late." DACCA, 4 juni (UPI) Regerings functionarissen in Dacca hebben zon dag het aantal doden als gevolg van de wervelstorm, die op 28 en 29 mei de Oostpakistaanse stad Dacca heeft geteisterd, geraamd op tenminste 25.000 personen. Zij voegden er aan toe dat het juiste aantal omgekomen mensen waarschijnlijk nooit zal kun nen worden achterhaald. Aan de Golf van Bengalen zijn naar schatting 300.000 mensen dakloos ge worden. Over de toestand in het bin- AMSTERDAM, 4 juni In vrijwel alle delen van de wereld hebben staats lieden. vooraanstaande geestelijken, di plomaten en anderen gisteravond en vanmorgen hun droefheid uitgesproken over het overlijden van Paus Joannes XXIII en de ontslapene geprezen als een hoogstaand en edel mens. Niet honderden, maar letterlijk vele duizen den telegrammen en brieven zijn bin nengekomen bij het Vaticaan. Hieronder volgt, een bloemlezing uit de belangrijk ste reacties: WASHINGTON: rfet Witte Huis gal een verklaring uit, waarin de bijzondere gaver van hoofd en hart van de Paus werden geprezen. „Voor hem was de goddelijke vonk, die de mensen ver bindt, belangrijker dan wat hen ver deeld houdt. Zijn wijsheid en naasten liefde geven de mensheid hoop voor de toekomst." President Kennedy woonde zondagmorgen een H. Mis bij die tot intentie van de Paus werd op gedragen. De minister van buiten landse zaken, Dean Rusk, stuurde een persoonlijk condoleantietelegram naar het Vaticaan. MOSKOU: Premier Khroesjtsjev zond een telegram naar het Vaticaan, waarin hij zei: „Wij zuilen Paus Joannes XXIII in onze herinnering bewaren. Zijn vruchtbare pogingen om de handhaving en stabiliteit van de wereldvrede te bewaren is ons niet ontgaan. Hij heeft daarmee de ach ting van de vredelievende landen ge wonnen." LONDEN: Dr. Ramsey, aartsbisschop van Canterbury en primaat van de Anglicaanse Kerk: „Niet alleen de katholieken, maar alle christenen rou wen. Door de frisheid van zijn visie, zijn eenvoud, vroomheid en voortdu rende zorg om de eenheid van de christenen heeft Paus Joannes een zeer belangrijke rol in de geschiede nis gespeeld". NEW YORK: Oe Thant, secretaris-ge neraal van de Verenigde Naties: „Een van de edelste levens is uitgedoofd. De geschiedenis biedt weinig voor beelden van een zo universele liefde voor één persoon." GENèVE. De Wereldraad van Kerken zei in een condoleatietelegram aan het Vaticaan: „Wij hopen dat het werk van de overleden Paus, die zo veel heeft gedaan voor de verbetering van de betrekkingen tussen de ker ken, wordt voortgezet." De voorzit ter van de Lutherse Wereldfederatie, Franklin Fry, verklaarde eveneens in Genève: „De harten van de christe nen zijn eeuwenlang niet zo verenigd geweest als nu bij het heengaan van Paus Joannes XXIII". De Nederlan der dr. Visser 't Hooft, secretaris generaal van de Wereldraad van Kerken, zei in Genève: „Deze Paus heeft een waarachtige dialoog tussen de katholieke kerk en de andere christelijke kerken mogelijk ge- m aakt' TUBINGEN: Dr. Hans Küng, de be roemde katholieke theoloog, gaf als zijn oordeel: „Paus Joannes XXIII is de grootste Paus die de katholieke kerk in de afgelopen eeuw heeft voort gebracht. Door zijn eenvoud, nederig heid en menselijkheid heeft hij het Pausdom een ander gezicht gegeven, door het Vaticaans Concilie heeft hij de katholieke kerk uit haar vereen- zelving gehaald en in een waarlijk oecumenische richting gestuurd, en door zijn initiatieven voor de christe nen in het oosten heeft hij de waarde van het menselijk individu hersteld." PARIJS: De president van Indië, Sar- vepalli Radhakrishnan, die momen teel in de Franse hoofdstad verblijft: „Hij was een groot dienaar van God en van de mensen, een man met een 'rnmense visie." BOEDAPEST: Janos Kadar, de pre mier van Hongarije, stuurde een te legram naar het Vaticaan, waarin hij zei: „Paus Joannes XXIII werkte met een diep gevoel voor verantwoorde lijkheid voor het scheppen van vriend schap onder alle volkeren. Hij heeft zijn leven gewijd aan het oplossen van de grootste problemen van onze eeuw. De Hongaarse regering heeft met diep leedwezen kennis genomen van zijn overlijden." Vrijwel alle radio- en TV-zenders achter het ijzeren gordijn onderbraken gisteravond hun uitzen dingen om hun luisteraars en kijkers mede te delen dat de Paus was overleden. BONN: President Lübke: „Hij neemt een historische plaats in in de rij van grote pausen." Bondskanselier Adenauer: „Een onvermoeide wer ker voor het geloof, die de mensen •dichter bij elkaar bracht." ROME: Palmiro Togliatti, de leider van de Italiaanse communistische Partij: „Het overlijden van deze Paus vervult ook onze harten met grote droefheid." de nenland en op de eilanden voor kust, waarmee de verbindingen ver broken zijn, is nog niets bekend. De vloedgolf drong tot 12 kilometer landinwaarts door en vernielde alles op rtjn weg. (Advertentie) (Advertentie) De OLVEH sluit uw zorgen uit De heer Jan Fentener van Vlissingen te Helmond be reikt donderdag de leef tijd der sterken en heeft daarin aanleiding gevonden het ruim 42 jaren zo energiek ge hanteerd bijltje in de directie der Vlisco-fabrieken per 31 de cember neer te leggen. Zijn toe wijding aan het mede onder zijn leiding sterk ontwikkelde be drijf zal er in rustiger dagen echter niet minder om worden, zo min als zijn interesse in het ontwaakte Afrika en diens zwar te bewoners. Na zijn opleiding aan de Ho gere Textielschool te Enschede en een tweejarige militaire diensttijd ging hij praktisch in de katoendrukkerij aan de slag en stond erop ook alle technische af delingen te doorlopen. In 1921 benoemd tot directeur werd hij speciaal belast met de fabricage: het bedrukken van katoen. Daar bij ontwikkelde de jonge kunst zinnige directeur een artistieke richting, waarin de motieven van de batiks voor Indonesië een be langrijke rol speelden. De be lemmerende voorschriften echter van het toenmalige Nederlandse gouvernement ter bescherming van de inheemse huis- en dessa-industrie beperkten spoedig de afzet van de Helmondse batiks. Voor de „baadjeskatoen" moest een ander afzetgebied worden gezocht. Dat werd het ontwakende Afrika. Na de moeilijke crisis jaren maakte de heer J. Fentener van Vlissingen in het voorjaar van 1934 zijn eerste reis naar het zwarte werelddeel en legde in Ghana de eerste basis voor het toekomstige grote afzetgebied. Zo spoedig mogelijk na de tweede wereldoorlog werden de contacten met de zwarte „traders" hervat, waarbij vooral de reis naar voormalig Belgisch Congo in 1948 tot belangrijke resultaten leidde. De vooruitziende blik van de reizende commercieel directeur is hierbij van grote betekenis geweest. Hij was van mening, dat een belangrijk ge deelte der stijging van de afzet in de na-oorlogse jaren een gevolg was van de welvaartsstijging over de gehele wereld en dus niet uitsluitend te wijten was aan de grote textielhonger als gevolg van de oorlog. De heer Van Vlissingen verwachtte ook dat door deze welvaartsverhoging de duurdere produkten tot de normale consumptiegoederen in die gebieden zouden gaan behoren. De afzet van het Vlisco-kwaliteitsprodukt in de Afrikaanse gebieden nam nadien ook snel toe. Zijn artistieke aanleg en zijn studie van de Afrikaanse zeden, gewoonten en ritus maakten het hem mogelijk om op basis der batikmotieven de nieuwe Afrika-dessins te ontwikkelen. Zijn warme belangstelling voor de Afrikaner en zijn zin voor humor hebben de heer Van Vlissingen zijn commerciële taak in dat wereld deel vergemakkelijkt. Graag vertelt hij er over. Zo over een veel gevraagd dessin, dat plotseling niet meer „ging" toen het op doek van 48 inch in plaats van op 38 inch werd gedrukt. Men drukte om technische redenen het dessin op precies dezelfde grootte en maakte alleen de achtergrond ruimer. Toen de heer Van Vlissingen het nieuwe formaat aan zijn zwarte traders voorlegde en vroeg hoe het dan wel moest, kreeg hij ten antwoord: „narrow but wide" Naast zijn grote activiteiten in het bedrijf heeft de heer J. F. van Vlissingen steeds daadwerkelijke belangstelling voor het plaatselijk gemeen schapsleven aan de dag gelegd, tot uitdrukking komend in zijn bescherm heerschap van verenigingen als Helmonds muziekkorps, de H.V.V. „Helmond" en het St. Catharinagilde. Van 1921 tot 1930 was hij lid van de Helmondse - gemeenteraad. Hij is nog bestuurslid van het Koninklijk Instituut voor de Tropen en van het Algemeen Werkgevers Verbond.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1963 | | pagina 5