TERUGREIS VOL
TELE URSTELLINGEN
EN TOEN SCHOOT DE MOTOR OVERBOORD
De kikvorsmannen
schoten te hulp
Expeditie naar
Egypte en de
Soedan
KASTESYSTEEM BIJ DE UIT HET DOMEIN
GRONDWET afgeschaft VAN DE KUNST
GEBREK AAN EFFICIENCY
Indië
zal
D
wil meer
meer exporteren
H
m
I
m
wmm
f
MAAR TOCH
BESTAAT HET
NOG
m
rm
t
v
mm
ZATERDAG 22 JUNI 1963
fAGINA 12
Een terugreis houdt altijd
teleurstellingen in, al is het
maar omdat men beseft
weer weg te moeten uit een ge
bied, dat ongewone s-panningen in
het gemoed oproept. Daar staat
tegenover dat het verlangen naar
gezin, vrouw en huis aou je ge
weten knaagt. Een vriend, die
mijn rugzak eens leende, schreef
er jaren geleden op: ,J?artir c'est
mourir un peu", afgezaagde term
natuurlijk en we sussen ons met
de kern van waarheid. In Abu
Simbel werd ik met de meest
sombere voorspellingen over het
voortbestaan van de tempel ver
vuld. Toen een archeoloog mij
toevoegde: „Waarom zou je ook
zoveel geld uitgeven voor die
m
monsterachtig grote beelden, ter
wijl het volk honger lijdt", werd
ik pas goed kwaad. Waarom 200
miljoen dollar uitgeven voor 'n noó
veel monsterachtiger film over
Cleopatra, waarom tienduizenden
spenderen aan de griezelige gril
len van Miss Liz, waarom miljoe
nen gespendeerd aan de ontwik
keling van een raketten-procédé
ten einde Israël te kunnen atta
queren? Enfin, de kogel is door
de kerk en de UNO heeft inge
grepen om de redding van Abu
Simbel te verzekeren voor 36 mil
joen volgens een Zweeds plan.
Ingenieurs zullen de hele zaak in
stukjes en mootjes zagen om de
giganten elders weer op te bou
wen. Of de wonderlijke sfeer be
waard zal blijven is de vraag.
Entree500 mark
ankzij ruime financiële en
technische hulpverlening,
waarbij de Verenigde Sta
ten veruit aan de top staan, is in
Indië, in het kader van de vijf
jaren-plannen, heel wat bereikt.
Al die plannen zijn gebaseerd op
de gedachte van een gemengde
economie: een overheidssector en
een privé-sector werken naast
elkaar. Ondanks al het lawaai dat
er in sommige industriële en
financiële kringen wordt gemaakt
tegen de „almacht van de staat in
de economie" is het ook nu nog zo
dat nog geen 10 °/o van de econo
misch en industriële bedrijvig
heid door de overheid wordt ge
controleerd. De discussie over de
merites van overheid en particu
lieren in de sfeer van het econo
misch leven is ten zeerste aan
gewakkerd door het Amerikaanse
Clay-rapport, dat betwijfelt of het
wel wenselijk is dat de Verenigde
Staten hulp verlenen bij het tot
stand komen van staatsbedrijven,
terwijl volgens het rapport duide
lijk is dat slechts het particuliere
bedrijf in staat is een bijdrage van
belang te leveren tot snelle econo
mische groei en ontwikkeling.
Muurschilderingen
Toneel in Hamburg
De inheemse bevolking was, ook op onze terugtocht, nog altijd nieuwsgierig genoeg, maar toch op een afstand.
Berliner Fesfwochen
8V2 minuut ballet
De duiker van de Egyptische Marine
vlak voor de speurtocht naar onze
verloren motor.
Egyptian Documentation Centre zette
onverdroten zijn werkzaamheden voort.
Een nijpend gebrek aan brandstof
ging zich openbaren en met zorgelijke
gezichten bekeken we iedere ochtend
onze tanks. Benzine was nergens te
koop en dit was een van de redenen
die een snellere terugkeer noodzakelijk
maakten.
Vlak voor de nieuwe Dam repa
reerden we een van de buitenboord
motoren; in een ogenblik van onop
lettendheid slipte ons de motor uit
de hand. Hij verdween in de diepte.
Direct daarop hebben wij een anker
uitgeworpen en dit stuk gietijzer ging
dertig meter naar de diepte. Wat
doet men in zulke omstandigheden.
Een boei uitzetten heeft nauwelijks
enige zin omdat men zich in de com
plete eenzaamheid waant. De oevers
van de rivier verwijden zich tot een
breedte van 6 km. Ach, wij hadden
ons misrekend want de volgende dag
ontmoetten wij duikers van de High
Dam en zij vertelden ons dat ze - mits
met toestemming van hun kapitein
gaarne zouden duiken naar onze ver
loren motor. De kapitein bleek een
bruuske man te zijn, die relaties had
met de raadsman van de Nederland;
se ambassade, mr. Schaepman, en hij
beval zijn manschappen te duiken.
Nu moet ik u in tegenstelling tot
de charmante filmpjes over het dui
ken in de Middellandse Zee zeggen,
dat de Nijl reeds één meter onder
water slechts een zwarte massa te
zien geeft. Onze brave Egyptische
duikers hebben dus op 30 m diepte
tastend de bodem kunnen afzoeken.
Geen motor kwam te voorschijn, al
leen een zwart bemodderde kikvors
man. Ontdaan zijn wij dan ook bü
de sluizen van Asouan teruggekeerd
Ichnaton, de dichter-koning uit de eerste
dynastie, die de hoofdstad naar Amara
had willen verplaatsen.
dat we de boot met de hele inventaris
aan hen toevertrouwen, iets wat we
nooit eerder gedurfd hebben. Met el
kaar voelen ze zich zo verantwoordelijk
dat ze geen spijker door elkaar zou
den laten stelen en dus stonden er
steeds twee of drie man op wacht om
elkaar te bewaken. In het graf van
Sennedjem (necropool van deir el-Me-
dinah) in het dorp van de kunstenaars
uit het nieuwe Kijk vinden we onze
derde reisgenoot vermagerd en afge
tobd door het werk in de graven terug.
Sjeik Ali is weer de grand seigneur
maar het zint hem niet, dat we be
sluiten in de boot te blijven overnach
ten. Hij ziet daarin een teken van de-
nigratie voor zijn huis. waaraan hij een
afschuwelijk reclame-bord van een of
ander Amerikaans-Egyptisch reclame
bureau heeft laten spijkeren.
De graven van Beni Hassan.
Na Abu Simbel lag nog veel in het
verschiet: Abu Oda aan de overzijde,
waar de Amerikanen werkzaam zijn bij
opgravingen, die enigszins gelijken op
die van prof. Klasens uit Leiden. De
tweede katarakt verborg zich nog ach
ter de gele okeren glans van vele zand
bergen. Als een willekeurig getrokken
lijn ligt de grens met de Soedan door
Nubië. 3341 is het nummer van het vi
sum dat zen vriendelijk heer mij ver-f
strekt heeft, maar niemand bekom
mert zich erom, ofschoon de verhou
dingen tussen Egypte en zijn zuidelijke
buren niet bepaald rooskleurig zijn. De
Soedan zal ook haar tol aan de nieuwe
dam moeten betalen en zelfs het vrien
delijke stadje Wadi Haifa is gedoemd
te verdwijnen.
Vlak bij de grens hebben de Polen
een Koptische kerk opgegraven in Fa-
ras bij de kleine oase die ernaar ge
noemd is. Toen de archeologen de mu
ren losgroeven grpeide er in sonore
g'.oed een weelde van figuren op. St.
Michael, die drie jongelieden beschermt.
De voorstelling was nog zo goed als
geheel onbeschadigd, meer dan duizend
jaar bewaard gebleven door het behoe
dende droge woestijnzand. Een legen
darische kathedraal kwam tot leven,
maar de afbeeldingen zijn niet meet
ter plaatse. Zij werden direct afgeno
men en versieren het museum in Kar-
toem. Enkele stukken zijn thans uitge
leend aan het museum, dat onder de
naarr. ..Villa Hügei" te Essen het
ouderlijk huis der staalbaronnen Krupp
nieuwe glorie moet geven. Er is daar
thans een bijzonder mooie tentoonstel
ling over Kcptische Kunst, waarover ik
u nog uitvoerig hoop te berichten.
Op de terugreis hadden we de
stroom mee maar de wind tegen,
hetgeen soms tot gevolg had, da
de golven van de jonberekenbari
rivier hoog over de boeg sloegen. Van
onze tent improviseerden we een soort
buiskap. die weliswaar het water keer
de maar ons aan het ongenadig steek
spel van de zon bij de Kreeftskeer
kring overleverde. Verder bood de te
rugreis herkenning van reeds eerder ge
ziene situaties en in Wadi Es Sehoua
stond de ontwapenende prof. Scèrny uit
Oxford weer over de rivier uit te tu-
"1- meeste expedities waren reeds
H"t werd te heet, maar het
en op één motor moesten we de te
rugweg aanvangen.
Wjj waren op dat moment enigszins
ontluisterden ik kan mij voorstel
len hoe het hoongelach klonk van al
degenen die ons deze tocht hadden af
geraden.
De stroom was met ons en ook op het
ene motortje liepen wij sneller dan wij
op de heenreis gedacht hadden. Weer
kwam Coom-Ombo ons uitdagend in de
verte verleiden en weer moesten we
gevolg even aan de lokroep van de
mooiste Ptolomaïsche ruiïne. Edfu is
eigenlijk veel mooier bewaard gebleven
en we ankerden onze kleine boot onder
sneerende opmerkingen van Amerikaan
se toeristen op de grote zandplaat die
de enige verbinding vormt met het
stadje daarachter. De tempel van Edfu
is een wonder. Men zou alle toeristen
moeten aanraden eerst daarheen te
gaan omdat ze dan pas ervaren hoe
een oud Egyptisch bouwwerk gecon
strueerd is geweest. Toen wü een deel
van de dag in dit complex hadden
doorgebracht, konden wü niet besluiten
weg te gaan, want de volgende och
tend zou ons onder de zonnestand van
zes uur nieuwe openbaringen bieden.
Vooral de ommegang van de tempel,
die nog compleet is, verbergt ongeme
ne verrassingen.
Zo stevenen we weer aan op Gour-
na, verschroeid, baardig en moe.
De bedelarij om baschitsch doet
ons niet veel meer en de man
nen bij de aanlegsteiger begroeten ons
als oude vrienden met een Arabische
hartelijkheid. Ze zijn zo ontwapenend
Het terughalen van de boot uit het
water levert een veldslag op, waar
we nauwelijks heelhuids uitkomen en
een inspecteur van politie met een
zware knuppel moet een van de reis
gezellen ontzetten, omdat iedereen
meent dat het bewaken van de boot
en het sjorren om het gevaarte op
de wagen te krijgen, nu maar eens
in baar geld moeten worden omgezet.
Honderden mannen in hun vreemde
hemden eisen piasters en ze doen dat
schaamteloos, krijsend en tierend.
Tenslotte stellen we een bedrag be
taalbaar bij de baas, die benzine le
vert, en over vijf jaar zal de wrok
tegen deze man nog niet bekoeld zijn.
Dat risico moet men nu eenmaal lo
pen in Egypte.
Weer over de bar slechte weg door
loeiende stofwolken, langs ezel- en ka
meelkaravanen. Tussen de palmbomen
ligt Dendera, gaaf zoals de meeste der
Ptolomaïsche tempels, gevat in een
krans van puinen der tempelstad.
Noordwaarts trekken we naar Abydos,
dat de glans van Seti I binnen zijn
muren gevangen houdt. Juwelen van
reliëfs in duistere hallen. Met betonpla
ten heeft men de tempel weer afge
dekt en het lijkt alsof hp daardoor iets
kunstmatigs gekregen heeft. In de tem
pel een eindeloze hoeveelheid zijkapel
len, die alle rijk met reliëfs zijn ver
sierd. Aan de oostelijke wand bevindt
zich de prachtige jachtscène, waarop
Setos vergezeld door de jonge Ramses
een stier vangt. Hier bereikt de Egyp
tische kunst een hoogtepunt.
Noordelijk van Abydos, op de ooste
lijke oever, verloren in het zand, liggen
de ruïnes van Amarna, de stad die
Ichnathon gesticht heeft als nieuwe re
sidentie om weer opnieuw binding te
geven aan Opper en Neder Egypte,
wie meent iets terug te kunnen vinden
van de geestelijke revolutie, die hij ont
ketend heeft, komt bedrogen uit. Al
les is direct na zijn dood verwoest door
zijn tegenstanders, de Amon-priesters,
waarmee Nefertete, zijn lieftallige echt
genote, tenslotte zelfs een complot
vormde. Het ging tegen de man met
het wonderlijke gelaat en de vreemde
vrouwengestalte met de brede heupen,
zoals wij hem kennen uit het museum
in Cairo. Die beeltenissen vervullen ons
eigenlijk met een walging, die onze be
wondering voor het expressionisme van
de kunst uit zijn tijd teniet doet en
deze voor deze man wordt pas weer
hersteld als wij zijn zonnelied nazingen:
Het kastesysteem en de
onaanraakbaarheid zijn bij
de grondwet afgeschaft.
Dat verhindert niet dat zij
in grote delen van Indië
en onder grote groepen
der bevolking nog be
staan in het bijzonder
op het platteland.
Het kastesysteem dat
een viertal hoofdkasten
kent met honderden on
derverdelingen berust op
een scherpe en statische
hiërarchie. Wie eenmaal
tot een bepaalde kaste be
hoort kan daar tijdens zijn
leven niet meer uit, behal
ve door verstoting. Alleen
via de reïncarnatie is op
neming in een hogere
kaste mogelijk, zij het al
lesbehalve zeker. Nodig is
dat men zich binnen de
kaste waarin men leeft
zorgvuldig houdt .aan alle
daarvoor geldende nor
men. Een premie op de
berusting dus. Juist deze
traditie van duizenden ja
ren heeft het onverander
lijke karakter van de In
dische maatschappij inde
hand gewerkt. Radicale
wens tot verandering en
lotsverbetering is zondig,
de goden onwelgevallig.
Men zij tevreden op de
plaats waar men gesteld
is. Bovendien - dat is de
plaats die men zich in een
vorig leven heeft ver
diend. Men heeft dus niet
alleen geen belang bij
klagen, maar men heeft
er geen reden voor en
geen recht toe. Vandaar
dat het zo moeilijk is om,
binnen de schaal van gel
dende waarden, de wil
tot verandering, het dyna
mische westelijke „meer"
als de goden ons hebben
aangewezen als de analfa
beten. de bezitlozen, de
vrijwel naakten.
De onaanraakbaren zijn
zij die tot geen kaste be
horen, de rechtelozen en
paria's. Oorspronkelijk
vooral zij die te maken
hadden met dood, geboor
te, uitwerpselen, huisvuil.1
Later nog wel uitgebreid
over anderen die zich met
al even onaanzienlijke za
ken bezig hielden. Een on
aanraakbare is „onrein"
zelfs zijn schaduw op het
eten van een hoger ge
plaatste kan een smet van
bederf zijn; hij mag niet
dezelfde bronnen gebrui
ken als anderen, hij wordt
niet aangekeken, niet be
dankt, nauwelijks betaald
en mag w.c.'s schoonhou
den, vloeren aanvegen,
lijken verbranden. Er zijn
ondanks de grondwet nog
Niet minder dan 500 mark zal ij®
duurste entreekaart kosten voor o
openings-voorstelling van het meuw
„Nationaltheater" in München. in n°*
vember a.s.
Dit heeft „Ministerialdirigent
Walter Keim van het Beierse m11®?
terie van culturele zaken in de Lana
dag meegedeeld. n
Volgens dr. Keim is de opening
het „Nationaltheater" niet alleen een
grote kunst-gebeurtenis, maar ook een
maatschappelijk evenement. Wie daa®
aan wil deelnemen, moet er dan °°R
maar voor betalen.
München ligt met deze prijs nog v®
onder die, welke in Wenen werd ber
kend voor toegang tot de heropenins
van de in de oorlog verwoeste en gr
restaureerde Weense opera. Daar k°sl
te een premièrekaart 800 mark.
en „beter" geaccepteerd r
te krijgen. Van velen is de tientallen miljoenen, die
reactie: voor ons soort misschien niet meer „on
mensen is dat niet weg
gelegd, waarom zouden
wij willen lezen en schrij
ven, land willen bezitten,
kleren willen dragen -
aanraakbaar" zijn, maar i
dan toch als zodanig be-
handeld worden en daar
bovendien nog dikwijls J
vrede mee hebben ook.
(Bijzondere correspondentie)
m
tie. Bijna niets meer is er te zien .van
het wonderlijk judo-spel van het Oude
Egypte, dat in honderden schilderingen
is vastgelegd. Een bruine pate is over
de schilderingen getrokken en met
moeite zullen ze te herwinnen zijn.
De gigantische aanzet van de pyra-
mrde van Meidoum, die de Egyptena-
ren de valse pyramide noemen, ver
schijnt aan de horizon. De weg is weer
begaanbaar en een voor een doemen
de steen-kolossen op. In de verte zijn
de schoorstenen van de industrie van
Cairo al weer te zien. Dat is het tries
te beeld van de terugreis. Nog lang
zullen we in de Mastaba's te Sakkarah
verblijven om niet te spreken van de
Re- Hor- Achte leeft, die juicht in de
lichtwoning, in zijn naam. als de zon,
die Aton is,
Wanneer gij ondergaat
komen alle roofdieren uit hun holen tevoorschijn,
al het kruipend gedierte bijt
O gij,
die zaad herschept tot vrouwen, die vocht tot mannen maakt,
die het kind in leven houdt in de schoot zijner moeder
gij hebt de aarde om Uwentwil geschapen,
Gij alleen;
mensen en alle groot en klein gedierte.
Een warrige zwerftocht brengt ons
naar Beni Hassan waar de grote gra
ven zijn uit het Middenrijk. Van de
Gafir horen we dat er bijna nooit
iemand komt om deze graven te be
zien, ze zijn nauwelijks bereikbaar en
de gloed van de schilderingen is ver
gaan door zeer ondeskundige restaura-
grandioze musea in Cairo. Telkens
weer zullen we aangegaapt worden
door het Colgate-gebit van president
Abdoul Nasser en dit beeld opent dan
een laatste gezicht op het Egypte dat
wij zo ongewoon wensten te bereizen.
MARIUS VAN BEEK.
és
•--aa
In de kerk van Ohrdorf in Nede£
saksen hebben restaurateurs muur*
schilderingen ontdekt, o.a. een Chris
tus-figuur die een kroon draagt in
vorm van een strik.
Volgens de kunstgeschiedenis wee*
den kronen op deze wijze maar tot on
geveer 1370 afgebeeld. Daarna begon
nen kunstenaars Christus met effl
doornenkroon te schilderen. Naar aJ1®
waarschijnlijkheid stammen de muur
schilderingen dus van vóór 1370 en HJD
derhalve meer dan 600 jaar oud.
De muurschilderijen verkeren
goede staat. Er is in de loop der ee^
wen verschillende keren overheen g®*
wit. Deze laag witsel is behoedzaam
verwijderd.
Ohrdorf ligt aan de rand van de Lü'
neburger Heide in de buurt van "f
tingen. Monniken van een klooster, da»
in de buurt lag, hebben de kerk ai'
„weer-kerk" gebouwd. De kerk is w®'"
nig bekend. Zij bevat echter vei»
kunstschatten, o.a. een prachtig laat
gotisch vleugelaltaar met scènes ul®
het leven van Jezus en de Moeder
Gods. Kunsthistorici zijn van menius»
dat de beroemde Brunswijkse hout
snijder Conrad Borgentrick dit vleu
gelaltaar heeft vervaardigd. Verder
bevinden zich in de kerk van Ohrdb»
een barok triomfkruis van omstreed®
1500 en een orgel van 1700.
Oskar Fritz Schuh, de nieuwe iiüen'
dant van het Deutsche Schauspielhau»
te Hamburg heeft verklaard, dat
Hochhuths „Der Stelivertreter" niet
zal spelen. Zijn voornaamste argu
ment is, zoals de „Frankfurter Aflg®!
meine" het weergeeft, „omdat hem d®
enigszins simpele tekening van
overleden Paus hindert". Bovendien
houdt hij een staatstheater in een sta®
als Hamburg niet voor het geschikt®
forum om de strijd der meningen ove®
i1 een zo met actuele politieke brandstol
"eladen stuk verder aan té wakkeren.
Ichuh liet echter blijken, dat hij Hoen;
huths stuk zou spelen als het ..beter
geslaagd was.
Plannen voor Schuhs eerste seizoen in
Hamburg zijn als opening ..Traurn-
spiel" van Strindberg onder zijn eigen
regie met de oude Berlijnse décor»
van Caspar Neher, ter voortzetting
van het grote werk, dat Gründgem
met zijn „Totentanz"-ensceneWn6 kort
voor zijn aftreden vèrrTSht- heeft.
Voorts komen op het repertoire ..Die
echttNl Sedemunds" van Barlach in do
regie van Hans Lietzau, de oeropvo®*
ring van „The Irish Faust" van Lau
rence Durrell, dat gekoppeld wordt
met Euripides' „Alkestis" in een nieu
we vertaling van Waiter Jens. Waar
schijnlijk komen verder een nieuw stu»
van Siegfried Lenz en O'Neills laat®
drama „More stately mansions'
Markttafereel in Indië.
In Indische regeringskringen heeft
men zich over het Clay-rapport nogal
verwonderd. Om te beginnen meent
men dat Clay en zijn commissie slecht
geïnformeerd lijken. Zij gaan er im
mers van uit dat er oneerlijke concur
rentie tussen overheidsbedrijf en parti
culier bedrijf bestaat. Dat ontkent de
regering. Zij zegt integendeel ervoor te
waken dat, waar er al concurrentie is,
gelijkheid van kansen bestaat. Maar
voor het overige zegt men dat er
eigenlijk geen concurrentie is, maar
eerder wederzijdse aanvulling. En in
derdaad er zijn natuurlijk een aan
tal gebieden, waarop het privé-kapitaai
op geen stukken na in staat zou zijn
de nodige investeringen op te brengen
de staalindustrie bijvoorbeeld. En
het is, alleen al daarom, dus logisch
dat hier de regering het initiatief tot
een overheidsindustrie heeft genomen.
Het is trouwens opvallend dat het nut
daarvan ook door de particuliere pro
ducenten, zoals het Tata-concern, in het
geheel niet bestreden wordt.
et grootste probleem voor de In
dische industrie is trouwens niet
het min of meer leerstellige
vraagstuk van het afwegen van
overheids- en particuliere verantwoor
delijkheid, maar het probleem van de
efficiency. De bijzonder bekwame lei
der van een van de grootste overheids
bedrijven, maar zelf afkomstig uit het
-.v
Mfj#
particuliere bedrijfsleven, zei daarover:
„De efficiency is in beide sectoren
even slecht. Bij het particuliere be
drijfsleven is dat een gevolg van het
feit, dat men alles wat men produceert
met gemak tegen grote winst verkoopt.
Men verdient zo onbeschaamd veel dat
efficiency overbodig is. En in de over
heidssector werkt men inefficiënt om
dat de leiding in handen is van amb
tenaren zonder bedrijfservaring, die te
laag worden gehonoreerd."
Een van de hoogste regeringsfunc
tionarissen in New Delhi zei over het
zelfde onderwerp: „Het probleem is
niet in wiens handen de eigendom is.
Het probleem is dat efficiency pas
ontstaat waar de concurrentie scherp
genoeg is. Maar op de enorme afzet
markt die Indië is en voorlopig nog
wel blijven zal is die concurrentie on
voldoende. Daar komt nog bij dat
men zich in ons land wel bewust is
van de noodzaak van technische scho
ling, maar nog onvoldoende door
drongen is van de noodzaak ook de
managers te scholen."
Op de internationale markten is de
positie van Indië kwetsbaar. Het be
taalt hoge en hoger wordende prijzen
voor wat het importeert uit de indus
trielanden, terwijl de grondstoffen die
het exporteert aan dalende tendenzen
onderhevig zijn. Het gat tussen import
en export kan alleen maar gesloten
worden door óf meer hulpverlening, óf
stijgende export, óf verminderde im
port. Dat laatste wil geen van de be
trokkenen. Dus blijven alleen de eer
ste twee mogelijkheden open.
opvoering en Fritz Kortner zal ofwej
„Macbeth" ofwel „Judith" van Hebbe»
regisseren met Johanna Maria Gorvi"
Y en Ullrich Haupt. Aangekondigd wpr
;'den bovendien Ernst Tollers „Hink®!
mann" en Ludwig Tiecks „Der gesti®j
feite Kater" in een nieuwe bewerki.n7
van Tancred Dorst. Dit repertou®
wordt dan nog aangevuld met ,Met
Schwierige" van Hofmannsthal ona&
regie van Rudolf Steinböck met Le®
pold Rudolf en Aglaja Schmid en
sens „Gespenster" met Paula Wess®^
ly- of
Tenslotte gaat Schuh twee maal P®*
jaar gedurende een maand het HanJ,
burger Zimmertheater bespelen nw,
moderne stukken als Becketts „Glüc®*
liche Tage" met Grete MoosheiPV
„Der König stirbt" van Ionesco e„
„Was ist los mit Virginia Woolf"
Albee, dat dit seizoen op BroadW®'
sterke aandacht getrokken heeft.
De Berliner Festwochen zullen na
i»
dood van Gerhard von Westerm®*^
niet meer onder leiding van een eig®,
intendant staan doch ieder jaar
een andere persoonlijkheid word®,
ontworpen op een apart thema. De
ding voor de Festwochen van 29 ?eF
tember tot 15 October van dit
voert dr. Wolfgang Stresemann en nG
thema is de herdenking van WagJ®®
en Verdi. Voor 1964 is de leider NjfvA
las Nabocov en het thema heet ,,Rhy_-
mus". Dit jaar voert de Deutsche OP®
Berlin een nieuwe enscenering op YV
Verdi's „Macbeth", de Berliner
harmoniker zullen een totaal verge®,®
vroeg koorwerk van Wagner spej®'
„Das Liebesmahl der Apostel". MA
ander Tscherepnin zal een door de j®
ding der Festwochen besteld kl®v!f70
concert zelf uitvoeren. Werner Hen;d
dirigeert zijn symphonie
Hirsch", gemaakt naar zijn gelijk®®^
ndië hoopt dat het op den duur mo- »nop®rf: ^J^hnen de,r StT*dtseinen
7,i w oor, t komen met Fortner-Lorca's „In sen
Garten liebt Don Perlimplin Belisss
T-To+ cnroalrtnnoal ïrAAf
gelijk zal zijn te komen tot een
soort internationale economische en
industriële taakverdeling, waarbij
dan aar, Indië de taak zou toevallen
zich in het bijzonder bezig te houden
met arbeidsintensieve produktie, die
door de overvloed aan arbeidskrachten
in Indjë veel goedkoper kan gebeuren
dan in de westelijke industrielanden,
die volgens Indische opvatting bezig
zijn zichzelf „uit de markt te prijzen"
door hun steeds hogere lonen.
Wanneer men het gemiddeld loon
in Indië op 250 Rupees per maand
stelt, dan is dat, aldus de redenering,
in Japan 500, in Europa 1000 en in
Amerika 3000 Rupees. Men rekent er
op dat deze cijfers Indië voorbeschik
ken tot een taak in de wereldecono
mie, die het nu nog niet heeft.
Door sommige economen, die speci
aal deskundig zijn op het terrein der
ontwikkelingslanden, wordt evenwel be
twijfeld of de methode van geforceerde
industrialisering wel de juiste is. Naar
hun inzicht zou aanzienlijke concentra
tie op het vraagstuk van de produktie
van voedingsmiddelen op modernise
ring van de landbouw dus een ver
standiger politiek zijn. Als namelijk in
derdaad het gebrek aan voedsel van
de sne' groeiende bevolking het hoofd
probleem is dan zou net ook voor de
hand liggen aan de voedselproduktie
eerste prioriteit te geven. Ten dele
stuit deze gedachte af op overwegin
gen van prestige (men wil als onaf
hankelijk land zijn eigen zware indus
trie), ten dele ook wel op de taaie
en conservatieve structuur van de plat
telandsbevolking.
Het spreektoneel wordt voor ,n.
groot deel vervuld door gastopvoer
gen, zoals Kortners Münchener •vp fin-
lo", Gründgens Hamburger en
tanz", de Düsseldorfer „Medea J
„Die Geisel" van Brenda Behan
Bremen. Er zijn voorts
gen met werk van Manet en M®'
van Otto Dix en van moderne Am
kaanse schilders.
york
Balanchine heeft met zijn New - -
1 City Ballet zijn nieuwste choreog1
op een Strawinsky-partituur ui
i voerd. Het is „Movements for P ell
and Orchestra", een stuk dat acni
een halve minuut duurt maar aa® be.
indruk maakt, naar men uit ae t,
schrijving van de Amerikaanse oa g3
correspondent van de Londense f ste
kan opmaken, een laatste en no
woord in choreografie te spreken. .,ver,
is in de stijl van „Agon" maar J^t
koeler en strenger. Er komen egtl
personen in voor, een man en
'vrouw, die een serie pas de deux r
1 sen (Suzanne Farrell, een nieuwe eS
jeugdige verschijning en pe
d'Amboise) met zes danseressen. le,
structuur is zeer gecompliceerd ajg
1 vert volgens genoemde criticus 'G uV;0'
'een goddelijk ritueel op. Het :tge-
stuk wordt in één programma waar»
voerd met „Apolion musagete ,grtig
mee Strawinsky en Balanchine g0ji-
jaar geleden hun samenwerking
nen zijn.
