mmm
Niet langer tobben
si tua tie-tekening
maak een luchtfoto!
Nieuwe Opel
Kapitein
HANS VAN MANEN: Veel in
balletvak nog
onon tgonnen
MEER ONGELUKKEN MET
LICHTE VAKANTIE-AUTO'S
GRIEK OP DE
AUTOMARKT
PIET MUYSELAAR:
„A.ls wij er niet meer
zijn wat dan?..-
Panhard-verrassing: een sportcoupé
pofos Löüfóft
RECHTS RIJDEN in Engeland
Nieuwe BWM 1800
in FRANKFURT
LONDON
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1963
Hij kwam er mee terug, wat
verlegen, onhandig lachend
tegen fotografen die hem
vroegen met het „diploma" in de
hand even te poseren. Het werd
een slechte foto.
Enkele dagen tevoren had het
bericht in alle kranten gestaan:
Hans van Manen, de jonge talent
volle danser en choreograaf had
de prijs gèkregen van het Théatre
des Nations voor de beste dans-
prestatie, in 1963 geleverd in het
befaamde Théatre Sarah Bern
hardt. Alle leden van het Dans
theater, heel balletminnend Ne
derland en Hans van Manen zelf
waren er beduusd van.
Onbegrijpelijk
Klaar (voorlopig) af
Van Manen in zijn jazzballet Klaar Af", op
muziek van Duke Ellington. Links Mabel Alter. frans boelen
ven van de situatie in verschillende
fasen is mogelijk: het kost praktisch
géén extra-tijd".
.Wanneer mocht blijken", aldus de.
heer Pais, ,,dat er voor dit systeem
bij de verschillende belanghebbenden
voldoende belangstelling bestaat, dan
zou wellicht in gezamenlijk overleg
naar een zo groot mogelijke uniformi
teit kunnen worden gestreefd".
Het staat wel vast, dat General
Motors binnen niet al te lange
tijd een nieuwe Opel Kapitan
zal introduceren. Stilaan is het
huidige type „rijp" om een opvolger
te krijgen: hoe het nieuwe model er
uit zal zien, is nog geheel onbekend.
Wel heeft General Motors met nadruk
verklaard, dat er op de komende au
totentoonstelling van Frankfurt geen
nieuwe Opel Kapitan te zien zal zijn.
Wellicht zullen de belangstellen
den dus tot begin volgend jaar moe
ten wachten.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIHIIIIIIHIIIIIHIIinilinilHIhHlIhllhlIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIHIIIIIIIliniHIIIMIHHIIlllliniHIIIIIHUIhl
een kwestie is van uren), er kan zeer
nauwkeurig op schaal worden gewerkt
(een Volkswagen en een Mercedes ver
schillen op de foto in dezelfde mate
als in werkelijkheid), en het weerge-
Wle wel eens betrokken is ge
weest bij een aanrijding weet
dat de verzekeringsmaat
schappij altijd gaarne een si
tuatie-schets verlangt. Op ruitjespapier
dient dan de opstelling der voertuigen,
rijrichting, voorrangsborden etc. te
Worden aangegeven. Voor experts, die
dagelijks te maken krijgen met „on
gevallen-nabeschouwingen", is nu
een nieuw systeem ontwikkeld, dat het
geven van een situatie-schets aanzien
lijk vereenvoudigt.
De werkwijze is uiteengezet in de
laatste aflevering van „Verkeerstech
niek" door de heer H. Pais, expert te
Emmen. „Het maken van een goede
situatie-tekening is zeer tijdrovend",
zo zegt hij, ,,en het lezen vraagt een
zekere vaardigheid. Met het door ons
ontwikkelde systeem menen wij de
meeste bezwaren van een tekening on
dervangen te hebben. Men zou de me
thode kunnen beschrijven als het foto
graferen van een snel opstelbare ma
quette. Op een witte ondergrond van
tachtig bij honderd centimeter wordt
eeJLru:'(verdeling aangebracht op de-
zelfde schaal als de te gebruiken
voorwerpen. Als lijnen, die wegen e.d.
moeten aangeven, worden dunne me
talen staafjes in alle maten gebruikt:
huisjes etc. zijn afkomstig van pal
ier. Na een bepaalde situatie op het
bord te hebben neergelegd, wordt van
bovenaf gefotografeerd. Voordelen: de
3gt aIs h«t ware een
luchtfoto te zien van de situatie, ie
dereen kan de foto maken, (een wille
keurige situatie legt men vast binnen
20 minuten, terwijl een tekening vaak
iiiiiiiiiiiiiiimiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiih
De Franse Panhard-fabrieken hebben enkele wijzigingen aangekondigd van het
bekende PL 17-model en de geheel nieuwe vier-persoons coupé 24 CT
geïntroduceerd, een sportieve, snelle wagen, die uiterlijk vele Jamil ie
trekjes" van de Panhard-familie vertoont. Onder de motorkap ligt een 2 cyl.
Tigre-motor met een inhoud van 848 cc. Als maximum snelheid wordt door de
fabriek 150 km per uur opgegeven. Deze verrassing van Panhard voor het auto-
minnende publiek zal in Nederland ongeveer elf mille gaan kosten. De eerste
exemplaren worden hier in september verwacht.
iiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiini>inniiiiiiiiiiiiuiiinmniiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiniiiijniiiiiiiiiuiiiu
Bü verschillende Nederlandse verze
keringsmaatschappijen viel de laatste
tijd een toenemend aantal ongelukken
met lichte personenauto's tijdens va-
kantietochten op.
Automobieldeskundigen menen, dat
deze aanwas van ongelukken niet te
wijten kan zijn aan de auto's zelf, zo
lang deze tenminste in goede conditie
zijn. Veeleer zouden de oorzaken schui
len in ongewone belasting van deze au
to's en een andere, dan de gewoonlijke,
instelling van de man achter het stuur.
De bestuurder immers zal buiten de
vakantie vaak alleen in zijn auto rijden
on daarmee bepaalde rijgewoonten
aankweken. In de vakantie rijdt hij
met vrouw, kinderen en veel bagage,
soms gedeeltelijk op een imperiaal.
Gebleken is, dat een bestuurder
vaak niet bedacht is op veranderingen
in het gedrag van zqn wagen. In boch
ten, bij remmen e.d. vooral in nood
situaties. Dit afwijkend gedrag zal bij
overbelasting vaak zelfs zeer aanzien
lijk zijn. De remcapaciteit van de wa
gen blijft dezelfde, hoewel wat harder
op de rempedaal getrapt zal moeten
worden. Door zwaardere belasting van
de achteras echter zal sneller blokke
ren van de achterwielen kunnen optre
den terwijl het overhellen door de ve
ring ook sterker zal zijn. Een bestuur
der, die op het veranderde rijgedrag
van zijn wagen niet bedacht is, loopt
daardoor kans in moeilijkheden te ko
men.
Voegt men daarbij een andere, dan
de normale geestelijke instelling van
de bestuurder, bijvoorbeeld van de va
der, die met vrouw en kroost op va
kantie gaat, inplaats van „zakelijke"
ritten te maken, dan kan ook deze in
stelling tot vergroting van de ongeluk-
kenkans bijdragen.
Indien de vakantieganger echter het
„nieuwe gedrag" van de naar zijn ge
voel abnormaal belaste auto goed in
de hand heeft en daarby als automobi
list zichzelf blijft, dan zal naar mening
van deskundigen de gevarenkans niet
stijgen. Wel moet ernstig tegen over
belasting gewaakt worden, aangezien
auto's door hun fabrikant nu eenmaal
tussen bepaald laagste en hoogste be
lastingen worden uitgebalanceerd.
Op de a.s. autosalon van Frank
furt zal BMW de nieuwe 1800-
modellen tonen, die uiterlijk
overigens niet zo heel veel zul
len verschillen van de BMW 1500. Ge
ruchten, als zou de fabriek uitkomen
met een 1000-model, worden door de
fabriek met klem tegengesproken. De
BMW 1500 blijft onveranderd in pro-
duktie; op het ogenblik worden 150
exemplaren per dag gebouwd. Ook de
„700" modellen blijven onveranderd
Zoals bekend, bestaan er op ver
keersgebied twéé opvattingen
de Europese mening, dat alle
Engelsen aan de verkéérde kant
van de weg rijden en de Engelse over
tuiging, dat alle Europeanen (met uit
zondering dan nog voorlopig van de
Zweden, die zich overigens ai klaar
maken om over te zwenken) zich op
hoogst onbegrijpelijke wijze aan die
kant van de weg bewegen, waar elk
weldenkend mens de tegenligger zou
verwachten.
Zoals Europeanen, die naar Enge
land gaan, uit lijfsbehoud hun recht
se principes moeten laten varen, zo
ook hebben de Engelsen ingezien dat
het, tijdens een verblijf op het Euro
pese vasteland, toch wel aanbeveling
verdient zich aan de overigens merk
waardige regels van het rechtse ver
keer aan te passen. Ja, er is zelfs
in Engeland een kleine enclave ge
schapen, waar zij, die dat wensen,
rechts kunnen gaan rijden. De „School
of Motoring" begon onlangs met spe
ciale internationale trainingscursussen
en daartoe werd het racecircuit van
Brands Hatch ingericht als een we
gennet, compleet met continentale èn
Britse verkeersborden. Er zijn auto's
beschikbaar met stuur links en stuur
rechts, opdat de leergierige cursisten
alle kanten opkunnen.
Ft en nieuweling op de internationa
le automarkt is de Farmobil, ge-
J bouwd naar Duits ontwerp en tot
dusverre op zeer bescheiden
schaal vervaardigd in Grieken
land. Chrysler International S.A.
heeft nu de wereldrechten gekocht
voor produktie en verspreiding van het
wagentje, dat zeer eenvoudig is van
constructie en wordt voortbewogen
met behulp van een BMW 700 (35 pk
motor). De achterbrug-transmissie is
ontworpen door Porsche. Het laadver
mogen van het wagentje bedraagt een
halve ton. Het is de bedoeling van
C'- ysle-r, tachtig procent van de toe
komstige Griekse produktie te gaan
exporteren.
Als men weet dat in voorgaande ja
ren deze hoge ballet-onderscheiding
werd toegekend aan danscoryfeeën als
Martha Graham en Jerome Bobbins,
krijgt men een indruk hoe hoog deze
prijs moet worden aangeslagen. In
Hang van Manen kreeg het Nederlands
Dans-Theater eindelijk de erkenning die
het de laatste jaren vooral van de zijde
van de overheid In ons land had moe
ten missen. Het werd voor de 31-jarige
artistieke leider en het hele gezelschap
de kroon op het werk van een voor
treffelijk seizoen, waarin dertien nieu
we balletten werden uitgebracht, waar
in grote successen werden behaald in
Parijs en tijdens het afgelopen Holland
Festival, voor de televisie en in het
theater.
Het was rond 1951 dat zich een vlot
te jongeman meldde bij een wat moei
lijke, buitenlandse mevrouw. Zij heette
Gaskell. Ze was naar Nederland geko
men om de training van enkele top
dansers en -danseressen op zich te ne
men. De jongeman die bij haar kwam
was negentien jaar en werd beschouwd
als een nieuwkomer. Als een „groen
tje" zo u wilt. Mevrouw Sonia Gaskell
had toen nog haar ballet-recital, een
concentratie van jonge Nederlandse
danskunstenaars.
Hans van Manen was een nieuwe
ling dus. Hü had weinig ervaring.
Bovendien betekende een vooroplei
ding van lagere school gevolgd door
een gedegen kappersopleiding bij de
bekende toneelkapper Michels (van
Ma/nen heeft dit vak enkele jaren uit
geoefend) niet onmiddellijk een gun
stige aanloop om binnen enkele ja
ren de top van de internationale bal
letwereld te bereiken.
„Ik was bij Michels niet alleen. Will
van Seist, de toneelspeler zat er ook. Ik
weet niet hoe het Kwam dat ik plotse
ling bij het ballet ging. Ik heb er altijd
grote belangstelling voor gehad. Dat wel.
Maar het bleef natuurlijk een hele stap."
Er braken moeuqke jaren aan. Ja
ren waarin Hans van Manen van alles
aanpakte. Hi) maakte op een gegeven
moment deel uit van het cabaret van
Wim Sonneveld, waarin hjj af en toe
een conférence van vyï minuten moest
houden. Maar praten Ron (en kan) hy.
„Achteraf had ik de die ik
bij Sonneveld heb opgedaan voor geen
goud willen missen. Ik ben in die tijd
over een heleboel dingen (frustraties
etc.) heengestapt. Ik heb toen werke
lijk heel veel geleerd.
Het was hard wcrken. Overdag trai
nen bij Gaskell. 's avonds optreden.
Later kwam hij bij het Opera-ballet
van Franpoise Adret. Daar bracht hi)
de lessen van Gaskell in praktijk. Van
Manen leerde snel. Hij trok een jaar
naar Parijs om te studeren (en te wer
ken) bij niemand minder dan Roland
Petit. Later zou hij samen met enkele
andere topdansers weigeren tot het bal
let van mevrouw Gaskell toe te tre
den.
„Ik weigerde om principiële rede
nen. Toen ik merkte dat mevrouw
Gaskell één nationale balletgroep
voorstond, heb ik mij meteen terug
getrokken. Ik vind het waanzin, in
een land maar één ensemble te heb
ben. Dat moet op den duur fnuikend
zijn. Voor de animo, de belangstel
ling, het idealisme, het artistieke ge
weten van de balletdanser. Je moet
vechten. Steeds weer vechten. Vóór
jezelf, tégen jezelf, met jezelf. Je
moet vechten voor anderen, voor de
groep. Je moet risico's durven ne
men. Je moet bezield zijn. Dan eerst
bestaat er de kans dat je ooit iets
zal bereiken."
Ruim drie jaar geleden sloot Van
Manen zich met een aantal Gaskell-
rebellen" aan bij het Nederlands
Danstheater. Daar is hij gebleven. Hij
is nu 31 jaar en artistiek leider van
een groep die mede dankzij de financi
ële tovenarij van grootmeester Carl
Bimie aan het begin staat van een
grote toekomst. Want dat mag men na
de stralende successen van de laatste
maanden gerust voorspellen.
„Als je eens nadenkt, dan begrijp je
gewoon niet wat er allemaal gebeurd
Is. Twee jaar lang hebben wij moeten
leven van 250 gulden schoon in de
maand. Grote solisten als Marianne
Hilarldes, Jaap Flier en tal van an
dere vooraanstaande dansers en dan
seressen hebben hiermee genoegen ge
nomen. Alleen voor Marianne werd het
onhoudbaar. Zij ging terug naar Gas
kell. Later is ook Rudi van Dantzig
teruggegaan. Maar het merendeel bleef.
Zij werkten op krakende toneeltjes in
Lutjebroek, voor de Mater Amabilis-
scholen in het patronaatszaaltje van
café „De Paus", in Middelharnis, in
Soest, ja waar eigenlijk niet. De solis
ten zelf bouwden de decors op en bra-
HH1F1ÜI~H—MIM—Ml11iHm iinuantwoord is hard en onverwacht. <.Mc
neer wil mü zeker met P,ensi hpu.
ben?" Na uitvoerig uitgel pglLcloelinR
ben dat dit allerminst onze becioeimg
is krijgen wij te horen: „I" de revue
heb ik mijn hart gelegd. In 1dlouwen
ben ik groot geworden. p
iedere voorstelling verder a
bepaalde scène. Wij fG v^rtdu-
klaar. Improviseren moet je
rend. Daarom blijf ik fik Ml U aT
krachtig. Ik houd van tod"
werk. Dat is de reden
altijd goed is gegaan en >k nooit aan
iets anders ben begonnen.
Weer is het stil.
„D heeft indertijd bil Bouwmeester
gewerkt?" gaan wü door.
„Inderdaad."
„Heeft u nooit naar het grote toneel
Kewild
Muyselaar kUkt ons onderzoekend aan.
gaat eens verzitten en zeg dan (lang-
zaam, woord voor woorai.
.,DuPheb-ik-heeUang-ge»«d- Het iS
mijn liefste wens geweest. Ik hen eigen
lijk bijzonder dramatisch ingesteld. L"
zou het misschien niet zeggen, maar
toch is het zo. Vandaar dat levenslied
je In iedere revue. Vandaar de speciale
zorg die ik besteed aan de „aankleding"
van een bepaalde figuur. Ik speel niet
zo maar een typetje «n een komisch,
kolderachtig sketchje. Nee, ik en met
mij het publiek moeten in de figuur
die ik voorstel kunnen geloven.
Dat wordt soms wel eens vergeten.
Men doet maar wat lolbroekeng en dan
gelooft men het verder wel- Kunt u be
grijpen dat ik, toen ik de verschillende
recensies in de kranten las, even heel erg
kwaad werd toen ik ergens de kop zag
staan: „Leutige show voor feestneuzen
in Carré?" (Slaat verontwaardigd met
zijn hand op de stoelleuning) „Kijk, dan
ben je toch even nergens meer. Daar
heb Je nu zo lang aan .gewerkt. Tonnen
en tonnen heeft men dit jaar weer in de
show gestoken. Maanden lang is er ge
repeteerd. Persoonlijk probeer je het ie
der jaar nog beter te doen, nog pakken-
der. En dan zie je ineens zoiets staan.
Een schandaal. Maar om op ons uit
gangspunt terug te komen: Ja, ik had
bi) het grote toneel gewild. Het is er
niet van gekomen en ik heb mij er bü
neergelegd."
„Zijn er in die 25 jaar veel voorstel
lingen niet doorgegaan omdat u of de
heer Walden niet kon optreden?
„In al die jaren zijn er in totaal drie
voorstellingen afgelast omdat een van
ons niet in staat was te spelen."
„U bent dus biina nooit ziek", conclu
deren wij.
Muyselaar antwoordt: „Meneer wil
mjj zeker graag ziek hebben?"
Aan de muur hangt een aquarel van
de dames Snip en Snap die hem inder
tijd is aangeboden. Het schilderij is
vervaardigd door ene meneer Koekoek.
(„Nee, geen familie van de beroemde
schildersfamilie Koekoek, voegt Muyse
laar er snel aan toe.)
„Vreemd", zegt Muyselaar. „Hoewel
wij al jaren de dames niet meer ten
tonele hebben gevoerd wordt de show
nog altijd aangeduid als de Snip en
Snap-revue. En nog dagelijks bereiken
ons verzoeken of wii weer eens de bei
de dames willen laten opdraven. Gek Is
dat. Zoiets blijft bij het publiek zeker
vastzitten. Ik geloof dat het juist zo
leuk is van de Sleeswqk-revue dat wü
steeds met de tijd meegaan, ondanks
PIET MUYSELAAR
mijn hart in de revue gelegd
Hebt u er een tijdje geleden niet mee
willen stoppenDe vraag slaat
in als een granaat. De heer Piet
Muyselaar (64) veert overeind:
Wie zegt dat in 's hemelsnaam?! Daar is
nooit sprake van geweest. Walden en ik
zijn vrienden. Wq werken al 35 jaar
samen. IVij hebben succes en denken
niet aan ophouden. Stilte. Het zware
rode gordijn dat de grote wat sombere
huiskamer van de slaapkamer scheidt
waait even op. „Het is natuurlijk wel
zo", vervolgt Muyselaar na een korte
pauze, „dat Walden en ik heel goed we
ten dat wii het geen tien jaar meer
zullen volhouden. En wat Sleeswjjk dan
gaat doen, weten we niet. Maar voor
lopig voelen wildons opperbest en gaan
wii rustig door."
Piet Muyselaar is' een grote, zo te
zien ook sterke man. Achter een dikke,
donkere bril gaan een paar tintelende,
grappige maar ook enigszins slimme
ogen schuil. Hi) praat langzaam en wel
overwogen. Hij lijkt niet erg spontaan.
Wi) praten over het succes van de nieu-
we show die onlangs m Carré in pre-
mière is gegaan. Muyselaar geeft in
deze show een paar kostelijke typeringen
weg Samen met Walden slaagt hi) er
weer in de zaal aan een onbedaarlijke,
weerloze lach over te leveren. Op de
manier waarop de twee dat nu al vijf
entwintig achtereenvolgende jaren
doen.
„Komt het door het succes en de
goede verdiensten dat u al die jaren
nooit naar iets anders hebt verlangd?
Is het daarom dat u nog niet van
plan bent er mee op te houden?"
vragen wij wat aarzelend nu. Het
hnm*e*7 cl,at het recept onveranderd
J andaar ook het succes."
A" vragen of hij nog wel eens aan
toekomt. „Wij hebben bü el-
aar zo n negen weken vrij. Maar daar
gaat veel tqd af voor repetities voor
5® meuwe revue. In je vakantie ga je
uan veel naar het buitenland om daar
revues te bekijken. Maar echte grote
;®vu®s zijn er bijna niet meer. Alle
maal musicals. Ik geloof dat de revue
ïoals wü die in ons land kennen In het
mii ten land niet meer vertoond wordt.
Uns bedrijf" (de heer Muyselaar ge
bruikt dat woord voortdurend) „is naar
mÜn oordeel uniek in de wereld. Toen
wq zoveel jaar geleden begonnen met
vierhonderd gulden en enkele geleende
decors, vierde de revue overal in de
wereld hoogtq. Nu niet meer. De tüd
van de revue Is voorbU. Maar WIJ
gaan door. En als wü er niet meer zq'n,
dan zullen anderen onze plaatsen Inne
men.
„Wie wellicht?" wagen wfi.
De heer Muyselaar haalt zqn schou
ders op.
•■Tja, wieherhaalt hij mat.
F.B.
ken na afloop alles weer af. Want geld
voor voldoende personeel was er niet.
Ais je erover nadenkt, dan begrqP ie
het niet. Maar het is gebeurd. En de
meeste mensen zqn er nu onder heel
wat gunstiger omstandigheden nog."
Hans van Manen zwijgt even. Hij
vraagt een sigaret. In zijn kamer aan
de Mamixstraat in Amsterdam hangt
een levensgroot portret van hem, ge
schilderd door zqn vriend Jean-Paul
Vroom. Hij vindt het zeer geslaagd. Er
staat ook een groot lang bed met een
zwart kleed erop. Als er geen fel con
trasterend rood kussen op lag. zou het
op een katafalk lijken. In de hoek van
de kamer ligt een onbeschrijflijke rom
mel. Ook zijn „diploma" ligt er tussen.
Hij kan het nu dan ook niet vinden.
„Ach, wat moet ik ermee," zegt hj).
„Ik kan het wel in mijn kamer ophan
gen maar dan voel ik mü net een sla
ger die zün verschillende vakdipkxma's
6XPOS©€Tt
Ik zegdat mü negentien jaar wel
wat laat lijkt oan met ballet te begin
nen. „Misschien wel", antwoordt Van
Manen. „Ik ben overigens van mening
dat een jongen pas op zijn vijftiende
of zestiende jaar moet beginnen. Dan
is hü tenminste fysiek en psychisch
wat rijper. Vóór die tüd hebben de
meeste jongens nauwelijks door wat ze
nu precies aan het doen zün. Voor een
meisje lqkt het mü ideaal om tussen
de tien en twaalf jaar te beginnen."
Onvermüdelük moet het gesprek
komen over zün aandachtvnagende
choreografieën. Over „Feestgericht",
„Voet bü Stuk", ,,Klaar-Af' en over
zqn nieuwste baliet „Symphony in
three movements" op muziek van
Stravinsky. „Die jazz-balletten, hè.
Voorlopig zal ik ze niet meer schrij
ven. Ik wil doorgaan op de weg die
ik in het Stravinsky-ballet ben inge
slagen. Ik'kan na verloop van tüd
niet meer achter al mün balletten
staan. Ik geloof dat je een ballet dat
naar je gevoel er niet helemaal uit
is gekomen, gewoon moet weggooien
en niet meer op het repertoire moet
zetten, ook al zün er overwegend
sterke delen in. Ik ben voor mezelf
en ook voor anderen heel kritisch.
Nu is het niet zo dat ik niet meer
achter die jazz-balletten sta. Zeker
niet. Alleen: ik geloof dat Ik terug
moet naar de klassieke vormgeving,
de nieuwe moderne passen.
Wat ik fün vind In de jazz-ballet
ten (en trouwens in alle balletten) is
het motorische stuwende, dynami
sche element. Je kunt je in die jazz-
balletten helemaal houden aan de
muziek. Alle bewegingen zün daarop
afgestemd. Het is ook heel fün dan
sen. Zolang deze balletten repertoire
houden, zal ik er zelf aan mee doen.
In nieuwe balletten zal ik niet
meer zelf dansen. Ik ga mü geheel
toeleggen op de choreografie en de
leiding van het danstheater. Alleen
voor de televisie wil ik nog wel eens
optreden. Maar heus, je kunt niet al
les tegelijk".
Hans van Manen formuleert zqn ge
dachten en meningen snel en dui-
delük. Wat hem steeds weer als uit
gangspunt dient in ieder ballet is de
tegenstelling, in melodie en ritme, in
oeweging. in karakters. ,,Ik probeer
altijd logisch te zqn. De logica in het
moderne ballet moet volgens mü es
sentieel zijn." Hü heeft er geen be
zwaar tegen als er in een ballet op een
gegeven moment geschreeuwd-, gezon
gen of gepraat wordt, als er sterk mi
misch wordt gewerkt, of als er duide-
lqk acrobatiek wordt bedreven. Hq
heeft er geen bezwaar tegen mits dit
alles maar functioneel wordt gebruikt.
„Iedere choreograaf denkt anders. Ik
vind het alleen jammer dat er hier in
ons land zo gauw een stempel op je
wordt gedrukt. Toen mqn jazz-balletten
bekendheid kregen zei iedereen tegen
mij: Robbins. Maar toen ik mqn eerste
jazz-ballet schreef was zelfs de film
„The West Side Story" In Amerika nog
niet uit en de musical hier nog niet
geweest. Wat zullen ze nu van mijn
laatste werk zeggen?"
„Overigens: ik vind Robbins geweldig.
Evenals Martha Graham. Maar ik be
wonder ze niet meer dan Balanchine of
Béjart. Wist u dat ik voor Béjart een
ballet moet schrijven dat tijdens de ope
ning van het seizoen (in september) in
Brussel zal worden uitgevoerd? Leuke
opdracht Ik moet er nog aan beginnen
En terugkomend op
het Dans-theater:
„WÜ werken met
een heertijk stel.
Maar de groep moet
nog versterking
hebben. Er moest
maar eens een bui
tenlander bijkomen.
Enfin, dat komt
wel. Het gaat nu
fijn". „Zo'n man als
Benjamin Harkar-
vy", zegt hü plotse
ling, „zo'n man is
van onschatbare
waarde voor ons.
Er wordt wel eens
vlot over zijn bal
letten door de H.H.
critici heen ge
schreven, maar ik
vind die „luchtige"
openingsballetten
heel belangrijk. Er
is in heel Europa
bijna niemand te
vinden die fatsoen
lijke openingsballet
ten schrijft. Dat is
het grote probleem
op het ogenblik in
de balletwereld.
Daarom zijn wü zo
blij met een man als
Harkarvy. Ik zelf
maak altijd slui
tingsballetten.
Straks ook weer
voor Béjart. Ik lijk
er een büzondere
feeling voor te heb
ben.
Ik vraag hem naar
de toekomst van het
moderne ballet.
„Ik geloof dat alle
stijlen van de grote
moderne choreogra
fen verenigd zullen
worden. In de bal
letten op elektroni
sche muziek zo
als Van Dantzig ge
daan heeft zie ik
geen toekomst. Maar
ach, er zqn nog zo
veel onontgonnen
gebieden in ons
vak, als ik daar aan
denk...."
