COMPLETE VELDSLAG DREIGDE
Onverkwikkelijke incidenten
voor en na Europees tuinfeest
Uitbetaling figuranten
stuit op moeilijkheden
FOLKLORE IN DE STROMENDE REGEN
Oranjesteden in een
Unie verbonden
Kleurige,
trok door
geurige slinger
Zunderts straten
Fantasierijkorigineel
en sprookjesachtig
HELP MET
Hansaplast
GRATIS
UW
RODE
KRUIS
Georges Braque overleden
Spanning voor
komst van prinses
Irene
ProfDe Quay
naar Amerika
vertrokken
Circusartiesten
ernstig gewond
Pakhuis stort in;
kinderen gewond
onder puin
Doden in verkeer
Jongen in zwem
bad verdronken
4udiëntie
Hoofdcommissaris van
verkenners voor KRO
Kath. Geestelijke
Gezondheidszorg
Drs. Kuitenbrouwer
nieuwe directeur?
Massale vissterfte in
Leeuwarder jachthaven
MAANDAG 2 SEPTEMBER 1963
PAGINA 5
Vrijkaartjes
Dreigend
Foto boven. Carel Brieis met het
bestuur in gespannen afwachtig
van de komst van prinses Irene.
Daaronder: de prinses krijgt bloe
men aangeboden.
iiiiniiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiii
Een der jraaie wagons van net
bloemencorso in Zundert.
Rond de oprichting van de Unie
van Oranjesteden" hébben zich
zaterdag heel wat feestelijkheden
afgespeeld. Uit iedere Oranjestad,
Breda, Dillenburg, Orange en
Diest was een folkloristische groep
aangetreden wélke voor de feest
gangers demonstreerde zoals hier
allerfel de groep uit Dillenburg. Ondanks
de regen bestond hiervoor
belangstelling.
Honderd jaar Internationaal Rod®'
Kruis 1 Koop een étuitje Hansa
plast tegen de normale prijs van
75 ct. De netto opbrengst is voor
het Rode Kruis. Let op de raam-
biljettenbijapotiieKer en drogist t
GEORGES BRAQUE.
(Van onze correspondent)
NIJMEGEN, 2 sept. In een bvJzon-
Keiaden sfeer is zaterdagavond in
™et Goffertstadion een einde gekomen
-an de door Carel Brieis geënsceneerde
weestweek" rond het honderdvijftigja-
,K bestaan van het koninkrijk. De laat-
T® (gala) voorstelling van zijn letterlijk
figuurlijk in het water gevallen Eu
ropese tuinfeest, in tegenwoordigheid
yan prinses Irene en minister-president
■J'- V. G. M. Marijnen, vergde het uiter
ste van de toch al geteisterde zenuwen
stichtingsbestuur, autoriteiten, poli-
wefunctionarissen en Carel Brieis zelf.
J, *Panning, die verscheidene officials
br» ^^droppeltjes op het voorhoofd
racht, ontlaadde zich zowel vóór als
de ja".°°P in enkele incidenten met
^'King van een complete veldslag,
kwam het gelukkig niet; de poli-
hT-„ii."nVl*pet de vuist, doch zonder ge-
«Mwn kerode wapenstok het dreigend
De spanning
de entree-haf vanrd^ tastbaar rond in
waar het voltallig stj®f Gottertstadion
burgemeester Hufti^^fmjr
Prinses stonden af te wachten. Op een
J[an de twee trappen, die van de hal om
boog naar de ere-tribune voeren, stond
•en groot aantal persfotografen en jour
nalisten opgesteld, nadat hun in eerste
instantie de toegang tot het stadion was
Sntzegd op last van Carel Brieis zelf.
«et stichtingsbestuur hield zich angst-
Jm buiten de woordenwisselingen tus-
danu journalisten en suppoosten, maar
var, j Z1J de .Persoonlijke tussenkomst
fj/." de commissaris van politie konden
de r - en journalisten hun plaats op
»ri„ P 'nnemen om de aankomst van
vnnses Irene te verslaan.
Terwyl de minister-president zijn
Plaats op de ere-tribune reeds had in-
2 sept. Voor het eerst
vier drukke jaren is prof. J. E. de
op 6611 werkelijk grote vakantie
6iian- zij" echtgenote vertrok
Jfl Zaterdagmiddag per KLM naar
WeiJL, ^OI"k om in het Amerikaanse
der? deel de drie van zijn negen kin-
<j- n te gaan opzoeken, die Europa
V vug hebben toegekeerd: in New
h een getrouwde zoon, in Canada
Sr» .fetr°uwde dochter en tot slot in
dnT een ongehuwde zoon, die
r in de landbouw carrière hoopt te
maken.
tl,::1* heb er nu eindelijk een praoh-
hui; Kelegenheid voor", aldus de voor
ga»!?6 premier, die in de vier jaren
hij de regering leidde geen
dfol voor vakantie overhield. Boven-
v0King de vakantie in het jaar daar-
v£ ook zijn neus voorbij.
Ep^aast zijn lidmaatschap van de
t™. Kamer heeft prof. De Quay
KetiornSVerre geen andere f"11®11® Kaa
ls"'" weet precies hoe dat gaat met
hii -fl die minister is geweest zei
u "Hij krijgt alle mogelijke om met
Vo-J'eKgen onmogelijke aanbiedingen
iwf Qe meest uiteenlopende functies,
tip r 'k wil nu eerst van deze vakan-
der,,8enieten en dan kijk in wel ver-
echtpaar De Quay zal twee
aanden weg blijven.
•cmw HAAG, 2 sept. De twee
«en ®n', die vrijdagavond tijdens
ter T""'stelling van circus Strassbur-
van *5bcheveningen van een hoogte
-n meter naar beneden zijn
1, zijn ernstig gewond.
een6RJ^\j,ar'£e Enio Dominici heeft
SP eer, V e?n zware hersenschudding
Ei],, "_Ketir?ken bovenbeen opgelopen,
bïenioe "•|ange Partner, Agnello Do-
uco, eveneens uit
'eeft onder meer
dirlg ni1UAen een zware hersenschud
e®n h«if "Uominici's" waren'ongeveer
n half jaar partners.
micë jal'ëe Parmer, Agneilo uo-
Uë w,'fr ,eens uit M°U di Bari, Ita-
onder meer een ernstige bek-
din-, aetuur en een zware hersenschud-
sept. Mrg Dr J. A. E.
hr^,Lwaard' bisschop van Haar-
au'diëm woensdaS 4 september geen
genomen en de hofauto met de prin
ses ieder ogenblik kon voorrijden be
gon Carel Brieis boven aan de trap
luide bezwaren te maken tegen de aan
wezigheid van met name de schrijven
de journalisten. Een suppoost werd op
gedragen journalisten ,,die op een
perskaart en zonder een bij mij ge
kocht toegangs bewijs waren bin
nengekomen te verwijderen". Beneden
aan de trap hief stichtingsvoorzitter
mr. R. O. H. F. Werdmueller von
Elgg bezwerend zijn handen op, hoe
wel hij ontmoedigd bevestigend moest
antwoorden op de opgewonden verkla
ring van Brieis, dat er uitdrukkelijk
geconditioneerd zou zijn, dat er geen
verslaggevers zonder toegangsbewij
zen ,,op mjjn gala-avond" zouden wor
den toegelaten.
Terwijl de persfotografen hun blltz-
lichten over dit tafereeltje lieten blik
semen begon de adjunct-directeur van
de Regerings Voorlichtingsdienst in al
lerijl vrijkaartjes uit te delen aan de
journalisten. Met enkele minuten vertra
ging arriveerde daarop prinses Irene.
In de hal werden de verschillende le
den van het stichtingsbestuur aan haar
voorgesteld. De naam van Carel Brieis
ontbrak opvallend op het protocol van
voor te stellen personen -
Hij had inmiddels zijn plaats in het
regiekamertje boven de ere-tribune in
genomen. De Nijmeegse politie, die ver
scherpte veiligheidsmaatregelen had ge
troffen, had tussen de regiekamer en de
toegangen tot de ere-tribune een houten
hekwerk laten aanbrengen. Drie agen
ten in burger en zes rechercheurs ston
den ter plaatse geposteerd om iedere on
rust bij de ere-tribune te voorkomen.
De voorstelling van het openluchtspel
verliep verder zonder moeilijkheden. De
prinses kreeg van Napoleon bloemen
aangeboden en er was aan het einde
voor de eerste maal zowaar een Oranje-
saluut, gebracht door een deputatie van
de Oranjevereniging .uit Lichtenvoorde.
De lichten gingen aan en de ere-gas-
ten, onder- wie behalve de prinses en
de minister-president zich ook nog de
Turkse ambassadeur de heer Fuat Ke-
penek en de gouverneur van Limburg,
dr. F. J. A. Houben bevonden, begaven
zich naar de uitgang, uitgeleide gedaan
door het stichtingsbestuur.
Op dat ogenblik barstte Carel Brieis
uit zijn regiehokje met de kreet: „Ik
moet er door." Politieagenten en re
chercheurs versperden hem echter de
weg. Daarop riep hij luidkeels om zijn
zoon Rutger die onmiddellijk ver
scheen, het regiehok inliep en schal
lend door de luidsprekers verklaarde:
„Hier spreekt Rutger Bnels. Mijn vader
mag er van de Nijmeegse politie met
door. U moet uw bloemenhulde (van de
figuranten- red.) dus maar weer mee
naar huis nemen." De figuranten hie
ven daarop een spreekkoor aan: „Larei
Brieis, Carel Brieis" en renden en mas
se van de grasmat het stadion binnen
de trappen naar de ere-tribune op. De
laatste auto met ere-gasten was toen
juist weggereden en het politie-cordon
opgeheven. Boven aan de trap ontmoet
ten figuranten en het publiek, dat naar
de uitgang wilde,- elkaar, hetgeen enig
gedrang veroorzaakte. Carel Brieis ver
dween tenslotte met een door de figu
ranten aangeboden bloemenmand in zijn
kantoor in het stadion.
In het kantoor zou de uitbetaling van
de figuranten plaats vinden, een kwes
tie, die klaarblijkelijk al eerder in de
avond bron van moeilijkheden was ge
weest tussen Carel Brieis en stichtings
bestuur. Het stichtingsbestuur schijnt ge
steld te hebben, dat er niet voldoende
meer in kas was om alle figuranten
en voor het volle toegezegde bedrag uit
te betalen.
Terwijl enkele leden van het bestuur
met Brieis zich in het kantoor terugtok-
ken om tot een regeling te komen,
vroeg het bestuur inmiddels om politie,-
assistentie voor het geval zich moei
lijkheden zouden voordoen. Een adju
dant van politie, die de bespreking bij
woonde, stelde inmiddels voor de onder
handelingen voort te zetten in de op de
Europese markt gevestigde politiepost.
Terwyl de penningmeester en de secre
taris van het bestuur zich in de politie
post terugtrokken, dreigden er in de
feesttent op het terrein waar de overige
bestuursleden zich teruggetrokken had
den moeilijkheden te ontstaan, doordat
er discussies ontstonden tussen bestuurs
leden en figuranten waarin zich op rel
letjes belustte nozems mengden. Men
kwam dreigend tegenover elkaar te
staan, maar daarbij bleef het.
Inmiddels verzamelden zich rond de
houten politiepost steeds meer figuran
ten en bezoekers van de markt. Carel
Brieis stond in de voorste rijen van
deze toornige menigte. Van het hoofdbu
reau werden ijlings twaalf agenten naar
het marktterrein gestuurd, die een cor
don rond de post legden. Toen de me
nigte begon op te dringen werden er
over en weer enkele klappen uitgedeeld,
maar de wapenstokken kwamen er nog
juist niet aan te pas. In de post zelf
waren de „onderhandelingen" inmiddels
op niets uitgelopen en de delegaties
van stichtingsbestuur en figuranten spra
ken af eerst maar een nachtje te gaan
slapen alvorens zich opnieuw met de fi
nanciële afwikkeling bezig te houden.
Omstreeks middernacht was de rust te
ruggekeerd.
Hoewel de eerste twee bedrijven van
het drama „voor" en „tijdens Water
loo nu afgesloten zijn, wacht on
feld nog het meest pijnlijke slotl
onder de titel „Na Waterloo". Wie en
wat moet er allemaal betaald worden?
Er waren zaterdagavond naar schat
ting 1200 toeschouwers, zodat in totaal
tussen de 4 en 5000 personen Brieis
„nationale manifestatie" hebben gezien.
Brieis zelf had op 80 a 90.000 toeschou
wers gerekend
DEN HAAG, 2 sept. In de Else-
moerstraat, een smalle zijstraat van het
Spui is gistermorgen een bouwvallig
aardappelpakhuis ingestort, waarbij de
voorgevel en het dak omlaag kwamen.
Drie kinderen, die In het straatje aan
het spelen waren, werden onder de val
lende stenen bedolven. Het waren de
driejarige Anneke Scheffer, haar zesja
rig broertje Jopie en de zevenjarige
Hansje Wilson.
De oudste twee kinderen wisten zelf
onder het puin vandaan te kruipen. De
driejarige Anneke moest door haar
vader en enige buren uit de steenhoop
worden bevrijd. Zy was er het ergst
aan toe. Met een gebroken linkerbeen,
een hersenschudding en verwondingen
aan het gezicht werd zjj in het zieken
huis Zuidwal opgenomen.
De twee jongens kwamen er af met
schaafwonden en konden na behandeling
weer naar huis. Omdat in het straatje
een paar woonwagens staan, hebben
brandweerlieden de gevaarlijk in de
richting van de woonwagens hellende
zijgevel van het pakhuis gesloopt. Bouw
en Woningtoezicht heeft gisteren nog een
onderzoek ingesteld. Vrijwel zeker zal
tot totale afbraak van het oude bouwsel
worden besloten. De Elsemoerstraat is
nu voor alle verkeer gesloten. Driejaar
geleden is het pand naast het aardappel
pakhuis ingestort.
BREDA, 2 sept. In de nacht van
zaterdag op zondag is op de rijksweg
Moerdijk-Breda onder de gemeente Prin
senbeek de 23-jarige stukadoor J. L.
van den Broek uit Prinsenbeek bij het
oversteken van de weg door een auto
gegrepen en gedood. De man was per
fiets.
Onmiddellijk na de aanrijding botste
een tweede auto, eveneens komend uit de
richting Moerdijk en bestuurd door C.
R. uit Breda met vijf inzittenden, op de
eerste auto. Van de rijf inzittenden wer
den twee personen zodanig gewond, dat
zy naar het ziekenhuis moesten worden
vervoerd.
EMMELOORD De negentienjari
ge jongeman Anne van der Wal uit Bant
in de Noord-Oostpolder, is vrijdagavond
op zjjn verjaardag bjj een verkeers
ongeluk om het leven gekomen. De
auto die hij bestuurde vloog bjj Creil
uit de bocht en belandde in de berm-
sloot, De jongen was op slag dood. De
auto werd totaal vernield.
LEEUWARDEN De zevenjarige
Sjoukje van der Wijk uit Drogeham is
zondagochtend in 't ziekenhuis in Drach
ten overleden, nadat zjj zaterdagmiddag
door een auto was overreden. Ze fietste
naast een vriendinnetje toen het ongeluk
gebeurde.
LEEUWARDEN - By een aanrij
ding op de Afsluitdyk zondagavond is
de heer J. W. Boks, van Texel, om het
leven gekomen. Hjj raakte een vracht
wagen en werd uit zjjn auto geslingerd.
Hy overleed vlak daarop.
HILVERSUM, 2 sept. Naar aan
leiding van een alarmerend telegram dat
het nat. hoofdkwartier van de katholieke
ke verkenners vandaag ontving van mgr.
Jan de Reeper uit Kenya zal de hoofd
commissaris, de heer H. Post, morgen
middag om vijf uur in het radiologboek
van de KRO de verkennersbeweging toe
spreken over de hulpverlening. Aange
zien de hulp aan de 70.000 Massai-ne-
gers in Kenya onmogeiyk alleen door de
verkennersbeweging kan worden gebo
den zal de heer Post ook een beroep
doen op allen die deze hulp in samen
werking met de Districtscommissaris
sen van de beweging kunnen verlenen.
Zuid-Vietnam De avondklok die
sinds 21 augustus in Saigon wordt ge
handhaafd, is teruggebracht van acht
tot vier uur, aldus het officiële Zuidviet-
namese persbureau (Rtr).
BREDA, 1 ««Pt- De burgemees
ters van de steden Orange, Dillenburg,
Diest en Breda hebben hier zaterdag
morgen in de Gr°te Kerk de protocol
len ondertekend, waardoor de Unie van
deze vier Oranjesteden een feit werd.
op grond
Doel van de unie is, op grona van
de historische verbondenheid door het
Oranjehuis, in de komende jaren
streven naar
ling van de bevolkingen op
komende
'samenwerking,
te
uitwisse-
(Van onze Utrechtse redacteur)
UTRECHT, 2 sept. Naar v.-ij verne
men stelt het dagelijks bestuur van net
Katholiek Nationaal Bureau \°or ae
Geesteiyke Gezond sheidszorg aan net al
gemeen bestuur voor drs. C. ti. u. ini.
Kuitenbrouwer te benoemen tot a --
teur als opvolger van dr. A. J -
tels, die staatssecretaris van Volksgezona-
heid is geworden. De heert Kuitenbrou
wer vervult sinds enkele jaren de tun
van adjunct-directeur. Het algemee:n
stuur zal in zijn vergadering van P"
tember over deze benoeming een Desu»
sing nemen.
AMERSFOORT, 2 sept. 111 het
Sportfondsenbad alhier is zaterdag
middag de achtjarige Jos Doomeba
verdronken. Een van de zwemmers
dook in het diepe bad en ontdekte daar
het toen reeds verdronken jongetje.
De jongen kon niet zwemmen.
(Van onze verslaggeefster)
ZUNDERT, 2 sejit. Sprookjesach
tig, fantasierijk, origineel, dat zpn zo
enkele adjectieven, van toepassing op
het 22ste bloemencorso, dat gisteren als
een kleurige, geurige slinger door Zun
derts straten trok. Drieëntwintig wagens,
creaties van inwoners der buurtschap
pen, gleden, voortbewogen door de on
zichtbare zwoegers onder de bloemen
pracht, langs de tribunes. Muziekkorp
sen van eigen en vreemde (Duitse en
Belgische) bodem zorgden voor wel
luidende begeleiding.
Stof voor schilderachtige taferelen le
verden oude vertelsels als Aladdin en de
Wonderlamp, Doornroosje, Tafeltje dek-
je. Op andere wagens werden idealen
als de verbroedering der volkeren, de
geiykheid der rassen tot uitdrukking ge
bracht. Vele ontwerpers speelden een
fantasierijk spel met het rijke mate
riaal en stelden de fynzinnigste compo
sities samen. Gezameniyk zorgden zy
voor een bont geschakeerd geheel, nu
eens romantisch, dan weer eens komisch
een andere keer alleen maar mooi.
't Is byna onvoorstelbaar, wat er zoal
te pas komt aan het vervaardigen van
een corsowagen. Dat realijeert men zich
pas goed, wanneer men de cpfers kent
van het bloemenaantal, dat erin is ver
werkt. Een aantal van zestigduizend
stuks, voor Doornroosjes bruidsvaart
byvoorbeeld, vormt geen uitzondering,
en aan „Tafeltje-dek-je, ezeitje-strek-je,
knuppel-uit-de-zak" kwamen er maar
liefst 90.000 te pas. Bp deze wagens was
een nieuw procédé, waarbij de bloe
men worden gelijmd, toegepast.
De jury kende de eerste prijs toe aan
„Saksisch Porselein" (467 pnt), ver
vaardigd door de buurtschap Kledn-Zun-
dert onder leiding van mej. Elly Snep
vangers. Tweede werd Congo, een bij
zonder kleurrijk tafereel, dat 449 pun
ten verwierf (buurtschap Hulsdonk). De
derde pry's was voor de buurtschap
„Helpt Elkander", dat 436 punten
kreeg voor „Vogelpracht".
Het programma werd geopend door
de eerste Groupe Folklorique „Les En
fant» d'Arausio" uit Orange, dat in Pro-
fiimiiiiiiiiniHmHiiiiiiiiixiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiinniiiiiiiiiiii
vencaalse klederdracht pittige volksdan
sen bracht. Het optreden van deze groep
hield verband met de samenkomst van
de „Oranjesteden" Breda, Diest, Dillen
burg en Orange, zaterdag te Breda ge
organiseerd.
Ruim honderdduizend mensen sloegen
het voorbiitrekken der corsowagens ga
de. Onder hen bevonden zich mr. E. H.
Toxopeus, minister van Binnenlandse
Zaken en zijn echtgenote, de burge
meesters van Zundert, Breda, Roosen
daal, 's Hertogenboscn, Orange Diest
en Dillenburg en de consul van België te
Breda, mr. G. E. F. M. v.d. Schieck.
De politie zorgde e«r met 380 man voor
dat het verkeer in goede banen liep.
Twee wagens moesten helaas uitval
len, die van Lent („Waaier") en Laer-
Akkermolen. De laatste buurtschap had
een Boeddha gemaakt, waarvan het ge
wicht er was 2000 kilo gips in ver
werkt waarsehyniyk te zwaar is ge
weest. „Doornroosjes Bruidsvaart"
(buurtschap Laarheid) had aanvanke
lijk met een defect aan de stuurinrich
ting te kampen, maar dat kon gelukkig
worden verholpen. Voor het Jachthooni-
corps „Duiker" uit Ryswyk begon de
dag niet zo plezierig; drie leden raak
ten betrokken by een auto-ongeluk,
met het gevolg dat zy licht gewond wer
den en verstek moesten laten gaan. i
gebied en éénwording in Europees ver
band. In het vreemdelingenverkeer
hebben de vier steden elkaar al ge
vonden. Diverse plannen staan al op
stapel.
Breda had moeite noch kosten ge
spaard om de verwezenlijking op pa
pier van de unie tot een grootse ge
beurtenis te maken. De koningin is
beschermvrouwe van de Unie gewor
den. De minister van Binnenlandse Za
ken mr. E. Toxopeus, de commissa
rissen van de koningin van Noord-Bra
bant en Limburg en de vicaris-gene
raal van het bisdom Breda, mgr. dr.
W. Koenraadt. en vele andere autori
teiten waren bijeengekomen voor de
plechtige ondertekening, welke werd
opgeluisterd door leden van het Bra
bants Orkest en met orgelspel. Burge
meester mr. dr. R. Geuïjans van Bre
da. burgemeester G. Beermann van
Dillenburg, burgemeester G. Hansen
v.an Diest, drs. Y. van der Werf voor
zitter van de Geschied- en oudheid
kundigekring De Oranjeboom uit Bre
da en mr. R. Rochette, conservator
van het museum te Orange belichtten
de historische achtergronden van de
unie en de mogelijkheden van het sa
mengaan van de vier steden. Uit de
dne zustersteden in het buitenland
waren ongeveer vier honderd vijftig
personen naar Breda gekomen. Deze
delegaties gaven folkloristische de
monstraties en defileerden samen met
oredase groepen door de stad. Zondag
oezochten zij het bloemencorso in Zun
dert. De Bredase bevolking toonde
nfejd overweldigende belangstelling,
omdat de Unie, hoe goed voorbereid
ook en ondanks de vele publiciteit, nog
een weinig duidelijk initiatief is.
De ganzeveren, die stadsarchiva
ris drs. F. Brekelmans te elfder ure
had kunnen bemachtigen om er de
burgemeesters het protocol van de
unie van Oranjesteden mee te laten
ondertekenen, hebben niet aan hun
doel beantwoord. Een eerste poging
mislukte waarna de overige onder
tekenaars naar de vulpen grepen.
Na de ondertekening is een telegram
naar de koningin gezonden.
(Advertentie)
PARIJS, 2 sept. (AFP-Rtr) De
franse schilder Georges Braque is za-
termiddag na een ziekte van enkele
maanden, op 81-jarige leeftyd in zyn
woning alhier overleden.
Braque werd 13 mei 1882 in Argen-
teuil, naby Parijs, geboren. Hy studeer
de o.m. aan de Parijse academie voor
beeldende kunsten en hield zön eerste
expositie in 1906, toen zes van zyn schil
deryen werden tentoongesteld in de Sa
lon der Onafhankeiyken. In die tyd on
derging hy sterk de invloed van de neo-
impressionistische school.
Kort daarna kwam hü in aanraking
Piet Picasso, met wie hij zeer bevriend
werd. Tezamen met Picasso, Leger en
Gris riep hy de kubistische school in
het leven, met het resultaat dat in 1908
z\jn werken door de „Salon d'Automne"
werden .geweigerd.
Na een tydeiyke blindheid, als gevolg
van de tydens de eerste wereldoorlog
aan het front opgelopen verwondingen,
vestigde Braque zich in het begin der
jaren twintig in Parijs.
Behalve door tal van ziin doeken, ver
wierf Braque ook grote faam met zyn
décors van beroemde balletten en zön
plafondschildering in het Louvre. Tal-
ryke binnen- en buitenlandse onder-
Scheidingen vielen hem ten deel.
Juist nu is een omvangryke collectie
door hem ontworpen juwelen ter waarde
van meer dan een miljard franks onder
weg naar de Verenigde Staten, waar
zy tentoongesteld zullen worden.
Georges Braque is een belangrijke
figuur geweest in de schilder
kunst na het impressionisme. Hü
was een van degenen die begon
nen zün met het abstraheren der zicht
bare vormen. Hy was zesentwintig jaar
in de zomer van 1908, toen hy werkte
te L'Estaque by Marseille en land
schappen schilderde, die gehouden wa
ren in „cubes", waaruit de criticus
Vauxelles de naam Cubisme heeft ge
vormd. Hetzelfde deed Picasso in die
zomer te Creil sur Oise, nadat hy di
rect na de dood van Cézanne begonnen
was met schilderyen in barbaarse vor
men en kleuren, die volkomen afweken
van zyn blauwe en rose perioden. Dat
zy, en degenen die hen spoedig omga
ven, veel tegenstand ondervonden
spreekt vanzelf, maar men kan zeggen
dat het Cubisme een zeer belangrijke
en typisch Latynse rol heeft gespeeld
in de zogenaamde abstracte kunst.
Volgens de criticus en kunstgeleerde
Elie Faure, die een groot man was in
het begin dezer eeuw te Parys, was
het een artificiële stilering van de
vorm, gebaseerd „sur le mot mal com-
pris de Cézanne".
Hy bedoelde het woord over de nel-
ging om de vormen der natuur, om
zichzelf te herleiden tot enkele geome
trische tekens, zoals cirkel, vierkant,
rechthoek, kegel, parallellopipedum
etc Er zou veel over de betekenis van
het Cubisme te zeggen zün, maar dat
voert hier te ver. In ieder geval is
Braque een figuur van betekenis ge
worden, die ook met een zeker inzicht
over zyn vak wist te spreken en in al
les van Latynse allure en maatgang
bleef. In catalogi na de tweede wereld
oorlog kwamen wel uitspraken van
Braque voor, echter zeer fragmenta
risch overgenomen, die de schouders
deden ophalen, maar een uitstekend in
terview, dat Gotthard Jedlieka hem
reeds voor de laatste wereldoorlog
heeft afgenomen, een interview dat
tussen de talloze oppervlakkige praat
jes, die tegenwoordig met kunstenaars
lehouden, e:
worden gehouden, erg opvallend
leerde een andere Braque kennen, een
gereserveerd man, die goed nadacht,
voorzichtig was met positieve uitspra
ken en er ook niet over dacht de es
sentiële verworvenheden van het ver
leden te vergeten in een tabula rasa..
Hy was er byvoorbeeld van overtuigd,
dat de kunstkritiek tot de moeilijkste
vakken behoort. Een gebied dat eigen-
ïyk by velen, die schryven, braak ligt.
Het schrijven over kunst, zo meende
hy, is slechts in die mate belangryk,
als de schrijver erin slaagt de enge
grenzen, die haar schynbaar gesteld
zijn, te overschrijden door zün talent
en schrijfvermogen.
Echt goede kunstkritiek is niet af-
hankelyk van de kunst waarop zy ic
gericht. De scheppende kunstkritiek i»
even zelfheerlük als de kunst. Dat dit
woord van Braque helaas weinig toe
pasbaar is op het meeste, dat er te
genwoordig over kunst geschreven
wordt, is een andere zaak.
Z.
LEEUWARDEN, 2 sept. Als ge
volg van het feit, dat er in Leeuwar
den nog steeds geen installatie bestaat
voor de zuivering van het ais riool ge
bruikte grachtenwater, lagen vrijdag
ochtend meer dan tienduizend rissen
snakkend naar lucht en stervend in de
Nieuwe Leeuwarder Jachthaven.
Door de noordelijke wind van enke
le dagen geleden werd het roetzwarte
•en stinkende water uit de stadsgrach
ten in de enorme jachthaven geperst.
Ieder jaar bij ongunstige wind doet
zich een dergelijke vissterfte voor in
de Leeuwarder jachthaven, maar zo
erg als deze keer heeft havenmeester
Drijver het nog nooit meegemaakt.
De heer A. Wijbenga. voorzitter van
de Hengelsportvereniging Leeuwarden,
voorziet een schadepost van duizenden
guldens voor nieuwe pootvis en een
zware slag voor de visstand in en om
de stad. Hij acht egn zuiveringsinstal
latie voor het door de toenemende in-
dustrialisatie steeds sterker vervuilend»
is, 1 grachtenwater dringend nodig.
