Drs. Van der KwastJAARME
moet actie-radius vergroten
Maar dan ook
meer ruimte
Voor expositie
Wm
BOLSBERKY-SODAschuimend!
Robert SCHUMAN wilde
geen vertoon bij uitvaart
Zaterdagmorgen begrafenis
vanuit kathedraal van Metz
Gigantisch detailhandelsmagazijn in Utrecht
Riddersporen
M
H
G
D
Allen, min één
V'
Fascistisch
complot in
Joegoslavië
Osservatore Romano over
de geboorteregeling
Bfll.fi -eiken dag een glaasje
DAGPUZZEL
m
m
m
m
m
m
m
„Geheimschrijver"
Oude kerk herrezen
Groningse Martinikerk v/ordt gerestaureerd
Minder aardappelen
n
Forellen-eethuis
1
Dr. G. van der Wal
uit bestuur
Jaarbeurs
Bij overriding
niet remmen
Raad van Rotterdamse
politiearts dr. Aarts
I9SER00KBQLS1 BOLSISSEMtHJP
9de verdachte
in staat van
beschuldiging
„Pil ethisch niet
aanvaardbaar"
Zodra functie hij KLM
definitief wordt
Ontsnapping van
oud-nazi Heyde
mislukt
Britse treinroof
Jubileum
i
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1963
PAGINA 9
&8ss
Bundeling
Investeringen
(Van
onze Utrechtse redacteur)
UTRECHT, 5 sept. „De essentie
an het beleid, dat de Jaarbeurs wil
«eren komt kort samengevat
JÜJ'OP neer: het creëren van maximale
^langstelling voor de produkten van de
eoerlandse handel en industrie in krin-
5|.n van zakelijk geïntereseerden, niet
been nationaal, maar ook internatio
naal. Daarbij moeten wij ons wel ter-
«e£e realiseren, dat de positie van Ne-
5®rland in de E.E.G. een andere is
«an die van de grote partners Duits-
5r' frankrijk en Italië,
oen vraagt ons wel eens in Utrecht
een zodanig internationaal inkoopcen-
«um te creëren, dat Nederlandse expo
santen niet meer naar buitenlandse
«eurzen behoeven te gaan. Men ziet
~ls ideaal, dat de buitenlandse kopers
«nar ons toekomen, zodat met de min-
r™ kosten en moeite het Nederlandse
Ptndukt naar het buitenland kan worden
a'gezet. Laten wij met beide benen op
?e grond blijven staan; zo liggen de
*aart©n niet."
.Dit zei de algemeen directeur van
Kon.Ned. Jaarbeurs, drs. J. H. D.
van der Kwast, in zijn rede vanmiddag
;°°r vertegenwoordigers van de binnen-
buitenlandse pers naar aanleiding
de maandag te openen Najaars-
De heer Van der Kwast wees erop,
®at onze binnenlandse markt van rela-
psf geringe omvang is, waardoor onze
«eurzen voor de buitenlandse exposant
vaak niet voldoende interessant zjjn. Hij
r?.1 niet defaitistisch te willen zijn, maar
«Heen de feiten scherp te stellen om
daarmee rekening te houden bij het be
palen van de koers. Als belangrijke fac-
|°r signaleerde hij ook. dat Nederland
in de wereld nog altijd niet een bij
zonder sterke naam heeft als industrie
land. „In deze situatie is het van le
vensbelang voor ons bedrijfsleven om
21 jn „share of the home market" te
verdedigen tegen buitenlandse expan
sie."
De jaarbeurs zal, aldus de heer Van
der Kwast, met het Nederlandse be
drijfsleven tezamen de verschillende ont
wikkelingen moeten bestuderen, waarbij
allereerst valt te denken aan het steeds
duidelijker merkbaar streven van de
organisaties van het Europese bedrijfs
leven om tot een overzichtelijker struc
tuur van het Europese beurswezen te
komen. Gezien de ligging van ons land,
dat steeds meer uitgroeit tot een van
de belangrijkste toegangsoorden van net
nieuwe Europa en gezien bok de uit
stekende verbindingswegen met het
hart van dit Europa, zön mogelijkhe
den aanwezig om de geschetste struc
turele nadelen te compenseren.
I>rs. Van der Kwast gelooft, dat
in de nabije toekomst, als onze
thans nog relatief kleine markt is
uitgegroeid tot een belangrijk onder-
oeei van een groter geheel, de actie
radius van de Nederlandse Jaar
beurs niet meer tot het eigen lands-
Sebied beperkt zal behoeven te blij
ven, maar een marktgebied zal kun-
hen omvatten met een straal van
b.v. 300 tot 400 km. of wellicht nog
iets meer. Bundeling van krachten
en reële samenwerking noemde hij
elementaire voorwaarden voor een
gezonde en doelmatige ontplooi
ing van het beurswezen in ons land.
De organisatorische voorwaal den
voor deze situatie van wederzijds
begrip en het elkaar goed verstaan
meende hij in de nieuwe structuur
van de Jaarbeurs aanwezig te zien.
Er is voortdurend overleg tussen de
Jaarbeurs en de vertegenwoordigers
van exposanten in de Raad van
Advies.
Een adequate outillage is het eerste,
waartoe men zal moeten komen om
internationaal binnen zijn actie-radius
een rol te spelen. Tekort aan ruimte
heeft de laatste ien jaren aldus
de heer Van der Kwast mede de ont
wikkeling van de Jaarbeurs bepaald
en beperkt. Dit ruimtetekort heeft zich
toegespitst op de Voorjaarsbeurzen.
Sedert enige jaren wordt reeds ge
werkt aan de realisatie van een totaal
uitbreidingsplan op het Croeselaan-
terrein, dat uiteindelijk de totale vee
markt zal moeten omvatten. Er is hier
inmiddels een expositiemogelijkheid
ontstaan, die een vergelijking met het
buitenland stellig kan doorstaan. Se
dert 1960 is de beschikbare overdekte
expositieruimte met bijna dertig pro
cent toegenomen. En voor het Vreden-
burg-terrein is nu een groot plan voor
modernisering en uitbreiding ontwor-
de expositiecapaciteit
kan worden vergroot.
pen, waardoor
tot 35.000 m2
Ook de omzet is belangrijk gestegen
in 1962, namelijk met 51 pet ten op
zichte van 1961. De gebruiksfrequentie
van de gebouwen is ondanks de veel
grotere beschikbare netto m2 met
ruim 10 pet gestegen. Maar ook de
kosten zijn gestegen. Er zijn grotere
bedragen in de gebouwen geïnves
teerd, kostbare investeringen in een
maximale capaciteit, die slechts een
beperkt aantal dagen per jaar geheei
wordt benut. Evenzo dient de jaar
beurs over een expositie-capaciteit te
beschikken, die is afgestemd op een
„piekbelasting", als de Voorjaarsbeurs en
andere manifestaties met sterke groei.
Los nog van de Voorjaarsbeurs brengt
een zekere voorkeur voor het houden
A di en entte)
(Van onze Parijse' correspondent)
PARIJS, 5 sept. De Uitvaartplech
tigheden voor de zielerust van de gis
teren overleden Franse staatsman in
tuste Robert Schuman, wel bijgenaamd
„de vader van Europa", zullen zater
dagmorgen gehouden worden in de ka
thedraal van Metz. Het stoffelijk over
schot zal daarna ter aarde worden be
steld te Scy-Chazelles, waar de overle
dene ter woon was op een bescheiden
landgoed.
Zijn uit het jaar 1950 daterend testa
ment verzoekt: geen bloemen en vooral
Keen redevoeringen, maar beveelt re
ligieuze en liefdadige instellingen aan
in de aandacht van degenen, die hem
«P de een of andere wijze zouden willen
herdenken.
Hoe dan ook: de menigte vrienden
geestverwanten en medestanders uit
Frankrijk en Europa zal zaterdag rond
2Ün baar groot zijn.
Van de vele, inmiddels reeds aan
de overledene en zijn werk gewijde
herdenkingswoorden releveert de
Franse pers op de eerste plaats deze
passage uit een schrijven van gene
raal De Gaulle: „Uit naam van het
land breng ik hulde aan de grote ge
wetensvolheid, waarmede hij het land
heeft gediend en aan de voortreffe
lijke bijdrage, die hij heeft geleverd
aan de zaak en de organisatie van
het verenigd Europa".
Men vindt echter in ettelijke door de
Farijse pers aan de overledene gewijde
artikelen uitdrukkelijk vermeld, of ten
minste wordt er heel duidelijk op ge
zinspeeld, hoe Robert Schuman in de
Periode, waarin hij het meest werkda
dig aan de realisering van zijn Europe
se denkbeelden kon werken de perio
de van 1948-1952, toen hij ononderbro
ken minister van Buitenlandse Zaken
^as in de gelederen van het door
generaal De Gaulle opgerichte en ge
leide Rassemblement du Peuple Fran
cais op venijnige tegenwerking en ver
dachtmaking stuitte. Er wordt ook aan
herinnerd hoe Robert Schuman, toen in
1958 onder de welbekende omstandig
heden generaal De Gau"'e terugkwam
®an de macht, argwanende distantie
legenover het nieuwe regiem in acht
bleef nemen. Niet alleen om redenen
yan „Europese" aard, maar ongetwij
feld zal hij er zich zorgen over hebben
gemaakt of de toekomst van de Euro-
pest ontwikkeling in goede handen was
komen te liggen.
In het koor van de posthume hulde-
betuigers treft men ook de Franse so
cialistenleider Guy Mollet aan en on
getwijfeld is Guy Mollets hulde volko
men oprecht. Maar wanneer Guy Mol
let in de overledene de „rustige moed"
en „het klare inzicht" prijst, die hem
„in de dagen na de oorlog in staat stel
den Frankrijk weer op te bouwen en
Frankrijk het prachtigste werktuig te
verschaffen voor zijn invloed buitens
lands: de constructie van Europa", dan
lijkt ook Guy Mollet een Europese ge
zindheid aan de dag te leggen, meer
beantwoordend aan die van generaal
De Gaulle dan van wijlen Robert Schu
man.
Robert Schuman was zeker een goed
Frans vaderlander, maar als Lotharin-
ger van afkomst had hij aan den lijve
te zeer de inconveniënten van Europa's
gespletenheid in nationaliteiten moe
ten ervaren om nog nationalist te kun
nen zijn. Ten tijde van De Gaulles te
rugkeer aan de macht was overigens
de rol, die Robert Schuman nog in het
Franse politieke leven speelde, zich
reeds gaan beperken tot die van een
„wijs man" en raadgever, voornamelijk
binnen de partij, waarbij hij zich in
1945 had aangesloten, de Republikeinse
Volksbeweging.
Zijn gezondheidstoestand liep ook
zeer achteruit en bü de algemene ver
kiezingen van najaar 1962 had hij er van
af moeten zien zich nog langer kandi
daat te stellen voor de Nationale Ver
gadering, waar hij meer dan 34 jaar het
departement van de Moselle had ver
tegenwoordigd.
Robert Schuman was zeker geen man
die sprak tot de verbeelding van de
grote massa; hij was wars van alle
vertoon en de bescheidenheid in per
soon, sommigen zeggen: de nederig
heid. Hij was ook geen groot en be-
geesterend redenaar en beschikte over
weinig stemniiddelen. Zijn accent ver-
r adde zijn afkomst uit het grensge
west. Zomin als zijn personage sprak
tot de verbeelding van de massa zllne'"
landgenoten de revolutionaire daad
waarmede hij het denkbeeld van
Jean Mc-nnet tot het zijne. makend
de Europese eenmaking inleidde: de
schepping van de Europese Gemeen
schap van Kolen en Staal. Maar zqn
Europese idealisme was echt, diep hu
manistisch en christelijke beide.
van bepaalde beurzen in het najaar,
waardoor de voorbereidingswerkzaam-
heden voor deze beurzen elkaar over
lappen, eveneens de noodzaak van
extra ruimte met zich mee. Tenslotte
moet men kunnen meedingen naar
Europese vakbeurzen die volgens een
bepaalde „calendrier thans nog rou
leren buiten onze landsgrenzen.
De tariefpolitiek van de Jaarbeurs
zo deelde de heer Van der Kwast
mee is op deze situatie afgestemd
en principieel gewijzigd ten opzichte
van het verleden. In plaats van een
uniforme tariefpolitiek stelt de J aar-
beurs zich voor in 1964 te beginnen
met de gedifferentieerde tariefpolitiek.
De grootste kostenveroorzaker, in casu
de Voorjaarsbeurs, moet ook het aan
concentratie-streven verbonden '•oge.r
kostenniveau dragen, wat men billUk
(Van onze Utrechtse redactie)
UTRECHT, 5 sept. „Het zal u niet
ontgaan zijn dat onze voorzitter is voor
gedragen voor een zeer eervolle taak
bij een groot bedrijf, dat ons allen na
aan hel hart ligt." Dit zei drs. J. H. D.
van der Kwast, algemeen directeur van
de Kon. Ned. Jaarbeurs, op een van
middag gehouden persconferentie. Hu
doelde daarmee op de benoeming van
dr. G. van der Wal tot plaatsvervan
gend president-directeur van de K.L.M.
„Wanneer de aandeelhouders van dat
bedrijf definitief tot zijn benoeming
overgaan", aldus de heer Van der
Kwast, „neemt hij een reusachtige
taak op zijn schouders. Reeds geruime
tijd heeft het Presidium van de Jaar
beurs er rekening mee gehouden, dat
de heer Van der Wal alsdan zijn functie
als Voorzitter van het Bestuur van de
Kon Ned. Jaarbeurs niet langer zal
blijven vervullen. Definitieve medede
lingen omtrent mutaties kunnen uiter
aard pas worden gedaan, nadat de be
trokken bestuurscolleges van de Jaar
beurs zowel van de Vereniging als
van de Maatschappij hieromtrent tot
een besluit zijn gekomen."
FRANKFORT, 5 sept. (Rtr., AFP)
De Duitse psychiater Werner Heyde,
alias Sawade, 'die spoedig terecht zal
staan op beschuldiging van medeplich
tigheid aan moord op meer dan hon
derdduizend mensen tijdens de oorlog,
heeft tevergeefs getracht met hulp van
buitenaf uit de gevangenis te ontsnap
pen, zo heeft procureur-generaal Fritz
Bauer meegedeeld. Heyde zit reeds
meer dan drie jaar in voorarrest.
Het Jaarbeursplan voor moderni
sering en uitbreiding van de Vreden-
burggebouwen voorziet in de ver
groting van de beschikbare ex positie
capaciteit door de bouw van een
zesde verdieping en het dichtbouwen
van een aantal lichthoven. Voorts
wordt grote ruimte gewonnen door
het aanbrengen van een circa zes
meter naar voren geplaatste nieuwe
frontgevel, die daarbij uiteraard een
modern aanzien zou verkrijgen.
De ventilatie in de bestaande ge
bouwen wordt verbeterd en door
middel van roltrappen zal een snel
lere verbinding tussen de afdelingen
worden geschapen.
Bij realisatie van dit plan, waar
mee belangrijke investeringen ge
moeid zijn zou de netto expositie
capaciteit op het Vredenburg met
ca. 7000 m2 kunnen worden ver
groot, terwijl de „kwaliteit" van de
andere 18.000 m2 zeer belangrijk
*wordt verhoogd.
Het bekend worden van het plan-
Hoog Catharijne heeft het Jaarbeurs-
bestuur ten aanzien van de Vreden-
burggebouwen evenwel voor nieuwe
problemen gesteld. De eventuele re
alisatie van de modernisering, zoals
hier geschetst, en de daarmee ge
paard. gaande uitbreiding van de ex
positiecapaciteit, moet mede afhan
kelijk worden gesteld van verschil
lende externe factoren.
Eén van deze factoren is vooral de
vraag of en in hoeverre in het kader
van de Empeo-plannen voor een
noodzakelijke verdere uitbreiding
van de Jaarbeurs accommodatie ruim
te beschikbaar kan komen. De in
een verdere toekomst te verwachten
behoefte aan expositie-ruimte is ge
zien de structurele ontwikkelingen
nl. niet onbelangrijk groter dan de
ruimte waarover in het kader van het
plan Hoog Catharijne kan worden
beschikt. Het Jaarbeursbestuur heeft
besloten deze aangelegenheid ter ad
visering voor te leggen aan de Raad
ban Advies.
DEN HAAG, 5 sept. Als het een
automobilist overkomt, dat h\j iemand
overrijdt, doet hij er beter aan niet op
de rem te trappen. Dat heeft gisteren
de Rotterdamse politiearts dr. H. J.
Aarts verklaard tijdens een bijeenkomst
in het perscentrum Nieuwspoort ter
inleiding op de „Zebra Aktie 63 die
over radio en tv zal worden gehouden.
De verwondingen bij een overrijding
zijn ernstiger wanneer de bestuurder
van de auto heeft geremd, dan wanneer
hij dat niet heeft gedaan. De band van
een remmende auto gaat stroef over
het lichaam van het slachtoffer heen,
zodat de huid wordt afgestroopt. Een
rollend wiel glijdt naar verhouding ge
makkelijker over een object heen De
huid blijft daardoor beter gaaf. „Maar
ik kan mij voorstellen aldus dr. Aarts,
„dat de meeste bestuurders in hun pa-
niek hier niet aan zullen denken.
Sinds een jaar of vijf Is de HEMA
met het centraal magazijn in Am
sterdam uit haar jasje gegroeid,
zodat de goederen ook nog in
vijf vemen opgeslagen moeten worden.
Na lang beraad en veel studie om
trent de meest efficiënte wijze van
distributie, werd besloten het gun
stig aan de rijksweg Amsterdam-
Utrecht gelegen industrieterrein „Da
ge Weide" in de Domstad uit te kie
zen voor de bouw van een modern
magazijn.
Het Bijenkorf-concern, waarvan de
HEMA een dochter is, had daar reeds
100.000 m2 in eigendom. Aan het In
genieurs- en Architecten bureau v.h. J.
van Hasselt en de Koning te Nij
megen werd opdracht gegeven tot het
maken van een ontwerp en ir. H. C.
Stadlander van dit bureau kwam met
een plan.
Woensdagmiddag heeft nu Utrechts
burgervader, jhr. mr. C. J. A. de Ra-
nitz de eerste paal in de grond ge
slagen van de meer dan 1700 palen,
iiiuiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiMMiHiiMitiiiniiiiiiiiiimiiiuniiii
centraal magazijn
die het betonnen met rode baksteen te
bekleden gebouw moeten dragen. Daar
was bjj de heer Leo Meijer uit Ame
rika, de oprichter in 1926 van de
HEMA.
Het horizontale gebouw krijgt aan de
voorgevel een vier meter diep laad-
perron en daarboven een zes meter
naar voren springende luifel. Dit per
ron komt met een hoogte van 1,08
meter op hetzelfde niveau als de laad-
iiimiiiiiiiiiuiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiin
et elfde internationaal genetisch
congres heeft gisteravond iets
gehoord over de toepassing van
de genetica in Nederland. Mi
nister Biesheuvel van Landbouw en
Visserij gaf een deskundige inleiding
over de geschiedenis van kwekerij en
fokkerij in ons land en over hetgeen
nu in samenwerking tussen bedrijfs
leven en Wageningse en andere insti
tuted gedaan wordt voor het verede-
ton val land- en tumbouwgewassen
en vee.
De bewindsman werd op het podium
opgevolgd door de riddersporen. Eigen
lek waren ze er al, want als versie
rd^ waren verschillende variëteiten
dan deze bloem gebruikt. Maar nu
kwam de heer R. Legro vertellen hoe-
veShoofdbrekens het laboratorium
voor tuinbouwplantenteelt in Wagenin-
gen heeft gehad om te voorzien in de
bij de telers gerezen vraag naar een
rode ridderspoor van het elammtjT>e
Na veel werk kreeg men
serie planten met rode, roze en zalm
keurige bloemen. Een ervan koos men
om zijn bijzondere kwaliteiten uit als
de plant waarop verder gebouwd zou
WVan"'de vijfde generatie van drie
duizend planten die daaruitvoort
kwam, was er een die nagenoeg vol
deed aan de gestelde eisen. Heiaas,
ook de wetenschap moet tegenslagen
incasseren: juist die plant overiee e
et een kromgegroeide pink en
het indrukwekkende resultaat
van 1.875.000 eigenhandig ge
schreven enveloppen viert Henk
Verdijk te Overloon een merkwaardig
jubileum. Het is namelijk vandaag pre
cies twaalfeneenhalf jaar geleden
dat deze gepensioneerde postambte
naar door de paters van de H. Geest
werd aangesteld als „geheimschrijver"
een functie die geschapen was voor
degene, die ieder jaar de 150.000 en
veloppen zou schrijven voor de brie
ven met verzoeken om een bijdrage
te behoeve van de orde. De heer Ver
dijk was toen 70 jaar, maar hij durfde
het gigantische karwei ieder jaar wel
aan. Een nuttige tijdpassering, zei hij,
ei. bovendien voor een goed doel. Maar
bakken van de vrachtauto's. De goe
deren worden in het eigenlijke maga
zijn opgeslagen op plateaus, die door
middel van vorkheftrucks opgeheven
en verplaatst kunnen worden. Er zul
len 36.000 van deze „pallets" in ge
bruik worden genomen.
Op de eerste étage komt een kan
toor, waarvan een belangrijk deel be
stemd is voor de grossierderij, van
waaruit de HEMA middenstandswa
renhuizen worden bevoorraad. In 21
plaatsen met minder dan 35.000 inwo
ners zijn n.l. warenhuizen met de vol
ledige HEMA-collectie, waarvan de
eigenaars niettemin geheel zelfstandig
zijn.
De tweede étage is bestemd voor de
kantine. Het gebouw krijgt een grond-
oppervlakte van ruim 25.000 m2, d.i.
groter dan van de Bemhardhal en Ju-
lianahal van de Jaarbeurs tezamen.
Met de gehele opzet is rekening gehou
den, dat de uitbreiding tot 400 m2 vlot
mogelijk is. De bouwsom bedraagt 4.1
miljoen gulden.
isteren is de monumentale Ne
derlands hervormde kerk te
Brouwershaven na een zeven
jaar durende restauratie overge
dragen aan de hervormde gemeente.
Het gebouw, dat met de watersnood
geteisterd was en negen maanden in
intussen kwam het sindsdien neer op het water stond, is grondig hersteld
een vrijwel dagelijks verblijf aan de Een groot aantal genodigden en be-
schrijftafel. Nu al 12V« jaar lang. Als langstellenden woonde de overdracht
het vlot gaat werkt deze 82-jarige wel van de restauratiecommissie aan de
eens 800 tot 1000 enveloppen per dag
af, maar dan niet zonder af en toe
eens wat vingeroefeningen te maken
om de spieren te ontspannen. De pink
van zijn rechterhand is trouwens van
al dat geschrijf toch al kromgegroeid.
Maar nog eens, hij heeft dat allemaal
graag over voor de orde van de pa-
te.s van de H. Geest bij wie vijf van
zijn acht kinderen intraden, vier als
pater, een als broeder.
kerkvoogdij door de oud-predikant, de
Amsterdamse hoogleraar prof. dr.
Spema Weiland bij.
Deze restauratie is tot stand geko
men met de gelden van het Rijk, de
provincie, het Nationaal Rampenfonds,
de watersnoodschade en een actie van
de plaatselijke gemeente. Over enkele
jaren zal een geheel nieuw orgel wor
den geplaatst in de kostbare orgelkast,
welke dateert uit 1557.
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiitiiniiiiininiiiiiimiiimmisiiüitmmmiijWiiüii
incasseren, jujsl uic «1
de strenge winter niet. Maar va»
avnonmontpren neen.
geduldig experimenteren
men nu toch driehonderd bru..------
rode en roze planten overgehouden, uw
bjj verdere kruisingsproeven Kunnen
dienen.
\J gezinnen een warme hoofdmaal
tijd, op zaterdag maar 78 P
cent. Door de week komen er
procent van de gezinnen aardappelen
d> te pas, op zaterdag maar du
"By^het onderzoek, dat 8 september
zal eindigen en dan precies ee J
zal hebben gelopen, is verder
gebleken, dat de totale aankopen
verse aardappelen ten opzie."te
1959-1960 met ongeveer tien procent
zijn gedaald. Consumptieaaidappe en
in kleinverpakking komen niet noger
dan enkele procenten van de onïzet.
Van een omzetstijging in niet m aard
appelen, groenten en fruit
seerde winkels is niet gebleken.
|e befaamde Martinitoren het
„merkteken" van de stad
wordt in oude luister hersteld.
De restauratiewerkzaamheden zijn in
volle gang en zullen heel wat jaren
en kapitalen vergen. De totale
bosten van de restauratie, die in
drie fasen zai worden uitgevoerd, zqn
ten minste op 3'/, miljoen gulden te
stellen.
Allerlei factoren hebben een rol ge
speeld bij het nemen van het be
sluit om tot algehele restauratie over
te gaan. De slechte toestand van
de verschillende dakbedekkingen en
kappen, de lekke goten, gescheurde
gewelven, uitzakkende gevels, de
steeds meer verblekende, unieke
reeks muurschilderingen in het koor,
de slechte vloeren, de nare inrich
ting van de negentiende eeuwse toe
gangen. Daarnaast de overweging
dat het hier een monument betreft
dat een grote culturele waarde ver
tegenwoordigt en dat behalve als
kerkgebouw bovendien in groter
verband stedelijk en orovinciaal al
tijd een rol heeft gespeeld en nog
speelt.
De eerste fase van de restauratie
(kap van de kerk, boven-muurwerk
en bovenste rij ramen van het koor)
is in volle gang. De kosten worden
geraamd op bijna een half miljoen
gulden. In deze kosten verleent het
rijk een bijdrage van vijftig pet, de
provincie doet tien pet. B en W.
van Groningen hebben de raad voor
gesteld twintig pet bij te dragen,
want, zo zeggen B. en W. in een
toelichting, „het gaat om de instand
houding van een monumentaal kerk
gebouw dat een meer dan plaatselijke
betekenis heeft".
Tussen de Kon. Ned. Heidemaat
schappij en de gemeente Am-
hem worden onderhandelingen
gevoerd over de vestiging van
een eethuis, waarin de forel het hoofd
bestanddeel van het menu zal uitma
ken. Daartoe heeft men het oog laten
vallen op de voormalige theesehenkerij
naast het aquarium van de Heide
maatschappij in het Park Sonsbeek.
In de nabijheid daarvan ligt de fo-
rellenkwekerij van de Heidemaat
schappij. Aanleiding tot de stichting
van dit forellen-eethuis is de goede
gang van zaken bij de exploitatie van
een soortgelijk visrestaurant, dat de
Heidemaatschappij in Gulpen (Limb)
exploiteert. De maatschappij wil daar
door de consumptie van de forel bevor
deren.
oor het eerst sinds twaalf jaar
is er op zaterdag 14 septem
ber in Apeldoorn weer een
ruiterfeest, waarbij springen,
dressuur en cross worden gecombi
neerd. Uniek is wellicht dat alle
Apeldoomse paardrijders (min één,
die tot zijn spijt verhinderd is) aan
deze gebeurtenis zullen deelnemen.
Dat zijn er welgeteld 134.
De wedstrijden worden gehou
den op de 7'/« ha grote bosweide in
Berg en Bos.
Advprientw
LONDEN, 5 sept. (UPI) De Britse
politie heeft gisteravond haar negende
verdachte in de treinroofzaak in staat
van beschuldiging gesteld. Het was de
S4-jarige Arthur Biggs.
Volgens de aanklacht is hij met „an
dere nog onbekende personen, gewa
pend met instrumenten" betrokken ge
weest bij de treinroof van Cheddington.
Biggs werd gearresteerd in Londen
en zal vandaag verschijnen .voor de po
litierechter van Linslade. Hij is de vier
de, die beschuldigd wordt van directe
deelname aan de roof. De vijf andere
gearresteerden zijn aangeklaagd we
gens het bezitten van uit de trein ge
stolen geld.
Volgens de Daily Telegraph is de po
litie er zeker van dat vijf postzakken
die maandag gevonden werden bij de
hadplaats Brighton afkomstig zijn van
de treinroof.
Een van de zakken werd uit zee op
gevist. De politie gelooft, dat bende
leden hem overboord gegooid hebben
tijdens hun vlucht met een jacht over
het kanaal.
In een gisteren in Maagdenburg ge
speelde ontmoeting hebben de voetbal-
t-ams van Oost-Duitsland en Bulgarije
met 1-1 gelijkgespeeld.
BELGRADO, 5 sept. (UPI) Het
Joegoslavische ministerie van binnen
landse zaken heeft meegedeeld „een
fascistisch complot van Joegoslavische
ballingen" te hebben ontdekt, waarvan
het doel was communistische voorman
nen te vermoorden en bruggen staatsbe
drijven en openbare gebouwen te ver
nielen.
Agenten van de Joegoslavische vei
ligheidsdienst hebben negen Joegosla
vische emigranten die sinds eind juli
weer illegaal het land binnengekomen
waren gearresteerd, aldus het ministe
rie De negen arrestanten hadden in
Oostenrijk en in Italiaanse vluchtelin
genkampen gewoond en hadden Austra
lische reisdocumenten. Twee van hen
bovendien Australische paspoorten.
De Joegoslavische politie verrichtte
de arrestaties in Rijeka, Karlovac en
Kopar. Ze maakten er ook explosieven,
pistolen, munitie en messen buit, aldus
net ministerie in Belgrado.
VATICAANSTAD, 4 sept.(KNP)
De afgelopen dagen heeft.de Osserva
tore Romano tweemaal stelling geno
men inzake de modemeS?n ter
regeling van de geboorte. Dit is ge
schied naar VjL n,i-p
catie in het blad „l'Unita der Italiaanse
communistisch; maar in verband met de
hedendaagse probleemstelling willen de
artikelen in de Osservatore kennelijk
meer zijn dan alleen een antwoord op de
communistische publicatie.
De hoofdredacteur, Raimondo Man-
zini, heeft vrijdag geschreven over de
toer der Kerk inzake het sacrament van
het huwelijk. Deze toer zegt: echte lief
de geen hartstocht; eerbied voor de ze
denwet als uitdrukking van de eerbied
voor de beminde persoon; verplichting
tot echt vertrouwen en deugdzame dis
cipline In de huwelijksbetrekkingen, ge
sterkt en gesteund vooral door het ge
loof in God.
De zedenleer der kerk stelt duidelijk,
dat het zonde is „met m'ddelen die de
mens onwaardig zijn, te verhinderen,
dat de huwelijksdaad als God het
wi] zijn natuurlijk doel bereikt". De
volgende dag is hetzelfde blad op de
zelfde plaats op het probleem terugge
komen, wederom in verband met de
publicatie in L'Unita. In een door Gia-
como Santori, hoogleraar aan de H.
Hart-universiteit te Milaan, geschreven
artikel wordt de algemene f0n van de
hoofdredacteur nader uitgewerkt. San-
tori is leider van het lt8)iaanse cen
trum voor sexuologie, dat cursussen
voor medici organiseert. Hij schrijft:
„Vóór alles dient te worden vastge
steld het feit, dat van medisch-biolo-
gisch standpunt uit er een wezenlijk ver
schil bestaat tussen de periodieke ont
houding en het gebruik van diverse
voorbehoedsmiddelen, die het neo-mal-
thusianisme zo na aan het hart liggen.
De periodieke onthouding immers ge-
Advertentie)
bruikt de kennis van een natuurwet zon
der daarbij op welke wijze dan ook de
wonderlijke processen te verstoren, die
zich in het menselijk organisme ont
wikkelen, terwijl de anti-conceptie-me
thodes slechts hun doel bereiken in zo
ver zij op een of andere manier de nor
male gang van die processen verande
ren.
Met andere woorden, de periodieke
onthouding eerbiedigt de natuur., de an
ti-conceptie gaat tegen haai wetten in.
Daarom kan de arts, die uitgaat van de
kennis der natuurlijke verschijnselen en
die poogt de verstoorde harmonie te her
stellen, niet anders dan akkoord gaan
met de moralist, die in de eerbied voor
de natuurwet de erkenning en de aan
vaarding ziet van de wi) van de Op
perste Wetgever."
Nadat Santori het standpunt van de
Kerk heeft verdedigd inzake de perio
dieke onthouding en haar veroordelin
van de anti-conceptionele middelen heel
gebillijkt, spreekt hij over de pil:
„Er moet nog Iets gezegd worden
over de hormonen-pil, waarvan thans
zoveel sprake is en waarover ook het
geciteerde artikel (L'Unita) handelt.
Er bestaat geen twijfel ever, dat deze
pil uit psychologisch oogpunt kans heeft
nog gretiger geaccepteerd te worden
in de diverse technieken, welke door
de voorstanders van de gezinsbeper
king worden voorgestaan, zoals er ook
geen twijfel over bestaat, dat van me
disch standpunt uit zij bijzonder waar
devol kan zijn, wanneer het erom gaat
zekere storingen in het vrouwelijk or
ganisme te bestrijden of tot psycholo
gisch evenwicht te brengen.
Maar het systematisch gebruik van de
pil met contraceptief doel stelt veel
belangrijker problemen dan de econo
mische, waarbij de l'Unita stiltaat. En
om maar even buiten beschouwing te
laten de verschillende gevaarlijke gevol
gen, die uit het gebruik van deze pil
zouden kunnen voortvloeien, betekent
het gebruik van deze pil niet an
ders dan dat in een gezonde vrouw
een tijdelijke sterilisatie teweeggebracht
wordt. En dit juist vornjt een duidelijke
afwijzing van de meest elementaire be
ginselen van de biologie en het kan dus,
omdat het onnatuurlijk is, niet als een
ethisch aanvaardbare methode worden
aanvaard".
(In de krant van zaterdag 31 augus
tus hebben wij reeds een kort bericht
gegeven over het artikel van Santori. -
Red.).
NIJMEGEN, 4 sept. Pater Felix
Wezenbeek O. Carm. viert zondag zijn
veertigjarig priesterschap in het Car-
melklooster alhier. Pater Wezenbeek
geniet vooral bekendheid als vice-pos-
tulator in het zaligverklaringsiproces
van pater Titus Brandsma. Hij is te
vens secretaris van het Titus Brands-
ma-fonds.
De jubilaris draagt zondag om 10 uur
de H. Mis op in de Carmelkerk aan de
Doddendaal te Nijmegen, 's Middags
van 2 tot 3.30 uur is er in het klooster
gelegenheid tot feliciteren.
KRUISWOORDRAADSEL
12 3 4
8 9 10
ca
ro
*f
lO
so
c—
30
a>
O
f-4
Donderdag 5 september
Horizontaal: 1. sportbeoefenaar; 2.
legerbeweging; 3. halm, spijskaart; 4.
meisjesnaam, werkmateriaal van de
gasfitter; 5. wrok, bezittelijk vnw.; 6.
insgelijks, eiland in Middellandse Zee;
7. preuts meisje, stad in Kroatië; 8.
thans, zee (Eng.), meisjesnaam; 9. een
spat; 10. ankerplaats, noot; 11. hande
laar.
Vertikaal; 1. nering; 2. getogen
komend; 3. koor, omroep; 4. schip,
plaats; 5. gebouwtje, ziften; 6. sp—ie,
bladerloos; 7. provincie, garnizoens
plaats; 8. zangvogel; 9. arbeid op bin
derij, bergplaats; 10. groot persoon,
eiland in delta van Eufraat en Tigris.
OPLOSSING 4 SEPTEMBER
1. rome - 2. medemblik - S. blik-
groente - 4. tegenslag - 5. slaghoedje -
6. jena.
