Nieuwe Haarlemsche Courant | 1963 | 17 september 1963 | pagina 2

Dertien nieuwe bruggen

over

Rij

n m

Duitsland

Betere verbinding gunstig
voor ontsluiting
Hondsrug en Taunus

Nieuwe verkeersmaatregelen

1

voor ru

no.

ijksweg
Hoofdrijbaan vanaf Crailo tot
Hilversumseweg afgesloten

Agenda voor Haarlem

en

Historische atlas

v

Problemen bij opname

psychiatrische patiënten

van

H

Wekelijkse beurs in het Krelagehuis

Brug bij Remagen
wordt hersteld

Stormvogels kan
gaan trainen

„Haarlem Noord"
in het bezit van
beide bekers

Subsidieregeling

godsdienstonder
wijs Bloemendaal

Veld van Schooneberg
beschikbaar

In verband met wegverbreding en tunnelbouw

Ontgroening meisjes
studenten in Leiden
Ontkenning van
bestuur

Films

Muziek

Toneel

Ui versen

Cabaret

Tentoonstellingen

Bridge-drive

Marktberichten

DINSDAG 17 SEPTEMBER 1963

PAGINA 2

Moezel^kanaal"

Veerboot Oostzone

Integrale ziekenhuizen

Opname onder dwang

O

O

(Van onze correspondent ln Bonn)
BONN, 17 sept. Drie en twintig brug
gen zullen in de komende jaren de Rijn
overspannen in het gebied van de deel
staat Rijn!and-Pals.

Nadat de acht gedurende de oorlog
verwoeste bruggen bij Maxau, Speyer,
Ludwigshafen, Frankenthal (in de .Au
tobahn Mannheim - Kaiserslautern)
Worms, Mainz, Koblenz en Neuwied
weer waren hersteld, zijn reeds het vo
rig jaar twee nieuwe bruggen bij Wei-
aenaz en bij Schierstein, beide in het
gebied van Mainz voor het verkeer
opengesteld. Nog dertien bruggen over
de Rijn zullen er in de loop der jaren
bU komen. De eerstvolgende brng, die
gereed zal komen, is de „Autobahn"-
orng bij Bendori. Deze brug ligt in het
wAutobahn"-verbindingsstuk tussen Mon-
tabaur (aan „Autobahn" Keulen-Frank-
furt) en Koblenz. De brug zal zeer veel
bydragen tot de ontsluiting van de Eiiel
en de Hondsrug, gebieden die tot dus
verre van de rechter-Rijnoever at eigen
lijk maar heel moeilijk te bereiken zijn.

Met de bouw van de Rijnbrug bij
Geisenheim vlakbij Rüdesheim gele
gen zal nog dit jaar worden be
gonnen. Ook deze brug zal een be
langrijke schakel gaan vormen, na
melijk in de verbinding tussen de
Hondsrug en de Taunus. De brug bij
Maxau die eigenlijk een noodbrug

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

minmi

la zal nog dit jaar tot een vier
baans-brug worden uitgebouwd. Het
volgende jaar zal een begin worden
gemaakt met de bouw van de Rijnbrug
bij Germersheim. In 1965 volgt dan
het begin van de bouw van een twee
de brug iets benoorden de stad Lud
wigshafen.

De huidige Rijnbrug bij Neuwied
de eerste Rijnbrug na die in Bonn
kan het steeds stijgende verkeer niet
meer verwerken. Er wordt op het ogen
blik onderzocht, of het beter is om de
brug bij Neuwied helemaal af te bre
ken en door een nieuwe vierbaans-brug
te vervangen, of dat men de huidige
brug kan laten liggen, haar zal verster
ken en dan een ietsje noordelijker een
nieuwe brug zal bouwen.

Ook in de stad Koblenz is een tweede
Rijnbrug dringend noodzakelijk.

In de naaste toekomst zal een begin
worden gemaakt met de bouw van de
,,Autobahn"-brug bij Speyer. Zij vormt
een schakel in de verbinding van Parijs
over Saarbrücken naar Mannheim,
Stuttgart en Neurenberg.

Toekomstige bruggen in Rijnland-
Pals komen bezuiden Maxau, bij Al-
trip. bij Gernsheim, bij Oppenheim en
by St. Goar. Ook de in het Amerikaan
se offensief tegen Hitler-Duitsland on
verwachts veroverde en later inge
storte brug bij Remagen-Linz zal in
de toekomst worden hersteld.

Bij de Internationale Moselgesell-
schaft en de Moezelcommlssie in Trier
worden thans reeds de voorbereidin
gen getroffen tot opneming van het
scheepvaartverkeer op de gekanaliseer
de Moezel. Over enige maanden reeds
«al het jarenlange kanaliseringspro-
jekt z(jn voltooid en kan een begin
worden gemaakt met de scheepvaart.
Rederijen en particuliere schippers
zijn al op zoek naar transport-opdrach
ten van de industriële ondernemingen
in het stroomgebied van de gekanali
seerde rivier en de mijnen in Noord
oost-Frankrijk, het Saargebied en Lu
xemburg, die van de bevaarbaarheid
van de Moezel het meeste hopen te
profiteren. Volgens de rentabiliteits-be-
rekeningen voor het Moezel-„kanaal"
zullen per jaar_ 12 miljoen ton goede
ren over de rivier moeten worden ver
voerd.

Zeven jaren zijn verstreken sinds de
ondertekening tussen West-Duitsland,
Frankrijk en Luxemburg van het ver
drag over de kanalisering van de ro
mantische Moezel. Thans is men bezig
aan de laatste werkzaamheden aan de
stuwdammen en de aan de stuwme
ren aangesloten krachtstations. Grote
etappes van de rivier zijn reeds ge
stuwd. Hij is breder beworden en ver
loopt regelmatiger. De stuwdammen
en krachtstations zijn zo laag gebouwd,
dat ze in het Moezellandschap nauwe
lijks opvallen. De vrees, dat de kana
lisering het beeld van de Moezel en
het Moezeldai geheel zou veranderen,
heeft zich niet bewaarheid. Enige mil
joenen mark zijn uitgegeven om de
technische installaties met bomen en
tuinen te camoufleren.

Ook het wegennet in het Moezeldal
heeft van de kanalisering van de ri
vier geprofiteerd. Miljoenen tonnen
baggerafval en uitgegraven grond zijn
voor verbreding van wegen gebruikt.
Er wordt nog gewerkt aan 40 km. ver
nieuwde- en verbeterde wegen in het
Moezeldal.

Tot dusverre zijn ongeveer 600 mil

joen mark uitgegeven voor de nieuwe
scheepvaartroute door de Moezel. De
eind-rekening zal rond 750 miljoen
mark komen te liggen, tweemaal zo
hoog als men zeven jaren geleden had
geraamd. Vele werkzaamheden zijn
duurder geworden dan men had ge
dacht.

Alleen de „Deutsche Bundesbahn"
is nog gereserveerd tegenover het
a.s. begin van de Moezelscheepvaart.
Zij heeft zich zeven jaren geleden tot
het uiterste tegen de kanalisering
verzet en zag in verbetering van het
transportwezen meer heil in uitbrei
ding van het spoorwegnet en elektri
ficatie. De 200 km. lange spoorweg
tussen het Roergebied en Lotharin
gen zal vermoedelijk met de opening
van de Moezelscheepvaart zijn renta
biliteit verliezen.

Met ingang van de zomerdienstrege
ling der Europese spoorwegmaatschap
pijen heeft de „Reichsbahn" van de
communistische Oostzone van Duitsland
op de zeeroute tussen Warnemünde en
Gjedser een nieuwe veerboot in dienst
gesteld. Voor de 42 km. lange route
tussen Warnemünde en de Deense ha
ven Gjedser heeft de veerboot twee uur
en tien minuten nodig. De veerdienst
zal viermaal per dag worden gevaren.
De rond 6.600 tons metende veerboot
kan achthonderd personen en dertig
volbeladen goederenwagons plus elf per-
sonenwagons vervoeren. Personenauto's
en vrachtauto's zullen worden meege
nomen voor zover er nog plaats over is
op de rails.

Met deze verbinding wil*de „Reichs
bahn" proberen de pas geopende
„Vogelvlucht'-verbinding over de
Fehmamsund concurrentie aan te
doen De communistische autoriteiten
hebben hierbij vooral politieke oog
merken. De nieuwe veerboot, die
„Warnemünde" heet, deed op zijn
eerste reis niet alleen Gjedser, maar
ook Kopenhagen en Stockholm aan.
In het kader van de reclame-campag
ne wordt de Westduitse Bondsrepu
bliek er door de communisten van be
schuldigd de oude Deense veerhaven
Gjedser bewust te hebben geruïneerd.

De vroegere Duitse „Reichsbahn"
stelde tussen 1926 en 1928 twee veer
schepen in dienst op de route Warne-
münde-Gjedser, de „Schwerin" en de
Mecklenburg". In 1935 werden jaar
lijks rond 35.000 personen en 160.000
ton vracht vervoerd. Aan het einde van
de 2e Wereldoorlog bestond de veer
dienst niet meer. De „Mecklenburg"
was in 1944 tijdens een luchtaanval in
de buurt van Gjedser zwaar bescha
digd, de „Schwerin" werd getroffen tij
dens reparaties op de „Neptun-werf"
in Rostock. De Russen verkochten na
de oorlog de „Schwerin" voor schroot.
Zij hadden voor heropening van de veer
dienst naar Denemarken geen belang
stelling. Ook Deense veerboten moch
ten niet meren in Warnemünde. Pas in
1947 stonden de Russen in bescheiden

mate hervatting van de veerdienst toe.
De Deense veerboot „Danmark" mocht
eenmaal en alleen 's nachts per
dag in Warnemünde aanleggen. Deze
regeling geldt tot op het huidige ogen
blik. In 1962 werden tussen Denemarken
en de Oostzone (die de route met de
ongelukkige „Sassnitz" bevoer) 28.000
reizigers en 145.000 ton vrachtgoed ver
voerd.

Pas na de uitbreiding van de Oost
zeehaven Rostock in 1958 wilden de Oost-
duitse communisten de veerdienst met
Denemarken om politieke redenen in
tensiveren. Maar de Denen hadden
geen belangstelling voor de Oostduitse
voorstellen. In de eerste plaats was
men al bezig aan de bouw van de
Vogelvluchtlijn" die een snellere
verbinding met het vasteland van Euro
pa bood en in de tweede plaats ver
langden de Oostduitsers, dat de Denen
voor de doorreis via Oost-Duitsland zou
den afzien van een reisvergunning der
westelijke geallieerden in West-Berljjn.
Pas nu hebben de Denen toegestaan,
dat de Oostzone een eigen veer op de
route naar Gjedser in dienst stelt, dit
vooral om de haven Gjedser voor de eco
nomische ondergang te redden.

Voor de Oostduitsers is deze verbinding
echter onrendabel. Ze hebben de Denen
derhalve al laten weten, dat de „War
nemünde" vermoedelijk meer op de rou
te Trelleborg-Sassnitz dan op het tra-
jekt Warnemünde-GJedser zal varen.

IJMUIDEN, 17 sept. Stormvogels
is uit de trainingsnood. De IJmuider
voetbalvereniging die na de fusie aan
de top met V.S.V. aan een nieuwe toe
komst wilde bouwen werd in dit voor
nemen gehinderd door het ontbreken
van een eigen veld. Weliswaar was be
kend, dat men voor de competitiewed
strijden van de eerste twee elftallen
over het Waterloo-terrein kon beschik
ken, maar dat was voor de training niet
beschikbaar.

Gelukkig genoot men voor de training
een gastvrij onderkomen bij V.S.V. op
de' velden aan de Hagelingerweg, an
ders zou men totaal onvoorbereid aan
de competitie hebben moeten beginnen.
Het V.S.V.-terrein verkeerde in die da
gen echter niet in een al te beste con
ditie zodat men wel eens verstek moest
laten gaan.

Maar nu heeft de gemeente eindelijk
het verlossende woord gesproken. Storm
vogels kan voortaan voor de training
van de selectiegroep terecht op het trai
ningsveld van Schooneberg. Zodra Tel
star daar op dinsdag- en donderdag
avond het veld heeft geruimd, kunnen
de blauwwitten aan de slag gaan. Voor
de andere elftallen is er nog geen
oefenveld, maar men heeft goede hoop
binnenkort op het Triabasveld aan de
Kennemerlaan in actie te kunnen ko
men.

BUSSUM, 16 sept. Rijkswaterstaat
heeft vanaf aanstaande woensdag een
aantal nieuwe verkeersmaatregelen in
gesteld voor de Rijksweg no. 1 in ver
band met de grote wegverbreding en de
tunnelbouw, voor het gedeelte vanaf
Crailo tot aan de Hilversumseweg, het
kruispunt Laren. Vanaf woensdag zal
het verkeer over de hoofdrijbaan worden
afgesloten. Het verkeer van en naar
Amersfoort zal via de parallelwegen
worden geleid. Hier zal éénrichtingsver
keer gelden, een maximum snelheid van
50 km en een inhaalverbod. Het kruis
punt Crailo blijft intact, evenals het
kruispunt Laren. Alle aansluitingen van
de zijwegen op de hoofdrijbaan zijn hier
mee vervallen.

Oversteken, ook na zonsondergang zal
niet mogelijk zijn en het verkeer dat wel
over moet steken zal met de wijzers van
de klok moeten meedraaien en alleen
kunnen passeren op de kruispunten Crai
lo en Laren. De wielrijders zullen vanaf
de Derkinderenlaan via een aparte over
steek worden geleid en zij zullen een
voor hen speciaal gereserveerd gedeelte
van de parallelwegen berijden. Ook voor
hen geldt een éénrichtingsverkeer. Auto
mobilisten worden verzocht het wiel-
rijdersverkeer te ontzien en buiten de
witte streeep te blijven, die daar spe
ciaal voor is getrokken. Er zal worden
toegezien op een goede verlichting van
de aanwjjzingsborden na zonsondergang.

Het werk aan de Rijksweg no. 1 en aan
de tunnelbouw vordert snel en men is
voor op het schema. Gerekend wordt
dat over 8 maanden het gehele werk
is voltooid. De tunnelbouw bestaat uit
4 „moten" voor elke tunnel. Rijkswa
terstaat is thans zover gevorderd dat de
twee moten aan het begin en einde ge
reed zijn en dat men per 1 januari
hoopt doorgestoten te zijn onder de
hoofdrijbaan. Daarna kan de afwerking
beginnen. Op het ogenblik wordt het
verkeer in Bussum vanaf de Koekoek
laan tot aan het kruispunt Crailo nog
over de hoofdrijbaan geleid. De volgende

Het bestuur van de WSL ontkent, dat
buitensporigheden als opsluiten in een
te kleine ruimte hebben plaats gevon
den. Ook het flauwvallen van meisjes
studenten is uit de lucht gegrepen, al
dus het commentaar. Het komt wel
eens voor, dat een meisje zich minder
wel gevoeld, maar dan wordt haar ogen
blikkelijk al die hulp verleend, die voor
haar van belang is.

CINEMA PALACE: Wederzijds, a.l
2, 7 en 9.15 uur.

FRANS HALS: Op het altaar der liefde
18 jaar. 7 en 9.15 uur.

Dinsdag 8 uur: Song of Texas, alle leef
tijden. Woensdag 2 uur.

LIDO (2e week): Alle vrouwen van de
wereld, volw. 2, 7 en 9.15 uur.

LUXOR: Oproer ln het Verre Oosten,
14 jaar. 2, 7 en 9.15 uur.

REMBRANDT (2e week): Kanonnen van
Navarone, 14 jaar. Dagelijks 2 en 8 uur.

ROXY, Maandag t/m do.: Meesterspion
Gimpel, 14 jaar. 2.30, 7 en 9.15 uur.

STUDIO (3e week): D'r moet maar eens
getrouwd worden, a. 1. 2.15, 7 en 9.15 uur

MINERVA, t/m donderdag 8 uur. boven
dien wo.-midd. 2 uur: West Side Story.
14 jaar.

Dinsdag 17 september.

Grote of St. Bavo Kerk. 8 uur: Orgel
concert door Plet Kee.

Woensdag 18 september.

Concertgebouw. 8 uur: Concert door het
Leger des Heils.

Stadsschouwburg. 8 uur: R.K. Haarlems
gemengd jeugdkoor met „De sneeuw
koningin".

Dinsdag 17 september.
Stadsschouwburg. 8 uur: Haarlems Toneel
Ensemble met „De bungalow".

Dinsdag 17 september.

Aula Schoolcomplex, Zijlvest 25 a. 7.30 uur:

Opening 17e cursusjaar Academie voor
voortgezet Economisch onderwijs, prof. dr.
P. H. Winkelman over „Historische en actu
ele vraagstukken van internationale samen
werking".

Woensdag 18 september.

Stadhuis. 2 uur: Gemeenteraadsvergadering
(begroting).

Waagtaveerne. Damstraat: Iedere avond
8—1 uur internationaal programma door
Cobi Schreijer en Ronnie Potsdammer.

Frans Halsmuseum: Werken uit de Haar
lemse School van de 16e t/m 19e eeuw
re co"ectie werken van Frans Hals

tni™ iivïï?1 10—5 uur' '«avonds van
8.30 tot 10.30 uur Zondag van 15 uur

Teylert Museum: Schilderijen 19e en 20e
eeuw Tekeningen Nederlandse, Italiaanse
en Franse school, 16e t/m 19e eeuw. Fos
sielen, natuurkundige Instrumenten. Ge
opend op werkdagen, behalve maandag van
11—3 uur. Eerste zondag van de maand
van 1—3 uur.

Bisschoppelijk Museum, Jansstraat 76
Oude religieuze kunst, schilderijen, middel
eeuwse beeldhouwwerken Van 10—1230
en van 1305 uur, (behalve maandag)
Zon- en feestdagen van 2—5 uur

„ln 't Goede Uur", Korte Houtstraat 1
Geopend van 106 uur. 's avonds van 8—10
uur.

Huize Bloemenheuvel: Schilderijen-ten
toonstelling van mevrouw Julia Giesberts
(Tot en met 22 september)

Museum Het Huis van Looy, KI Houtweg
103: Cultuur-historische diarama's

Vishal: Tentoonstelling collectie moderne
kunst uit eigen bezit Geopend dag 105
uur Zondag 1—5 uur

De Hoofdwacht, Grote Markt: Esperanto-
tentoonstelling. Geopend van 101. 25 en
7—9 uur. (Tot en met 22 september).

fase Is echter dat ook hier de parallel
wegen zullen worden ingeschakeld met
éénrichtingsverkeer en ook de hoofdrij
baan wordt afgesloten. Er wordt ge
hoopt dat men over 8 maanden onmid
dellijk kan beginnen met het volgende
gedeelte van Rvjksweg no. 1, tot aan
Hoevelaken. De grondaankopen zijn
voor dat gedeelte al aan de gang en men
verwacht dat nog dit jaar de aanbeste
ding zal kunnen plaatsvinden.

HAARLEM, 17 sept. i— Der traditiege
trouw opende het district Kenne-
merland van de Ned. Bridge Bond het
bridgeseizoen 1963-1964 met de drive
om de ,,In memoriam Jan Visser"-be-
ker en de „Jan Soomers"-beker. He
laas moest dit keer het hoofdbestuur
verstek laten gaan. Wel behoorden tol
de deelnemers mevr. Visser en haar
dochter. In totaal hadden 13 verenigin
gen voor deze drive ingeschreven. Er
werd gespeeld in 5 lijnen door 84 kop
pels.

„Haarlem-Noord" toonde zich de
sterkste en behaalde een score van
176.98 pnt. Het kon daardoor de „In
memoriam Jan Visser"-beker van „De
Kennemers" overnemen.

De dames Buiskool-Steenwinkel van
„Haarlem-noord", spelende in de laag
ste lijn, bereikten met een score van
71.43 pnt. het beste resultaat van de
avond, waardoor de „Jan Soomers"-be
ker in haar bezit kwam. Voorzitter
Steenwinkel van „Haarlem-Noord" had
dus wel een bijzonder gelukkige dag,
mede doordat zijn echtgenote zoveel tot
het succes van zijn vereniging had bij
gedragen.

„Spel en Vriendschap" eindigde als
laatste voor deze vereniging toch we)
een erg teleurstellend resultaat. De to
taal uitslag luidt: 1. „Haarlem-Noord"
176.98, 2. Brigde Oefenclub 175.67, 3.
Br. Cl. „De Kennemers" 164.75, 4. Br.
Cl. „1940" 160.51, 5. Br. Cl. „Boekenroo-
de" 156.20, 6. R.K. Br. Cl. „Haarlem"
Br. Clr. „Damiate" 146.66. 9. Zand-
voortse Br. Cl. 146.17, 10. Br. Cl. „Bloe-
mendaal" 144.58, 11. Haarl. Bridge Club
144.09, 12. Districtsbestuur 141.74, 12.
Spel en Vriendschap 125.98.

Persoonlijke wedstrijd om de „Jan
Soomers"-beker: 1. dames Buiskool-
Steenwinkel E-Hjn 71.43 pnt, 2. hrn.
Everse-Zwiers B-lijn 63.43, 3. Dames
Daniels-Flipsen D-Hjn 60.83 pnt., 4. hm
Fabel-Lighthart A-lijn 59.26 pnt., 5. hr.
en mw. Kroon C-lijn 53.57 pnt.

FOTOKRING Op dinsdag 24 sep
tember start de Kennemer Foto-Kring
haar nieuwe seizoen. In het gebouw van
de Remonstrantse Kerk aan de Wilhel-
minastraat wordt iedere veertien dagen
een avond gehouden, waarop onderlinge
foto- en diawedstrijden afgewisseld wor
den met lezingen en instructieavonden
over allerlei aspecten van de fotografie.
Geïnteresseerden kunnen zich voor in
lichtingen wenden tot de secretaris, de
heer G. Buitenhof, Vosmaerstraat 46,
Haarlem.

e fa. Elsevier beschikt over een
vrijwel onuitputtelijk arsenaal
van platen en kaarten. Daarvan
heeft zij gebruik gemaakt^ om
voor het „grote publiek" een histori
sche atlas op de markt te brengen, die
moet dienen als algemene leidraad
voor de bestudering van de wereldge
schiedenis.

Vooraf gaat een o.l. wat povere in
leiding van 32 bladzijden, welke in te
legramstijl een overzicht bedoelt te ge
ven van de gehele historie, zowel
staatkundig als cultureel en godsdien
stig. Deze 32 bladzijden bevatten te
vens 124 foto's. Daarnaast zijn dan 64
blz. met niet minder dan 225 foto's
gewijd aan een nadere illustratie van
het wereldgebeuren. Ook hier is de
tekst bijzonder eenvoudig gehouden.
Alle platen kan men terugvinden in de
verschillende, reeds door Elsevier uit
gegeven, bekende atlassen.

Vervolgens treft men aan een
„echte atlas" in vier-kleuren-druk,
welke atlas historische kaarten be
vat. Zij zijn alle, op een enkele uit
zondering na, genomen uit de „Histo
rische Winkler Prins". Het enige ver
schil met deze encyclopedie is gele
gen in het feit, dat daar de kaarten
in één kleur zijn gedrukt. Hier zijn
echter soms nog enige vereenvoudi
gingen aangebracht. Wat de kaarten
naar mijn smaak niet mooi maakt
is de omstandigheid dat men voor
de grenzen niet stippellijnen ge
bruikt, maar alleen doorgetrokken
lijnen; het komt de duidelijkheid niet
altijd ten goede. Een voordeel is het
veelvuldig voorkomen van in lichte
tint uitgevoerde geografische onder
gronden.

Het feit dat men zonder meer de
kaarten van de Historische Winkler
Prins heeft overgenomen, heeft tot
merkwaardige consequenties geleid!
Wat daar niet te vinden is, kan men
ook hier niet aantreffen. Afrika (nr 58
Hist. W.P., I, nr. 4) loopt maar tot
1920..., ofschoon het Supplement-1960
van de Winkler Prins Encyclopedie op
blz. 96 de ontwikkeling geeft tot 1960.
Kaart 62 over de Franse Gemeenschap
loopt evenwel ln de hier besproken at
las niet tot in 1963 of zelfs 1962; en
ook krt. 64 geeft de politieke gebeur
tenissen in Afrika slechts tot 1960 (het
is een wereldkaart)zodat men hier
Algerië nog ziet als lid van de NAVO,
wat het Sinds het verwerven van de
zelfstandigheid niet meer is. Neder-
lands-Indië (nr 8) geeft niet méér dan
de Hist. W.P. II, nr 42 en 43, die hier
dan nog wat vereenvoudigd zijn. De
verovering en bevrijding worden in
beeld gebracht als onderdeel van de
Tweede Wereldoorlog (nr 53). Onze ac
ties in 1947 en 1948 alsmede het ont
staan van Indonesië zijn vergeten, of
schoon het toch allemaal reeds ge-

et is niet meer vanzelfsprekend tische methode en in hun totaliteit

dat mensen met ernstige gees
tesstoornissen in een psychiatri
sche inrichting worden opgeno
men. Dat die in het verleden geldende
vanzelfsprekendheid is verdwenen,
hangt samen met verschillende om
standigheden. Als eerste daarvan is
te noemen het gerijpte inzicht, dat de
mens met grove gedragsafw'jkingen
veelal ziek is en behandeling behoeft,
terwijl men vroeger volstond met een
dergelijk mens te asyleren in een ge
sticht Voorts is duidelijk geworden dat
een aantal psychopathologische symp
toom-complexen direct samenhangen
met ziekelijke veranderingen van het
organisme, en tevens dat vele geestes
zieken in een betere conditie kunnen
worden gebracht met medicamenten en
fysische middelen; een en ander bracht
met zich mee dat psychisch gestoor
den aliengs meer op neuropsychiatri-
sche afdelingen van algemene zieken
huizen werden opgenomen. Dit laatste
werd nog in de hand gewerkt door de
omstandigheid, dat de beschikbare
ruimte in psychiatrische inrichtingen
die sinds 1940 niet noemenswaard
is uitgebreid, terwijl de bevolking van
Nederland inmiddels met ongeveer 40
procent is toegenomen ontoereikend
is geworden.

praktijk
tbarende
eens te-

Oudere artsen, die in hun
tobben met een aantal onrust
geesteszieken, verlangen wel
rug naar de tijd waarin ze deze pa
tiënten zonder veel moeilijkheden in
een psychiatrische inrichting konden
onderbrengen.

Ze vergeten dan, dat de huidige situ
atie. ondanks de opnamemoeilijkheden,
gunstig is vergeleken bij die in de ja
ren 1930-1940. Want: de mogelijkheden
om geesteszieken te genezen of al
thans in een beter psychisch even
wicht te brengen en te resocialiseren
zijn enorm gegroeid, en deze mogelijk
heden kunnen zowel in de algemene
ziekenhuizen als in de psychiatrische
ziekenhuizen c.q. inrichtingen worden
geëffectueerd, nog afgezien van de
vooral na de Tweede Wereldoorlog tot
hun recht komende sociaal psychiatri
sche voorzieningen o.a. ten behoeve
van ontslagen patiënten. In de algeme
ne ziekenhuizen zijn allengs afdelingen
ontstaan waarin een passende opvang
ook van ernstig gestoorde psychiatri
sche patiënten kan worden gereali
seerd, terwijl in die ziekenhuizen naast
de zenuwarts, alle specialisten bij de
hand zijn voor verdergaande onderzoe
kingen en behandelingen op specifiek
lichamelijk gebied.

Geesteszieken, die lange tijd nodig
hebben om tot herstel te geraken, zijn
nochtans aangewezen op een verblijf
in psychiatrische ziekenhuizen, maar
ook daar laten de klinische accommoda
tie en de allround specialistische ver
zorging doorgaans weinig te wensen
over, en vooral in die ziekenhuizen be
staan gedifferentieerde activerende en
resocialiserende behandelingsmogelijk
heden.

Hoewel de exclusief-psychiatrische
ziekenhuizen in Nederland in de
loop der laatste decennia een snelle
ontwikkeling hebben doorgemaakt en
ettelijke daarvan zowei in klinisch
als in situatief therapeutisch opzicht
exemplarisch zijn, hebben zij voor
de alhier op te nemen patiënten en
hun familieleden toch enkele bezwa
ren. De belangrijkste daarvan zijn
het odium dat deze inrichtingen nog
steeds aankleeft (het vroegere „gek
kenhuis") en de moeilijke bereik
baarheid door de vaak excentrische
ligging.

Om aan deze bezwaren tegemoet te
komen en om nog andere redenen
wordt wel eens getheoretiseerd over de
mogelijke oprichting van enkele grote
zogenoemde integrale ziekenhuizen te
komen Dit zijn dan ziekenhuizen waar
zowel overwegend lichamelijk zieken
als overwegend psychisch zieken wor
den benaderd volgens de psychosoma-

worden behandeld. Hoe juist deze be
naderingswijze ook is gedacht, voor de
lijders aan lichamelijke aandoeningen,
die door orgaanspecialisten doeltref
fend gecureerd kunnen worden, is deze
multi-dimensionale aanpak vooralsnog
niet haalbaar, nog afgezien van het
feit dai het merendeel dezer patiënten
zulks niet wenst. Patiënten met een
psychiatrische symptomatologie zou
den in een dergelijk ziekenhuis zeer
wel aan hun trekken komen mits het
integrale ziekenhuis over voldoende
therapieruimten beschikt. Zij die in ge
dachten een integraal ziekenhuis ont
werpen, leggen echter het accent op
de diagnostiek en de individuele the
rapie, distanciëren zich op voor
hand va.i patiënten met ernstige, moei
lijk beïnvloedbare gedragsafwijkingen,
en stellen zich voor de lijders aan
chronische psychosen na enkele maan
den te verwijzen naar exclusief-psychia
trische ziekenhuizen.

Persoonlijk vraag ik mij af of deze
stellingname dan niet onrecht doet
aan het huidige ontwikkelingspeil van
de psychiatrische ziekenhuizen, waar
toch in klinisch en psychodiagnos-
tisch opzicht weinig minder gebeurt
dan in het ideaal gestelde integrale
ziekenhuis, terwill op therapeutisch
gebied in eerst genoemde instituten
vee] meer mogelijkheden gegeven
zijn; anders gezegd: is de integrale
opzet in het moderne, goed functio
nerende exclusief-psychiatrische zie
kenhuis ai niet voor een zeer groot
deel verwezenlijkt? Worden in het
'deële ontwerp de nadelen verbonden
aan de psychiatrische ziekenhuizen
niet overschat en de milieutherapie
('situatieve therapie') in haar reik-
wüdte onderschat? En wat te doen
met de vele psychisch gestoorden,
die weinig of geen ziekte-inzicht heb
ben, en niet dan onder dwang kun
nen worden opgenomen?

Niettemin moge de idee van een in
tegrale geneeskunde vaardig worden
over allen die geneeskunde bedrijven.
Het is te wensen, dat met name in de
grote algemene ziekenhuizen meer aan
dacht wordt besteed aan de psychoso
ciale determinanten van de „zuiver or
ganisch" imponerende klachtenbeelden,
en dat behalve de psychisch zieken
speciaal ook de chronisch lichame
lijke zieken in een actief therapeutische
setting tot een optimale aanpassing wor
den gebracht.

Zo Juist werd even de categorie pa
tiënten genoemd, die de overtuiging
hebben niet ziek te zijn, eerder twijfe
len aan de normaliteit van anderen
dan van zichzelf en op grond hiervan
aan generlei (klinische) behandeling
hun medewerking geven. Deze vaak pa
ranoid ingestelde en in wanen verstrik
te mensen kunnen meestal alleen met
rechterlijke dwang worden opgenomen
in een psychiatrisch ziekenhuis. Hier
toe is noodzakelijk, dat een arts een
geneeskundige verklaring opstelt, waar
uit blijkt dat een dergelijke opname
voor het heil van de patiënt en-of zün
omgeving noodzakelijk is, en dat een
der naaste familieleden met deze ver
klaring naar de kantonrechter gaat ten
einde van deze een machtiging tot op
name van de betrokkene te ontvan
gen. Deze rechterlijke machtiging wordt
afgegeven op een bepaalde psychiatri
sche inrichting. Het is van belang te
weten, dat de directeur van die in
richting tevoren een plaats moet heb
ben toegezegd, anders kan de patiënt
niet worden overgebracht. Aan hen die
de zieke begeleiden kan niet nadrukke
lijk genoeg worden geadviseerd de pa
tiënt eerlijk te zeggen waar hii heen
gaat. Hem met goed bedoelde voorwend
sels om de tuin leiden, kan weliswaar
het transport vergemakkelijken, maar
stijft de patiënt in zijn reeds bestaan

de ziekelijke achterdocht en compliceert
zijn behandeling.

De noodzaak een in de war geraak
te patiënt tegen zijn wil op te nemen
kan zich zó acuut voordoen, dat de be
schreven procedure niet kan worden ver
werkelijkt. De burgemeester of diens
plaatsvervanger kan zo'n patiënt dan
in bewaring stellen, bii voorbeeld in
een ziekenhuis.

Onlangs, half mei 1963, werd een wij
ziging van de uit 1884 daterende krank
zinnigenwet voorgesteld met betrekking
tot de in bewaringstelling. De voorstel
len zijn er op gericht enerzijds de me-
disch-psychiatrische zorg voor de pa
tiënt te waarborgen (door hem zo
spoedig mogelijk in een psychiatrische
inrichting te brengen), anderzijds mo
gelijk misbruik van deze maatregel tot
vrijheidsberoving te voorkomen (door,
nodig is, een rechtelijke machtiging
obligaat te stellen). Verder is ln het wet-
wijzigingsontwerp een aantal bepalin
gen opgenomen uit hoofde waarvan be
paalde familieleden de gelegenheid krii-
gen hun mening in die procedure ken-
indien na 3 weken nog geen verpleging
baar te maken.

Indien dit ontwerp wordt aangeno
men, zal de druk op de psychiatrische
ziekenhuizen nog groter worden. Hope
lijk zal door een samengaan van ver
schillende omstandigheden: intensievere
en voortvarender behandeling van psy
chiatrische patiënten klinisch én poli
klinisch; efficiënte samenwerking tus
sen algemene ziekenhuizen, psychiatri
sche ziekenhuizen en sociaal psychia
trische diensten: uitbreiding yan het
therapeutisch potentieel; verderstrek
kende mental minding van de bevol
king en meer omvattende psychohygie-
nische voorzieningen, deze druk ook
weer afnemen.

J. J C. MARLET, zenuwarts

schiedenis Is! De kaart van
tussen 1917 en 1945 geeft alleen dei«
ten vaa de Eerste en Tweede Werem

oorlog in Europees Ruslana, doch

poogt zelfs niet een beeld te

de Revolutie en de eerste moeW'
jaren van de burgeroorlog, voor
den als China en Japan vind iksie
één kaart, die handelt over Azie i
19e eeuw. Economische kaarten
breken vrijwel: ik zie voor de a s
mene geschiedenis slechts de rma
eeuwse handelswegen (nr. 24). l»
nen dus. die de Hist. W.P. bezitten,
hebben in feite de nu uitgegeven ati

Bovendien is niet duidelijk wat
medewerking te betekenen beert v
prof. Luyckx, die bekend is door zu

uitgave van de „Cultuurhistorische
las van België". Het middeleeuws s
deelte van de atlas bevat maar e
kaart, de Nederlanden rond 1309'
verder treffen wij over Belgie, onz
Beneluxpartner, als zodanig WW*
niets aan, hetgeen een ernstige orm
sie is te achten. Economische kaanv
voor Nederland (en België) ontbreken.

Ten slotte is er nog een historiogra-
fiek, die met vele kleuren op zgn. tu"
balken het geheel der gebeurtenisse

aanschouwelijk poogt te maken. -
gebruiker moet hieruit zien welke iaj"
ten er op één en hetzelfde momen
plaats grepen, hoe beschavingen in e''
kaar overgingen, enz. Er bestaan meer
uitgaven van deze soort, die door »un
noodzakelijke ingewikkeldheid bij mUn
weten mislukkingen zijn geworden.

Wie geen hoge eisen aan een histo
rische atlas stelt, kan hier op een zeef
eenvoudige wijze de grootste hoofdli!'
nen uitgebeeld vinden, maar meer d011
ook niet. Wie echter enigszins kritisch
en nauwkeurig zoekt en met name da
jongste geschiedenis in kaart wil z5eh.
zal zich teleurgesteld voelen.

Dr. B. A. Vermasereh

N.a.v.: Elseviers Historische Atlafc
Door Drs. S. De Vries. Met medewer
king van prof. dr. Th. Luyckx. Am*
sterdam-Brussel, Elsevier, 1963.
Fl. 19,50.

BLOEMENDAAL, 17 sept. In 1958
besloot de gemeenteraad van Bloemen
daal een verordening vast te stellen,
welke de vergoeding regelde voor het
geven van godsdienstonderwijs op da
openbare lagere scholen in de gemeen
te. B en W vestigden er toen de aan
dacht op, dat het niet bevredigend was,
dat de regeling alleen van kracht zou
worden bij het openbaar lager onder
wijs. Daardoor kwam, volgens B en
W, het algemeen aanvaarde beg*nse'
van financiële gelijkstelling tussen °Pen'
baar en bijzonder onderwijs in het
drang. Op wettelijke gronden eclher

was het niet mogelijk de verordening
eveneens te laten gelden voor de bij
zondere scholen.

Thans blijken de wettelijke bepalin-
gen geen beletsel meer te vormen voor
subsidiëring van het godsdienstonder
richt op de bijzondere scholen. Daarom
stellen B en W voor de desbetreffende
verordening te wijzigen en op enkele
punten aan te passen. In de bestaande
verordening was als grondslag voor sub
sidiëring het werkelijk gegeven aantal
godsdienstlessen genomen. Dit bleek in
de praktijk een niet gemakkelijk te
hanteren basis. B en W menen dan
ook dat het wenselijk is de subsidies
in de toekomst te verlenen naar gelang
het aantal wekelijkse lesuren per jaar.
B. en W. vragen de raad te wijzi
ging van de verordening te besluiten.
De financiële gevolgen niervan zullen
in begroting voor 1964 worden verwerkt.

MARKTBERICHT PURMEREND, 17 Sept.
Aangevoerd 11.000 kippeneieren 14.50-
15.50, 500 eendeneieren 10,- per 100 st. 4000
Jonge hennen 9-12 gld. per stuk.

Veemarkt. Aangevoerd 761 stuks. Prij
zen: 345 vette koeien 2,80-3,20 per kg, matig:
270 Gelde koeien 650-900 per st., kalm; 50
melkkoeien 675-1025 p. St., matig; 75 pin
ken 465-665 p. st„ vlug; 21 stieren 2,80-3,00
p. kg, vlug; 23 graskalveren 280-375 p. st.,
matig; 95 vette kalveren 2,60-3,25 p. kg;
138 nuchtere kalveren (slacht) 130-200 p. st.;
idem per kg 1,80-2,15 per kg; idem (fok)
120-230 per st., vlug; 171 vette varkens
(slacht) 2,00-2,16, idem (zouterij) 1,90-2,00;
vette zeugen 1,80-1,90 per kg, stug; 756 big
gen 45-75. schrammen 70-110 per St., matig:
26 fokzeugen 350-450 p. st„ stug; 1891 scha
pen (vette) 85-110, idem (weide) 120-160,
weide lammeren 70-95, vette lammeren
100-135 p. st„ stil en duur: 60 bokken en
geiten 10-50 p. st., goed; 11 paarden 500-
1200, 7 veulens 350-550 p. St., vlug. Totaal
aantal dieren 3939 2800 Oude kippen en
hanen (wit-rood) 1,00-1,20: 350 idem (blauw)
1,20-1,30; 3200 jonge hanen (wit-rood) 1,45-
1,65 per kg; 250 eenden (jonge) 1,75-2,25,
idem (oude) 0,60; 400 konijnen 2,25-7,00 per
stuk; idem per kg 1,70-1,80.

De dahliaweelde op de wekelijkse
keuring In Haarlem was gisteren over
weldigend. De kwekers exposeerden de
bloemen in een kwaliteit zoals men dit
jaar nog niet heeft getoond. Dank zij
het uitzonderlijk fraaie weer der laat
ste dagen Is de kwaliteit van de dah
lia's prima. Het is gisteren een glorie
dag geworden voor de ra. Van Veelen
uit Sassenheim. In de pr^svraag voor
de best houdbare dahlia van 1963 be
haalde deze Sassenheimse firma nl.
twee eerste plaatsen die even zo veel
bekers opleverden. Deze onderscheidin
gen krijgen nog meer reliëf ais men
weet dat niet minder dan 38 variëteiten
het getuigschrift voor houdbaarheid
kregen. Zo veel kwamen, voor zo ver
wij ons herinneren, nog nimmer in aan
merking.

In deze zware concurrentie bleek dus
van de pomponnen Ballon Rouge van
de fa. Van Veelen de meeste punten
verkregen te hebben en van de groot-
bloemige was het de fraaie rose semi-
cactus Stranger van dezelfde firma die
de beker behaalde. Bij de middelgrote
won de rode Memo van de fa Maarse
uit Aalsmeer de beker. De bloemen
waren donderdagmiddag naar het Kre-
lagehuis aan de Leidsevaart gebracht
en in het water gezet. Niemand mocht
hierna de ruimte waarin de bloemen
stonden, nog betreden. De jury was
gistermiddag om kwart voor een pas
klaar met keuren en diverse aanwins
ten stonden er nog x zo fris als het
spreekwoordelijke hoen bij. Als men
dus de donderdagmiddag en maandag
morgen als één dag beschouwt, dan
stonden de bloemen dus vier dagen in
de vazen. En als een dahlia er dan
nog fris uitziet, dan verdient hij inder
daad een certificaat voor houdbaarheid
Heel wat variëteiten laten het na twee
of drie dagen afweten

Naast dahlia's zagen we ook nog heel
wat bijgoed. Onder meer een fraaie
collectie Montbretia's van de fa. J. van

Tieuwkoop uit Sassenheim. Een greep:
de prachtige gele Lady Wilson, de
lichtgele Citronella, de statige Cornet,
oranje met roodbruine ring rondom het
centrum, Sir Matth. Wilson diep oran
je en de heldergele Rheingold. Leo Ber-
bee uit Lisse liet voor de zoveelste
keer zien dat hij 'n wonderlijk goede kwa
liteit van de voorname Eucharis Ama-
zonica kan kweken. Van de fa. Twaalf
hoven uit Uitgeest zagen we Tritteleia
Koningin Fabiola, terwijl de fa. Van
Til-Hartman uit Hillegom de bijgoed-
rij sioot met een groep lelies. We no
teerden hier o.m. de witte trompetten
formosanum Erabu en Croft en bijzon
der mooie kwaliteit van lilium specio-
sum rubrum Uch'da Kanika.

Om het nog even over de dahlia's te
hebben: mooi materiaal zagen we van
de fa. Kops uit Hillegom, die o.a. de
mooie gele semicactus Kops Yellow,
de witte semi cactus mo. 70 en de
Oranje decorative no. 67 naar voren
bracht. Verder fraaie groepen van de
fa. Bruidegom uit Baam, Maarse uit
Aalsmeer, Van Oosten uit Den Haag en
Lammers uit Vijfhuizen, terwijl ook
Hippeastra uit Hillegom een mooie
collectie naar voren bracht met semi
cactus Bruno Walter (die ook zeer
houdbaar bleek op het water) de gele
semicactus Golden Sonate en de rose
semicactus Ex libris als uitblinkers.
Van de fa. Van Saase uit De Zilk
was er een groot sortiment pompondah
lia's waarin we vele bekende en ge
renommeerde aanwinsten zagen. We
noemen de rode Kochelsee. de zeer
bejaarde oranje met geel getekende
Willy den Ouden, de gele Gouden Bal,
de witte White Pearl en ruim dertig
andere soorten. C. Geerlings uit Heem
stede toonde een uitstekende nieuwe ge
le decoratieve: Duitsland, die de bloe
men draagt op sterke stengels. Ver
melding verdient ook de mooie rode
mignondahlia Border Flang van de fa.
Ant. Nuyens uit Limmen.