remiere
Lawrence
of Arabia
Monumentale
en
picturaal heel mooie film
Adembenemende scènes
Katholieke
allereerst
Huiver in Tilburg
en Nijmegen...
universiteit heeft
dienende taak
Meer voor het
oog dan voor
het intellect
Prof, dr. H. J. Lammers in Sittard
I ïfmp 4 - Igp
Miletic wil werk
plaats niet uit
Vijfdaagse bepleit
in detailhandel
VERBLUFFEND SCHOUWSPEL
Rustige ontgroening
in Tilburg
In Israël nog geen
„Stellvertreter'
Na verkeersongeval
overleden
Synthese
V
99
Wrede pracht
Lawrence (Peter O'Toole) redt het leven van een Arabier, die door
zijn stamgenoten in de woestijn is achtergelaten. Beeld uit de film
Lawrence van Arabië" van de Britse regisseur David Dean.
Real
Pedagogen gevraagd
Limburgse
universiteit?
„Euro-Cinema" in Den Haag werd gisteravond ge opend met de gala-première van de film „Lawrence
van Arabië". Koningin en prins woonden de voor stelling bij. Rechts in de ereloge de Egyptische
acteur Omar Shariff, die de rol prent de rol van sheriff Ali vervult.
President De Gaulle zet zijn goodwill beogende „To ur de France" voort. Hier wordt hij door een klasje
schoolkinderen geestdriftig bejubeld. De Gaulle he eft gisteren, toen de foto genomen werd, in Orange
toespelingen gemaakt op een mogelijke tweede am btstermijn, ook al klonken zijn woorden zoals ge
woonlijk zeer geheimzinnig en voor meer dan een uitleg vatbaar. (Zie ook elders in dit nummer).
Gehuld in de vereiste veiligheids- t-t»1?
kleding verlaat de generaal zijn JLJH
auto om de atoomfabriek van Mm
Pierrelatte in de Rhóne-vallei te N A i i i miMIHM* i r
gaan bezichtigen. H
In spectaculaire paradepas defileren Chüeeense soldaten voor Joego-
slavië's president Tito ter ere van diens staatsbezoek.
Officieren van het vlaggeschip „Akizuki", een van de vier Japanse torpedojagers, die momenteel
een bezoek aan Engeland brengen, kijken toe hoe hun schip de haven van Portsmouth binnenvaart.
Het is het eerste Japanse vloot bezoek sinds 19S7 aan Engeland.
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1963
PAGINA 11
heeft
Never change a winning team",
zegt een spreekwoord in het va
derland van kolonel Thomas Ed
ward Lawrence, de Britse offi
cier, die tijdens de eerste we
reldoorlog de krijgshaftige stammen
in de Arabische woestijn tot een leger
wist samen te smelten, waarmee hij
de macht van het Turkse rijk brak.
De Britse monsterfilm „Lawrence of
Arabia", die het leven en de avontu
ren van deze legendarisch geworden
figuur in beeld brengt, bewijst de
juistheid van dit gezegde. Hij werd ge
produceerd door Sam Spiegel en ge
regisseerd door David Lean, die sa
men de befaamde „Bridge on the Ri
ver Kwai" maakten en opnieuw heb
ben zij. zo geen filmisch meesterwerk,
dan toch een monumentaal, pictoraal
verbluffend mooi en uiterst boeiend
schouwspel tot stand gebracht. Hun
film, die is opgenomen in Super Pa-
navision 70 en technicolor, heeft een
vertoiningsduur van drie-en-een-half
uur, ongerekend de pauze, maar de
ze, zelfs voor de tegenwoordige mon-
sterprodukties indrukwekkende tijds
duur, valt de toeschouwer niet te lang,
al ontkomt hij niet aan de indruk, dat
de climax vóór de onderbreking ligt.
In Engeland zullen waarschijnlijk
geen twee mensen, die kolonel T. E.
Lawrence persoonlijk hebben gekend,
het er over eens zijn, wat hij nu eigen
lijk was: een held of een aansteller,
een genie of een charlatan. Na het
zien van de film zal men met betrek
king tot zijn persoon, zijn aard en zijn
ranleg, niet veel wijzer zijn gewor
den. De figuur van Lawrence heeft
diepe indruk gemaakt op mannen als
Bernard Shaw en Winston Churchill,
die niet gemakkelijk waren te' intimi
deren.
Laatstgenoemde schreef over
hem: „Ik beschouw Lawrence als een
der grootste mensen van onze tijd.
Nooit zullen we zijns gelijke terug
zien. Zijn naam zal voortleven in de
legenden van Arabië". Robert Bolt,
die het scenario van de film ontleen
de aan het door Lawrence zelf ge
schreven boek „The Seven Pillars of
Wisdom" heeft zich echter met be
trekking tot de daarin vermelde fei
ten en personen tal van vrijheden
veroorlooft en een persoonlijke in
terpretatie gegeven van de centrale
figuur die weinig met Churchill's
uitspraak in overeenstemming lijkt.
De controverse in Engeland rond
wat men de Lawrence-legende zou
kunnen noemen, zal dus wel onver
minderd voortduren.
Maar de niet-Britse toeschouwer Is
minder geïnteresseerd in de persoon
van Lawrence dan in diens daden en
b- het milieu, waarin ze zich afspeel
den en wat dit betreft voldoet „Law
rence van Arabië" aan de hoogste ei
sen. Er is veel meer Arabië dan Law
rence in deze film, die op de aller
eerste plaats een adembenemend
schouwspel is, waarin de wrede pracht
van de woestijn Lean filmde in Jor
danië, waar Lawrence indertijd ope
reerde en ten oosten van Akaba in de
nabijheid van de grens van Saoedi
Arabië, een streek zo dor en verlaten,
dat zelfs de Bedeoeïnen hem mijden
een alles beheersende rol speelt en
waaraan een verbluffend knappe re-
TILBURG, 26 sept. De ontgroening
bij de Tilburgse studentenverenigingen
„St. Olof" en „Askloa" verloopt zeer
rustig. De senaat van St. Olof heeft er
bij de corpsleden uitdrukkelijk op aan
gedrongen dat de eerstejaars studenten
zich van de actieve ontgroening dienen
te onthouden en dat krenkende en mens
onterende praktijken achterwege dienen
te blijven. Het programma van de in
troductie bij „St. Olof" is op instruc
tieve leest geschoeid; de introductie bij
„Askloa" heeft het karakter van een
kennismaking. Bij „St. Olof" hebben
zich ruim tweehonderd nuldejaars aan
gemeld. „Askloa" dat dit jaar voor
het eerst een introductieperiode aan het
begin van het collegejaar kent, heeft
45 novieten gekregen.
gie, vooral in de massa-scènes
zeldzame werkelijkheidsillusie
gegeven.
Voor de omvangrijke rolbezetting
had Lean de beschikking over een in
drukwekkend aantal befaamde ac
teurs. Peter O'Toole, lid van de Sha
kespeare Theatergroep in Stratford-on-
Avon, maakt een bewonderenswaardig
debuut voor de camera's als Lawren
ce. Naast en tegenover hem treden op
Alec Guinness als prins Feisal, Jack
Hawkins als generaal Allenby, Antho
ny Quinn als een Arabisch stamhoofd,
Anthony Quayle als Brits officier, Jo
se Ferrer als Turks generaal, Omar
Shariff als de sheriff Ali en Claude
Rains, Donald Wolfit en Michel Ray
in kleinere rollen. Met uitzondering
de per-
uit te beelden,
van Alec Guinness zetten zij
sonen, die ze hebben
meer dan levensgroot voor de came
ra's. Maar hun prestaties blijven in
de orde van het toneelspel, zonder dat
Lean er in is geslaagd, er een film-
dimensie aan te geven.
In de massa-scènes daarentegen en
daar waar Lean de woestijn tot zijn
hoofdrolspeler maakt, lijkt het wijde
scherm, dat meestal veel te groot
blijkt te zijn, nauwelijks groot ge
noeg. Door de pictorale schoonheid
van zijn beelden is „Lawrence van
Arabië" daarom meer een film voor
het oog dan voor het intellect. Een
meeslepend schouwspel zoals het
vaak in de bioscoopaankondigingen
wordt beloofd, maar slechts zelden
op het doek wordt verwezenlijkt.
Ftn.
ZAANDAM, 26 sept. De beeldhou
wer Miletic wenst geen gehoor te ge
ven aan het ontruimingsbevel van de
gemeente om de werkplaats op het ter
rein van de Gasfabriek te ontruimen.
Integendeel, in een brief woensdagmid
dag verzonden aan de Zaanse pers,
deelt Miletic mee, dat hij houten stel
lingen zal gaan bouwen rondom het
beeld en dat hij hiervoor ook de be
wuste houten loods nodig heeft.
De houten steigers zijn nodig omdat
het beeld door de regen is gaan ver
zakken. In een brief aan B. en W.
welke vandaag donderdag verzonden
zal worden deelt Miletic mee, dat hij
zich verbaast „over het zoveelste ulti
matum en dat hp graag de betaling
van 15.000 tegemoetziet, alsmede de
opdracht om het beeld in brons te mo
gen gieten."
JERUZALEM, 26 sept. (UPI) Naar
verluidt heeft het Israëlische ministe
rie van Buitenlandse Zaken sterke druk
uitgeoefend op 's lands toonaangeven
de toneelgezelschap „Habimah", af te
zien van het voornemen het geruchtma
kende toneelstuk „Der Stellvertreter"
op te voeren. De regering vreest, zo
zegt men, dat een opvoering de betrek
kingen tussen Israël en het Vaticaan
zou kunnen schaden.
Het gezelschap heeft erin toegestemd
met de voorstelling te wachten tot vol
gend jaar juni, na terugkeer van een
vier maanden durende reis door de Ver
enigde Staten.
BAZEL (Reuter) Het Zwitserse
kanton Zug heeft de auteur van „Der
Stellvertreter", Rolf Hochhuth, een ver
blijfsvergunning geweigerd, omdat „zijn
werk beledigend is voor de meerder
heid van de bevolking". De bevolking
van Zug bestaat voor ongeveer 75 pro
cent uit katholieken.
NIEUW-BUINEN, 26 sept. Gister
middag is alhier de achtjarige J. Brou
wer door een personenauto aangereden,
De jongen liep ernstige verwondingen
op. Onderweg naar het Academisch zie
kenhuis te Groningen is hij overleden.
De jongen was met een boerenkar plot
seling de rijweg overgestoken. Hij merk
te daarbij niet de naderende auto op.
DEN HAAG, 26 sept. De landelij
ke bedrijfsgroep detailhandel in de
„Nederlandse christelijke beambten-
bond" heeft aan het bestuur opgedra
gen met alle beschikbare, legate mid
delen te streven naar een zeer spoedige
invoering van een vijfdaagse werkweek
van maximaal 45 uur met een ver
plichte winkelsluiting op zaterdagmid
dag.
Een vijfdaagse werkweek voor per
soneel in de detailhandel zonder slui
ting op zaterdagmiddag maar met een
zgn. rouleersysteem, Wedt naar de al
gemene vergadering meent geen oplos
sing voor vele winkelbedienden, filiaal-
chefs en middenstanders.
(an onze Limburgse redacteur)
SITTARD, 26 sept. De komende
tien jaar zullen voor het universitaire
bestel van ingrijpende betekenis zijn.
De universiteiten zullen een antwoord
moeten geven op het beroep, dat de
maatschappij steeds meer zal doen op
de centra van wetenschap. De katho
lieke universiteit met name mag hier
bij niet achterblijven, want juist in de
dienende taak ten opzichte van de
maatschappij wortelt haar bestaans
recht. Tot deze conclusie kwam prof.
dr. H. J. Lammers uit Nijmegen, toen
hij gisteren tijdens de alhier gehouden
universiteitsdag van het diocesaan-ka-
tholiek Hoger Onderwijs onds in het
bisdom Roermond een inleiding hield
over de betekenis en de taak van de
katholieke universiteit.
Daarbij behandelde prof. Lammers
tal van aktueie problemen waarvoor in
de nabije toekomst een oplossing moet
gezocht worden, vraagstukken als: het
streven om de reële studieduur meer in
overeenstemming te brengen met de
imimmmmiiimmiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiinitiiiiiiiiiiMiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiitiiiiiiuiiiiMiii
formele; de verzwaring van het studie
programma als gevolg van de uitgroei
van de wetenschappen; de aanpassings
moeilijkheden van de eerstejaars stu
denten, voor wie de overgang van het
gebonden systeem van de middelbare
school naar het vrije systeem van de
universiteit vaak te groot isf het ge
ringe contact tussen docenten en stu
denten; de evolutie van zuiver weten
schappelijk centrum naar opleidingsin
stituut voor maatschappelijke functies;
de begeleiding van de student en de
daarmee samenhangende uitbouw van
het personele bestand, alsmede de dia
loog tussen geesteswetenschappen en
natuurwetenschappen.
Op bepaalde problemen ging prof.
Lammers nader in. Ten aanzien van
de begeleiding van de student merk
te hij onder meer op, dat deze zaak
niet op te lossen is met het aantrek
ken van meer professoren. Het gaat
er namelijk om pedagogen te vin
den. Dit aspect van het professoraat
is tot nu toe wat veel op de ach
tergrond gebleven, aangezien bij de
benoeming van hoogleraren het aan
tal wetenschappelijke publicaties pre
valeert boven pedagogische kwalitei-
ten. De onderwijskant van een univer
sitaire loopbaan schrikt vele weten
schapsbeoefenaars af.
Over de uitbouw van het personele
bestand, zal, aldus prof. Lammers, in de
komende jaren nog menig hartig woord
je met de overheid worden gesproken.
De opgesomde problemen tonen aan, zo
vervolgde spreker, dat de universiteiten
geen gemakkelijke toekomst wacht. Ze
ker niet de katholieke universiteit, die
bijzonder geconfronteerd wordt mét de
problematiek van de maatschappij, niet
alleen in nationaal, maar ook in mon
diaal verband. Zij immers weet, dat er
wel degelijk een relatie bestaat tussen
de maatschappij en de levensbeschou
wing enerzijds en de wetenschapsbeoefe
ning anderzijds.
Derhalve zal haar streven gericht
moeten zijn op de synthese van Gods
Openbaring en de verworvenheden van
de natuurwetenschappen. De katholieke
universiteit zal moeten vasthouden aan
deze waarde, die zij de levensbeschou
wing behoort in te bonwen in de aca
demische opleiding. Dit is een grootse
en verantwoordelijke opdracht voor de
toekomst. Bij haar taakvervulling acht
prof. Lammers de medewerking^ van de
reeds afgestudeerden onontbeerlijk. Een
nadere bezinning op het academisch be
roep is van groot belang.
Tenslotte ging prof. Lammers nog
even in op de veertigjarige historie van
de katholieke universiteit, die zich in
1923 nog bezorgd maakte om haar na
tionale erkenning, maar tihans nationaal
erkend is. Sprekend over de subsidië
ring van het bijzonder hoger onderwijs,
toonde spreker zich tegenstander van
volledige subsidiëring, omdat hierdoor
een historische en psychologische bin
ding tussen het katholieke volksdeel en
de eigen universiteit verloren zou gaan.
Het is goed, dat het katholieke volks
deel zich enigermate verantwoordelijk
voelt voor de eigen universiteit.
De voorzitter van het diocesaan co
mité, de heer A. L. H. M. Kessen ging
in zijn welkomswoord tot de aanwezi
gen, onder wie mgr. P. Moors, bisschop
van Roermond, nader op de financiële
offers in, welke het katholieke volks
deel moet brengen voor zijn eigen uni
versiteit.
De financiële situatie ondanks
het feit, dat de overheid het bijzonder
hoger onderwijs voor 95 pet. subsi
dieert is niet rooskleuring. Het
geraamd tekort over 1963 bedraagt
voor de katholieke universiteit van
Nijmegen, nog afgezien dus van de ka
tholieke hogeschool in Tilburg, 2,7 mil
joen. De katholieken van Nederland
brachten 6,5 ton bijeen; het bedrijfsle
ven 4 ton en bepaalde katholieke instel
lingen 2 ton, zodat nog altijd een on
gedekt tekort van 1,6 miljoen over
blijft.
Ook wanneer een nieuwe rijkssubsi
dieregeling (100 pot. subsidie ten aan
zien van de investeringen en 97 pet.
subsidie in de exploitatiekosten) een
feit zal zijn, komt de noodzakelijke steun
van katholiek Nederland, alleen voor de
universiteit van Nijmegen, neer op 1,5
miljoen, t.w. drie procent van de exploi
tatielasten, groot circa 50 miljoen. Een
opvoering van de aktiviteiten van de
plaatselijke comité's is derhalve nood
zakelijk, aldus de heer Kessen, die zich
overigens ook tegenstander van vol
ledige rijkssubsidiëring verklaarde.
Bij de discussie kwam opnieuw de
wens naar voren, dat Limburg een ei
gen universiteit moet krijgen. Op een
vraag van een der aanwezigen of de
Limburgse universiteit een katholiek in
stituut voor hoger onderwijs dient te
zijn, gaf prof. Lammers het volgende
antwoord. Nijmegen en Tilburg zouden
de stiohting van een katholieke univer
siteit in Limburg met enige huiver
tegemoet treden, want de vraag is ge
wettigd of het wel verantwoord is een
nieuwe katholieke universiteit of hoge
school te stichten, nu de bestaande
katholieke instituten nog niet eens vol
ledig zijn uitgebouwd. Voorts is het een
vraag of een katholieke universiteit in
Limburg het aanwezige wetenschappe
lijke potentieel méér kan activeren dan
thans reeds het geval is. Bovendien
dient men rekening te houden met de
enorme bedragen, welke met een uni
versiteit gemoeid zijn; terwijl nog een
ander probleem is, het aantrekken van
geschikte docenten. Een moeilijkheid,
welke zich thans reeds voordoet bij de
katholieke instellingen voor hoger on
derwijs. AU zjjn persoonlijke mening
stelde prof. Lammers: voorlopig nog
geen katholieke universiteit in Limburg.
Over de vraag of Limburg wel een niet-
katholieke universiteit dient te krijgen,
liet sprekea zich niet nit.
