MORGEN MISSIEZONDAG 1963
„De markiezin van Arcis
Mary Dresselhuys en Ko van
Dijk in stuk van Carl Sternheim
Liedje voor Sonneveld
ZINGENDE KAPELAAN
REAGEERT OP „VENANTIUS"
,met een
KORRELTJE
WIEROOK
„De vier huis
tirannen'
WOLF LOS
in Tilburg
Uitvoer sterk
gestegen
m
Première van Ensemble in Tilburg
Muzikale reactie
Opnieuw bij de
Nederl. Opera
Unieke expositie
van Nederlands
goud
Prospectus van
Staatslening
mm
1
IÉI 81®
Ontwikkelingshulp
Dekkingspercentage in
september 98 (v.m.76)
SATERDAG 19 OKTOBER 1963
PAGINA S
9V
99
MMPT
-
smms in
*>!T, G &Êk ifdéÊÊ
IPwiMPliliil
j' t "8^1^
WÊÊWËSSMm
i V'
■fff
iT
- -
TILBURG, 18 okt. Van Carl Stern
heim (1878-1942), wel de grootste Duit
se blijspelauteur van deze eeuw ge
noemd, heeft de toneelgroep Ensem
ble vanavond „De Markiezin van Ar
cis" gespeeld, een vertaling van A. Vi-
ruly van „Die Marquise von Arcis".
(Advertentie)
Skopje wacht op Nederland
't Klinkt bitter, maar 't is waar: de
hulpvaardigheid in Nederland is op, uit,
afgelopen. Want bjjna een jaar geleden
zijn we één keer spontaan geweest. Een
heel dorp hebben we met zijn allen
betaald. Nou? Na is immers alle ellende
de wereld uit!
Honderdduizenden dakloos? Kinde
ren zonder ouders, zonder opvoeding,
zonder scholen?
Maar Skopje is zo ver weg. En we
krijgen er niets gezelligs voor terug
op de TV, zoals bü Het Dorp.
lieve mensen, denk eens aan onze
watersnoodramp in *53. Aan al die
spontane hulp van vreemde volkeren
uit het buitenland!
Diezelfde volkeren houden nu ook
weer allerlei inzamelings-acties om
Skopje te helpen. Alleen het Neder
landse volk doet praktisch niet mee.
Waarom niet1 Blijven wij stilstaan bij
Het Dorp? Doet die hele grote, jam
merende stad ons niets?
Natuurlijk well En het is nog niet te
laat om dat te tonen. Skopje heeft nog
steeds hulp, veel hulp nodig. Vooral
voor de kinderen, die de basis van hun
opvoeding, de school, moeten missen.
Stort nog deze week uw bijdrage op
giro 194800 t.n.v. Unesco Centrum
Nederland, met vermelding T.M.
Publicatie aangeboden door (BvH) Rotterdam
Mary Dresselhuys, Ko van Dhk, Man
ila Janssens en Ine Veen speelden erin
onder regie van Karl Gutmann.
Het stuk, in 1919 geschreven, heeft in
1936, met Magda Janssens en Louis
Saalborn in de beide hoofdrollen, in een
romantische voorstelling met sterk spel
succes gehad. De voorstelling van nu
liet een aantal kwaliteiten zien, maar
ook effecten, die teloor gingen. De
grootste hindernissen bleken in de slot
scènes te schuilen. Wat Sternheim daar
beoogt is misschien voor nu niet zonder
meer welsprekend. Ears ens is de triomf
van de markiezin van Pommeraye niet
eclatant meer. Zij is een aantal jaren
de minnares geweest van de markies
van Arcis, heeft daar een eind aan ge
maakt omdat zij voorvoelde, dat anders
hjj het zou doen, maar zon daarbij te
vens op wraak. Zij dringt, geraffineerd,
namelijk door het tegendeel te sugge
reren, aan de markies een jong en
aantrekkelijk meisje op, dat van nette
komaf, door haar verarmde moeder tot
winstgevende omgang met heren is ge
bracht. De markiezin laat moeder en
dochter een hele komedie spelen van in
getogen vroomheid en prikkelt daarmee,
geheel volgens haar berekening, zoda
nig de begeerte 'ran de markies, dat
deze, als de voor hem gewone verhou
ding onbereikbaar blijkt, tot een huwe
lijk met het meisje overgaat. Op het
einde van de eerste huwelijksnacht ver
schijnt de wraakzuchtige markiezin om
de markies te on'hullen. dat hij een
„slet" getrouwd heeft. De toeschouwer
heeft dan evenwel reeds gezien, dat het
meisje door wroeging verteerd wordt,
zodat de denigrerende aanduiding haar
zeker voor hedendaagse oren te zwart
maakt. Daar komt dan nog bij, dat zo
wel de gedweeheid van dat meisje als
de toeschou-
dig voorkomen. Het zou nu niet zo meer
verlopen. Men ontdekt er ook slechts ten
dele menselijke elementen in, die men
nu nog kan herkennen.
Die herkenbaarheid geldt, als men
het stuk nauwkeuriger bekijirt, meer
enige algemeen menselijke aspecten
dan de individueel-emotionele. Stem-
heims taalgebruik, alhoewel door Viru-
ly van zijn ergste acrobatiek ontdaan,
wijst duidelijk genoeg in die richting.
Zijn opzet was de ideeën van Voltai
re en van de Verlichting ironisch weer
te geven door ze voor te stellen als
(Van onze kunstredactie)
8ITTARD, 19 okt. Hoe de reac
ties op „Zeg maar ja tegen het leven",
het omstreden liedje van Wim Sonne-
veld op de Grand Gala du Disque,
ook mogen zijn, een ervan willen wij
n zeker niet onthouden. Sonnevelds
liedje heeft uit de kleine kring van
de zingende geestelijken een artistie
ke reactie ontlokt, die voor zich
spreekt. De parodie van Wim Sonne
veld heeft in dit geval tot gevolg ge-
dat kapelaan Th. van Langen
MSC uit Sittard zijn harp uit de wilgen
heeft genomen en tussen de bedrijven
«oor, eigenlijk voor zichzelf en zijn
omgeving, spontaan een muzikale
reactie noteerde. Pater van Langen is
mimum
tiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiii
39 jaar oud; enige tijd geleden was
als een van de zingende fraters
■van Stein (L.) geen onbekende in de
wereld van de lichte religieuze muziek.
Kr zjjn ook al twee grammofoonplaat
jes van zijn liedjes gemaakt, liedjes
Waarvan hij zelf de muziek en de
tekst schreef. („Ik geloof Heer in Uw
liefde" en „Zingt nu een lied voor de
Heer").
Kapelaan van Langen (een Amster
dammer van geboorte) vertelde ons,
dat hü het optreden van frater Ve
nantius echt wel met een korreltje
Wierook had genomen. „De eerste
fangende frater", zo merkte hy op,
..is Sint Franciscus van Assisi ge
weest; die maakte het zonnelied!
Kapelaan van Langen weet ook wel.
dat hét verschil tussen frater Fran
ciscus en Frater Venantius eeuwen
groot is, afgezien nog van het verschil
van intentie. Maar goed, hij heeft,
visie in zijn Sittardse pastorie had ge-
nadat hij Wim Sonneveld op de tele-
Ik heb vannacht gedroomd, o
Heer
dat alle mensen lachten
en onbekommerd, onbezorgd,
de nieuwe dag verwachten.
Ik heb vannacht gedroomd, o Heer
dat wij niet zoveel schreven
op 't spottend speelse liedje „ja",
maar t simpelweg beleefden.
Ik heb vannacht gedroomd, o Heer
dat d'eerste zingende frater
opnieuw 'n zuidelijk Zonnelied
op Sonneveld zou maken.
Ik heb vannacht gedroomd, o Heer
dat tussen Moerdijk-talen
'n echte overbrugging was
en niet alleen 'n stalen.
Ik heb vannacht gedroomd, o Heer
dat veten bleven rusten
en dat ons aller Godfried ook
de kleine sterren kuste.
Ik heb vannacht gedroomd, o Heer
flat wij die zo vaak weten
hoe vér we vérder kunnen gaan,
nog «v«n verder keken.
Ik heb vannacht gedroomd, o Heer
flat alle mensen sémen
hun zuilen wierpen in 'n kuil
«n zongen: Christus Amen.
Ik heb vannacht gedroomd, o Heer
'dat alle mensen lachten
maar toen ik wakker werd sprak
Gij
..dat komt, nog even wachten..."
Pater 1%. van Langen MSC.
nantius veel plezier had gehad,
zien, en om zijn typetje van Ve-
toch gemeend een spontaan liedje als
reactie te moeten schrijven. Verder
wil hij er niet over filosoferen. „En
je moet er niet meer achter zoeken,
niet overdrijven". Tenslotte merkte hij
nog op dat het helemaal niet zo erg
is om over het geloof ook te zingen.
Hij bekende wel, dat er onder dit soort
liederen ook veel smartlappen zitten.
„Een lied over geloof behoort een ze
ker niveau te hebben", zo meent hij.
Aan Venantius had hij zich beslist niet
geërgerd.
AMSTERDAM, 19 okt. De opera
„De vier huistirannen" heet oorspron
kelijk „I quattro rusteghi", maar be
leefde haar première in 1906 te Mün-
chen onder de naam „Die vier Grobia-
ner". Het is in het Westen het meest
gewaardeerde werk van Ermanno
Wolf-Ferrari gebleven, alhoewel het
veel minder cantabele momenten be
vat dan het voorgaande „II segreto di
Suzanna". Het wemelt echter van spitse
instrumentale en vocale trouvailles.
De grote verdienste van de herin-
studering van dit geestige muziekspel
door de Nederlandse Opera zoals die
gisteravond in de Stadsschouwburg
werd gepresenteerd ligt daarom
vooral in de gelegenheid, die aan Leo
Driehuis is gegeven om te tonen dat
hij een bekwame dirigent en een para
te muzikale ledder is. Niet alleen neeft
hij het Kunstmaandorkest voortreffelijk
doen klinken, ook liet hij horen dat hij
de drommels lastige, vluchtige en flit
sende ensembles goed beheerste en de
enkele oneffenheden in ritme vaardig
wist te herstellen. Omdat het stuk wei
nig cantilenes en veel spitse effecten
bevat, kwam dus alles aan op het goede
sluiten van het geheel. De regie van
Frans Boerlage zorgde ervoor, dat de
situaties goed ruimtelijk reliëf kregen,
daarbij gesteund door suggestieve de
cors van Carlo Coehne. Omdat dit voor
al een ensemble-opera is, heb ik hen
die het geheel vorm gegeven hebben,
het eerst genoemd. De vier tirannen
werden met veel verve uitgebeeld door
Pieter van den Berg, Paolo Gorin, Cor
nells Schel! en Henk Smit. De rol van
Filipeto werd evenals in 1958 op plezie
rige wijze door Rudolf Kat gezongen.
Mizzy van der Lanz was zijn zeer aan
trekkelijke tante, Cora Canne Meyer
een elegante Margarita, Nel Duval was
een bijdehand verliefd meisje en Cora
van Doesburg overtuigde als een extra
vagante edelvrouw. Margot van Wagen
burg had op de kleine haar toegestane
ruimte vóór het doek een passende cho
reografie ontworpen. De kostuums wa
ren, zoals meestal in onze opera, smaak
vol en fantastisoh.
v.E.
(Van «én onzer veïslaggèvërs)
WASSENAAR, 19 okt. Het bestuur
van het Kardinaal van R-o»«ura-Insti
tuut verklaart naar aanleiding van *le
brief door het Centraal Missie Com
missariaat en de Nederlandse Zen
dingsraad tot de minister-president
gericht, de wenselijkheid van een dras
tische uitbreiding van de ontwikke
lingshulp door de overheid te onder-
schrümen. Dit zegt het bestuur in een
brief aan rar. Mar\jnen. Het instituut
verklaart sich ten volle bereid met
alle organisaties werkzaam op het ge
bied van de ontwikkelingshulp samen
te werken.
Pf
Di
een modeverschijnsel, waar de hoger
kringen alweer bovenuit gegroeid wa
ren. Daarbij blijft het de vraag, of
deze reactie, bestaande uit een terug-,
keer tot de natuurlijke gevoelens, zo
ernstig bedoeld kan zijn als de voor
stelling enigszins deed vermoeden.
Mary Dresselhuys, die hier een an
ders geaarde rol speelde dan men de
laatste jaren van haar gewend is, be
schikt niet alleen over een subtiel raf
finement, maar ook over een vrijwel
feilloze intuïtie: zij maakte haar mar
kiezin volkomen doorzichtig. Ko van
Dijk heeft eenzelfde trefzeker gevoel.
Hun beider figuren waren zeer duide
lijk herkenbaar, juist omdat zp de tra
gische mogelijkheden, die erin aanwezig
waren, wel zichtbaar naakten, maar
verder niet uitbuitten: zij lieten gevoe
lens zien, die de toeschouwer herkent,
zonder ze te hoeven delen: zjj bleven
dus binnen de grenzen van het blijspel.
Dat ging trouwens ook nog uitstekend
op voor de oudere dame, die Magda
Janssens speelde. Bij het meisje slechts
ten dele, namelijk wel in de eerste drie
bedrijven, niet meer evenwel zodra zij
haar vertwijfeling moet spelen. De jon
ge actrice Ine Veen, die wjj ons niet
herinneren eerder gezien te hebben,
had hier blijkbaar te weinig steun ge
kregen van de regie: zij leek de wan
hoop, die haar bevangt, waar te wil
len maken met behulp van eigen ge
voelens, maar daar verstrekt het stuk
de gegevens niet toe. Men kan niet
verlangen, dat een zaal dit meevoelt.
Dat gebeurde dan ook zeer duidelijk
niet. De tragedie, die in haar figuur
aanwezig is, moet wel zichtbaar wor
den, men moet evenwel niet proberen
ze te laten meevoelen. Als dat niet ge
beurt blijft het stuk een comedie. al
heet het in het programma onzijdiger
een toneelspel. Wellicht maakt deze op
vatting de voorstelling enigszins half
slachtig. Van vanavond af wordt van
„De Markiezin van Arcis" een reeks
voorstellingen gegeven in het Nieuwe
de la Mar Theater in Amsterdam.
RUTTEN
TILBURG, 19 okt. Gistermorgen
omstreeks acht uur is een volwassen
wolf uit het Tilburgs Natuur-Dieren-
park ontsnapt. Het niet ongevaarlijke
dier was gisteravond nog niet gevan
gen. De wolf die opgesloten was
in een zinken kist in een quarantaine-
ruimte heeft de sluiting weten te
verbreken en is over de omheining
van de kooi gesprongen.
Eerst na anderhalf uur bemerkten
ersoneelsleden van de firma Van
>ijk exploitant van het dierenpark
die met het voederen van de dieren
zijn belast, dat de wolf was verdwe
nen. Daarop is de Tilburgse politie ge
alarmeerd terwijl een groot aantal
werkkrachten van het dierenpark de
opsporing van het dier inzetten. Bij
een poging de wolf, die op de Breda-
soheweg in de richting Breda liep, te
vangen wist het dier in de aangrenzen
de bossen te verdwijnen, urenlang
speuren door twintig agenten en per
soneelsleden van de firma Van Dijk
mocht geen enkel resultaat hebben.
De politie heeft de politie-instanties
in de omliggende gemeenten gewaar
schuwd. Het is niet onwaarschijnlijk
dat het beest dat sedert donderdag
avond niet gegeten heeft pogingen
in het werk zal stellen om aan voed
sel te komen. De wolf was afkomstig
van Artis in Amsterdam. Het dier is
in gevangenschap geboren.
UTRECHT, 19 okt. Ter gelegen
heid van het 25-jarig bestaan van het
Nederlands Goud- en Züvermuseum,
sinds 1947 ondergebracht in het St. Ca-
tharijneconvent, wordt tot 1 december
een tentoonstelling „Nederlands Goud"
gehouden, die gistermiddag door de
commissaris van de koningin in de
provincie Utrecht, mr. C. Th. E. Graaf
van Lynden van Sandenburg, geopend
werd.
Een tentoonstelling als deze, die ze
ker de helft omvat van ons nationaal
bezit aan Nederlandse gouden voorwer
pen, (volkssieraden en munten zijn uit
gesloten) is nog niet eerder gehouden.
Geëxposeerd is onder meer de ramme
laar, die voor onze koningin bij haar
geboorte is gemaakt. Er zijn in totaal
145 voorwerpen uit verschillende peri
oden, te beginnen met 1056 en eindi
gend in 1936, namelijk met de gouden
pen, waarmee het huwelijk van de ko
ningin en prins Bemhard in 1937 werd
ingeschreven.
DEN HAAG, 19 okt. Volgens de
door het Centraal Bureau voor de
Statistiek samengestelde voorlopige ge
geven» bedroeg de waarde van de
invoer ln september 1963 1.644 min
(vorige maand 1.790 min)terwijl
voor een waarde van 1.616 min
1.366 min) werd uitgevoerd. De uit
voer bedroeg 98 pet van de invoer (76
pet).
De waardestijging van de invoer in
september 1963 ten opzichte van de
overeenkomende maand van 1962 was
aanmerkelijk groter dan die van de
uitvoer, namelijk 229 min of 16 pet
tegen 138 min of 9 pet. Bij het maand-
gemiddelde over januari - september
1963 was het stijgingspercentage bij in-
en uitvoer echter gelijk, te weten 9 pet.
Het invoersaldo bedroeg sedert het
begin van het jaar 2.502 min (janu
ari - september 1962 f 2.349 min).
's-Gr&verïhage, 19 okt. Het pro
spectus inzake de 4'/« pet Staatslening
1963 ad 400 miljoen tegen een in-
sohrijvingskoers van 100 pet is thans
verschenen. De inschrijving heeft
plaats op 29 oktober, tèrwijl storting
moet geschieden uiterlijk op 15 novem
ber. Beursnotering wordt aangevraagd.
Zoals bekend heeft de lening een
looptijd van ten hoogste 30 jaren. Af
lossing geschiedt in 30 jaarlijkse ter
mijnen, afwisselend 3 pet, 4 pet en
8 pet; vervroegde gedeeltelijke of al
gehele delging ia op af na 15 november
1978 toegestaan.
•:«övv::v:v
-'3- v' V i -.y A -
Morgen, op MittioneringsMondag, i* er een collect». De bedoeling 1», dat die veel opbrengt. Een nuchtere aange
legenheid schijnbaar, maar wij moeten leren, dat geven op Missioneringszcmdag niet» anders ia don delen, da*
wederkerigheid. Aan het bruiloftsmaal zitten de armen niet aan het einde der tafel Dat de rijke kerkgemeen
schappen de spijzen aandragen, geeft hun geen recht op de andere bruiloftsgasten neer te zien. Vanuit die
instelling wordt ons morgen een gift gevraagd. Een gift voor al de noden van de wereldkerk, waarvan ictf op deze papin»
een aantal beelden hebben texamen gebracht. Boven: een Nederlandse Carmeliet uit Brazilië wordt overgezet
Daaronder twee beelden, die typisch zijn voor de Kerken van Brazil ié. Links een kinderbegrafenis. Het kistje blijft zo
lang mogelijk open. Recht» een huisaltaar, versierd met lampions en vlaggetjes. Hieronder een welhaast klassiek mi»-
sionerigsbeeld: father Valk uit Kwintsheul geeft godsdienst te» in IndUi. Hiernaast (links) een Braziliaanse zuster.
Geheel link» onder; nogmaals Indif, een Wnderbieehfc Voor de noden van al deze kerken vragen de bisschoppen
morgen van uw welvaart te delen. Steun de Kerk in Concilie.
