van Staatssecretaris Grosheide draagt vele nieuwe cijfers aan Streefdatum verlenging leerplicht: september 1967 Tweede verlaging leerlingen- schaal september 1965 Lord Homers wereldpolitiek m Wordt telefoon afgeluisterd Nederlandse vrouwen in buitenland kunnen dubbele nationaliteit krijgen nu een T wee Amers f oortse parochies Telegram aan kardinaal om behoud van pastoor V estigingswet bedrijven Het sprookje van iedere da AEG Melkprijs Groter Bunnik Boeing 727 voor eerste maal op Schiphol Ook Kamer vraagt 200 miljoen voor telefoon-aanleg BONDSDAG stelt onderzoek in naar afluisteren Justitiezaken in de Kamer weer verbeterd AEG centrifuge type 25 iOSRAM uit de HUN LAATSTE KANS Pracht handen Tweede Kamer Verkennend overleg financiële positie overheidspersoneel Utrechtse gemeenten samengevoegd WOENSDAG 23 OKTOBER 1963 PAGINA 5 BUITENLANDSE KRONIEK NAAR en nimmer ruw of schraal ■"bel60'95" Hamea-Geleï Uw was of wasje gedroogd in dë beste Klein, 2eer stabiel, zeer licht en handelbaar, met 1 een ótote inhoud,(24 kg centrifuge was droog gewogen), uit de ideaal. Veilig, want draait f 230.- grootste fabriek voor electrische huishoudelijke toestellen in Europa alleen met gesloten dek- sel. Er zijn ook typen AMblIiKi-'AM voor 3- en kg. Neem de met de producten AEG, sneldrogende en betrouw- Telefunken en Osram baarste centrifuge, AEG wereldvermaard sinds mensenheugenis lampen &eBp (Van onze onderwijsredacfeur) DEN HAAG, 23 okt. De verlenging van de leerplicht is wel eens vergele ken met een ijsberg: het vraagstuk voert een niet direct waarneembare aanhang van problemen mee, die de leerplichtkwestie tien maal zo groot Maakt als ze «ich laat aanzien. Het begint er op te lijken, dat iets derge lijks ook gezegd zou kunnen worden van de nota over de leerplichtverlen- £ing, die staatssecretaris Janssen in wei van dit jaar indiende. Toen deze Wat kan men van de nieuwe Britse regering verwachten op. het terrein van de buitenlandse politiek? Een min of meer bevredigend antwoord op deze vraag mogen we misschien verwach ten van de troonrede van volgende maand en van de debatten in het par lement die daarop zullen volgen. We zouden echter nu reeds een voorzich tige hypothese kunnen maken op grond van Lord Home's houding in het verleden. Voor ons zijn dan de belangrijkste punten: Europa, de reor ganisatie van de Atlantische verdedi ging en de spanningen tussen Rusland en het westen. Toen Macmillan op 31 juli 1961 aankondigde, dat Engeland als kan didaat beschouwd wenste te worden voor het volledig lidmaatschap van de Europese Economische Gemeen schap gaf Home weinig blijk van enthousiasme. Persoonlijk heeft hij in die kwestie dan ook geen grote rol gespeeld. In janua ri 1963 toonde hij zich echter wel bij- v zonder verbolgen over de afwijzende reactie van De Gaulle, en hij insinueerde dat de Franse president Engeland bedrogen had. Als Home Heath in plaats van Butler benoemd had tot minister van buitenlandse zaken, zou dat een aan wijzing geweest kunnen zijn voor een meer op het Europese continent ge richte buitenlandse politiek. Maar Home heeft Heath een andere minis terpost toegewezen, en de grote „Eu ropeaan in het kabinet-Macmillan Zal zich voorlopig niet meer met Euro pese zaken bezig houden. Gisteren zei Home, dat het onder de huidige omstandigheden geen zin heeft te denken aan Britse verzoeken om toe lating tot de E.E.G. Het zou echter voor Engeland gunstig kunnen zijn, dat het in Bonn niet meer met Aden auer maar met Erhard te maken heeft. Erhard zei vorige week dat Duitslands vriendschap met Frankrijk niet ten koste van de Duits-Britse relaties ver stevigd moest worden. Home is geneigd mee te doen aan de opbouw van een multilaterale NAVO-kernmacht: de vloot met Polaris-raketten. In het vorige kabi net was hij het op dat punt niet eens met de minister van defensie, Thor- neycroft, die zeer afwijzend stond tegenover deze reconstructie van de Atlantische militaire samenwerking. Thorneycroft is in de nieuwe regering op zijn post gehandhaafd, maar op dit essentiële punt van de Britse poli tiek zal hij zich ongetwijfeld naar de opvattingen van de premier moeten richten. Home is voorstander van een zo krachtig mogelijke houding tegenover het Sovjet-imperialisme. Home zal op dit punt het beleid van Macmillan Wellicht enigszins ombuigen. Reeds in 1944, tijdens de conferentie van Jalta, waarschuwde hij voor te veel goed vertrouwen ten aanzien van de Russische bedoelingen. In de Cuba- krisis van een jaar geleden stond Home die toen Brits minister van buitenlandse zaken was volledig achter het resolute optreden van pre sident Kennedy, en hij voelde niets Voor Britse bemiddelingspogingen. Op het terrein van de de-kolonisa tie is Home beslist minder progressief dan Macmillan, die op 3 februari. I960 in Kaapstad de beroemde Woorden sprak over „de wind van de verandering" die over Afrika woei. Home sympathiseerde lange tijd met Sir Roy \VeIensky, en hij heeft zich steeds verzet tegen radicale maatre gelen tegen Salazars Angola-politiek en Verwoerds „apartheid". Hij heeft indertijd ook gewezen op de „dubbele moraal waarvan sommige Afrikaans- Aziatische landen in de V.N. zouden blijk geven. In het algemeen heeft hij Zekere bedenkingen tegen de gang van zaken in de volkerenorganisatie, en hij kon zich bijvoorbeeld niet ver- ?^igen met het V.N.-optreden tegen Aatanga. (Advertentie) "zo lang ze in de groei zijn" nota vorige week bij de Tweede Kamer in behandeling kwam, gat' de nieuwe staatssecretaris van O. K. en W. mr. Grosheide, een aanvullende uiteenzet ting, die aanmerkelijk meer over het te voeren beleid vertelde dan de nota zeli. Begrijpelijk: de nieuwe bewinds man kon zich concreter uiten dan zijn voorganger kort voor zijn altreden. Gisteren, bij de voortzetting van het debat, kreeg de Kamer echter wederom een betoog van staatssecre taris Grosheide te verwerken, waarin nog weer andere gegevens werden aangedragen; een betoog gelardeerd met zoveel cijfermateriaal, dat net de onderwijsdeskundigen zwaar op de maag kwam te liggen. De woord voerders van verschillende fracties hebben de beschouwingen over de nota Leerplichtverlening tenslotte maar beëindigd met de verklaring, dat men zeker nog niet uitgepraat, is over deze materie. Hst is dus weer een debat als de „Unvollendete" ge worden. Men wil er op doorgaan bij de behandeling van de begroting van O. K. en W. Wat de mededelingen van Regerings zijde betreft, is allereerst te vermel den, dat minister Bot als datum voor de invoering van de tweede fase van de verlaging van de leerlingenschaal i september 1965 heelt genoemd. Als streefdatum voor de verlenging van de leerplicht met een jaar en de daarmee samenhangende maatregelen noemde de minister: X september 1967. De staatssecretaris gaf hierbij o.a. de volgende berekeningen. De tweede fa se van de verlaging der leerlingen- school vergt circa 2500 onderwijzers (d.w.z. de verlaging-sec: de vervulling van onvervulde vacatures en het ieer- lingenaccrès zijn hierin niet meegere kend). Gelet op de bezetting van de kweekscholen is de tweede verlaging van de schaal in 1965 mogelijk te ach ten. Naar schatting zullen er enige honderden nieuwe lokalen nodig zijn; er is nog een zekere ruimte (de ver- vangingsDehoefte van oude gebouwen 's in de becijfering buiten beschouwing gelaten). Waar mogelijk wordt bij de bouw van nieuwe scholen al met de verlaging van de leerlingenschaal reke ning gehouden. De kosten worden ge raamd op dertig miljoen gulden per jaar, d.w.z. de gewone exploitatie- en personeelskosten, exclusief de investe ringskosten. SCHIPHOL, 23 okt. Het nieuwe Amerikaanse straalverkeersvliegtuig voor de korte en middellange afstan den, de Boeing 727 (een broertje van de Boeing 707 Intercontinentaal) landde gisteren voor de eerste maal op Schip hol. Daar konden technici en vliegers van de KLM met het vliegtuig kennis maken. Het kan tot 120 (als het moet) passagiers vervoeren. De kruis snelheid is 885 tot 965 km p.u. Het toe stel maakt een demonstratietocht door alle vflf werelddelen. Daarnaast maakte mr. Grosheide een opstelling van de consequenties van een partiële leer- en vormingsplicht. Hoe oe verhouding tussen de deelname aan de leerlingstelsels en het vormingswerk zal zjjn, is vooraf niet te zeggen. De staatssecretaris nam echter als werk hypothese: 8000 jongens en 3000 meis jes bij de leerlingstelsels en 8000 jon gen en 25.000 meisjes bij de vormings instituten. Dit zou voor de vormings instituten een toeneming met dertigdui zend veertienjarigen betekenen. Hiervoor zouden 600 leiders meer no dig zjjn en 100 nieuwe gebouwen (in- vesteringwaarde 70 miljoen)Raming van de salarissen, exploitatiekosten en subsidiëring: 37 miljoen. Sprekend over een volledige leer plichtverlening met één jaar ging de staatssecretaris eerst uit van de ver onderstelling, dat de jeugdigen gewoon een jaar langer in het lager onderwijs, vglo, ulo en lager nijverheidsonderwijs zouden „blijven hangen" In dat geval zouden er 1300 leerkrachten en 750 lokalen meer nodig zijn. Dit is echter, aldus mr. Grosheide, een simplistische benadering van het vraagstuk: het gaat er immers om de jongeren het onder wijs te laten volgen, dat voor hen het meest geschikt is, bijvoorbeeld indivi dueel technisch onderwijs, variaties in het technisch onderwijs enz. Deze noodzakelijke verfijning in aan merking genomen, zonder er voor de leerplichtverlenging 2300 leerkrachten en 2.050 lokalen nodig zijn De Staats secretaris hoopt, dat in 1967 het beter aangepaste onderwijs voldoende vorm zal hebben gekregen, zodat de verlen ging van de leerplicht dan ook zin heeft. Deze greep uit het uitgebreide cijfer materiaal, dat mr. Grosheide de Ka mer voorschotelde geeft een indruk van de omvang der problemen, die met de leerplichtverlenging aan de orde zullen komen. Bij dit alles zou men bijna vergeten, dat het debat van gisteren en van de vorige week opgehangen was aan een wetsontwerp, behelzend een voorwaardelijk arbeidsverbod voor veertien-jarige jongens. Dit wetsont werp is zonder hoofdelijke stemming aanvaard. In het wetsontwerp stond bij de voorwaarden, waaronder veertienja rige jongens mogen werken, dat de ar beid niet langer dan acht uur per dag en 36 uur per week mag duren. Door de aanvaarding van een amendement- Engelsman (P.v.d.A.) heeft de Kamer ervan gemaakt niet langer dan acht uur per dag en 32 uur per week. (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG, 23 okt. - Ook de Twee de Kamer vraagt om tweehonderd mil joen extra op de begroting van de PTT voor de aanleg van nieuwe telefoon aansluitingen. Dat blijkt uit het voor lopig verslag op de begroting van het staatsbedrijf. Al eerder is dit verzoek gedaan door de gezamenlijke Kamers van Koophandel. Op de begroting worden de lasten van de afdeling telefonie volgend jaar op 445.963.000 geraamd. Men schat, dat er in 1964 een vraag naar 125.000 aansluitingen zal zijn. Het verslag wijst erop, dat de telefonie praktisch de snige winstbron is voor de PTT. De kamer leden vragen echter ook om een verla ging van het telefoontarief tegenover de verhoging van de posttarieven die in 1964 te wachten staat. I (Advertentie) (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG, 23 okt. Worden -ele- foongesprekken in Nederland afgeluis terd? Die vraag houdt op het ogen blik de Tweede Kamer bezig blijkens twee voorlopige verslagen. In het verslag op ae begroting van de PTT wordt de vraag gesteld, of er nog steeds voldoende waarborgen bestaan voor de geheimhouding in het telefoon verkeer. Uitdrukkelijker wordt een vraag van dezelfde strekking gesteld in het verslag op de begroting van Justi tie. „Is het de minister bekend, dat in ons land telefoonlijnen van bepaaide personen worden „afgetapt" en dat hun correspondentie onder controle staat?", valt daar te lezen. Al eerder is het afluisteren van tele foongesprekken aan de orde geweest in „Het Parool", waarvan een verslagge ver een interview heeft gehad met een niet nader bjj zijn naam aangeduide „zegsman" van de Binnenlandse Vei ligheids Dienst. Die zegsman gaf een ontwijkend antwoord op de vraag, of in Nederland telefoongesprekken worden afgeluisterd. BONN, 23 okt. (UPI) Een uit ze ven leden bestaande commissie uit de Westduitse Bondsdag zal een onder zoek instellen naar het afluisteren van telefoongesprekken en het onderschep pen van brieven door geallieerde in stanties in de Bondsrepubliek. Het onderzoek door een commissie vindt plaats op voorstel van de soci aal-democratische oppositie in de Bondsdag. Van de zijde van de rege ring was aangedrongen op een onder zoek door een gepensioneerde rechter. In West-Duitsland is herhaaldelijk beweerd dat de Bondsrepubliek maar bij de Amerikaanse, Franse en En gelse inlichtingendiensten behoefde aan te kloppen om gedaan te krij gen dat telefoongesprekken en brieven van bepaalde Duitsers werden afge luisterd en onderschept. West-Duitsland zou deze omweg heb ben gebruikt omdat de wet dergelijke acties van de overheid tegen haar on derdanen verbiedt. De geallieerden hebben zich Indertijd het recht voorbehouden telefoonge sprekken af te tappen en brieven te openen met het oog op de veiligheid van de in West-Duitsland gelegerde troepen. (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG, 22 okt. De Neder landse vrouw die met een buitenlander getrouwd is zal binnenkort een dubbe le nationaliteit kunnen voeren. Wanneer, zoals in vele landen het geval Is, zij door haar huwelijk automatisch de na tionaliteit van haar man verwerft, zal zij niet meer die van haar vaderland hoeven te verliezen. Vrouwen, die reeds getrouwd zjjn kunnen, wanneer zij binnen een jaar bijeen ambassade of consulaat de wens daartoe te kennen geven, even eens haar Nederlanderschap terug krijgen. Op aandringen van de commissie, die de behandeling had voorbereid, heeft de Tweede Kamer een compromis geslo ten met de minister van Justitie, mr. Scholten. Deze had aanvankelijk de eis gesteld, dat een buitenlandse met een Nederlander gehuwde vrouw ter ver krijging van haar oorspronkelijke natio naliteit een jaar in ons koninkrijk zou moeten wonen. Wij moeten ons aan de internationale rechtsopvattingen aan passen, zo betoogde de Kamer. De Kamer heeft ook een verdrag goedgekeurd, dat de internationale rechtsopvatting tot gelding brengt met betrekking tot beslissingen over de on derhoudsplicht jegens minderjarigen. Het verdrag geeft bescherming aan kin deren die zijn geboren zonder dat hun vader zich bekend heeft gemaakt, ter wijl hij zich bovendien door vertrek naar het buitenland aan zijn verplich tingen tracht te onttrekken. Ook een Nederlander die in het bui tenland is geweest kan voor een derge lijke verplichting uit hoofde van het vaderschap komen te staan. Behalve de belangen van de kinderen regelt het verdrag ook de rechtspositie van een man, die in het buitenland tot alli- mentatie wordt verplicht, maar die de gelegenheid moet hebben zich daar te kunnen verdedigen. Het verdrag is een symptoom van de voortschrijdende internationalisatie van ons recht, aldus verklaarde minis ter Scholten. (Van onze Utrechtse redacteur) AMERSFOORT, 23 okt. Kardinaal Alfrink heeft de parochie van Onze Lie ve Vrouw ten Hemelopneming op de Langegracht, bij Amersfoorters beter bekend als de Elleboog samengevoegd met die van de H. Franeiscus Xavcrius op 't Zand, welke voortaan de parochie kerk voor heel de binnenstad zal zijn. De officiële goedkeuring van Rome moet daarop nog verkregen worden, doch inmiddels heeft de kardinaal de ken G. C. M. van Leer, die pastoor van de Elleboog was, benoemd tot pastoor van 't Zand, terwijl pastoor G. F. H. Veldhuis van 't Zand is overgeplaatst naar de H. Hart-parochie in Arnhem. Hoezeer het de parochianen van de Elleboog aan het hart gaat, dat zij hun dierbare kerk moeten missen, be staat bij hen in het algemeen begrip voor de genomen maatregel, terwijl die van 't Zand de Ellebogers van haitn be- (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG, 22 okt. De Tweede Kamer heeft zonder hoofdelijke stem ming een door oud-staatssecretaris drs. F. Gijzeis nog ingediende wijziging van de vestigingswet bedrijven aange nomen. Alleen de splinterpartijtjes van de SGP en de Boerenpartij lieten zich niet overtuigen door de nieuwe staatssecretaris voor de Middenstand, ondanks dat drs. Bakker bij zijn debuut in de Kamer de indruk maakte de materie voortreffelijk te beheersen. Andere sprekers zagen vooral het grote belang in van een nieuwe rege- ling, waarin niet alleen het beroeps- recht voor de middenstanders belang rijk is uitgebreid, maar ook het me debewind is verruimd. Dr. Van den Heuvel (KVP) was van oordeel dat bij het beroepsrecht met de ene hand wordt teruggenomen wat met de andere is gegeven. Dit had betrek king op een situatie, waarin de minister van Economische Zaken ontheffing kan verlenen van een verbod tot uitoefe ning van een bedrijf. Daar staat in de wetstekst de restrictie bij, dat wanneer zoiets in bijzondere gevallen geschiedt, deze gevallen ter beoordeling van de minister zelf staan. De staatssecretaris bracht daartegen in dat een minister zeker de mogelijkheden moet behouden om zijn eigen beleid te voeren. Her haaldelijk is de bevoegdheid tot het ver lenen van ontheffing in die zin gehan teerd. Het debat had een sterk juridisch karakter. Het belang voor het bedrijfs leven kwam er niettemin goed tot ui ting. De staatssecretaris gaf toe, dat de wet niet gemakkelijk leesbaar is voor niet-juristen. Hij zal pogingen on dernemen om daaraan tegemoet te ko men. Het leek hem echter bijzonder waar devol, dat de regering nu tot een soepe ler beleid in staat wordt gesteld. Dit kan een goede bedrijfsuitoefening doel van de gehele vestigingswet slechts ten goede komen. (Advertentie) 11 r-v k-s mof noeiftton HoL. V -Gd AG groeten. Er zijn over en weer tussen representanten van de twee parochies gesprekken gevoerd om de aanslu.ting zo harmonisch mogelijk te doen verlo pen. Beide kerkbesturen zullen één col lege vormen en de zangers van de Elle boog vinden straks zeker een plaats op het koor van 't Zand. Ook tussen de verschillende verenigingen is het reeds tot een akkoord gekomen. Er gingen al lang geruchten, dat er gezien de ontvolking van de binnenstad iets gebeuren zou. Een brief van de kardinaal vermeldde, dat „het pro bleem ons al twaalf jaar heeft bezig ge- houder". De Elleboog telt nog maar 2586 zielen met 1858 paschanten en 't Zand respectievelijk 2047 en 1149. Dat niettemin de kleinste parochie gehand haafd blijft, is omdat de kerk van de H. Franeiscus in de beste conditie ver keert en het grootste aantal plaatsen biedt. De verplaatsing van pastoor Veldhuis wordt door de parochianen van 't Zand echter minder grif geaccepteerd en is voor een groep aanleiding geweest net volgende telegram aan kardinaal Al frink in Rome te sturen: „De parochia nen van Franeiscus Xaverius in Amers foort zijn diep geschokt door het besluit om pastoor Veldhuis over te plaatsen waardoor in de parochie grote beroe ring is ontstaan. Zij verzoeken dringend te willen nagaan of dit besluit niet on gedaan gemaakt kan worden." Enkele parochiële instellingen hebben soortge lijke telegrammen verzonden. DEN HAAG, 23 okt. De Centrale commissie voor georganiseerd overleg in ambtenarenzaken is gisteren in aan wezigheid van de minister van Bin nenlandse Zaken, mr. E. H. Toxopeus, onder voorzitterschap van prof. mr. N. E. H. van Esveld bijeen geweest. Er is „een breedvoerige verkennende gedachtenwisseling gevoerd over het bezoldigingsbeleid 1963-1964", zo deel de de voorlichtingsdienst van het mi nisterie van Binnenlandse Zaken mee. Met landbouwprijzen, vooral mellc- prijzen, blijft bet altijd een hachelijke zaak. De boeren liggen bij bet publiek niet zo erg hoog in de kast en de prijzen van hun produkten drukken zwaar op de kosten van levensonder- boud. Twee cent op de melkprijs bakt er voor velen nogal in. Daarbij komt, dat de schoolmelksubsidie van de overheid afgeschaft wordt, terwijl de slijters bij Economische Zaken staan te dringen om een prijsverhoging. Verder zit er een prijsverhoging voor granen en suikerbieten in het vet, ter wijl dan vóór 1 april weer overeen stemming bereikt moet zijn over nieuwe melkprijzen voor de boeren, hetgeen wellicht opnieuw tot een ver hoging van de prijzen voor de boer zal leiden. Alles bij elkaar kan dat aardig wat worden, vooral omdat we toch al tn een klimaat van stijgende prijzen leven. Erkend moet worden, dat deze prijsoperatie gezien de lopende loon onderhandelingen niet erg goed valt. Men dient echter wel te bedenken, dat de jongste melkprijsverhoging ge heel in de lijn van de verwachtingen lag. De regering heeft aan de opl os- sing van de nood onder de boeren hoge prioriteit gegeven en het is admi nistratief noodzakelijk, dat de nieuwe prijzen rond deze tijd worden vast gesteld. De regering kon dus moe ilijk wachten tot de lang gerekte loon onderhandelingen afgelopen waren. Het verwijt, dat zij nu deze onder handelingen doorkruist, is dus over dreven. Een heel andere vraag is of de nu vastgestelde prijzen juist zijn. Daarop is niet zo snel een antwoord te geven, maar wij stellen ons in geen geval voor dat een eventueel meningsver schil de consument geweldige voor delen zou opleveren. Wel resteert wat ons betreft de vraag of de rege ring er nu wel zo goed aan doet de subsidie op schoolmelk financieel niet zo belangrijk, maar psychologisch wel degelijk af te schaffen op een moment waarop deze forse prijsstij gingen zich voordoen. Zou het niet van psychologisch inzicht getuigen als het kabinet op dit voornemen terug kwam? (Advertentie1 (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG, 22 okt. Minister To xopeus heeft met succes een wetsont werp in de Tweede Kamer verdedigd, dat de samenvoeging van de gemeen ten Bunnik, Odijk en Werkhoven tot een nieuwe gemeente Bunnik behelst, waar aan nog enkele minder belangrijke grenswijzigingen van Zeist, Houten en Cothen zjjn toegevoegd. De staatkundig gereformeerden en de Boerenpartij hebben tegen gestemd, om dat de agrarische belangen naar hun mening door deze samenvoeging ge schaad zouden worden. Volgens minis ter Toxopeus is het thans de gelegen heid om een goed streekplan te maken. Dit vormt zowel voor het behoud van het natuurschoon als van landbouwgron den een veel betere oplossing dan wan neer deze belangen afhankelijk zijn van gemeentelijke uitbreidingsplannen. De noodzaak tot een dergelijk streek plan zag hij ook in de grote trek naar buiten van Utrechtenaren. Het ontwerp werd zonder hoofdelijke stemming aan vaard. (Advertentie) Elke OLVEH polis is winstdelend. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiniiitHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii l u

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1963 | | pagina 5