Handel is niet hang
voor prijsverhoging
en anti-rookcampagne
J)E VERSLAVING
ICRUGT MEN ER
TOCH NIET UIT"
Mensenkennis in
het huwelijk
Rookwolken hangen nu in
het „Palais Schaumburg"
ERHARD stuurt escorte
onbekommerd naar huis EP :ïll!SSI
Kanselier jiels
bij het zien
van uniformen
Kies de soort
Super Mix
STIJL IN BONN VERANDERT
die bij
uw auto hoort
Spreeuivenin vasie
in Leemvarden
„HET MEISJE DAT JE TROUWT"
Een boot?
Een vliegtuig?
Geen van beide!
Amb tsaanvaardin g
PAGINA 13
Hij tankt
anders mist hij iets
Tweehonderdduizend gulden
voor een anti-rookcampagne?
Wat betekenen nu twee ton in
de reclame. U denkt toch niet
dat ze daar het roken mee uit
de wereld helpen? In Engeland
wordt ook een actie tegen het
roken gevoerd bijvoorbeeld met
affiches met afschrikwekkende
teksten. Het resultaat is dat de
omzet in de sigaretten-industrie
daar is toegenomen. Nee, roken
krijgt men er niet uit. In het
Verre Oosten zijn zware straffen
gesteld op het schuiven van
opium. Maar toch wordt het er nog
veel gedaan. Zo'n simpele waar
schuwing dat roken ongezond is,
kan dan ook nooit veel uithalen.
Nee, over de omzet van mijn
sigaretten maak ik mij niet on
gerust.
geen woorden
Wij vakmensen in de tabak
lachen een beetje om die
anti-rookcampagnes. Weet
u niet dat alles wat onderdrukt
wordt juist toeneemt? Rokën is
voor de een een gewoonte, voor
't is zo gewoon
de ander een verslaving, voor een
derde een medicijn. Dat krijg
er niet uit bij de mensen. Toch
heeft onze branche het niet ge
makkelijk. Maar er zijn gelukkig
mogelijkheden om tot goede resul
taten te komen: de sigarenwinkel
moet het domein van de man
worden, waar hij behalve zijn
rookgerei ook een leuk boek kan
kopen, een fles goede wijn en een
doos chocolade voor zijn vrouw.
jong geleerd
Prof. dr. Ludwig Erhard.
Hoewel er tijdens de kabinetszittingen nog druk gerookt
wordt, heeft de regering nu officieel stelling genomen
tegen de sigaret: op de begroting is een bedrag opge
nomen van tweehonderdduizend gulden waarmee een anti
rookactie onder de jeugd financieel zal worden gesteund.
Tevens zyn er belastingmaatregelen aangekondigd die het
roken duurder zullen maken, wat ongetwijfeld óók invloed
zal hebben. Voor de duizenden die in deze branche werkzaam
zijn moet het een merkwaardige gewaarwording zijn, in hun
verkoopaspiraties niet alleen talloze artsen, maar nu ook
de overheid tegenover zich te vinden. Twee van hen, een
importeur van sigaretten en een directeur van een bedrijf
met achtentwintig sigarenwinkels hebben wij om hun mening
gevraagd over deze nieuwe situatie.
Minder sigaretten roken?
Aan het woord is de heer A. J. Blok,
importeur van een sigarettenmerk dat
verleden jaar in het nieuws kwam toen
de importeur een proces aanspande, en
won, tegen de Consumentenbond nadat
deze een rapport over het nicotine- en
teergehalte had gepubliceerd. Bij de
heer Blok is geen enkele neerslachtig
heid te bespeuren nu de regering dan
blijkens de begroting heeft gekozen
voor de strijd tegen het roken en daar
voor een bedrag van twee ton heeft uit
getrokken. Hij praat over die actie als
een man die overtuigd is van de on
aantastbare macht van een gewoonte,
een verslaving soms, in dit geval het
zuigen aan een plukje in brand gesto
ken, speciaal bewerkte bladeren.
De heer Blok gelooft duidelijk in
de invloed van de reclame. Het be
drag dat zijn onderneming hieraan
uitgeeft, houdt hij geheim, maar het
moet een behoorlijk deel zijn van de
zes miljoen gulden die elk jaar in Ne
derland alleen aan sigaretten-adver
tenties worden uitgegeven. Het merk
van de heer Blok wordt veelvuldig
onder de aandacht gebracht, te land,
ter zee en in de lucht. In de anti-re
clame, die het bureau kankerregistra
tie en -voorlichting gaat voeren,
ziet de heer Blok „ook als objectief
toeschouwer" weinig heil. Op de vraag
of hij in de sigarettenbranohe zou dur
ven blijven wanneer hy veertig jaar
jonger was zegt hjj onvervaard: „Als
Ik nog geen sigaretten importeerde
ging ik het alsnog doen".
De heer Blok voelt weinig morele
bezwaren over zijn economische bedrij
vigheid, ondanks de steeds somberder
wordende berichten over het verband tus
sen roken en longkanker. „Er is nog
steeds twijfel. Er zijn artsen die niet
aan dat verband geloven. Het is alleen
nog maar met statistieken bewezen.
Wat weten wij bijvoorbeeld van de in
vloed van de luchtvervuiling? Ander
zijds zou ik niet de verantwoordelijk
heid op mij durven nemen door te zeg
gen aat het roken van bijvoorbeeld
zo n zestig sigaretten per dag niet
Schadelijk zou zijn. Maar is het niet
zo dat elke overdrijving slecht is: of
dat nu het eten van twee pond biefstuk
per dag is, het dagelijks opdrinken van
een fles jenever of een maand lang
honderden kilometers per dag fietsen."
Ook de invloed van de reacties in de
pers en op de televisie acht de heer
Blok niet zo groot. „We leven in een
vluchtige tijd. Bovendien lezen de mees
te mensen zo oppervlakkig. En wat ze
ook gaan zeggen: we mogen niet te veei
eten, niet te veel drinken, niet te veel
roken, we laten ons niet alles ontne
men."
De heer Blok blijft optimistisch, ook
wanneer de komende prijsverhoging ter
sprake Komt. „De vraag zal misschien
aanvankelijk iets teruglopen, maar de
mensen realiseren zich al gauw dat
alles duurder wordt, dus waarom zou
dat alleen voor de sigaretten onaan
vaardbaar zyn?"
Met een onnavolgbare intonatie zegt
hij nogmaals: „Roken?... dat krijgen
ze er niet uit". De heer Blok doet een
greep in zijn bureaula en gooit een aan
tal afschuwwekkende foto's op tafel van
bedlegerige, volkomen uitgeteerde men
sen. Hij zegt: „Deze skeletten leefden.
Zo trof ik ze aan direct na de bevrij
ding in het ziekenhuis in Den Haag.
In die tijd was ik voedselcommissaris
en ik kwam met vrachtwagens met het
beste eten uit Brabant. We gingen di
rect naar het ziekenhuis en weet u
waar deze mensen het eerst om vroe
gen: om sigaretten."
Dit zegt een vastberaden heer Th.
van Bommel, directeur van een on
derneming, welke met 28 sigarenwinkels
in Den Haag en randgemeenten vol
gens zijn zeggen het grootste filiaalbe
drijf in deze branche is.
De heer Van Bommel theoretiseert
niet: zijn winkels verkopen niet alleen
sigaren, sigaretten en pijptabak. Je kan
er een fles Vermouth kopen even ge
makkelijk als een nieuw Prisma-boekje
of een „Zwart Beertje", al willen deze
uitgeverijen dat niet. „Hoe ik eraan
kom gaat u niet aan, maar ik heb ze."
Een sigarenwinkel, zo vindt deze di
recteur, moet sfeer hebben. „Je moet
de sigaren ruiken, cederhout en de
wijn."
Hjj heeft niet van alle vakgenoten
een even hoge dunk. „Wanneer je
als voetballer of wielrenner maar
achter je toonbank blijft staan, wach
tend op je vaste klantjes die je hun
eigen merk overreikt, kom je er niet.
Vooral niet wanneer straks misschien
iedereen een automaat aan zijn muur
mag hangen. Dan moet blijken of je
koopman bent. Er zal een agressie
vere verkooppolitiek gevoerd moeten
worden, wat in deze branche eigen
lijk nooit gedaan is."
De heer Van Bommel heeft kortge
leden het initiatief genomen tot het op
richten van een inkoopcombinatie naast
zijn eigen winkels, waarbij de eigenaars
volkomen zelfstandig blijven. „Er zijn
nu in Den Haag, Rotterdam, Delft,
Dordrecht en het Westland bijna hon
derd winkeliers bij aangesloten. We
moeten samengaan om eruit te halen
wat er in zit. Het zijn de incapabelen
die de klappen krijgen: een soort sa
nering wordt het dus."
Voor de komende prijsverhoging is
ook de heer Van Bommel niet bang.
Hij verwacht weliswaar een verminde
ring van de omzet, maar die zal vol
gens hem slechts tijdelijk blijken te
zijn.
Wel acht hjj het niet onmogelijk dat
het publiek op andere, goedkopere mer
ken zal overgaan, hoewel dat ook weer
heel anders uit kan pakken: „Het pu
bliek is een monster dat niet te door
gronden is. Het kan best zijn dat het
ronde schijfje de gulden zijn psy
chologische werking niet mist. Dat men
voor zijn pakje sigaretten niet meer wil
uitgeven. Ik acht het helemaal niet
uitgesloten dat zelfs bekende merken
het dan niet meer redden. Maar nog
maals: het publiek is een raar mon
ster".
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN, 26 okt. Duizen
den spreeuwen streken donderdag
avond laat neer in het centrum van
het mistige Leeuwarden. Zij zetten
zich neer op het dak van het oude
Waaggebouw en in de bomen en maak
ten daarbij zo'n hels kabaai dat de
centrum-bewoners wakker werden en
naar buiten kwamen.
De enorme massa vogels moet af
komstig zijn geweest van een geweldi
ge zwerm van honderdduizenden exem
plaren op de gewone trek in westelij
ke richting. Door de mist konden de
vogels zich niet meer oriënteren. Ze
waren daarop op de lichten van de bin
nenstad afgekomen. De volgende och
tend, toen de mist was opgetrokken,
waren de sporen van deze vogelinva
sie nog duidelijk te zien op geparkeer
de auto's en op het plaveisel. In de
grote montagehal van een stofzuiger-
fabriek aan de rand van de stad moet
men nog steeds alle machines regel
matig reinigen, omdat er nog naar
schatting vijfhonderd spreeuwen rond
fladderen.
Deze vogels waren op het licht in
de hal afgevlogen. Door de open ra-
men kwamen ze naar binnen. Tot gis
teravond waren ze niet weggevlogen.
De dieren moeten nu worden gevoerd
tot er een methode is gevonden om ze
weer op trek te zenden.
Advertentie)
Preutsheid en pruderie verschaal
de erfenis van puritanisme en
vrouwenverachting uit vroegere
eeuwen zijn, evenals erotische
bandeloosheid, uitingen van eenzelfde
diepere grond: overschatting van de
macht van de sexualiteit. De eerste
op negatieve, angstig afwerende ma
nier, de tweede door er een te grote
plaats aan in te ruimen. De werkelijke
plaats die aan de sexualiteit in het
menseljjk bestaan toekomt wordt door
beide evenzeer miskend, het is die van
een het levensgevoel verdiepende, maar
niet onmisbare, gemoedsverrijking door
een bepaalde wijze van samerzyn. Die
wjjze van samenzijn is echter aan veel
mensen, om diverse redenen, ontzegd;
en toch kunnen deze mensen existeren,
werken en productief zijn. Er bestaan
zelts huwelijken zonder sexuele activi
teit, waarin de huwelijksliefde niet af
wezig is.
(Van onze correspondent in Bonn)
BONN, 26 oktober.
Dikke rookwolken hangen tegen
woordig in de kabinetszaal in
het „Palais Schaumburg" (de
Bondskanselarij), waar veertien
jaren lang het roken was verboden.
Oudkanselier dr. Adenauer was niet-
roker en kon ook de lucht van siga
ren, sigaretten en pijpen niet verdra
gen. Bondskanselier prof. Erhard is
een verwoed sigarenroker. Zonder si
gaar kan hy niet werken, geen richt
lijnen der Westduitse politiek vaststel
len en geen kabinetszittingen leiden.
De sigaren-, sigaretten- en pijptabak-
rook is een van de uiterlijke tekenen
van de gewijzigde atmosfeer in Bonn
sinds het aftreden van de 88-jarige „Al-
te". Er is in de paar dagen sinds prof.
Erhard de leiding der staatszaken vein
hem heeft overgenomen, in Bonn zo al
het een en ander veranderd in de rich
ting van de nieuwe stijl, die „der Dicke"
wil trachten in te voeren.
„Gaan jullie maar naar huis", zei de
nieuwbakken kanselier tegen de twee
detectives, die opdracht hadden hem
te bewaken. „My doet niemand wat".
„Befehl" is echter „Befehl" en zo
bleven de twee detectives de kanselier
op de hielen. Het escorte van zeven
man, dat jarenlang Adenauer placht te
begeleiden, wanneer hy zich buiten zijn
particuliere woning in Rhöndorf bij
Bonn ot buiten de Bondskanselarij be
gaf, heeft prof. Erhard direct afge
schaft. Ook wil hij in zijn dienst-Mer-
cedes-300 die hy bij een kilometer
stand van rond vijftigduizend kilome
ters van Adenauer heeft overgenomen
niet worden voorafgegaan en ge
volgd door politie-„Porsches" met
blauw licht. Hoogstens drie man wil
prof. Erhard om zich dulden, maar de
heren detectives hebben zich onopval
lend te gedragen. Overigens: prof. Er
hard heeft zijn chauffeur van het mi
nisterie van Economische Zaken mee
genomen op de nieuwe Mercedes-300.
Een verschil: Erhard zit nu niet meer,
^oals hij dat gewend was, naast de
chauffeur, maar moet als regeringschef
achterin zitten. In de Mercedes-300 wa
ren achterin voor de niet-rokende dr.
Adenauer natuurlijk geen asbakken. Die
zijn er nu snel in gemonteerd.
Het schildwachthuisje, dat men
snel had neergezet bij de huurwoning
van de nieuwe kanselier in de Scihlei-
eherstrasze in Bonns prominenten-
wijk op de Venusberg, heeft men
even snel weer afgebroken. „Als de
kanselier uniformen ziet, wordt-ie
hels", kreeg de plaatselijke comman
dant van de Bundesgrensschutz, die
belast is met de politiële bewaking
van Bondskanselarij en dienstwoning
van de regeringschef, te horen. Er
hard heeft evenmin als vroeger dr.
Adenauer een dienstwoning.
de
eze is
echter totaal ongeschikt voor ontvang
sten en zo worden plannen voorbereid
om voor Erhard, en later voor diens
opvolgers, een dienstwoning te bouwen.
De bondskanselier voelt het meest voor
de plannen om deze dienstwoning neer
te zetten op het terrein van het „Pa
lais Schaumburg". Hy is dan dicht bij
zijn werk en zijn buurman is de Bonds
president, die in de er naast gelegen
„Villa Hammerschmidt" woont.
Hy woont sinds jaar en dag in
huurwoning op de Venusberg. Deze
et heeft enige dagen geduurd
voor prof. Erhard de bondskan
selarij van dr. Adenauer kon
overnemen. Laatstgenoemde was
op de dag van de machtsoverdracht
nog niet klaar met het opruimen van
zijn werkkamer. Erhard en zyn staf
hebben genoegen genomen met zijka
mertjes en enige dagen lang gere
geerd van achter byzet-tafeltjes
De leiding van de Bondskanselary-
staf is ook geheel gewijzigd. Verdwe
nen is o.a. de veelbesproken staats-
sekretaris dr. Hans Globke. Zyn plaats
is ingenomen door de voormalige se
cretaris-generaal van het ministerie
van economische zaken, dr. Ludger
Westriek, die prof. Erhard gaarne als
zijn opvolger ïad gezien, maar die als
zodanig door de C.D.U.-D.S.U.-traktie
niet werd geaccepteerd. Dr. Westriek
is n.l. geen lid van de party. Chef van
de bondskanselarij Is dr. Hohmann, ja
renlang prof. Erhards woordvoerder en
aanvoerder van de z.g. „Brigade Er
hard", die de openbare mening in
West-Duitsland voorbereidde op het
kanselierschap van „der Dicke". Ook
mevr. Ella Muhr, die achtenentwintig
jaren lang prof. Erhard* secretaresse
Is geweest, is van het ministerie van
economische zaken mee verhuisd naar
de Bondskanselarij.
Adenauers' secretaressen zyn meren
deels teruggegaan naar het ministerie
van buitenlandse zaken, met uitzonde
ring van mej. Poppenga, die als par
ticulier secretaresse met haar chef is
meegegaan naar diens suite van drie
kamers in het Bondsdaggebouw, waar
de oud-kanselier voorlopig tot 1965 als
Bondsdaglid en voorzitter der C.D.U.
zal werken.
Voor jonge mensen in het bijzon
der is het moeilijk om de relatieve
waarde van de sexualiteit onder de
ogen te zien. De erotiek drijft jonge
mensen met grote kracht naar elkan
der, maar zij kan ook een beletsel
voor hen zijn om elkaar nader te le
ren kennen. In het voorwoord tot het
boek „Het meisje dat je trouwt" van
dr. J. Bossard en dr. E. Boll zegt
dr. Trimbos het duidelijk:
„Vele verliefde en verloofde jonge
mannen zijn zo gefascineerd door hun
aangebedene, dat zij haar werkelijke
persoon, haar andere instelling en
voorgeschiedenis, haar typisch vrou
welijke verwachtingen en idealen vol
maakt over het hoofd zien. Vooral
het erotisch-sexuele aspect van hun
verloofde spreekt hen aan en zy ver
geten dat dit maar een aspect is van
haar anders zijn. Veel huwelijken
stranden of komen nooit op gang,
doordat de echtgenoten er nimmer in
geslaagd zijn begrip op te brengen
voor het anders-zijn van hun huwe
lijkspartner."
Over dat anders-zijn gaat dit Ameri
kaanse boek (dat goed vertaald is door
mevr. J. R. M. Trimbos van Kesteren.)
Het geeft lessen in practische mensen
kennis aan gehuwden. Om een vrouw
in het huwelijk gelukkig te maken is
verliefdheid niet het noodzakelijkste:
belangrijker zijn hartelijkheid, kame
raadschap en attentie. Eén jongen die
temidden van enige zusjes is opgegroeid
weet méér van de bestaanswijze van
de vrouw dan de man met veel liefdes
avonturen achter zich. Zo'n jonge man
weet en begrijpt dat een meisje meest
al conventioneel denkt, dat verjaarda
gen voor haar belangrijk zijn, dat zij
zich niet alle dagen even lekker voelt,
dat zy het gezag van haar ouders
meestal vanzelfsprekend en niet alleen
maar voorlopig aanvaardt, dat zij af
spraken wenst na te komen en in haar
eigen leefruimte een zelfgekozen inte
rieur wil sgheppen. Meisjes zijn van
kinds af gewend hun gevoelens te
delen met anderen; zij voelen het
verzorgen van mensen en dingen als
een natuurlijke plicht en kunnen niet
genieten van een pretje buitenshuis wan
neer die plicht niet vervuld is. Een
man die s avonds ophoudt met zyn
werk en zyn taak achter zich laat,
kan dat niet altijd vatten.
Een jonge echtgenoot, die zijn
vrouw in haar gedragingen wil be
grijpen, moet aan al deze dingen
aandacht schenken. Dat vraagt op
lettendheid en vooral vriendschap.
Het is een goed ding dat er in dit
boek weinig gerept wordt over de
liefde. Dit enorme (ideële, theolo
gische, evangelische) begrip kan hie
slechts een doel, hoogstens een ver
worvenheid zijn, maar is geen status
quo. Men groeit er heen wanneer aan
andere voorwaarden voldaan
is. Voorlopig betekenen hulpvaardig
heid, kameraadschap en hoffelijkheid
in een beginnend huwelijk veel meer.
Alleen op die bodem kan de ero
tische verhouding blijven bloeien. Zon
der die verwelkt ze, of gaat een para
sitair bestaan leiden ten koste van
andere vermogens.
Een goede raad staat nog op pag.
179: „Het is van belang dat de ver
houding tussen man en vrouw als iets
van een zeer ruim tijdsbestek wordt
gezien. Er bestaat immers een grote
kans, dat het samenleven als echtge
noten zich over veel meer jaren zal
uitstrekken dan ooit in de geschiedenis
het geval is geweest.... Het legt ons
echter een bijzondere verplichting op,
en wel om dit leven van het begin af
zo te leven, dat de extra jaren ook het
leven waard zijn."
Natuurlijk staat in dit boek voor ver
loofden een, overigens voortreffelijk
hoofdstuk over de opvattingen en er
varingen van het meisje inzake de
sexualiteit. Maar deze worden niet cen
traal gesteld en met een bevrijdende
nuchterheid beschreven. Ook pas ge
huwde meisjes kunnen hiervan leren,
omdat zy zien wat by haar voor een
man soms zo moeilijk te begrijpen Is.
V.E.
„Het meisje dat je trouwt," door dr.
J. Bossard en dr. E. Boll
Uitg. Broekman en De Meris, Am
sterdam, 1963. Prijs 6,90.
Ook hij begrijpt dat Super Mix
onmisbaar is. ledereen rijdt an
ders. Alle rij-omstandigheden
verschillen. Alle motoren vragen
om „individuele voeding". Daar
om zijn er 5 soorten BP-benzine:
BP normaal, BP Mix 25, 50 of 75,
BP Super.
Kies zélf uit welke soort u nodig
heeft. Die soort - juist diè - geeft
u tóp-kracht bij het zuinigste ver
bruik!
Super Mix pompen zijn zeer spe
ciale pompen. Vraag per brief
kaart adressenboekje aan BP,
Frederiksplein 42, Amsterdam.
Dat kan alléén bij
VJaf
BP steeds 'n stap vóór.
BP - in samenwerking met Vickers
Armstrong - presenteerde onlangs voor
héél Nederland de Hovercraft. Een
wervelwind voor veilig vervoer, over
water èn land voor passagiers en
vracht. Het resultaat van 9 jaar re»
searchdezelfde research, die óók
leidde tot BP Longlife, de motor-olie
met dubbele levensduur; en tot Super
Mix, voor individuele motorvoeding
met 5 soorten benzine.
AMSTERDAM, 26 okt. Twee aan
de vrye universiteit benoemde hoog
leraren hebben vanmiddag in het Woest-
dumcentrum te Amsterdam hun ambt
aanvaard. Prof. dr. L. Bosch, buitenge
woon hoogleraar in de biochemie, hield
een inaugurale oratie over „ontwikke-
lingsproblemen van het levend orga
nisme".
Prof. Bosch, die werd geboren in 1924,
studeerde aan de vrije universiteit en
promoveerde aan de T.H. te Delft. Hij
werkte als biochemicus aan het Neder
lands kankerinstituut, het Antony van
Leeuwenhoekhuis te Amsterdam en was
laatstelijk als lector in de biochemie
verbonden aan de rijksuniversiteit te
Leiden.
Prof. dr. J. Schneider, gewoon hoog
leraar in de Duitse letterkunde na 1500,
behandelde in zijn inaugurale rede, ge
titeld „Der graben und der Schlund",
enige aspecten van Lessings en Schiller*
wijsgerige denkbeelden. Prof. Schneider
was sinds 1946 leraar aan en sinds 1956
rector van het Grotius lyceum in Der
Haag.
