wisse..
eens ai
met'n
GEORGE
StreefdatumMammoetwet
september 1968 in werking
Verhouding tussen overheid
en particulier initiatief
kernvraagstuk van beleid
Minister van Defensie
Staatssecretarissen zijn
goed gehuisvest hij
militaire staven
Paus beloont Amerikaanse portretschilder
Geraldine Chaplin als Assepoes
KOLENAUTOMAAT
Woonmisère in Genève
1 OSRAM
Verdachte van
Britse treinroof
gearresteerd
Installatie v^an
president en
vice-president
Breed betoog van mr. Bot in Tweede Kamer
ging van geheim agent
HOGE RAAD
WOENSDAG 4 DECEMBER 1963
PAGINA 7
■«III
Misnoegen
Geen studieloon
^splinternieuw. Maar de eerste dagen draag ik ze nooit. Dan
knellen ze zo!"
MINISTER BOT
misnoegen
Bijzondere
universiteiten
lampen
Mammoetwet
Keuze
De Paus heeft gisteren médailles van zijn Pontificaat uitgereikt aan de Amerikaanse schilder
Bernard Godwin uit New York en aan diens vrouw en hun zoon. Godwin heeft, in opdracht van het
Vaticaan, een groot portret van de Paus geschilderd, welk portret men rechts op de foto ziet.
De Amerikaanse minister van financiënDouglas Dillon, heeft gisteren een onderscheiding uitgereikt
aan Clinton J. Rill, een lid van de persoonlijke lijfwacht van wijlen president John Fitzgerald Ken
nedy. Rill was de man die, enkele seconden nadat de fatale schoten in Dallas vielen, in de auto van
de president sprong om de heer en mevrouw Kennedy met zijn lichaam te beschermen. Hij was te
laat, maar heeft voor zijn moed niettemin een onderscheiding gekregen. Rechts de twee kinderen
van de heer Rill en diens echtgenote. Geheel rechts mevrouw Kennedy, die bij de korte plechtigheid
aanwezig wilde zijn.
Geraldine Chaplin, een dochter van Charley Chaplin, danst de hoofd
rol in het ballet Assepoester", dat vandaag in een Parijs theater in
première gaat. Geraldine ziet men hier met de directeur van het
balletgezelschap, Wazlav Orlikovski.
Een kolenautomaat kan een
uitkomst zijn voor kleihbe-
huisden en voor kille dagen.
Een Parijse handelaar zette er
één neer en had veel succes (foto
hier boven). In de omgeving van
Genève werd aan buitenlandse ar
beiders een woekerhuur berekend
voor „woningen" die bouwvallige
tuinhuisjes bleken te zijn. Er ont
stond een groot schandaal. De
overheid maakte korte metten en
liet de krotten door bulldozers
wegvagen (foto hiernaast). De
gezinnen kregen goedkopere en
goede woonruimte.
(Advertentie)
onze Londense correspondent)
fta ONDEN, 4 dec. Een van de voor-
8te ve>"dachten van de Britse trein-
is J' haar wie lange tijd werd gezocht,
">irt!fns 'n handen van de politie. Gister-
"dag om kwart over vier arriveer
den. j68 politieauto's in een van Lon-
duurste woonwijken, Eaton Square,
(w Politie verschafte zich toegang tot
J, T souterrainflat en arresteerde daar
töchl raly. een antiquair. Hij werd ge-
Vj. w verband met de treinoverval
8 augustus, toen een bende nabij
hf/ddington een posttrein tot stilstand
bern en een hult aan bankbiljetten
gemachtigde ter waarde van 26 miljoen
de^ili?8 negentiende arrestatie, die
de **°"tie heeft verricht in verband met
jj.overval. Daly werd gisteravond of-
in staat van beschuldiging ge-
d6 d- Maandag j.l. werd de zaak van
W^dere gearresteerden, vijftien man-
W drie vrouwen, verwezen naar
st' gerechtshof. De politie zoekt nog
VjTrds naar acht andere verdachten,
mannen en vier vrouwen. Daly zal
en verschijnen voor de magistraat.
woonwjjk, waar Daly werd gear-
trfehtefd. wordt bewoond door parle-
tcf h, edellieden en welvarende
tot <!?rs' De huren variëren er van tien-
wintigduizend gulden per jaar.
t>EN
»öe,
HAAG, 8 dec. (ANP) De
«b dWe president van de Hoge Raad
heLNederlanden, mr. G. H. A. Feber,
kla» j z'ich dinsdag geïnstalleerd ver
hit- 2.' naflat de procureur-generaal,
had' G. e. Langemeijer, hem daartoe
uitgenodigd. Vervolgens, eveneens
hadat de procureur-generaal daartoe
bet, Serequireerd, verklaarde mr. Fe-
t\ j "e nieuwe vice-president, mr. J.
Ab JonS. geïnstalleerd.
beide installaties op deze korte,
<je C1&le zitting ging voorlezing van
Vqq Processen-verbf
van beëediging
harrt ^Duitsland Bondskanselier Er-
hia»iZa" e'nd februari, voor de tweede
sinds hp regeringsleider werd,
V<w Parijs gaan om besprekingen te
eh met president De Gaulle. (AFP)
stelsel gelet op de opgedane ervaringen
moet worden aangepast.
De minister vroeg zich ook af ot er
niet een oplossing te vinden zou zijn
in de richting van de regeling, die
geldt voor de subsidiëring van de theo
logische faculteiten, waarbij de uni
versiteiten kunnen kiezen of zij al dan
niet voor een bekostiging in aanmer
king wensen te komen.
(Van onze onderwijsredacteur)
DEN HAAG, 4 dec. Minister Bot
heeft gisteren bij de verdediging van
zjjn begroting in de Tweede Kamer
een brede uiteenzetting gegeven van de
grondgedachten van het onderwijsbe
leid, dat hjj denkt te voeren. Het be
toog van de minister, dat twee uur en
een kwartier duurde, was door de een
tonigheid van zijn voordracht moeilijk
te volgen, maar de nieuwe bewindsman
van O., K. en W. ontwikkelde een visie,
die aandacht verdiende. In het begin
van zijn rede kwam hij reeds te spre
ken over wat hij zelf een „netelig kern
vraagstuk" van het onderwijsbeleid
noemde: de verhouding tussen de ta
ken van de overheid en van het parti
culier initiatief.
Het toerusten van ons volk voor de
toekomst, die zeker zal verschillen van
het heden, vormt voor de overheid een
groeiende taak, aldus de minister. Het
komt meer voor, dat in een overgangs
tijdperk de staatsinvloed toeneemt.
Het zou echter onjuist zijn onder ca
mouflage van de huidige omstandighe
den over te gaan tot een bevoegdheids
annexatie, zo zei mr. Bot. De overheids
taak groeit omdat de maatschappelijke
functie van het onderwijs sterk in bete
kenis toeneemt. Anderzijds moet echter
op het terrein van het onderwijs steeds
het belang van het particulier initiatief
erkend worden en dit particulier initia
tief dient voor zijn eigen verantwoorde
lijkheid geplaatst te worden.
De minister beijverde zich in zijn uit
eenzetting herhaaldelijk een evenwicht
tussen beide invloeden te construeren.
Hij wil niet passief afwachten, maar
het beleid moet ook niet eenzijdig be
paald worden door de overheid. Hij
verklaarde behoefte te hebben aan ad
viezen van deskundigen, doch hij is niet
voornemens het beleid over te laten aan
aan de adviescolleges. Hij zal het par
ticulier initiatief steunen, maar hi) is
niet bereid voor elke aandrang om
overheidssteun te bezwijken.
Bij de behandeling van de inhoud van
het onderwijs gewaagde mr. Bot van
de noodzaak verouderde leerstof te ver
vangen, van het zo nodig buiten de oude
schema's gaan, van het opvoeden van
de jeugd tot zelfstandigheid en van het
vervangen van het „veel leren" door
het „weten hoe te handelen."
Inzake het vraagstuk van de leraren
opleiding uitte de minister zich even
optimistisch als vastberaden: „Ik ben
vast besloten deze zaak op korte ter
mijn tot een oplossingen te brengen, ook
al zullen zich daarbij ernstige moei
lijkheden voor doen." Binnenkort zal
het schema met vraagpunten als dis
cussiebasis worden voorgelegd aan het
gereorganiseerde onderwijs.
Zeer resoluut stelde de minister
zich op tegenover dr. Schuring (CH),
die vorige week gevraagd had om
een diepgaand onderzoek naar de
mogelijkheid van het verlenen van
studieloon. Mr. Bot ziet geen aanlei
ding de wenselijkheid van studieloon
in overweging te nemen. Alleen al
vanwege de financiële consequenties
is het verstrekken van studieloon on
mogelijk; om niet te discrimineren
zou men ook de studerenden aan HTS-
en, sociale academies, kweekscho
len enz. voor studieloon in aanmer
king moeten laten komen.
De bewindsman wees er overigens
op dat de overheid aan 33 pet. van
de studenten financiële hulp verleent en
dat het percentage nog steeds stijgt. Bo
vendien meent de minister dat men ook
moet letten op de indirecte steun, die
naast de studietoelagen wordt verleend
langs de weg van de kinderaftrek, de
kinderbijslag enz.
Het vervallen van de subsidiëring der
studentenmaaltijden leverde geen
nieuws op; deze zaak zal „in een rusti
ge sfeer" nog eens besproken worden
met de Kamer-commissie.
De bewindsman noemde de verkor
ting van de studieduur een van de be-
l'HiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiimniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiHiMiiiHiMiiiiiiimiiiiHiiiii
langrijkste opgaven van het onderwijs
beleid. In verband met het naderen
van de geboortegolf bij het wetenschap
pelijk onderwijs heeft de minister kort
geleden in een brief aan de acade
mische raad de aandacht gevraagd
voor enige, desnoods voorlopige, maat
regelen Het is kort dag.
Gewezen is op de mogelijkheid in de
onderscheidene studierichtingen pro-
paedeutische examens in te stellen
voor de selectie van de studenten naar
hun geschiktheid voor de gekozen stu
die. Ten tweede op een zodanige her
ziening van de kandïdaatstudie, dat ze
komt te passen in een totale studie
van vjjf jaar voor het doctoraal examen.
Dit zou betekenen, dat de kandidaat
studie voor alle richtingen, op een hoge
uitzondering na, niet langer dan twee
a drie jaar duurt. Minister Bot meent,
dat men zich vooreerst moet bezig hou
den met deze voorlopige maatregelen.
Inzake de subsidiëring van het bijzon
der wetenschappelijk onderwijs, ver
klaarde de bewindsman zich bereid tot
onderzoek en overleg ..ver de vraag of
tot financiële gelijkstelling dient te
worden overgegaan en tot overleg over
sugsidiepercentage (bijv. 98 pot. zowel
investeringskosten en 97 pet. voor de
exploitatiekosten. Bij dit overleg zal niet
alleen de mogelijkheid van een ander
subsidiepercentage (bijv. 98 pet. zowel
voor investerings- als exploitatiekosten)
onder ogen kunnen worden gezien, doch
men zou zich ook bezig kunnen houden
met de vraag of het huidige subsidie-
Aangaande de salarissen van de on
derwijzers zei de bewindsman, dat hij
reeds in overleg was getreden met de
ministers van Financiën en Binnen
landse Zaken, maar dat deze kwestie
niet los gezien kan worden van het al
gemene salarisbeleid in de overheids
sector. Dezer dagen kwam in het cen
trale georganiseerde overleg de salaris
verbetering van de lagere en middel
bare ambtenaren aan de orde, van wel
ke verbetering ook de onderwijzers zou
den profiteren. Het was de bedoeling
deze salarisverbetering uit de „ruim
te", beschikbaar voor het overheidsper
soneel, te bekostigen. De meerderheid
der personeel centrales heeft de voor
stellen echter verworpen. Het is duide
lijk, dat het op dit ogenblik gezien te
gen de achtergrond van de hele nood
situatie voor de regering niet mogelijk
is voor enige groep van overheidsdie
naren afzonderlijk een positieverbete
ring binnen of buiten «de ruimte te
realiseren, aldus mr. Bot.
Met deze verklaring haalde de mi
nister zich het misnoegen van vrijwel
alie fracties op de hals. De bezwaren
kwamen hier op neer, dat de voor
de onderwijzers verlangde verhoging
van de aanvangssalarissen en de ver
korting vain de salarisschaal ten on
rechte werden gekoppeld aan de alge
mene verhoging van de lagere en
middelbare ambtenaren.
De bewindsman bestreed later weer
dat hij een dergelijke koppeling zou heb
ben aangebracht. Het debat over de
kwestie eindigde met de verklaring van
de minister, dat hij op het ogenblik voor
de onderwijzers geen kans op succes
sen ziet, maar dat hij bereid is na te
gaan of een nieuwe „evaluatie" van het
vraagstuk te rechtvaardigen is.
(Advertentie)
Staatssecretaris Grosheide, die men
een vroeger door hem gehouden betoog
contra de Mammoetwet had voorgehou
den, verklaarde dat de bezwaren die hij
toen ontwikkeld had speciaal het om
streden wetsartikel inzake de maat
schappelijke organen hadden gegolden.
Door de verwerping van de maatschap
pelijke organen is de wet voor hem
aantrekkelijker geworden.
De staatssecretaris noemde als
streefdatum voor de inwerkingtreding
van het overgangsrecht september 1967
en als streefdatum voor de inwerking
treding van de Mammoetwet zelf sep
tember 1968.
Mr. Grosheide toonde wel begrip voor
de bezwaren, aangevoerd tegen het
rapport van de commissie-De Roos over
de stichting van openbare scholen,
maar hij meent dat het niet juist ge
weest zou zijn als hij dit rapport zonder
meer terzijde had gelegd.
De staatssecretaris is van oordeel dat
er voorlopig aan de eindexamens van
het VMHO zo min mogelijk gedokterd
moet worden, dit temeer omdat de er
varingen van dit jaar geen aanleiding
geven tot wijzigingen. Als er gegronde
klachten komen van gecommitteerden
of examinatoren zal de regeling op
nieuw bekeken worden, maar mr. Groshei
de hoopt dat dit niet nodig zal zijn. Het
is beter de energie te richten op de
examenregeling onder het nieuwe be
stel van de Mammoetwet.
Er kwam uit de Kamer kritiek op
de plaats, die de staatssecretaris bij de
kwestie van de leerplichtverlenging
toekent aan het vormingswerk. Men
krijgt de indruk dat dit teveel naar de
achtergrond wordt geschoven, zo zei de
heer Kleisterlee (KVP). Mr. Groshei
de heeft toegezegd hierover geregeld
overleg te zullen plegen. Om even over
half een was men zo ver dat de begro
ting van O., K. en W. z.h.s. werd aange
nomen.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 4 dec. De huisvesting
van de staatssecretarissen bij de mili
taire staven ziet de minister van Defen
sie als een zeer aantrekkelijke. De idea
le toestand kan immers niet worden
verwezenlijkt. Het meest aantrekkelijk
zou zijn, aldus minister De Jong in de
memorie van antwoord op zijn begroting
indien het hele ministerie met inbegrip
van de staven in één gebouw zouden
kunnen worden gehuisvest, dit is ech
ter een illusie, omdat de geografische
positie van het ministerie zo is, dat
het apparaat over een aantal over Den
Haag verspreide gebouwen is verdeeld.
Binnen het kader van de mogelijk
heden acht minister De Jong huisves
ting van de staatssecretarissen bij de
staven zeer aantrekkelijk, omdat dit
een versterking van de politieke in
vloed op de gang van zaken betekent.
De, voor de behandeling der aan
gelegenheden van het betrokken
krijgsmachtdeel, verantwoordelijke be
windsman is op deze wijze direct ter
plaatse aanwezig.
Verder kan hij rechtstreeks zijn in
vloed doen gelden op alle problemen,
die om een oplossing vragen. Deze ma
nier van huisvesting is naar de mening
van de minister een praktische omdat
bedoelde problemen veelal het eerst bij
de staven naar voren komen.
Ook psychologisch is volgens de be
windsman de gekozen oplossing de bes
te. Een fysieke scheiding van politieke
leiding en staven leidt haast vanzelfspre
kend tot een zeker onderscheid tussen
de politieke leiding en het militaire ap
paraat. Het onderbrengen van de poli
tieke leiding bij de staven verstevigt
echter de samenwerking en de band
tussen beide.
Minister De Jong merkt verder
op, dat het hem getroffen heeft, dat
juist de psychologische zijde als een
van de bezwaren van de leden van de
Tweede Kamer tegen de oplossing is
aangevoerd. Z{j vrezen een overheer
sing van de politieke bewindsman door
de militaire autoriteiten. Zij onderken
nen niet dat juist het omgekeerde de
bedoeling is. De minister is het niet
eens met het bezwaar dat de minister
van Defensie door plaatsing van de
staatssecretarissen bij de staven het con
tact met die functionarissen zou ver
liezen. Minister en staatssecretarissen,
zegt hij, werken vanuit één conceptie
en vanuit één gedachtengang. Voortdu
rend contact is daarom niet noodzake
lijk. Voor de grotere problemen is meer
overleg tussen de minister en de staats-
de minister nog mee, dat hij vrijwel
om de andere dag met zijn staatssecre
tarissen besprekingen voert. Van een
gebrek aan contact als gevolg van de
huisvesting kern zeker geen sprake zijn.
Dat bij de keuze van de staatssecre
tarissen een grote en zelfs beslissende
rol zou zijn gespeeld door de chefs van
staven ontkent de minister. Deze func
tionarissen zijn in de keuze niet ge
moeid.
Minister De Jong geeft toe dat het
een groot voordeel is als politieke fun-
tionarissen een duidelijke politieke ach
tergrond hebben. Dat element heeft hij
bij de keuze van de staatssecretarissen
overwogen. Aan de andere kant vindt
de minister het van groot belang, dat
een kandidaat, die geroepen is leiding
te geven bij de dagelijkse beihandeling
van alle krijgsmachtaangelegenheden,
terzake kundig is. De deskundigheid van
de kandidaten heeft hij tenslotte laten
prevaleren, nadat hij een onderzoek naar
de politieke oriëntatie van de betrok
ken deskundigen had ingesteld. Deskun
digheid is zijns inziens van zeer groot
belang, omdat op korte termijn, in het
bijzonder in de exploitatiesector, belang
rijke besnoeiingen moeten worden aan
gebracht, De krapheid van de financiële
positie en ook de positie in het perso
nele vlak laten geen ruimte voor lang
durige imwerkperioden.
