Revalidatie
van verkeers
slachtoffers
Vaticaan bewaart
zijn geheimen
Gevecht om aanvaarding van de
handicaj) is een weken of soms
maanden durende verschrikking
RAMEN EN BALKONS IN DE
OMTREK ZIJN AFGESCHERMD
NAVO ver
Pieter van der Meer
zegent kantoor van
„zijn" uitgeverij in
Inbreker beloond
waar al het volgende
identiek met al het vorige is...
PAGINA 11
ZATERDAG 14 DECEMBER 1963
wmm
De rechter in Amerika veroordeelt soms onvoorzich
tige automobilisten tot een bezoek aan een revali
datiecentrum voor verkeersslachtoffers. Dat is een
heilzame maatregel, die men ook hier wel ingevoerd zou
^en zien. Maar het is beter het niet zover te laten
hooien. Het is beter als men zich van tevoren realiseert,
^arop een verkeersongeluk kan uitlopen. In dat geval kan
het nuttig zijn een ogenblik te kijken door de ogen van
°°Ze verslaggever, die enkele reportages wijdt aan de reva
lidatie van verkeersslachtoffers. Hij vertelde: „Na al mijn
bezoeken aan het revalidatiecentrum Heliomare duurde
h®* een paar minuten voordat ik het contactsleuteltje van
auto durfde om te draaien."
Revalidatie is zelf doen en met al haar behulpzaamheid wacht de
heïlgymnaste af wat het invalide meisje van haar moeizame manoeu
vreren terecht brengt.
het zwembad lean hij tussen de armsteunen
lopen.
Onder het oppervlak van hard werken leven vaak
hevige psychische spanningen.
IT ij herinnert zich van het
[1 ongeval niet meer dan dat
hij met zijn motorfiets
Ji608 in de kop van Noord-
f U&nd op een lange, stille asfalt-
reed. Dat was vorig jaar
Justus, een dag met regenbuien.
ttielkkeurmeester ging hij de
J^derijen langs. Hij was in zijn
j foep gegroeid, sjouwde graag
de weilanden en door de
Met zijn vijftig jaar mocht
een sterke vent genoemd
^den, al was hij suikerpatiënt
hij een stijve knie over
een van de keer dat hij met
tesi-öll0tor te»en 6611 boom was
]1PL Rustig-aan en wat oppas-
J; ïftet eten en drinken, injecties,
N op die augustusdag achter
Advertentie)
(Van onze Utrechtse redacteur)
UTRECHT, 14 dec. Vele bekende
figuren uit het katholieke culturele le
ven, literatoren, uitgevers en ook ker
kelijke hoogwaardigheidsbekleders wa
ren gisteren met de Belgische am
bassadeur, F. Baron van der Straten
Waillet, aanwezig bij de officiële inge
bruikneming van het nieuwe kantoor
der Nederlandse vestiging van de uit
geverij Desclée de Brouwer. Een
naam, waarmee onafscheidelijk ver
bonden bljjft die van de nu 83-jarige
Benedictijner-monnik Pieter van der
Meer de Walcheren, die in de vóór
oorlogse jaren op de uitgeverij in Pa
rijs werkte.
Hij verrichtte de inzegening en kon
het niet nalaten na het welkomstwoord
van de directeur, de heer A. J. H. Boe-
zeman, die memoreerde, dat de heer
J. Frangois 20 jaar geleden in Brugge
hef fundament heeft gelegd van de nu
volwaardige Nederlandse afdeling, zich
tot de aanwezigen, onder wie vele oude
vrienden, te richten.
,,Zij hebben me als oud-gediende van
DDB van stal gehaald", zo zei hij heel
gemoedelijk. „Wel, traditie is van grote
waarde, maar zij mag geen stilstand
en verkalking, noch angst voor het nieu
we betekenen." Hij herinnerde eraan in
1883 in de nabijheid van dit fraaie
huis op de Nieuwe Gracht, hoek Heren
straat, nu zo smaakvol door architect
Piet Bergen ingericht, geboren te zijn
(Maliebaan) en verklaarde altijd nog
aan de uitgeverij gehecht te zijn.
Om, zoals hij zelf olijk verklaarde,
te eindigen met een clericaal woord:
dat de Schepper van alle schone din
gen vruchtbaarheid en wasdom zou ge
ven aan wat hier geplant is.
LONDEN, 14 dec. (Rtr.) Inbreker
Tommy KontiC s is door een recht
bank „beloond" met een voorwaarde
lijke gevangenisstraf. Tommy had na
een inbraak getracht een poedel van
een raamkozijn te redden en was
daarbij met zijn buit van een afvoer
pijp gevallen, waarbij hij verschei
dene beenbreuken opliep.
„Het is duidelijk dat er iets goeds
in u zit," zo zei de rechter.
Als op administratief gebied repeterende werkzaamheden problemen vormen,
is reproduktie de enig rationele oplossing! ATLAS DELFT is op dit gebied
gespecialiseerd. Zij verleent het bedrijfsleven full-service. Zij verstrekt alle
adviezen. Zij heeft de eenvoudigste oplossing voor elk reproduktieprobleem.
Haar leveringsprogramma omvat zowel het unieke ATLAS OZALID d-r-o-g-e
lichtdrukprocédé als snelkopieerapparaten. Zowel dokument-reproduktie-
kamera's als offsetmachineszowel terugvergrotings-apparatuur als
mikrofilmsystemen. ATLAS DELFT - Nederlands leidinggevende reproche-
mische industrie - biedt een enorme verscheidenheid in apparatuur... in
materialen... in mogelijkheden!
ifiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!:
(Foto's: Lc/uie van Paridon)
.illlllllilllllllllllilllllllllllllliliillllllllMlli:
reprochemische industrie
fWercuriusweg, T
tel.01730-311 44
hjj bezig met het vlechten van een ko
kosmat, eigenlijk helemaal geen werk
voor hem. Het blijkt dat hij slechts een
oudere man daarmee helpt. Hij is
bouwvakarbeider in Duitsland geweest.
Daar was voor hem goed te verdienen.
Een auto was over hem heengereden.
Na een vrij lange ziekenhuisperiode
verblijft hij nu al anderhalf jaar in
Heliomare. Eén ding was onherroepe
lijk: het werd nooit meer bouwen in
Duitsland. Voor de noodzakelijke om
scholing koos hij een opleiding tot
bouwkundig tekenaar. In die geest had
hij altijd wel iets willen bereiken, en
nu zou daarvoor een kans zijn aange
zien de verzekering de omscholing zou
betalen. Het was een rooskleurig per
spectief, immers, deze omscholing gaf
hem een kans op sociale verheffing.
Hij werd gekeurd op zijn geschikt
heid voor dit vak. De uitslag was
niet bemoedigend te noemen, maar
negatief was hij evenmin. Hn besloot
het erop te wagen en reed elke mor
gen met zijn rolstoel voor de teken-
tafel. Moed had hij wel, en als zijn
intellectuele vermogens als „net toe
reikend" waren beoordeeld, moest het
lukken. „En likt het?" vraag ik. Een
onzeker schouderophalen is het ant
woord.
Het is beter, zo heb ik na gesprek
ken met revalidatie-artsen begrepen,
als buitenstaander niet „onder de op
pervlakte" te informeren. Ik zou er
trouwens de brutaliteit niet voor heb
ben, want in vele gezichten, achter vele
ogen meen ik spanningen op te mer
ken, ook achter die ogenschijnlijke lijd
zaamheid van sommige bejaarden.
En bij deze jonge bouwvakker? Ik
krij van anderen te horen dat het met
zijn studie moeilijk gaat. Zijn net toe
reikende intellectuele vermogens mis
sen anderhalf been, om het zo maar
te zeggen. Hij moet zijn vermogens aan
zoveel ongewone dingen besteden. Hij
moet weer leren zwemmen, hij moet
leren zich te vermaken met tafeltennis
en boogsdhieten, hij moet leren dat hij
niet meer kan dansen, zoals hij vroe
ger graag deed. De vroegere, graag
geld uitgevende, overal geaccepteerde
jongen is iemand in een rolstoel ge
worden. Hoe kan hij nog, zoals vroe
ger, met een meisje uitgaan? Hoe kan
hij zich wapenen tegen het medelijden
van zijn omgeving, tegen de teleurstel
ling van zijn geschokte ouders?
Als iemand invalide wordt, wil hij
dat niet zo maar geloven. Hij
klampt zich vast aan een stro
halm. „Dokter, met één been en
een paar krukken kan ik toch weer le
ren lopen?" De dokter zou het ook
graag geloven, maar hij weet vaak wel
beter. Er wordt voorzichtig over ge
praat, hoewel dat meestal zinloos is.
„Dokter, als ik wil en doorzet, bereik
ik het." Het is een wederzijdse folte
ring van het ergste soort en de dokter
moet voor het heil van de patiënt dan
keihard zeggen: ,,U zult wel in een
rolstoel moeten rijden." Het moet ge
zegd worden, want zolang de patiënt
z>jjn handicap niet aanvaardt, kan het
behandelingsproces van de revalidatie
niet beginnen. Revalidatie moet uitgaan
van het gegeven.
Het gevecht om de aanvaarding is
vaak een weken of maanden duren
de verschrikking. Meermalen kan de
arts denken dat hij uiteindelijk ge:
wonnen heeft, maar dan hoort hij
van de heilgymnaste of van de zaal-
zuster dat de patiënt toch nog meent
ooit weer te zullen lopen. Vreemd
soortige conflicten, die soms al vóór
het ongeval sluimerden, barsten los.
Ouders of echtgenotes begrijpen het
Er zullen weinig bezoekers van Rome
erg in hebben, want zij moeten bun
hoofd opheffen om het op te mer
ken. En dan nog zullen zij waar
schijnlijk niet direct begrijpen, waar het
om gaat, als zij al die afgeschermde
ramen in de buurt van Vaticaanstad
ontwaren. Men moet dan weten, dat
bij het akkoord van Lateranen, in 1929
gesloten tussen paus Pius XI en Musso
lini, o.a. bepaald is. dat alle vensters
en balkons van gebouwen met uitzicht
op Vaticaanstad, moesten worden ge
blindeerd met ondoorschijnend glas of
muren. Dat is dan ook tot op een om
trek van 500 meter van de grenzen
met de pauselijke staat gebeurd, en
ook thans is de bepaling nog onver
minderd van kracht.
Op sommige huizen die dicht in de
buurt van Vaticaanstad staan, zijn in
1929 schermen aangebracht, op andere
niet. De meeste bewoners hebben de
schermen intussen verwijderd, maar de
stalen omlijstingen herinneren nog al
tijd aan het pauselijk verlangen om
het leven in zijn residentie aan onbe
scheiden blikken te onttrekken. De ar-
chitect vein een modem flatgebouw (on-
derste foto) wsls ingevolge de wette- -
lijke bepaling, genoodzaakt de balkons 4
op de bovenste verdieping geheel met
een muur te omgeven. De archtiect
van een ander gebouw, die zich voor
een soortgelijke opdracht geplaatst ziet,
wendt momenteel pogingen aan de wet
afgeschaft te krijgen.
soms ook niet goed, willen evenmin
aanvaarden, en kiezen de partij van
de patiënt.
Deze gevechten zijn nooit louterend.
Als een patiënt weigert de bittere wer
kelijkheid onder ogen te zien, zullen de
meeste pogingen om zijn invaliditeit te
reduceren op niets uitlopen. Krijgt hjj
wel de moed om zijn situatie te accep-
te-en, dan voedt hy zich bedolven on
der een grote droefenis. Steeds weer
wordt hij gekweld door de vraag:
„Waarom moest juist my dit overko
men?" En ook die spanning kan by na
ondraagiyk zijn. Niet alleen psychisch
heeft zo'n patiënt het moeilijk, hjj gaat
zich vaak ook ziek voelen. Hij heeft
rugklachten. Hoofdpijn, lusteloosheid.
Maar hoe dan ook, het moment van
de aanvaarding is het belangrijkste mo
ment van de revalidatie.
Een patiënt van zijn handicap te
overtuigen, is steeds weer een drama
tisch proces, maar vaak ook is de si
tuatie zo evident dat het eigen inzicht
meehelpt om het tegenspartelende ge
moed te bekeren. Zo'n Pyrrhus-over-
winning is altftd meer dan een neder
laag. Er zün echter ook patiënten die
een hersentrauma hebben opgelopen,
hetgeen tot gevolg kan hebben, dat het
kritische vermogen op het eigen kun
nen verloren is gegaan. Dan staan de
artsen voor een bjjna bovenmenselijke
taak. Er is dan één omstandigheid die
ook in dit geval nog wel eens wil hel
pen. En die omstandigheid behoort by
„het huis", het vertekende stukje we
reld vol rolstoelen, beugels, krukken en
prothesen. Men deelt eikaars leed. Je
ziet dat de ander er nog slechter aan
toe is dan jezelf. Sommigen zijn er zo
slecht aan toe, dat elke poging tot re
validatie schipbreuk lijdt. Er is voor
hen, en dat zijn voornameiyk de psy
chisch gestoorden, nauwelijks een deel
va., leven meer over en zij moeten
naar een verpleeginrichting. Zg zyn tot
de totale eenzaamheid gedoemd. Nie
mand weet meer wat ze voelen of den
ken, als ze dat nog doen.
Na enige bezoeken aan Heliomare
ga ik buiten het manifeste leed
van de invaliditeit en de span
ningen achter de ogen der pa
tiënten, nog andere dingen registreren.
Ik zie dat beklemmende wonder van
de revalidatie zich afspelen. Een half
verlamde vrouw, die na maandenlang
liggen, op een statafel aan alle kanten
gesteund voor het eerst in vertikale
stand wordt gebracht, valt snikkend om
de hals van een verpleegster. Een mo
ment heeft ze haar benen en voeten
gevoeld. Als verderop een jonge man
erin slaagt met één hand de veter van
zjjn schoen in de knoop te leggen, heb
ik de neiging hoera te roepen. En in
het huis-zwembad zie ik de ontspannen
lach van de man die in een rolstoel
naar de beweegbare brug is gereden
en in het water de stappen ma^kt, die
hjj later op de kant hoopt te maken. Hy
loopt en loopt, zes meter heen en zes
meter terug. Hjj kan er niet genoeg
van krijgen. HENK SUÊR
:sa-
vrachtwagen was komen rij-
(•v J»1 UCII1 lit aai llvvi vaag >-"J
TVvnfA moet hij toch een moment bij
n zÜn geweest. Want hij kan
yïfet nu nog op die weg zien liggen
u^Jgens naast hem zijn linker been.
ziekenhuis was vnnr hem de
