Kwestie-Cyprus onverwacht in de Veiligheidsraad Regering in Nicosia meldde nadering van Turlts smaldeel Dr. VanRoijen naar Londen H. P. KOOYMAN Innsbruck bijna klaar om ons koninklijk paar te ontvangen Hotel Tyrol heeft zeer strenöe hun veiligheid éesteld KAPITEIN LAKONIA Waren er maar eerder schepen langszij gekomen „Wij zongen in redding boot, want we wisten niet dat om ons heen mensen stierven... Grote omzet in soevenirs van KENNEDY Afgezant van Athenagoras ten Vaticane MINISTER SANDYS OP VERKENNING Wilde raad KLM- commissarissen al eerder aftreden Hardnekkige mist Vraag van Kamerlid HULMAN super minx CHRISTIAANSE ZATERDAG 28 DECEMBER 1963 87ste JAARGANG No. 31626 Gezicht op Innsbruck. De nieuwe automobielbedrijf tWMORRIS' 'éefore tfou êuij! Suede dames- en herenjasjes N.V. CARROSSERIEFABRIEK UITDEUKEN REPAREREN Schuin tegenover het hoofd station van Innsbruck, waar stampende locomotieven stoom afblazen tegen de ijle vries lucht, ligt het nog nieuwe hotel „Tyrol". Een typisch modern Oostenrijks hotel met een monu mentale ingang dat plaats biedt aan tweehonderd gasten. Hotel „Tyrol" is nog gesloten en de enigen die er vertoeven zijn schoonmaakster, elektriciëns en verwarmingsdeskundigen. Er wordt hard gewerkt en zelfs des nachts kan men er nog licht zien branden. Want het hotel moet klaar zijn om eind januari zijn hoge gasten te kunnen ontvangen: de Nederlandse koninklijke fami lie. Gewoon toerist Few Ranolds, leraar in Kent en zijn veertienjarig neefje Richard Burker behoren tot de geredden van de Lakonia. 99 99 MADRID, 28 dec. (UPI) „Als er op tijd drie of vier andere schepen langszij waren zouden jr meer mensen gered kunnen zijn. Oh, ik geloof dat ik daar iets miszegd heb. Ik had u toch ..1 verteld dat ik niets wilde zeggen?'' Kapitein Mathcos Zarbis, de ge zagvoerder van het Griekse ramp schip „Lakonia", verborg het hoofd in de hande toen hij op het vliegveld van Madrid de wach tende verslaggevers ontmoet had. CASABLANCA, 28 dec. In de duisternis van de avond arri veerde de Montcalm Aan boord 267 overlevenden van de Lakonia. Tussen de boomstammen op het bovendek, vijftien lijken. Een naargeestige stoet verliet het schip; enkeleu half gekleed, an deren in jutezakken gehuld, som migen in pijama, maar allen tril lend van kou en emotie. Twee uur van gespannen wachten op een brandend schip, nog eens drie uur vechtend tegen de bittere kou van het water en de dreigende ver slapping en eindelijk de redding. Few Ranolds, 61 jaar, leraar in Kent en zijn 14-jarig neefje Ri chard Burker behoorden tot de overlevenden en zij deden ons in Casablanca het relaas van hel dendom, van lafheid en vooral van de panische angst van de officieren van de Lakonia Nederlander Kapitein Matteos Zarbis van de ^Lakonia" ging verongelijkt op een bank zitten op het vliegveld van Madrid toen journalisten hem z.i. onmogelijke vragen stelden. BUREAU SMEDESTRAAT 5 HAARLEM Telefoon: Redactie 21544, Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkantoor Beverwijk: Zeestraat 50, telef. 4790 Bijkantoor en Red. Dmuiden: Leeuweriklaan 30 Telefoon 5790 Directie: W. C. H. Leijdeckers en Mr. W. A. M van der Kallen Algemeen hoofdredacteur: Albert Welling. Adjunct hoofdredacteur: Paul Kropman. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cent per millimeter- hoogte. Omroepers 16 cent per m m. hcjta. De administratie behoudt rich net recht voor advertenties eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRIJS 70 cent per week. 3.per maand, 9.per kwartaal. Voor klachten over de bezorging 's avonds tussen 5.30 en 7 uur, tel. 20800. NEW YORK, 28 dec. (AFP, Rtr., UPI) Vanmorgen vroeg is de Vei ligheidsraad in spoedzitting bijeengeko men om te spreken over een telefo nische mededeling uit Nicosia, dat een Turkse oorlogsvloot zou opstomen naar de wateren van Cyprus en dat een in vasie op het eiland aanstaande was. De afgevaardigden van Cyprus en Turkije, Zenon Rossides en Adnan Kural, wer den uitgenodigd hun standpunt te ko men uiteenzetten zonder recht van stem ming. Kural protesteerde tegen de Cy prische mededeling en verklaarde ca tegorisch. dat er geen Turkse oorlogs schepen onderweg waren naar Cyprus. Even later zei Rossides bericht te heb ben ontvangen, dat het smaldeel zijn koers had gewijzigd. Het is voor het eerst sinds de Hon gaarse en Suez-crisis in 1916, dat de Veiligheidsraad op zo korte termijn is bijeengekomen. Het daartoe strekkende verzoek van Cyprus kwam voor de V.N.-afgevaardigden als een verrassing, omdat men meende, dat de toestand op Cyprus na de op Eerste Kerstdag in Nicosia gesloten wapenstilstand rus tiger was geworden. Volgens sommige berichten hebben de botsingen tussen de Grieken en de Turken op het eiland aan 300 mensen het leven gekost. Het Turkse smaldeel, waarvan in de Cyprische klacht sprake was, bestond uit vijf onderzeeboten, vier jagers en drie troepenschepen. Als voorzitter van de Veiligheidsraad trad op Francis Plimpton. Amerika is deze maand met het voorzitterschap belast, maar de per manente afgevaardigde van dat land, Adlai Stevenson, is met vakantie. Behalve in New York heeft de toe stand op Cyprus ook elders geleid tot spoedberaad. De Britse minister voor Gemenebestzaken, Duncan Sandys, is na kortstondig overleg met premier Home naar Cyprus vertrokken om de toestand ter plaatse in ogenschouw te nemen. In Nicosia heeft president Makarios met de Griekse leden van zijn kabinet tot vroeg in de morgen vergaderd, in aanwezigheid van de Britse vice-hoge commissaris Denis Cleary en de Ame rikaanse ambassadeur Fraser Wilkins. In Athene zijn onder voorzitterschap van vice-premier Venizelos vannacht de stafchefs van de drie onderdelen van de Griekse strijdkrachten bijeengeko men. Overigens viel het de leden van de Veiligheidsraad blijkbaar moeilijk ten aanzien van de binnengekomen berich ten een gedragslijn te bepalen, want om éven over zevenen vanmorgen gin gen zij zonder conclusie uiteen. Engeland is thans bezig zijn basis op Cyprus te versterken met troepen uit zijn strategische reserve. De eerste versterkingen zijn al op Cyprus aan gekomen. Nieuwe groepen zijn onder weg. (AFP) De Turkse premier, Inönü, heeft een beroep op de Turkse bevolkingsgroep op Cyprus gedaan iedere daad die de veiligheid in ge vaar kan brengen te vermijden. De Turkse minister van verdediging ont kende berichten, als zou de Turkse vloot Cyprus blokkeren en verklaar de dat de vloot de territoriale wate ren niet had verlaten. Gedurende 24 uur zal de Turkse radio geen muziek uitzenden als teken van rouw om de leden van de Turkse gemeenschap op Cyprus die om het leven kwamen. WASHINGTON, 28 dec. (UPI) Van betrouwbare zijde alhier is ver nomen dat het gerucht dat de Neder landse ambassadeur in de Verenigde Staten, dr. J. H. van Roijen binnen kort naar een andere standplaats zal vertrekken, juist is. Men meent te weten dat zijn opvol ger reeds is gekozen voor Washing ton, doch dat het nog wel enkele maanden zal duren voor het vertrek van dr. Van Roijen een feit wordt. Londen zou de volgende standplaats van dr. Van Roijen zijn. DEN HAAG, 27 dec. Het Tweede- Kamerlid ir. S. A. Posthumus (P.v.d.A.) heeft de minister van Verkeer en Water staat vragen gesteld over de K.L.M. „Kan de minister meedelen of de in druk, dat de commissarissen van de K.L.M. reeds op een vroeger tijdstip de minister hebben aangeboden collectief de zetels ter beschikking te stellen, juist is? Heeft de minister dit initiatief afge wezen en, integendeel, aangedrongen op het in functie blijven van de leden?" Vervolgens heeft hij gevraagd „of het ook juist is, dat in de afgelopen tijd elke belangrijke beslissing van de raad van commissarissen is besproken met de betrokken ministers en slechts met hun instemming genomen, zodat er met be trekking tot de gang van zaken in de K.L.M. een volstrekt gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de beide be trokken ministers en de raad van com missarissen aanwezig is geweest?" „Waarom", zo vraagt ir. Posthumus tenslotte, „zijn de in deze vragen ge noemde feiten, mits zij juist zijn, niet of onvoldoende naar voren gebracht tijdens de publieke behandeling van de begroting van Verkeer en Waterstaat in de Tweede Kamer". (Advertentie) Off. Dealer: Hillman, Singer, Sunbeam. Humber, D.A.F. BREDERODESTRAAT 6—10 ZANDVOORT - TEL. 02507-2088 (Advertentie) BARTEUORISSTR. HAARLEM TEL. 13439 LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223596 (Van onze weerkundige medewerker) DE BILT, 28 dec. In een groot deel van België werd het gistermiddag zon nig, maar de mist in ons land is vrjj hardnekkig en was ook vanmorgen op de meeste plaatsen nog aanwezig. Vrij dagavond werd in Leeuwarden nog een graad vorst gemeten, maar vanmorgen schommelde het kwik weer tussen 2 en 5 graden boven nul. Een sterk hoge- drukgebied met het centrum by Oosten rijk blijft een rustig en overwegend droog weekeinde brengen. De tempera- tuur zal overdag iets hoger worden en kunnen enkele verspreide opklarin gen voorkomen. Zondag Zon: 8.48—16.35 maan: 15.49—07.29 Maandag Zont 8.4816.36 maan: 16.4608.44 (Advertentie) Lange Herenstr. 36-38 - Haarlem Telefoon 14371 Daarom lopen er tussen de in over all gestoken werklieden ook enkele iet wat somber uitziende heren. Het zijn leden van de veiligheidspolitie die in opdracht van de Oostenrijkse regering zich helemaal vertrouwd maken met de indeling van het hotel. Niet dat men verwacht dat in dit vreedzame en vriendelijke Tyrol er ook maar één zal zijn die een lid van onze konink lijke familie naar het leven staat, maar men wenst geen enkel risico te nemen na de laffe aanslag op presi dent Kennedy. Men vat in Innsbruck de veiligheidsvoorschriften dan ook zeer ernstig op. Maar men verliest evenmin uit het oog, dat het juist onze koningin is die graag zo gewoon mo gelijk van haar vakantie wil genieten. Daarover weet de 58-jarige hoteldi recteur Erwin Goudwinsky, met wie wij in Innsbruck over de komst van zijn to- ge gasten spraken, mee te praten. De heer Goudwinsky kent onze koninklij ke familie heel goed. Hij was jaren lang directeur van het hotel Zurser Hof, waar de koninklijke familie dik wijls logeerde wanneer zij in Sankt Anton een wintersportvakantie door bracht. Maar zijn eerste kennismaking met prins Bernhard dateert al van 1937, toen hij nog receptionist was in hotel l'Europe in Salzburg en toen hij plotseling een sportieve jonge man voor zich zag staan die naar een ka mer vroeg. Later hoorde hij dat het prins Bernhard was geweest, die zich als graaf in het hotel had laten in schrijven. Oostenrijk is blij met het regelma tige bezoek van onze koninklijke fami lie. De heer Goudwinsky vertelde, dat Oostenrijk koningin Juliana de titel „first ski-lady" heeft gegeven en hij raakt niet uitgepraat over de vaardig heid van onze koningin in de skisport. Hij kan het trouwens weten, want be halve hoteldirecteur is de heer Goud winsky ook nog een van regeringswe ge gebrevetteerde skileraar. Hij is evenals vele Oostenrijkers on der de indruk van de eenvoud van on ze koningin. Ze is kinderlijk blij, zo vertelde Hij ons, als men niet ontdekt dat zij koningin van Nederland is en als men haar bejegent als een gewoon toerist. Zij laat zich ook niet voor staan op haar hoge positie en voegt zich in de wintersportcentra normaal bij de rij wachtenden voor de skilif ten. Toen een ijverig bedrijfsleider van een skisportcentrum haar eens wilde laten voorgaan in de lift naar boven, protesteerde de koningin en ging zelfs nog verder achter in de rij staan. Vroeger kwam koningin Juliana va ker in Innsbruck wanneer zij met haar moeder in hotel Iglerhof in Igls lo geerde, een twaalf kilometer van de Tiroolse hoofdstad vandaan. Koningin Wilhelmina schilderde daar veel, maar van wintersport kwam weinig. Drie jaar achter elkaar was er niet genoeg sneeuw om te skiën en na de oorlog ging men naar Sankt Anton en Lech. Maar in Innsbruck heeft men nu weer goede hoop dat de koninklijke familie vaker hier zal zijn, sinds men nu in de onmiddellijke omgeving over een nieuw wintersportcentrum be schikt. De Axamer Lizum met zijn Hoadgipfel op 2340 meter is een won derschoon oord, waaraan de Oosten rijkse regering miljoenen ten koste heeft gelegd om hier de Olympische winterspelen te kunnen houden. Men bouwde er in zes maanden een hotel van vier miljoen gulden, dat de zer dagen officieel werd geopend, even als een kapel die nog iets hoger staat en die bij de inwijding het „Rasthaus der Seelen" genoemd werd. In het nieuwe hotel zal de Sjah van Perzië zijn intrek nemen. Het zijn maar klei ne kamers die men er heeft, maar, zo vertelde ons de directeur Ing. Krau- se, dat komt de sfeer ten goede. Onze koninklijke familie en de Sjah zullen elkaar daarboven op de Hoadgipfel ontmoeten bij de skiwedstrijden voor dames en heren tijdens de Olympische spelen. „Ik heb veel verschrikkelijke dingen gezien en ik ben tot het uiterste ge schokt", zei Zarbis. „Iedereen heeft zich uitstekend gedragen en er is geen paniek aan boord geweest", voegde hij eraan toé. De beschuldiging dat leden van zijn bemanning dronken waren ge weest toen zij de passagiers moesten helpen het brandende schip te verla ten, sprak hij nogmaals met grote nadruk tegen. „Heel veel mensen zijn gered. Zij waren gelukkig en hebben mij bedankt", zei Zarbis, die van de Canarische Eilanden, waar de Charles- ville hem aan land had gezet, via Ma drid onderweg naar Athene was. Hij had, zei hij, met 200 andere opvarenden op het achterdek van het brandende schip gestaan toen de meeste reddings boten al te water lagen. „Ik ben de laatste geweest die het schip heeft verlaten. Ik ben in een reddingsboot geklommen die uit een vliegtuig ge- iiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiimniiiiiiiimiiimmiiiiiiiiiiiiiiii (Van een speciale verslaggever) NEW YORK, 28 dec. De dood van president Kennedy heeft nog een vrjj triest gevolg gekregen, nu han dige zakenlieden een actie op touw hebben gezet om Kennedy-soeveniers aan de man te brengen. Deze her inneringen aan de grote Amerikaan se leider hebben de vorm van por seleinen figuurtjes die nauwelijks op de president lijken, goedkope platen, verguld op snee, drinkglazen met zijn portret en andere prullen. Er is zelfs een porseleinen pop van Kennedy in zijn geliefde schommel stoel. Sommige toonbanken liggen vol met dit soort soevenirs. Lang niet iedereen heeft er evenveel waar dering voor. „De zakenmensen kon den weer niet wachten", is een veel gehoorde opmerking. Kranten adverteren met herinne- ringslijsten met daarin de kranten berichten over de moord op de pre sident, Ook bronzen borstbeelden, „bijna levensgroot", worden te koop aangeboden. Intussen worden de grammofoonplaten met toespraken van Kennedy bij honderdduizenden verkocht. Men schat het totaal aan tal afgezette exemplaren op onge veer vier miljoen, met welk cijfer de verkoop van de tophits wordt ge ëvenaard. Uitgevers houden nek-aan- nek races om boeken, die de laat ste levensdagen van president Ken nedy, aan de man te brengen. Een plezierreisje, zo ook was de nood lottige reis begonnen voor de leraar en zijn neefje. Leraar Ranolds wandelde naar de eetzalen toen het alarm kwam. De overige passagiers waren in de dans zaal, in de bioscoop of lagen reeds in bed. Eenieder werd verzocht zich mid scheeps op te stellen. En daar werden de reddingsvesten verstrekt. Meer dan een uur lang keken de passagiers naar de rookslierten en luisterden naar het knagende vuur. Niemand kon zich in denken, dat er sprake was van een komende ramp. Het leek nog een on schuldig spel, een proefalarm wellicht. Na een uur kwam een officier met de geruststellende mededeling, dat het vuur was bedwongen. Als om zijn woor den te logenstraffen brak op dat mo ment de hel los. Een verstikkende rook, helse vlammen, angstkreten, schreeu wende vrouwen, gillende kinderen. Een bejaarde man sprong de vlammen tege moet om zijn vrouw te halen. Men zag hem niet terug. En Few Ranolds hoorde het duidelijk: drie explosies! Eenieder snelde naar de reddingsboten. Sommige sloegen te pletter tegen het schip, an dere kapseisden, mensen sprongen gil lend in het water of renden de vlammen tegemoet. „De officieren waren in pa niek", vertelde Richard Burker en hij herhaalde met trillende stem: „in pa niek". De 61-jarige leraar sprong van de Lakonia in het water en kwam te recht temidden van als dieren gillende mensen, met brandwonden overladen slachtoffers, temidden van stervenden, vooral van bejaarden, die snel de strijd opgaven. Few Ranolds hoorde de red dingsboten na twee uur en hij werd aan boord gehesen, tegelijk met vijftien lijken: veertien mannen en één vrouw. Met van emotie overslaande stem verhaalde de jonge Richard, dat som migen hadden gezien, dat de kapitein dronken was. En de leraar: „De slachtoffers en de lijken werden uit het water door de redders opgepikt als door vissers, die een net gebrui ken". Alles was Ranolds kwijt, zelfs zijn gebit, dat uit zijn trillende mond in het water gleed. „Sommigen van ons zwommen zonder kleren in het water. Richard werd uit de bioscoopzaal door de rook verdreven. Hij sprong m de reddingsboot waarin hij zijn groot moeder zag zitten. Eenmaal in het water begon hij met de anderen als een gek te roeien. Weg van de kolkende vlam menzee, in een overbelaste reddings boot, waarin een purser stond, zwaaiend op zijn benen, zwijgend. „We wisten niet, dat er drenkelingen m zee lagen. We roeiden van hen wegen we be gonnen te zingen, want we beseften niet, dat rondom ons mensen stier ven! Beiden werden gered, ook hun groot moeder. Gehuld nu in dekens werden zij ondergebracht in hotel El Mansonr. De volgende morgen verlieten zü Casa blanca per vliegtuig, want ook zij wens ten niet nog eens de zee der verschrik king te bevaren. Wij hoorden nog over de scheepsradio van Casablanca, dat de sleepboten Herkules en Poolzee zullen pogen het karkas naar Gibraltar of Lissabon te slepen. Zo mogelijk zelfs naar Nederland, naar Amsterdam, om- dat men daar eens de Lakonia als Johan van Oldenbarnevelt bouwde. In hotel El Mansour spraken wij met leraar Ranolds en scholier Burker, onder een kerst boom.... gooid was. Ik ben alleen geweest tot het moment waarop de Charlesville me aan boord nam." Zarbis, die zei terug naar zee te willen, veronderstelde dat zowel in Londen als Athene een officiëel on derzoek zou worden ingesteld naar de nog altijd raadselachtige ramp met zijn schip, de vroegere Johan van Oldenbarnevelt. De kapitein gaf geen nadere verklaring voor zijn op merking dat de andere schepen, in dien zvj dichter bij de Lakonia ge komen waren, nog meer mensen had den kunnen redden. Men herinnerde hem eraan, dat er een bericht was geweest over een voorraad stookolie in het fel brandende schip: vrees voor de explosie had de andere schepen op een afstand gehouden. Zarbis ging er niet verder op in. Ook zei hij geen vragen te kunnen beantwoorden over de veiligheids maatregelen aan boord, of over ver anderingen die daarin waren aange bracht na de aankoop en verbouwing van het schip. Verscheidene overlevenden van de Lakonia die gisteravond per vliegtuig uit Madrid in Manchester aankwamen spraken tegen, dat er paniek onder de bemanning had geheerst toen de brand was uitgebroken. Een van de stewards, Andrew Vasiüades, zei tot verslag gevers: „Wjj Grieken spreken altijd luid tegen elkaar, en misschien heeft dat de gedachten aan paniek in de hand gewerkt". Volgens hem is men bij het strijken van sommige redding boten verkeerd te werk gegaan, omdat de bemanningsleden die daarmee be last waren ook bezig moesten zijn met het bestrijden van de brand. Wat de beschuldigingen inzake plundering be treft zei hij: „Dat is belachelijk. De meeste bemanningsleden verlieten het schip met enkel een zwembroekje aan.' Het schip was nog maar kort geleden in dok geweest voor reparatie. De 32-jarige Pieter <J. van Kalshoven uit Nieuwkoop bij Gouda, die als elek tricien op het schip werkte de enige Nederlandse opvarende behoorde tot degenen die gisteravond in Man chester aankwamen. Hij zei: „De eer ste twee schepen die op de plaats van de ramp arriveerden bleven twaalf uur lang alleen maar in de buurt liggen, zonder iets te doen. Zij zetten geen boten uit, hoewel steeds vliegtuigen overvlogen die meldden dat er nog mensen aan boord waren. Wij waren nog met 34 man op de Lakonia. We werden gered door het derde schip dat ter plaatse arriveerde, de Charles ville, en wij hebben ons leven aan dat schip te danken." ROME, 28 dec. (Rtr) In Rome is gisteren een afgezant aangekomen van de oecumenisch Patriarch Athena goras I van Constantinopel voor be sprekingen met de Paus en diens me dewerkers over de mogelijkheid van een ontmoeting tussen de Paus en de patriarch in het Heilige Land. De af gezant van de oecumenisch patriarch is de metropoliet Athenagoras van Thi- atiron.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1963 | | pagina 1