Bij kruispunten wordt te hard gereden Pleidooi voor „herziene" voorrangsregel NORDHOFF 65 Nieuwe Skoda Ideale stoel FILMER BIJ DE GRATIE VAN GROOT TALENT EN DOORZETTINGSVERMOGEN Alles over onderhoud Nieuwe Porsche Nieuwe actie Verbond voor Veilig Verkeer Mild opmerker en beminnelijk indringer liV HET KORT Geen s in Bel uttlapp ZATERDAG 18 JANUARI 1964 PAGINA 10 Bert Haanstra en zijn assistent Fred Tarames met een opvallend „verborgen" camera in Artis tijdens de opnamen voor „Zoo". In het schldersdorp Laren woont Bert Haanstra. Hij woont er vlak bij de Gooiersgracht, die eigenlijk hele maal geen gracht is, zoals trouwens Haanstra zelf niet schildert, hoewel hij stamt uit een geslacht van schilders en in moeilijke tijden wel eens naar penseel en tekenpen heeft gegrepen om bakker en melkboer te kunnen betalen. Toch heeft Bert Hsaanstra, de man van „Spiegel van Holland" en „Nederlandse Beeldhouwkunst", van „Panta Rhei" en „Glas", van „Zoo" en „Alleman" alle recht en reden om in Laren te wonen. Want hij geeft zijn heel eigen visie op mensen en dingen, op cultuur en techniek, weer in dynami sche beelden. En in de ruime, als atelier en kantoor inge richte achterkamer van zijn knusse woning in het Larense groen getuigt een verbluffende reeks prijzen van de waar dering die Bert Haanstra, de schilder met het filmbeeld, overal ter wereld heeft ondervonden. Om er slechts enkele te noemen i Grand Prix in Cannes (1951) voor „Spiegel van Holland", Grote Prijs van Montevideo (1954) en Golden Reel Award van New York (1955) voor „Panta Rhei", Staatsprijs van Holland (1955) voor „Strijd zonder einde", zestien pirijzen, waaronder een British Film Academy Award en de Zilveren Beer in Berlijn (1958) voor „Glas" en vijf bekroningen voor „Zoo", de grote proef zoals hijzelf zegt, voor „Alleman", waarvan momenteel niet minder dan 25 copieëa in de vaderlandse bioscopen draaien en die, wat de publieke belangstelling betreft in luttele weken meer dan 500.000 bezoekers de meest succesvolle film is, welke ooit in Nederland werd vervaardigd- Bert Haanstra is filmer bij de grati® van zijn aanleg ti van zijn talent, maar ook bij de gratie van zijn idealisme en doorzettingsvermogen, dat hem alle moeilijkheden en tegenslagen deed ovenvinnen. Hij heeft het vak, dat Jiij nu zo meesterlijk beheerst, i:a de harde school van de praktijk gieleerd. Zijn ouders in het Overijjselse Holten, waar hij in 1916 werd geboren, wilden dat hij onderwijzer zou worden en stuurden hem naar de kweek school. Maar zelf wist hij al van zijn veertiende jaar af, dat hij filmer wilde worden. Met een 91/2mm-camera, die nog met de hand moest worden gedraaid, filmde hp, voor zover zijn beschei den zakgeld het toeliet, alles wat voor zijn geestdriftige lens kwam. Tijdens zijn bezoek aan Nederland had de Franse filmer Jacques i ati heel wat met zijn vriend Haanstra te bespreken. Links de Nederland se filmagent, de heer A. L. Bonefang. De nieuwste sportwagen van Por sche: top van 260 km per uur. i®ri'4>-an en automobuist TL JSSI EL J DEWIELE ■N BERT HAANSTRA schilder met het filmbeeld De eerste actie van het Verbond voor Veilig Verkeer is in dit nieuwe jaar gericht op het „ge drag bij kruispunten". Volgens de statistieken gebeurden er in 1961 in Nederland 190.280 verkeersongevallen: 90.696 hiervan vonden plaats op kruisin gen of splitsingen. Geen wonder dus, dat met klem wordt gewezen op het lllltllllllllllllllllllllllllimilllllllllllllllllIHMIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIimillllllllllilllIHHIIIIHIIIIIimillllllllllillllllillll resultaat van een onderzoek in Duits land: tenminste tien procent van de ongelukken bij kruispunten had gemak kelijk voorkomen kunnen worden, als de bestuurders van voertuigen een verant woorde snelheid hadden aangehouden. Het naderen van een kruispunt met een té hoge snelheid is een fout, die voortvloeit uit het verkeerd schatten van de afstand tot het kruispunt, een verkeerde schatting van de snelheid van het van opzij naderende verkeer, on verschilligheid, brutaliteit. Hoe vaak niet is een ongeluk te wijten aan een van rechts komende automobilist, die onder het motto „ik-heb-toch-voorrang" bij nadering van het kruispunt snelheid verhoogt en „doordrukt", hoewel hij ka uitrekenen, dat hij de van links kan alles", zeggen de ontwer pers van de Terr a-Ga tor", een vreemd zes-wielig voertuigje, dat nauwelijks meer een auto kan noemen. Het kikkerachtige wagentje schnkt niet terug voor zand, modder, sneeuw, rotsen en water, mede dankzij de enor me banden, waarmee de „Terra-Gator" is uitgerust. Het Amerikaanse leger heeft uiteraard belangstelling voor dit proto-type. komende hierdoor tot een angstige ren*" manoeuvre dwingt. Interessant is in dit verband publikatie in de jongste aflevering van „De Koninklijke Marechaussee Een medewerker (C.P.F.) de hierin een nieuwe bepaling in voorrangsregels. Zijn pleidooi neer op invoering van een voO£ schrift, volgens welk „bij het na"„ ren van een kruising of splitsing va'. wegen aan de voorrangsrechtigde nie zal zijn toegestaan zijn snelheid verhogen." De schrijver is van mening, dat h* vele gevallen de voorrang geforceer wordt door snelheid te verhogen. verwacht van invoering van de voor gestelde bepaling hoewel zulks net eerste gezicht ongerijmd klinkt een soepeler verloop van het verkee op kruispunten. Het voorrangsrecht e" de voorrangsregel worden door invoer ring van de bepaling niet aangetast zo meent hij. Overigens is deze schrijver ©en d1''* delijk voorstander van het toekenn© van voorrang aan van links kom©© verkeer, inplaats aan verkeer v»" rechts. Waarschijnlijk zal Skoda nog - jaar uitkomen met een he© nieuw model. Hoewel men er Tsjecho-Slowakije niet veel over wil loslaten, ziet het er naar uit, d het een middenklasse-wagen wordt m© een motor van 1000 of 1100 cc. Het niet uitgesloten, dat deze motor achten in zal worden gebouwd. Britse ontwerpers hebben zich langs bezig gehouden met het bede ken van de ideale auto-stoel. UetJ sultaat was een uiterst comfortah© fauteuil met een ingebouwde hoo:i steun (niet te breed om het achterin zicht niet te belemmeren, maar toe voldoende om nekverwondingen te voo komen) en brede montage-steunen, 01 de stoel aan de bodem verankeren. De veiligheidsriemen geven een volje- dige bewegings-vrijheid tenzij e''a or ot rukt wordt. Zij behoeven niet [«ten °P~ korter te worden gemaakt en „neer zij van de stoei opgerold, als zit© niet worden gebruikt. Zowel tg®nd: spe- vlai worden prettig-goed grij. ciale veren zorgen ervoor, .„„at ee- stuurder voor alle schokKd w zaj vrijwaard. Deze experimentele Een filmopleiding bestond er in die «ljd niet en in het verre Overijssel was het vrijwel, onmogelijk, in contact te komen met de wereld van de film. Dus probeerde Haanstra het via de fotogra fie. Hij ging bij een fotograaf in Hen gelo in de leer en wist er fotowerk bij te krijgen voor een plaatselijke krant, waarvan de eigenaar hem introduceerde bij een fotopersbureau in Amsterdam. Daar volgdte hij lessen in de schilder kunst aan de Academie voor Beeldende Kunsten en maakte als fotograaf een reis met één der schepen van de (toen nog geen Koninklijke) Kotterdamsche Lloyd. In zijn vrije tijd filmde hij na tuurlijk, maar nu met een 16mm-camera De oorlog maakte In 1940 een einde aan zjjn bedrijvigheid en Bert Haanstra vond een toevlucht bjj het G.E.B. in Amsterdam, weer als fotograaf. Als zo danig k-.vtan hij in contact met de ille galiteit èn, met Paul Bruno Schreiber. een van tie zeldza—e niet-Joodse Duit sers die reeds in 1923 uit protest tegen de nazi's naar Nederland waren ge komen heden en problemen, die zich in de prak tijk voordoen. Met de theorie, die de jongeren tegenwoordig aan de Filmaca demie opdoen, alleen en zelfs met ta lent en dat heeft bijvoorbeeld Frans Weisz kom je er niet." a de fout van „Mytre" heeft Haanstra tot 1947 van schilderen geleefd, net als zijn vriend Alexan der Mackendrick, de maker van „Whisky galore", „The Maggie" en „The Man in the White Suit", die hij in Den ham heeft leren kennen en die ook uit het tekenaarsvak komt. In 1949 kreeg hij van Hans Keuls de kans om „De Muider- kring herleeft" te maken, een filmpje van tien minuten over het Muiderslot. „De produktiekosten mochten niet meer dan vierduizend gulden bedragen en daarvan moest alles: decors, spelers, his torische costuums, bijzonder ingewik kelde trucages en mijn salaris dat over zes maanden 600 gulden bedroeg, wor den betaald. Gelukkig heeft een vriend van me in Denham de trucages in zijn vrije tijd gemaakt, anders had ik hele maal niets gekregen." Het oordeel van de filmcritici over „De Muiderkring" luidde: te hoog gegrepen, maar veelbe lovend. Met zichtbare vertedering denkt Haan stra terug aan die moeilijke, maar goeie ouwe tijd, als hij vertelt, hoe hij zijn beginners-filmpjes aan Schreiber schilder, filmenthousiast èn geweldige prater liet zien, wat voor deze aan leiding was, hem de functie van camera man te beloven, als hij ooit de kans kreeg een film te maken. Na de oorlog kreeg hij die kans en hij deed zijn belofte gestand. Hij ging „Myrte en de Demonen' re gisseren en Haanstra moest ach ter de camera. In die dagen waren volwassen film camera's even zeldzaam als Duitsers, die toegaven lid van de nazi-partij te zijn geweest. Maar Schreiber wist er éen ik weet heus niet meer waar op de kop te tikken. Het enige bezwaar was, dat het indrukwekkende apparaat niet meer werkte. Haanstra. die nog nooit een „echte" camera in handen had ge had, sloopte het hele ding en zette het weer in elkaar om tot zijn verbazing te ontdekken, dat er inderdaad opnamen mee konden worden gemaakt. En aan het Manpad in Heemstede schoot hij zijn eerste plaatjes met een film van normaal formaat. „Myrte en de Demonen" werd zo als maar weinigen zich zullen kunnen herinneren, want veel vertoningen heef! de film niet mogen beleven een vol slagen mislukking. Dat de jonge, onbe kende cameraman Haanstra deze ramp als filmer heeft overleefd, dankt hij uitsluitend aan de vernietigende pers crltieken op de film, waarin echter met zeer veel waardering gewag werd ge maakt van het uitstekende camerawerk Daarbij kwam, dat Haanstra bfj Multi- film, waar de opnamen werden ontwik keld en later In de Britse Denham-stu dio's, waar de film van geluid werd voorzien, iedere fase van de productie had meegemaakt. „Bijna negen maanden", aldus Haanstra. „ben ik toen in Denham geweest en ik heb mijn ogen en oren wijd opengehou den Ik heb nog ergens de schriften lig gen waarin ik alles, wat ik hoorde en zag. zorgvuldig heb opgetekend Voor iede. e filmer is het absoluut noodzake lijk. dat hij minstens éénmaal de pro- duktie van een film van het begin tot het einde meemaakt, met alle moeilijk- et keerpunt in de loopbaan van Haanstra als filmer kwam het volgende jaar met „Spiegel van Holland". Piet Mook, de directeur van het Amsterdamse Cultura-theater, thans Cinétol van het Uitkijk-concern, leende hem ƒ3500,- en met een camera, die Onderwijsfilm hem goedkoop had verkocht, trok h|j er met Wim v. d. Vel de als assistent in de BM van de heer Mook op uit. Maanden brachten ze samen in het kleine zeilbootje op het water door, overal filmend en intussen hun eigen potje kokend. Toen de film eindelijk klaar was, dui zend gulden boven de begroting, bleek bij een enorm succes. De kritieken wa ren geweldig en van het ministerie van O., K. en W. kreeg Haanstra te horen: •.Je film gaat naar Cannes, jongeman, en. jij gaat mee." Voor de reis stelde het ministerie heel royaal de somma van ƒ300,- ter beschikking en dus reisde Haanstra, die het ditmaal helemaal zon der salaris had moeten stellen, met de trein naar Parijs, nam vandaar de bus naar Cannes dat was het voordeligste zocht buiten de festivalstad een goedkoop pensionnetje. Toen hij zich echter bij de festivalleiding meldde als de maker van „Spiegel van Holland", waren al zijn zorgen voorbij. Hij kreeg een boekje met toegangsbewijzen voor alle voorstellingen en werd als gast on dergebracht in één van de beste hotels van Cannes. „Toen ik er naar toeging, heb ik om de hoek een taxi genomen, want in zo iets duurs durfde ik niet te voet en met mijn armoedige koffertje aankomen. Alleen aan fooien was ik al meer kwijt dan mijn pension me zou hebben gekost." De film werd door wijlen de heer F. D. Strengholt, directeur van Nederland film, gekocht voor ƒ18.000,-. „Van mijn aandeel heb ik toen mijn schulden afbe taald en een oude auto gekocht, die ik voor mijn verdere werk nodig had." Met subsidie van O., K. en W. maakte Haanstra vervolgens de kunstfilm „Ne derlandse Beeldhouwkunst tijdens de late Middeleeuwen" en „Panta Rhei" „naar mijn smaak een betere film dan „Spiegel", die hoofdzakelijk berustte op de vondst van de omgekeerde camera" waarna hij van 1952 tot 1955 werk zaam was voor de Shell Film Unit onder produktieleiding van Sir Arthur Elton. Als samensteller van zijn eigen draai boeken en als regisseur (in Afrika en op Sumatra) en als produktieleider (in Venezuela) heeft Haanstra in die jaren enorm veel geleerd. Toen vond Haanstra het tijd worden om zelf weer eens te gaan filmen. Hij maakte „En de zee was niet meer", min of meer een voorspel op zijn latere films met en over mensen, „Rembrandt, schil der van de mens", gevolgd door „Over glas gesproken en „Glas", die hijzelf beschouwt als de beste film, welke' hij tot nog toe heeft gemaakt. Zijn eerste speelfilm „Fanfare" en tevens de eerste Nederlandse filmcomedie na de oorlog, werd een triomf. Toen, in 1958 liep hij al rond met plannen om een film rond de overval van de illegalen op de Leeu wardense gevangenis te maken naar een idee van dr. L.. de Jong. „Ik heb ledereen opgezocht, die er bij betrokken was geweest en Ik heb alle, soms urenlange gesprekken op de band vastgelegd. Maar er 1« niets van geko men en een ander heeft tenslotte de film gemaakt. Toen heb ik uit eigen wijsheid, of misschien wel uit balorig heid over het mislukken van mijn plan nen, de produktte van de volgende speelfilm „De zaak M.P.» Mlf ln handen genomen. Dat heb lk wèl geweten. De film een ton over zijn begroting heen, waarvoor ik persoonlijk aanspra- kelijk was. De vertoningen hebben het voor Nederlandse begrlppen aanzienlij ke bedrag van vier ton opgebracht, maar dat was toch altijd nog anderhalve ton minder dan de film had gekost. Zelf heb ik er nooit een cent salaris voor gehad, maar tenslotte ben Ik er toch uitgespren- gen. Voor de verhuurder en de exploi tanten ls „L®e zaa J'een goede zaak geweest, maar voor mij 4ls producent_ regisseur was het een sof. Produceren is een ontstellend riskant bedrijf en Ik doe het nooit meer". Gelukkig kreeg Haanstra-onmiddellijk van Rijkswaterstaat de opdracht om de film Delta Fase I te makex^ vrije tijd hij moest telkens wachten tot het Delta-werk weer was gevorderd begon hij aan de opnamen voor „Zoo" „Op een bankje in het Vondelpark toen ik zo maar naar de mensen jat té kijken, realiseerde ik me opeens, hoe geweldig interessant het is, de mensen in hun doen en laten te observeren en dan natuurlijk met een verborgen came ra. Toen ik er met mijn vrouw over sprak, zei ze: „Als je toch in een park wilt filmen, waarom dan niet in een dierenpark?" En zo werden de opnamen voor „Zoo" in Artis gemaakt. Door „Zoo" is Haanstra in contact ge komen met Jacques Tati, die de rechten van het filmpje voor de rest van de we reld kocht om het te gebruiken in het voorprogramma van zijn nieuwste film, die het tourisme in Parijs van de vro lijke kant bekijkt. „Zoo" heeft Haanstra de reputatie be zorgd „Alleman" heeft die slechts be vestigd van een mild opmerker en een beminnelijke indringer, die nimmer mis bruik zal maken van de kansen, die de verborgen camera hem biedt. „Maar nog eens een film maken als „Zoo" of Alleman" doe ik beslist niet besluit Haanstra het langdurige en bij zonder prettige gesprek, „al zal ik zo no dig voor een bepaalde scene nog wel eens terugvallen op de verborgen came ra." „Plannen voor een nieuwe «lm? Die heb ik op het ogenblik nog niet. Maar het zal wel weer een komedie worden. Die ligt me het best en die maak ik ook het liefst. Soms vragen ze me wel eens, wanneer maak je nu een echte film en daarmee bedoelen ^e dan Kennelyk een drama. Alsof een komedie soms geen film is en bovendien niet veel moeilij ker. Net ais Tati wil lk daarbij nieuwe wegen zoeken. Zijn experiment met een enkel kleurtje hier en daar in zijn nieu we versie van ,,'t Is feest vandaag" is frappant." De drang om te filmen, zijn begaafd heid om die drang creatieve daden te verwezenlijken en het overweldigen- de succes van „Allema11 staan er borg voor, dat plannen bij hem niet lang plan nen zullen blijven en dat we niet al te lang zullen hoeven wachten op de vol gende Haanstra-film. J. C. A. FORTUIN Deze maand werd prof. dr. ing. H. Nordboff vijfenzestig jaar en bij deze gelegenheid heeft men in Wolfsburg dankbaar gememo reerd, dat het voor een groot deel aan de vastberadenheid van ,,Herr Genera» Direktor" te danken is, dat er °P..„en ogenblik al meer dan zeven ^érl»- Volkswagens de fabriek hebben ten' „iersz°o« en Toen Heinz Nordhoff. bank^ -n Rus- ex-employé van Adam ®Pjing van de selsheim, in 1948 de h nam. waren Volkswagenfabriek op eJ_ veel heil in er maar weinigen"'wolfsburg de op zagen. Nu staat ^utofabnek ter we- twee na grootste Néén," zegt Nord- reld Een wonder.^ ft het niet t hoff, „met wonderenzakelijk maken. Allee" arbeid." Giu/ia 1600 Sprints G.T." die he? vt rig i®nrin2p Ae frankfurter Autoten- toonstel mg officieel werd geïntrodu- c.e®rT T® nu voor de Alta-enthou- slToTT Louwman en Parqui in Leid sel.endam te bewonderen was. Een Ber- rT!"carrosserie, oen viêr-cilinder motor (ui® v°or een topsnelheid van 180 km P®1 uur kan zorgen) en schijfremmen rondom vormen de opvallende kenmer ken van dit (zeer sierlijke) model. Kadett naar Amerika. General Mo tors is deze maand begonnen met de verkoop van de Opel Kadett in Ameri ka. De wagen, die in West-Duitsland (Bochum) wordt gebouwd, zal voor de Amerikanen te koop zijn voor 1800 dol lar. Seizoensbanden. Speciaal voor de win ter heeft Ubo een nieuw loopvlak^ „ont worpen" voor de „octoma-cand", die de automobilist moet helpen de barre tijd van oktober tot maart door te ko men. „In de Verenigde Staten heeft het systeem van de „seizoensband" al gro te weerklank gevonden," zo wordt ge zegd, Het loopvlak van de band kan ook van hardmetalen nagels worden voorzien, die de „grip" nog verhogen. De nippels zjjn van wida een wolf- raamcarbid-kobalt verbinding die ruim honderd maal harder is dan staal, ont wikkeld werd door Krupp en genoemd is naar letters van „wie Diamant" en slijten gelijk op met het rubber loop- vlak van de band. Hoé meer automobilisten, hoe gro ter de behoefte aan goede in structieboeken. Daarom is bij L. van Veens Uitgevers Mij in Am sterdam het boek „Alles over auto-on derhoud" verschenen, een goed al}jor voerd werk, dat werd geschreven de H. G. Labots. In rustige trant u tech- sehrijver de auto-leek in over aer daar* nische geheimen van de aul%erg©bf bij wel voor wakend dathö vervalt np te technisch wordt. £oUt'G? ook niet in de (andfr ieders het ver onderstellen, dat zu eiiingsbak en een schil tussen een v®ner\. Hoofdstukjes motorblok niet werking van de mo- zijn gewijd aa"t.zeiven (maar dan met tor. het doe-b|meren (méér dan invet- overleg). f* Koelsysteem, banden elek- ten alleen^traie", koetswerk en „wan- V ITJTN? zullen de spatlappen niet verplicht worden gesteld, zolang de doeltreffendheid van dit hulpmiddel net bewezen is, zo heeft de Belgi- sc«e ministei van Verkeer, Bertrand, meegedeeld. Bij de besprekingen op Europees ni veau over de spatlappen is het nut in twijfel getrokken. Zoals bekend, werden in Nederland de spatlappen enkele ja ren geleden wèl verplicht gesteld en aanvankelijk werd er ook streng gecon troleerd. Na dit geluid uit het buitenland vra gen wij ons af, hebben de autoriteiten ons destijds niet een beetje voor het (spat) lapje gehouden? In februari zal in ons land de jongs** creatie van Porsche worden geïntro duceerd, de G.T. 9<H, een snoep achtig sportmodel, dat een topsnel heid kan halen van 260 kilometer per uur. De auto is nauwelijks een mei© hoog (1065 mm), weegt 650 kg (dat 150 kg minder dan de voorgaande u fv en is uitgerust met een 2 liter 4 cy""" luchtgekoelde motor die b(j 7000 toe ©en vermogen van 180 pk ontwikkel1. Bij de uitrusting hoort een gesynchW" niseerde vijfversnellingsbak. Alle wiei© zijn voorzien van schijfremmen. De w» gen is opgebouwd uit een stijf >>dja ligger-chassis" en fiberglas carrosser> j Deze nieuwe Porsche is niet alleen stemd voor races, maar ook voor no maai gebruik door liefhebbers, voor v' wfj helaas alleen de Duitse prijs kw nen vermelden: 29.700 D. Mark. e Het acceleratie-vermogen van of t nieuwe Porsche is groot: Als u V' schakelt, zit u volgens de construe teurs in 5,6 seconde van nul op honder©' na 12 seconden rijdt u honderdzestig na 19 seconden tweehonderd kilometej per uur Om van nul op tweehonder© zestig te komen heeft de wagen iCIS meer dan een minuut nodig. let in produktie komen, maar is wei van groot belang voor de verdere ont wikkeling van de drie soorten „zitmeu- beien die wij in auto's kennen: ban ken, „gewone" individuele stoelen en „bucket-seats".

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1964 | | pagina 10