In Nederland weinig bekend
Carlisme is in Spanje
weinig invloedrijk
Ultra-rechts katholicisme
hedendaagse aanduiding
na ro!
u
u
Déze verloving doet bepaalde
kringen verlicht ademhalen
i
Ook voor buitenlandse
pers is de verloving
voorpagina* nieuws
Stamreeks van
Bourbon voert
het huis
terug
Pretenties van Bourbon-
Parma naar twee tronen
tot
van
630
PRINS CARLOS
ts een
en
„Jongenstrots
voor nog geen
twee stuivers
Prins Carlos
kent
Nederland
vrij g°e(i
h©udtdehuid
Hervormde Kerk
schrijft koningin
prins en
kardinaal
Vermiste tjalk
zat vast op
zandplaat
Liplezen
„Bevoegdheid en
taken R.V.D. niet
veranderd
In Frankrijk
Officiële bekend
making door vader
van prins Carlos
VRAAGGESPREK
IN MADRID
MAANDAG 10 FEBRUARI 1964
PAGINA 4
smetteloos- zuiver
Prinses Marie-des Neiges (,J\tarie
ter Sneeuw"), het jongste zusje
van prins Carlos.
„Ik vind het vervelend als
iemand ontdekt, dat ik de
pool gewonnen heb. Daarom
vul ik nooit mijn naam in."
99
Laeken
Mijnwerk^
Het Spaanse Carlisme is, behalve
aan Hispanisten, in Nederland
weinig bekend. Wanneer men
beter er van op de hoogte was,
zou het Carlisme onze verbeelding op
ongeveer dezelfde manier aanspreken
als de kleine eilandjes van strikt pro
testantse gelovigen in ons vaderland
dat doen. Het Carlisme heeft in he'
Spaanse politieke leven een enigszins
daarmee overeenkomende plaats. Het
telt- een relatief beperkt aantal aan
hangers, die echter "zeer fanatiek zijn
in hun politieke bedrijvigheid, en bij
zonder strak en rechtlijnig in hun over
tuigingen. Deze aanhangers worden
vooral gevonden in Navarra, dat bijna
feheel Carlistisch is, en verder in alle
paanse provincies :n kleine groepe
ringen van ultra-rechts katholicisme.
Evenals in Nederland de genoemde
protestants-gelovigen, pretenderen zij
de rechtgeaarde voortzetters van de
godsdienst der vaderen te zijn. Hun
politieke invloed is veel geringer dan
ztj zelf wel wenselijk achten. De aard
van het Carlisme kan het best uit de
geschiedenis er van worden duidelijk
gemaakt.
De Carlisten treden voor het eerst
op in de geschiedenis in de naar hen
genoemde Carlistenoorlog, die van
1833-1840 in Spanje woedde. De aanlei
ding tot deze oorlog lag in een kwestie
van troonopvolging: Don Carlos, de
broer van de overleden koning Fernan
do VTI wenste diens dochter Isabel II
niet als opvolgster te erkennen. De
tnzet waarvoor men vocht, omvatte
echter veel meer dan de kwesties van
de troonopvolging: de Carlisten wens
ten de absolute monarchie te herstel
len en daarmee tege'ijk alle moderne
Ideeën over staatsrecht en over libe
rale economie uit Spanje te verbannen.
In hun gelederen vond men ook de
voorstanders van een herstel van de
Inquisitie.
De tweede Carlistenoorlog brak los
in 1872. De tijdsduur van deze oorlog
valt gedeeltelijk samen met het kort
stondige leven van de eerste Spaanse
Reoubliek (1873-'74). Dit accentueert
nog het parallellisme van de Carlisten-
oorlogen met de Spaanse Burgeroorlog
van 1936-'39, oie eveneens uit verzet
tegen een republikeinse regering ont
stond. In de tweede Carlisten-oorlog
werd gevochten voor een pretendent
met wederom de naam Don Carlos,
de kleinzoon van Don Carlos uit de
eerste Carlistenoorlog. De inspiratie
kwam echter weer voort uit de begin
selen waarvoor deze party streed: ver
zet tegen het liberalisme, herstel van
iet door God geschonken gezag van
de koning, eerherstel voor de Gods
dienst der Vaderen. De Syllabus en
het Eerste Vaticaans Concilie speelden
een grote rol in de fantasie van deze
k ruisvaarders. Toen in 1875 koningAlfonso
XII de regering in handen had geno
men, begon de oorlog 'n hevigheid te
verminderen. In 1876 trok Don Carlos
zich via Irun op Frans grondgebied
terug.
De term Carlisme was door deze
gebeurtenissen geijkt als naam
voor politieke en religieuze over
tuigingen. In hedendaagse ter
men kunnen wfl het best spreken van
(Advertentie)
DEN HAAG, 10 febr. Het mode-
ramen van de generale synode der Ne
derlandse Hervormde Kerk heeft de
volgende verklaring uitgegeven:
Na het bekend worden van het feit,
dat Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
"rene door haar toetreden tot de Rooms-
Katholieke Kerk gebroken heeft met de
Kerk van de reformatie, heeft het mo
deramen van de generale synode der
Nederlandse Hervormde Kerk langdu
rig en aandachtig de verscheidene as-
peeten van deze gebeurtenis onder ogen
gezien en getracht zich een zo duidelijk
mogelijk beeld te vormen van de be-
t". enis en de implicaties van deze daad.
Het moderamen wil vooropstellen, dat
het erfgoed van godsdienst- en gewe
tensvrijheid met zich medebrengt, dat
een persoonlijke beslissing als deze
dient te worden gerespecteerd. -Niette
min heeft deze overgang het modera
men en vele reformatorische christenen
in Nederland zeer gesJiokt.
Het moderamen wil daarnaast uit
spreken, dat wij moeten beseffen hoe
zeer het gebeuren van de laatste we
ken ingegrepen heeft in het leven van
het koninklijk gezin, en hoe het zelfs
de band tussen het Nederlandse volk
en het Huis van Oranje gevoelig heeft
geraakt.
Daarom heeft de praeses van de generale
synode een schrijven gericht tot Ha
re Majesteit de Koningin en Zijne Ko
ninklijke Hoogheid de Prins, om uiting
te geven aan een gevoel van verbon
denheid en medeleven van de Kerk
waartoe zij behoren.
Wat betreft de verhouding van de ker
ken hier te lande is het moderamen
van oordeel, dat door de wijze waarop
deze overgang tot de Kerk van Rome
zich voltrokken heeft en voltrekt, de in
wederzijdse openheid zich ontwikkelen
de verhouding tussen de Rooms-Katho-
lieke Kerk en de reformatorische Ker
ken dreigt te worden verstoord. De
vraag dringt zich op, of in de waarde
ring van een zodanige overgang als een
oecumenische daad niet een in wezen
on-oecumenische houdirg aan de dag
treedt. Daarom heeft het moderamen
van de generale synode een schrijven
gericht tot Kardinaal Alfrink, waarin
hem de ten deze gerezen vragen wor
den voorgelegd.
Bij alle begrip voor de verontrusting
van een groot deel van ons Nederland
se volk vragen wij een ieder, zich te
onthouden van zulke reacties die een
miskenning zouden zijn van de ernst
van de vragen die in deze zaak aan de
orde zijn en die zouden Ingaan tegen
het V/oord en de Geest van Christus",
ius de verklaring.
een ultra-rechts katholicisme. In de
Spaanse burgeroorlog van 1936-1939
kunnen wij de kenmerken van een Car-
listische kruistocht terugvinden. De
volgelingen van de Nationalistische
Partij beschouwen zich tot op heden
als kruisvaarders voor het ware geloof
en voor de orde in het heilige Spanje,
en de Spaanse kerk heeft vanaf het
eerste begin öeze opvatting openlijk
gesanctioneerd. Een verschil met vroe
ger is echter dat de beweging van
1938 gekarakteriseerd was als „de op
stand der generaals", en niets te ma
ken had met welke pretenties dan ook
inzake troonopvolging. Een tweede
verschil is, dat niet alleen meer de
Carlisten de aard van de beweging be
paalden, maar dat zij tezamen met
andere grote groeperingen de aanhang
van generaal Franco vormden. Dit
laatste is zowel tijdens de oorlog als
in de jaren daarna af en toe merkbaar
in politieke beslissingen van generaal
Franco, meestal tot grote ergernis van
de Carlisten.
Tijdens de onmiddellijke voorberei
dingen van de opstand van 1936 werd
namens de Carlistische groeperingen
steun toegezegd aan de „beweging der
?OT«erte V U geschiedde begin juli
1936 te St. Jean-de-Luz in de Pyre-
i opgestelde docu
ment werd ondertekend door generaal
Fal V\»MaVan Garlistische ztide doof
ral Conde en door prins Xavier de
Bourbon-Parma. Toen deze zelfde prins
Aecïf™})er.. 1937 een beslissende m-
voor ztfn beweging opeiste, greep
Lf'^?A'^ranco Persoonlek in. Tegen
hJm IL? .van de Carlisten, en buiten
ton "kweten verenigde hij Falangis-
één PartÖ. waarvan
i et boofd werd. Prins
in wi .g order Spanje te verlaten.
verSSL'aatste gesprek dat hy voor zijn
ernn t f Franco voerde wees hy
j d,® verbinding van Franco
uit Carlisten via hem, prins Xavier
v-oP'- ranco verweet hem echter, dat
JülL, oorlog wilde gebruiken om
de monarchie te herstellen, en kwam
tnhvoor uit dat de uitwijzing ge-
t?1h omdat anders de Duitsers en
stopzetten wapenleveranties zouden
Dit afwijzen van de Carlistische pre
tenties heeft zich in de daarop volgende
aL ,nr«-nkele, malen herhaald. Toen in
de vijftiger jaren de Carlisten zich in
o;tt„ PiPs D?i-beweging verschansten,
eisten hun ministers in het kabinet van
SL"3!1 I ie," belangryke positie op
voor de katholieke waarheden die zy
,ttrilge,nwoordi«den- T°t bun grote
ZP 'Mecihts enkele posten;
?fa ?o bleek niet méér gedaan te heb-
oen dan hun invloed in evenwicht bren-
loP "tooo van- de andere groeperin-
ffPor, Daarmef ging Franco voort zijn
bestSur1™P,h3i$enhet SPaa"Se StaatS"
it de geschiedenis van het Carlis-
P1® valt af te lezen, dat de wer
kelijke politieke betekenis daar
van vooral niet te hoog moet
worden aangeslagen. De Carlisten vor
men vanaf 1833 de party van de mis
lukte doelstellingen. Een onverdacht
aanhanger van de Franquistische
kruistocht al3 Ballesteros Beretta be
schrijft de Carlisten van de vorige eeuw
als ..geëxalteerd apostolischen". Tot
op heden voeren zy nog hun oude
devies „Dios Patria y Rey", „God,
Vaderland en Koning'r. De hedendaag
se Spanjaard beschouwt het Carlisme
doorgaans als een fanatiek verschijn
sel, waarvan de betekenis wel wat ge
relativeerd mag worden ongeveer
zoals de gemiddelde Nederlander glim
lacht om antiquiteiten als Staphorst en
Tholen. Schattingen van anti-Franquis-
tische zyde hebben het Carlisme zelfs
wel als uitgestorven getaxeerd. Deze
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiuniiiiniiiimiiiiiiiiiiuiiniiiiiiiiiin
schattingen verraden hun Italiaanse af
komst doordat zy voor de toekomst in
Spanje een evenwicht van partyen
voorzien naar Italiaans model: Een
grote groepering van Christen-Demo
craten naast een groot, maar wat meer
gevarieerd blok van socialistische par
tijen, en daaromheen anarchisten en
Carlisten als uitstervende uiterst linkse
en rechtse vleugels.
In de ontwikkeling van de laatste
jaren zijn de Carlisten meer op de
voorgrond getreden dan men had wil
len verwachten. Spanje kent echter
brede groeperingen van minder fors
denkende katholieken, en waarschijn-
ïyk nog bredere groeperingen van zwij
gende niet-regeringsgezinden. Het prin
cipiële van de pretenties der Carlisten
is wel geschikt om indruk te maken
maar de enigen die het in Spanje
dodeiyk ernstig nemen zijn de Carlisten
zelf. Zij voelen zich in hun diepste
religieuze overtuigingen geschokt wan
neer Franco hen niet de invloed op de
regering gunt, die zy krachtens het
Concilie van Trente menen te moeten
hebben. Dat is een trek die wy ook
aantreffen by fanatiek-protestantse
landgenoten, die zich gaarne beroepen
op de Heidelbergse Catechismus, en
het Koningshuis zouden willen zien als
door God geroepen aanvoerders van
kruisvaarders der Hervorming
it aard en geschiedenis van het
Spaanse Carlisme valt ons in
ziens af te leiden, dat pretenties
op de Spaanse troon weinig suc
ces waarborgen, wanneer zij door Car
listische inspiratie gedragen worden.
Dit zy met nadruk vooropgesteld, wan
neer in Nederlandse politieke discus
sies het Spaanse Carlisme in het ge
ding zou moeten komen. Indien men
dan toch op alle eventualiteiten wil
voorbereid zyn, zou dat betekenen dat
de juristen in onze regering moeten
nagaan, welke bepalingen wetteiyk
dienen te worden vastgesteld betreffen
de de consequenties, die voor het Ne
derlandse staatsrecht zouden Intreden
vanaf het moment dat een stamhouder
van een Spaanse, tot 1833 koninkiyke
familie, gehuwd met een lid van het
regerende Nederlandse vorstenhuis,
zyn werkelijke of vermeende aanspra
ken op de Spaanse troon effectief gaat
maken. We verwachten en hopen van
harte, voor de vrede en het geluk van
het jong verloofde paar, en voor het
welzijn van Spanje dat deze theoreti
sche mogeiykheid nooit een werkeiyke
factor in een politieke ontwikkeling zal
worden.
TH. G. SINNIGE.
LIGNIERES, Frankrijk, 10 februari
(UPI) De vader van prins Carlos
Hugo de Bourbon Parma, prins Xavier.
heeft vandaag de verloving van zijn oud-
ste zoon met prinses Irene officieel be
kend gemaakt.
In het communiqué, uitgegeven in het
Franse dorp Ligmeres in het departe
ment Cher, waar het geslacht der Bour
bons zyn oorsprong vond, wordt gespro
ken van de J>Ilins karles Hugues de
Bourbon, hertog van Madrid, zoon van
hunne koninklijke hoogheden de prins
en prinses xavier de Bourbon Par
ma."
Sinds de l^d® ®auw woont de familie
de Bourbon-Parma m het kasteel bij
Lignieres, dat gebouwd werd toen de
Bourbons over rankrjjk en Spanje re
geerden.
(Van een verslaggever)
n Nederlandse kringen te Parijs, Ro
me en Madrid en ook wel elders
in het buitenland is een zucht van
verlichting opgegaan. Men had zich
er zorgen gemaakt naar aanleiding van
de talrijke oncontroleerbare berichten
over de jongeman, met wie prinses
Irene zich zou gaan verloven. De naam
van de oudste zoon van de hertog van
Segovia, Alfons de Bourbon-Dampierre
werd telkens met grote stelligheid ge
noemd. Nu konden er in principe geen
bedenkingen tegen deze jongeman ge
koesterd worden. Maar wèl maakte
men zich bezorgd over het gezin, waar
uit hy afkomstig is. Men kon nergens
een tegenspraak uitlokken. Tot het be
richt van een verbroken verloving
kwam. De zucht van verlichting gold
op dat moment niet zozeer het feit,
dat prinses Irene zou hebben afgezien
van een verbintenis, waarvan men ver
onderstelde, dat het Alfonso betrof, dan
wel de gedachte, dat ze zich er veel
narigheid door op de hals zou hebben
gehaald. Natuurlijk haalde men hele
maal verruimd adem, evenals zulks
hier te lande geschiedde, zodra inen
hoorde, dat er tóch een verloving op
handen was en niet met Alfons de Bour
bon-Dampierre
Het was in de genoemde kringen, dat
men een verbintenis met een zoon van
de hertog van Segovia niet bepaald kon
toejuichen. De hertog is immers, om
hot maar zacht uit te drukken, een
hoogst merkwaardige persoonlijkheid.
Hy is tweemaal gescheiden en vooral
gedurende de laatste jaren liet hy nog
al van zich spreken. Don Jaime de
Bourbon, hertog van Se-govia, is de
tweede zoon van wülen koning Alfons
XIII. Diens oudste zoon is aan de be
ruchte bloederziekte gestorven. Jaime
was doofstom. Volgens de ene lezing
zou hy doofstom geboren zyn, volgens
de andere werd hy het reeds vroeg als
gevolg van een ernstige oorontsteking.
Omdat hy niet voor de troonopvol
ging in aanmerking kon komen deed
hy 'er afstand van ten behoeve van zijn
jongere broer Juan. Dit is naar hel
schijnt niet helemaal in een goede ver
standhouding gebeurd. Don Jaime werd
het zwarte schaap van de familie. De
nalatenschap van Alfons XIII staat nog
steeds onder beheer van een Spaanse
„grande", graaf Aybar, vroeger schat
bewaarder van de familie, en volgens
Don Jaime wordt hem daarvan een te
PARIJS, 1° wPl-> In beel
FRANKRIJK nieuws over de
verloving van P ™es Irene met prins
Carlos Hugo de Bourbon-Parma de ro
mantische snaren ber0erd Eej-gt en
vooral omdat de prins Frans staatsbur
ger is, op de tweede plaats omdat zelfs
in de vijfde republiek de romantiek
nog dageiyks eer bewezen wordt.
De meest verheugde Fransen vond
men in het dorp LigmèreB, in het de
partement Cher dden-Frankrijk)
dat de zetel is van ^°n-parma's,
In de eeuwenoude K van dit kleine
stadje werd tijdens (ie, endmis door
de pastoor een dahkg .opgezonden
voor de eer welke het hu.s Bourbon-
Parma is aangedaan.
Voor ITALIË was er zondag geen
groter nieuws dan het Ne
derland. De „Corriere «ella Sera in
Milaan noemde P"" kwam met"ae
obstinate prinses" en kwam met de
conclusie: „Dit is een 8
draait od een overwinning voor de
prinses °oPp he" gevoelsvlak maar een
overwinning voor de ande
politieke vlak."
Ook stelde het blad vast: „Irene
speelde het spel op haar mamer^maar
kennelijk steunde haar de SP
gering. Men zou Franco ervan verden-
(Van een medewerker)
Wie de stamreeks van de Bour
bons opslaat, beleeft een adem
benemend avontuur. Immers,
volgens de laatste onderzoekin
gen, is deze terug te voeren op een
stamvader Lambert I, in J30, „refe
rendaris" van koning Dagobert I van
Neustrië, uit het huis der Merovingen.
Het grondgebied waarop deze Lambert
I optreedt, is dus wel te vinden in het
huidige Frankrijk, met name in de
streek van Soissons, Parys en Orleans.
Toch vinden wy na Lambert I een
aantal vertegenwoordigers van dit ge
slacht als graven in de Oppernjn en
Wormsgouw, grondgebied in het latere
Duiteland, niet ver van de plaats waar
de eerste Nassau's veel later hun op
komst zouden beleven. Maar binnen
twee eeuwen na de stamvader tref£e"
we diens rechtstreekse nakomeling Ro
bert IV weer aan als graaf ^an Parus,
een titel die tot op onze dagen gevoerd
wordt. Diens zoon en naamgenoot wordt
in 922 zelfs, koning. In de volgende ge
neratie treedt als roemruchte vertegen
woordiger van de latere Bourbons op
Hugo de Grote, graaf van Parijs en
hertog der Franken. Maar dan begint
een reeks koningen uit dit huis met
Hugo Capet, een ononderbroken reeks
die voortgezet wordt tot in de vorige
eeuw en die grote figuren relt als de
H. Lodewük IX (1187-1226), Filips II
Augustus (1165-1223), Filips IV (1268-
1314) en Frans I (1494-1547).
Weliswaar komen die Franse ko
ningen uit verschillende takken, want
daaraan is dit Franse vorstenhuis bü-
zonder rük geweest. En dergeiyke
takken leven tot in onze dagen voort.
Staat de oudste lün van de Nassau's
heden ten dage op uitsterven in de
persoon van groothertogin Charlotte
van Luxemburg, de jongste (de Otto-
sche) iyn is met koningin Wilhelmi-
na ten grave gedaald. Maar het huis
Bourbon leeft nog in véle takken,
kent pretendenten in Frankrük en
Spanje en staat op het punt om met
prins Jan van Luxemburg één van de
zeven overgebleven tronen in Europa
te gaan bezetten. Immers, de vader
van prins Jan is prins Felix, een
broer van prins Xavier de Bourbon-
Parma, de vader van prins Carlos
Hugo. Eén van hun zusters is ex-
keizerin Zita van Oostenrijk.
Met Hendrik IV (1553-1610) komt de
tak Bourbon van het Franse konings
huis in 1589 op de troon. Er was strpd
om gevoerd, omdat de kandidaat Calvi-
aist was. Maar zijn overgang naar de
katholieke kerk („Paris vaut bien une
ïw.?uSe maakte de weg vrü voor Hen-
-.-koningschap. Uit zijn huwelijk
de Medici stamt de onzelf-
Codewijk XIII, die in 1643
door de „zonnekoning"
,?IV (1638-1715). Uit hem
uit^dewhk66 be,lailgr«ke hoofdlünen:
uit Lodewijk je grand Dauphin"
J^/idewbk^sn6"' "uSemo<>rd in 1793
me' man van Marie
Antomette hersteld m 1814 met diens
broer Lodewu'k XVIII en vervolgens re
gerend in de persoon van de derde
broeder Karei X, die door de Juli-re-
volutie van 1830 verdreven werd. De
Franse koningslün stierf uit met Kareis
kleinzoon Hendrik, graaf van Cham-
bord De pretenties gingen via diens
zuster Louise, gehuwd met Karei lil
van Parma, over naar de tak Bourbon-
Parma, waarvan prins Xavier één van
de manneiyke leden is. Van hem zal de
pretentie naar de Franse troon over
gaan op prins Carlos Hugo, de verloof
de van prinses Irene.
Maar de belangrykste pretendenten
voor de Franse kroon vinden we m hef
tot dit Franse koningshuis behorende
huls Orléans, dat afstamt van een
tweede zoon van Lodewijk XIII, een
broer dus van Lodewijk XIV: Filips I
van Orléans. Uit deze Filips stamt de
in 1830 op de troon gekomen Louis Phi
lippe, de burger-koning, die op 0
beurt door de februari-revolutie v
1848 onttroond werd. Van deze Lo
Philippe stamt in vierde generatie ue
huidige pretendent Henri, 8raaI
Parijs, die de laatste jaren vele malen
van zich heeft doen spreken en dhei o
getwijfeld de meest op de voorgrond
tredende pretendent is.
Het huis Bourbon-Parma heeft niet
enkel pretenties naar de r ranse
troon, ook naar die van
deze staan momenteel het (nee,st op
de voorgrond. Immers *"ips van A:n-
jou, zoon van de „grand Dauphin
en kleinzoon van Lodewijk XIV werd
ondanks de heftige tegenstand van
koning-stadhouder Willem UI van
Oranje-Nassau in 1700 als r uips V
koning van Spanje en erfgenaam van
het rijk van Karei V en Filips II op
het Iberische schiereiland. Uit de
- oudste zoon van Filips», Karei III,
stamt de Spaanse konmgstak. Zün
broer Filips werd hertog van Parma
en Piacenza in Italië. Hu te de recht
streekse voorvader van prins Carlos
Hugo.
De erfdochter uit de oudste linie van
de koningstak huwde in de vorige eeuw
met een telg van de jongste Spaanse
linie en werd zo oorzaak van de hef
tige tegenstand van de rechthebbende
tak van Don Carlos, waarnaar de Car
listen zich noemen. Inmiddels is in de
Spaanse burgeroorlog de regerena
Bourbon Alfonso XIII verdreven
koestert generalissimo Franco bWKDa
diens kleinzoon Juan Carlos al®
komstig koning. Toch blijft de pre'
der Carlisten, die door het.huweiuk van
Maria Louisa met Lodewyk van B
bon-Parma, koning van Etrur'e>
overgegaan naar de tak waartoe prins
Carlos Hugo behoort. Deze pretentie
van de Bourbon-Parma is de oorzaak
geweest van de ingewikkelde moeilük-
heden rond de verloving van de a.s.
pretendent Carlos Hugo met Irene,
prinses der Nederlanden. Maar ondanks
de moeilükheden is de verloving tot
stand gekomen. Zal het weer een im
puls zün voor het huis Bourbon om,
taai volhardend als in het verleden,
zich vast te klampen aan de hoop voor
de toekomst, gedachtig zün wapen
spreuk „Espérance"?
ken zich voor eigen oogmerken te men
gen in een zaak die Holland op een
tere plaats raakt." „II Messagero" in
Rome concludeerde dat prinses Irene
„de eerste ronde van een zware wed
strijd gewonnen had".
De kranten in ZWITSERLAND heb
ben hun voorpagina's vrijgehouden voor
politiek nieuws en brachten hun be
richten uit Den Haag en Soestdijk op
de binnenpagina's. De „Neue Züricher
Zeitung" had als onderkop „verwarrend
voorlichtingsbeleid van hof" en in een
hoofdartikel verweet dit toonaangevend
blad koningin Juliana dat zij regering
en parlement voor voldongen feiten
had geplaatst.
Ook voor de DUITSE pers was het
'groot nieuws. De „Frankfurter Allge-
meine" bracht op zijn voorpagina de
kop „Prinses Irene verloofd" met een
bondig verhaal, met op de binnenpagi
na's een twee pagina grote tekst- en
fotocombinatie onder de kop: „Prinses
Irene zweert troon af". De „Frankfur
ter Rundschau" bracht maandag het
nieuws niet op de voorpagina, maar op
Pagina 3, onder de kep: „Na dagen van
hoop en moeilijkheden kiest prinses
trene haar eigen levenswandel. Vrees
vo°r Spanje?"
ENGELSE zondagsbladen brach
ten hun nieuws uit Nederland met
koppen die in de populaire kranten
breed -uitgemeten waren en in de rus
tiger bladen wat minder opzienbarend
waren gehouden. Een medewerker van
de „Sunday Times" schreef vanuit Am-
sterdam: „Midden in de gehele onge
lukkige geschiedenis verward, heeft
koningin Juliana het meeste leed on
dergaan." Voorts schreef deze mede
werker; „Zeer wel mogelijk zal biyken,
dat een dergenen die het grootste aan
deel in al deze gebeurtenissen heeft
gehad, prins Bernhard is, wiens invloed
°P zijn dochters zeer sterk is."
„Degenen, die met de minste eer gaan
strijken, zijn zij die de koningin heb-
Den geadviseerd over de bekendmaking
I6 deed (dat er geen verloving zou
plaats hebben) en diegenen die de
meuwsverstrekking in Nederland heb
ben behartigd. Door hun geheimzinnig
heid en dubbelzinnigheid hebben zij
van een moeilijke situatie een onmoge
lijke gemaakt en een hysterische crisis
geschapen, waar alleen maar een pro
bleem van gezond verstand aan de orde
was.
(Reuter). De Engelse „Guardian"
meent, dat er een grote mate van kop
pigheid of „onbevattelijkheid" ,8,eWvan
schijnt te zijn, zowel aan de zude e
het hof als aan die der Nedeiia
regering. zo is
„De voornaamste blnderp van de
gebleken, is niet de ove g ath0iiCisme
prinses naar ^f'o'ans-zijn van pnn-
geweest, noch het Spa Het waren de
ses Irene's verlooide. Carlos op de
aanspraken van prins
Spaanse troon.
(Van onze correspondent)
HARLINGEN, 10 febr. Terwijl de
reddingboot uit de Coxdorp JD Texel en
de politieboot R P 4 alhier naarstig
speuiden op de Waddenzee, voer schip-
Per A <r®"s'ra ui' Heeg gisteravond
met zijn laO ton grote tjalk op eigen
kracht de Harhnger haven binnen.
Zaterdagmiddag was de heer Veenstra
met zyn schip uit de Texelse haven
t Horntje vertrokken, 's Avonds laat
zou hu m Harlingen aankomen. Van
daaruit zou hij zijn vrouw bellen, maar
toen dit gistermiddag nog niet was, ge
beurd, werd de waterpolitie ingescha
keld.
De heer Veenstra, die alleen aan
boord was, had de hele tijd met zijn
schip vastgezeten op de zandplaat „Do
ve Balg", evenwydig aan de afsluitduk.
Gistermiddag slaagde hh er echter in
zyn schip weer vlot te krijgen.
klein gedeelte toegewezen. Hierdoor zijn
al herhaaldeiyk botsingen ontstaan.
Botsingen van ernstiger aard wer
den inmiddels door zün huwelüksleven
veroorzaakt. Hü trouwde in 1935 te
Rome met een gravin de Dampierre,
die hem twee zonen schonk. Na vier
jaren huwelijksleven verliet de gra
vin hem. Ze liet zich door een Roe
meens gerechtshof scheiden. Dit wees
haar de twee jongens toe. Alfonso en
Gonzales werden naar internaten ge
zonden. De echtscheiding werd overi
gens niet door de Spaanse wet en nog
minder door het Vatikaan erkend.
In 1949 leerde de hertog van Segovia
in een Weense nachtclub de Duitse zan
geres Charlotte Tiedemann kennen, ge
boortig uit Koningsbergen en moeder
van een kind, een dochtertje. Hij trouw
de er in 1949 te Innsbruck mede. Char
lotte zette zich aan de taak, hem spre
ken te leren. Na tal van specialisten
geraadpleegd te hebben en met een on
eindig geduld slaagde ze erin het zover
te brengen, dat hü vry goed ging spre
ken. Ze leerde hem tevens liplezen.
Hü kon zich nu behooriyk bewegen.
Dit moet hem ertoe gebracht hebben 'e
pogen zün prüsgegeven rechten als
troonopvolger te herkrügen. Tegelüker-
tüd verstiet hy Charlotte, die hem der
tien jaar ter züde had gestaan in zijn
pogen als een normaal mens door het
leven te gaan en die ook om zunentwil
haar dochtertje naar een kostschool had
gestuurd. Hü liet beslag leggen op ai
haar bezittingen, bewerend, dat ze hem
toebehoorden en ontzegde haar de toe
gang tot het appartement, waarin
te Parüs woonden.
Een kleine groep onder de te B.a™fl
verblijvende Spaanse monarchisten n®®
zich bereid verklaard, voor zün rechte
als troonopvolger -op te komen. Ma»
of hu veel succes zal hebben, is twUte
achtig. Hu heeft zün hele familie teg®
zich.
Nog verleden jaar deed hü van„"io.
spreken door een proces tegen EnJ»
nuele de Dampierre over een cassett
met juwelen, geschenk van koning A£
fons bü hun huwelijk. De juwelen, tei
waarde van enkele miljoenen guldens-
waren bü mondelinge afspraak in een
kluis van een bank te Muaan opgebor
gen. De sleutels ervan werden aan e®"
advocaat te Milaan toevertrouwd, t'®
bedoeling was, dat de juwelen aan Al
fonso en Gonzales zouden worden g^
geven, wanneer deze trouwden.
De hertog van Segovia eiste de cas
sette evenwel cp, voorgevend, dat
uitsluitend aan hem geschonken ua*J
niet aan zijn vrouw. In hoger beroêP
is zijn eis afgewezen. Dat hij een een.,
gegeven woord wilde verbreken, heel
men ook al geen goed gedaan. Het
dus wel duidelijk, dat de talrijke Ne
derlanders in het buitenland, toen
de eerste geruchten en berichten over
een verloving van prinses Irene veI7?.a"
men en hoorden, wie de vermoedeiUK,
kandidaat was, zich ernstig bezorg"
maakten. De gebrekkige voorlichting
uit Den Haag en Soestdijk heeft oc»
voor hen gedurende enige tijd een even
onaangename als pijnlijke situatie g®"
schapen.
9
(Van onze Parüse correspondent)
PARIJS, 10 febr. Dat in de ont
knoping van" het prinses Irene raadsel
„eind goed al goed", zoals de sterk
romantiserende populaire pers hier
schrijft een prins van Franse natio
naliteit, in rechte lijn afstammende
van Lodewijk XIV, als de geheimzinni
ge verloofde ten tonele verschijnt, ver-
hoogt uiteraard nog het Franse mede
leven. Een figuur die hier grote be
kendheid genoot of vaak in het nieuws
kwam, al was het maar het socicty-
nieuws, was Carlos Hugo de Bourbon
Parma tot dusverre echter zeker niet.
Zijn voornaamste bezigheid in de laat
ste jaren bestond naar het schijnt dan
ook wel daarin, dat hy zijn vader, de
73-jarige prins Xavier, die zelf land
bouwkundig ingenieur is, assisteerde
bij het beheer van de twee landgoede
ren, die de familie in Midden-Frankrijk
bezit; vooral dat van Bost in het
departement van de Allier, niet ver
van het dorp Besson, met zün in 1830
gebouwd kasteel, 497 hectaren grond
en twaalf pachtboerderüen het belang
rijkste van de twee.
Op het kasteel van Bost hebben de
prins en zün familie in Frankrük hun
voornaamste residentie. Op het andere
landgoed staat het kasteel van Lig-
nières (in het departement van de
Cher), dat dateert uit de eerste helft
van de zeventiende eeuw. Maar met
dit hereboerschap „zonder protocol" is
de persoonlijkheid van prins Hugo maar
zeer ten dele geschetst. Hü is ook een
zeer bereisd en zeer gestudeerd man.
Een deel van zün jeugdjaren bracht hij
door in Italië en in Canada, hij stu
deerde in Oxford, in Duitsland en aan
de Parüse Sorbonne politieke en econo
mische wetenschappen. Hü heeft een
officiersopleiding gehad in het Franse
leger (school van Saumur), waarin 'j"
thans de rang van reserve-kepj^j-t-
heeft. Hü is voorts een geoefend
vlieger en parachutespringer. 1 vader'
de Aeroclub van Moulins. Zii e leger
prins Xavier, heeft in het Werelden1,10"
gediend tüdens de beide orlog werd
gen; in de laatste were tje jeider van
hij na de Franse capituj.rankruk. Hij
een verzetsgroep <J\ patsers en naar
werd gepakt door d Zijn moeder is
Dachau gedeportee* prjns Hug0 heeft
een Bourbon-Bu-Cbbroer en vier zusters,
nog een J?ngtidste, Francoise, gehuwd
waarvan P® Eduard de Lobkowicz, Dit
is met,,n/paar woont te Parijs in e»n
prinselijk 't aan de Avenue Marceau.
apaftsi1
Van deze
prins Carlos
,ehuwde zuster van
fteggeveT'va^ gVarna?? ee"
dathaarhi-nw „France-Dimanche"
aat naar oroer prinses Irene al vaak
kën^n bhleW La*
wii tevens 5Y'ntersP°1"'- Vermelden
zondagskrant 8t g6Jnoemde
Bessm awLx Yran de Putoor van
Jp Viriat (zeventig jaar)
gekend' hfa ?rins Carlos H,ig0
"d aad als jongeman op het
kasteel van Bost. „De prins", zo
vertrouwde de pastoor de verslag
gever toe, „is een charmante jongen,
|T>9
DEN HAAG, 10 febr. Het kabinet
van (1e minister-president heeft zater
dag het volgende meegedeeld: „Naar
aanleiding van berichten en interpre
taties daarvan als zou er in de werk
wijze van de rijksvoorlichtingsdiens*
verandering zijn gebracht, deelt de
minister-president mede, dat er geen
sprake is van beperking van bevoegd
heden, of van een wijziging van taken
van de onder zijn verantwoordelijk
heid werkende «ijksvoorlichtinss
dienst. De minister-president stelt ei
prijs op te verklaren alleen maar
waardering te hebben voor de wijze
waarop de RVD met betrekking tot de
gebeurtenissen van de laatste dagen
zijn moeilijke taak heeft vervuld
TV
trots voor nog geen twee stuivers.
bewaar de beste herinneringen a
hem, joviaal als hy was, schiep
een eenvoudig vermaak in onze Re
missen."
Tot zover het meer familiale asP/Sf
Er is ook het dynastieke, en dat
spreken van Carlos Hugo de BovCn-
Parma „de Spanjaard voor dejgst®
iaarrlpn élan r»nk C cLT 1' )S~T I crn
zoon van degene, n w'e de zisP
de wettige aanspraak beiichaa^;novet
op de Spaanse koningstroon, hede"
de Alfonsisten. De Carlisten z"',.r eet
ten dage in Spanje nog f voot^
handjevol sterk. Men vindt 7-e nrid3
in de provincie Navarra Van v „n
Xavier heet het wel, dat hij ze ♦euX
pretendentschap heel weinig au seiw
neemt. r><>ot Hv^ggh<yt tOOÊJ
Sinds 1962 heeft hy een apartPment in
Madrid, waar hij vaak vertoeft; hy
werd door generaal Franco in audiën-
tie ontvangen en hij heeft naar het heet
in Spanje ernstige studie gemaakt van
de sociale en economische problemen- i
Het afgelopen jaar heeft hü korte tua
als mijnwerker in de kolenmijnen va"
Asturië gewerkt.
.«Rif- 10 Prins Carlo®
MA Bourbon heeft zaterdag een
H"g,u«tef *r^V0C^taa« aan do
e* erteor van het Spaanse persbureau
Weergeeft.- °S 8enüs' die het aU
„De prins ontvangt mij in een zon-
mg appartement in de Calle (le Her-
~on rteqUper' ";,f ee» ruim uitzicht
hét a^aseo ',e 'a Castellana eo
Telefoönt?» dr' Gregorio Maranon.
Londen ri l 'i'1 ^sterdam, Pari's eï
en hJJ ?len in het appartement
keuken door"" ZP"S *0t
„Prins Carlos Hugo de Bourbon 's
zeer gevat, welsprekend en ad re®-
vandaag is hij een beetje nerveus e.1?
net ontbreekt hem aan tijd omdat h;J
zich gereed moet maken om prinses
Irene naar Nederland te vergezelleiV
terwijl de prinses bijna klaar staat ja
een ander vertrek. Intussen vraag i*
de prins: Hoe zijn uwe hoogheden er
in geslaagd het geheim van uw be
trekkingen tot vandaag toe te bewa
ren'"
„Men hoeft alleen maar gewoon [e
doen om geen vermoedens te wek
ken. Als men geen spectaculair®
voorzorgsmaatregelen neemt, zo
als filmsterren gewoon zijn te doen»
wekt men ook geen nieuwsgierigheid
op. Aan de andere kant moet ik zeg
gen, dat de Spanjaard een ware g®n"
tleman is en wanneei men hein
vraagt discreet te zijn, beschouwt hij
dit als- een gewetenskwestie. Vele be
dienden van verschillende van onz®
vrienden hebben al lang kunnen zeg
gen wat op hel ogenblik aan iedereen
bekend wordt, maar geen van hen ,,s
ook maar op het idee gekomen zi.in
geheim of discretie te verkopen."
„Wanneer hebt u elkaar leren Ken
nen en waar hebt u elkaar verder ont
moet? „Wij kennen elkaar al vele ja'
ren en hebben elkaar op verschillend®
plaatsen in Europa ontmoet, maar net
is slechte kort 'geleden in Spanje ge'
weest, dat de Kwestie haar beslag ge*
kregen heeft. Wij hebben elkaar voor
al in Madrid en in Cataionië ontmoet
er kortgeleden op de berg MontsenJV
waar het zo mooi en afgelegen is'
„Wanneer denken uwe hoogheden 'n
het huwelijk te treden?' „Dat zal aP
hangen van de gesprekken, die wij
met de Nederlandse koninklijke fami
lie zullen hebben. Ik za) ook 'naar Ne
derland gaan en zoals de gewoonte is zal
daar alles worden geregeld".
„Kent uwe hoogheid Nederland?"
„Ik ken het vrij goed Wat mij steed®
b»; de Nederlanders heeft getroffen»
is hun prachtige vaderlandslievend
heid, hun ruimdenkendheid en 'I®
waarde, die men daar hecht aan ee®
gegeven woord en aan zün eer" aldn®
de prins.
'Ho,
