Portret van de Spaanse hoofdstad
ssLos Madrilemos"
uden nu al van
de Prinses
o
is niet eenvoudig
Slanke bewegelijke diertjes
zorgen voor fraai bont
Kentering in ruimtevaart
AMERIKAANS
IS ER DAN
OVERWICHT
EINDELIJK
MADRID wacht nu op IRENE
Onvoorstelbare
krachtpatser
ZATERDAG 15 FEBRUARI 1964
PAGINA 11
op de voornaamste winkelstraat
Avenida de Jose Antonia
van Madrid:
Het warme vet droop
langs de volle lippen
,yan het meisje, dat
een *n det bi.lna Middel-
Wse restaurant Antigva
kP f Botin in het klassie-
Örid 'van het oude Ma'
Va s bruingebakken dijtje,
snp een te vroeg gestorven
dat varken. „Mmmm
blonr)Vas bet enige wat de
de h ^orse schoonheid met
Ui heldere blauwe ogen kon
lw rengen. Zij genoot van
gebraad en met haar
(je 6 gezonde tanden scheur-
Vo 2lJ..als een roofridder uit
vip/ ie dagen, de stukken
„tv, van het been af.
^drnm
A,
Door onze speciale ver
slaggever Wilko Berg
mans, die dit exclusieve
portret van de Spaanse
hoofdstad schreef in ver
hand met het feit, dat
Prinses Irene van Oranje
binnenkort haar entree in
Madrid zal maken als ver
loofde van prins Carlos
Hugo de Borbon.
De genadestoot in de arena van Maand
Danseres in vuur van haar
flamenco
De mannen van Franco zijn
niet weg te denken uit het
stadsbeeld van Madrid.
nder de rook van de Bra
bantse hoofdstad, tussen
Den Dungen en Sint
Michielsgestel, ligt een van
de 600 Nederlandse nertsen-
fokbedrijven, die ieder jaar
voor heel wat bontjassen,
mutsen, kragen en stola's
zorgen.
De slanke, beweeglijke
diertjes zitten, ieder afzon
derlijk, in een ruim hokje
van stevig gaas. Ze lijken
veel op hermelijnen, met hun
korte pootjes, lang lichaam
en spitse snuit met scherpe,
lange tanden. Aan de prach
tig glanzende pels en hun
grote eetlust kun je zien dat
ze stuk voor stuk kerngezond
zijn.
Het lang verwachte Ame
rikaanse antwoord op
de Russische uitdaging
is er. Op 29 januari j.l. liet
Von Braun's superraket Sa-
turnus 1 Cape Kennedy ach
ter zich zich en deed de ruim
tevaart-weegschaal ten gun
ste van de V. S. doorslaan.
Want eindelijk heeft het
Westen nu een raket, die
zwaardere lasten in de ruimte
kan brengen, dan welk Rus
sisch projectiel ook. Het
ontbreken van een dergelijk
„werkpaard" is steeds de oor
zaak geweest van de Ameri
kaanse achterstand in de
race naar de ruimte.
Saturnus-1 bracht nu een
satelliet van 17 ton in een
baan om de aarde. De zwaar-
tot nn aan' die de Sovjets
te bron m de ruimte wisten
niet pT6"'de >.Ispolin" woog
nl- 6800 kg h6lft daarvan'
De heer K. Westerwoudt met
een van zijn kostbare nertsen
ftlalZat te smuHen van een
*&t °en de schaal alleen nog
H vJ^gekloven botjes bevat-
kerly^We ik het deze volijverige
te èên8e van Koning Lekkerbek
y°orst aderen. Laat ik u eerst eens
jn aan het meisje, dat
nV, n^asa de Botin ontmoet-
erg bum; ki"Tanita Cosquino
stad hebben gebracht. Daar
toe hadden zij op een behoorlijke
afstand van de stad op een hoog
gelegen vlakte grote diepe putten
gegraven, waarin het regenwater
werd opgevangen. Door on
deraardse gangen werden de
ze putten met elkaar verbonden.
Door mijngangen, die zo hoog wa
ren dat een volwassen man er
rechtop in kon staan, werd dat
kostbare water naar de stad ge
voerd, naar de paleizen, de kazer
nes, de tuinen, de pompen en de
huizen.
Thans worden deze Arabische
waterwerken gebruikt als riole
ring. Op het wapenschild van Ma
drid staan de volgende dichtregels
gegrift:
„Ik ben op het water
gebouwd
Maar mijn muren zijn van vuur
Dat zij mijn teken en mijn
blazoen!"
Volgens de overlevering smaak
te het water van Madrid, dat door
een zandlaag in de pijpen werd
gefilterd zo lekker, dat Philips de
Tweede op reis ging met water in
vellen zakken van zijn geliefde Ma
drid.
Nu is het drinkwater van Ma
drid van een lichte chloorsmaak
voorzien, maar wie het ech
te heerlijke bronwater wil proe
ven kan terecht bij een witharig
vrouwtje, die in de oude stad
waakt over de bron met het heil
zame vocht, dat zij verkoopt voor
tien centimos. Ik heb met eigen
ogen gezien hoe in de avonduren
tal van Madrilenen naar de bron
trokken om huiswaarts te keren
met flesjes en kruikjes met het
mysterieuze water.
Een der arena's van Madrid
was uitverkocht toen ik het onge
lijke gevecht tussen de stieren
vechter en de buil meemaakte.
Tienduizenden mensen joelden en
juichten toen de zwarte amechtige
stier de genadestoot kreeg. Och,
wjj noorderlingen zijn niet zo en
thousiast over deze „sport", maar
zij is niet weg te denken in Span
je. De toreadors worden vereerd
als helden en in het museum van
stierengevechten heb ik de vergul
de horens der bekroonde en zich
dood gevochten dieren gezien.
Maar ook de zwartomrande rouw
brieven van vermetele en door
boorde stierenvechters waren aan
wezig.
Madrid stad van ruim twee
Tanita Zo SofcXh81 allemaal
toren en de EurS?,s »i„ w.as deze
se figuur wasr^l?|l^C;
vendige getuigenis van h^n
komst. Tanita was vierenTvf1"
tig jaar en zij verbleef in Madrid
Om... de flamencodans tot in de
Perfectie te leren. Een half jaar
lang was zij reeds in de Spaanse
hoofdstad en dank zij haar door
zettingsvermogen en ongelofelijke
"ver, zwierde en stampvoette zij
al« een vurige Andalusische op het
Parket van de oefenzaal aan de
Jrvenida de José Antonio, waar
^haar die middag nog, bezig zag
jjefenen.
Op aar laat ik even terug komen
fiof 6 sPeeitvarkens van Casa de
Tweehonderd biggetjes
SpajV er dagelijks in de oven. De
vle6s'laartien z«n d°l °P het malse
e6n 1 dat wordt aangevuld met
goed glas wijn.
Seht
heroemH, ®en eethuis, waar
Le c;'leden elkaar ontmoeten.
waar0n ?ar toonde mij de stoel
*i)'n p de hertog van Windsor
teh Peenvarkentjes had zit-
h°ek 7?fUzelen. „En daar in die
gihcis ,\.eens Gary Cooper
®rhest u het raam verorberde
achter -ttemingway twee varkens
nardo haar... en, ja ook Ber
oet zj-Van Nederland was hier
h» die dochter Irene. Zij zaten
e n's achter in het zaaltje.
<*:ii0r tj1 gastvrij gebaar nodigde
v«h ya in mÜ uit eens te proe-
E®.., n de speenvarkendelicates-
van Cfaar ik had ineens genoeg
crematorium. Al was de
uGei1 hg 20 verleidelijk, zou
^%e aP door mijn keel kunnen
vetiw Steeds maar moest ik
lijkje aan het zielige varkens
vet 111 de armen van de kok.
o°rtj ®raPPige staartje... de roze
je, en het fris gewassen bek-
leq 1 nooit meer snuffe-
Och
«entiijl een mens is op zijn tijd
ahder-enteel en dat is goed, want
drid Z0U hot leven, zelfs in Ma-
tiseh ..eent°nig en onroman-
hrad6n K- De oversang van ge-
arÜta ggetles naar danseres
kan da/iS grooL maar in Madrid
c°htra=t *n. l^adrid, de stad van
deze n,etL is ahes mogelijk. In
'heesto e P°°l' die net als de
van
heeft Afraid, een ondergrondse
eh°rm r,'Jn de tegenstellingen
?del. ArJ zelfkant huist naast de
'n dezelfaoede en rijkdom wonen
Zi°h niet a Straat De eze! heeft
lhgen de auto laten ver-
^'ehlige' *3,drid ls ondanks de ge-
**n> zichzelf?pjan deJaatste ia"
de mensen ven. Zeer zeker,
l8chs dan 7^1 fr """her goed-
SPanje °P het platteland van
etl de w goede humeur
^ktisch nooit dedesteekanjaard
A T
de^meisi>L kl€jna leger van blon-
als d' Ult ie, LaSe Landen
de voortekenen niet be
grote
miUioensteden
dl"iegen 'n
toegevoegd ïoQt Worden
Irene zal in dezR1116'8 Prinses
huis worden en züStad k"ul aan
drilenos" in hun „aI "Los Ma-
antwoorden. Laten wèS6n dialect
ze veelbezongen stad aamen de-
kruisen. Madrid, deze door'
voor vele vakantieganger^1 1S
waar toverwoord. Uit alle hoeken
en gaten van de wereld komen de
toeristen opzetten. Per trein
een bijna eindeloze reis over de
Pyreneeën dwars door de hoog
vlakte en de droge rivierbeddin
gen. Per vliegtuig; en dat is wel
de meest comfortabele en di
recte wjjze om naar Madrid te
gaan. Tot voor kort was Spanje
en ook Madrid een waar goed-
koopte-eiland. De dingen zjjn iri
enkele jaren tijds veranderd.
Spanje heeft zichzelf ontdekt als
ideaal vakantieland en in Madrid
stegen de prijzen van eten
en logies sinds 1958 bijna twintig
procent. Maar nog steeds is Span
je voor onze begrippen goedkoop.
Hoelang nog? De regering heeft
de prjjzen stevig in de hand en ik
zelf heb enkele weken in een zgn.
tweede klas hotel gewoond voor
twaalf gulden per dag, inclusief
twee warme maaltijden.
vaS™°KStraat--- een der heetten
is afcf.l>°alende Stad' wier naam
afgeleid van het Arahi-
betekent^ '^ajra" hetgeen water
oe tekent. Na uitgebelde on
derzoeking en is komen vast te
staan dat de Arabieren" d™ Ma!
edern nefvan'm^ "°di^ «a
een net van mijngangen naar de
miljoen Inwoners met circa acht
honderdduizend voertuigen
ezels niet meegerekend is la
waaierig net als alle metropolen
in de wereld. Er is echter één ver
schil! In Madrid kan men het ge
toeter en gedreun beter verdra
gen omdat de stad als geheel veel
levendiger is dan bij voorbeeld
Den Haag. Er is wel eens gepro
beerd het verkeerslawaai te keren,
maar toen kregen de Madrilenen
het op hun zenuwen van de stilte.
Spoedig werd de maatregel opge
heven en alleen voor ongeoor
loofd gebruik van de claxon kan
de politie 50 pesetas boete opleg
gen.
Of in Madrid veel over politiek
wordt gesproken.
De mannen, die tot diep in de
nacht de café's en boulevards be
volken doen niet anders. Vaak
lijkt het of zij in een verschrikke
lijke woordenstrijd zijn gewisseld
maar even later drinken zij broe
derlijk hun glas wijn tot de bodem
leeg.
Franco is overal en nergens!
Zijn mannen geüniformeerd of
vermomd luisteren en verma
nen. Wie langer in Madrid ver
toeft en wie contact met de bevol
king zoekt, zal spoedig tot de ont
dekking komen, dat er iets is, dat
verborgen wordt. Iets, waarover
niet of heel matig gespro
ken wordt.
Dictatuur!
Vele Madrilenen, die ik
hierover benaderde, ontkenden het
bestaan er van. Anderen gaven
halve antwoorden, maar mijn in
druk was, dat Franco het
volk langzaam maar zeker naar
een monarchistisch systeem
laat groeien. In ieder geval zal
Prinses Irene en haar Don Carlos
er op kunnen rekenen, dat „Los
Madrilenos'' hen zullen bejubelen
als het paar van de toekomst.
Wilko Bergmans
tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiDiiiiimiiiiiiu
NERTSEN
FOKKEN
De heer K. Westerwoudt, een
ondernemer in hart en nieren, die
BraunleUTp1Sv,het dr' Wernhar von
V-S- ën wellirhl Prestige van de
te redden méér heeft weten
gebrekkige hëw'1,K indertÜd met
Amerikaanse k^. en de eerSt6
de, nadat het S,8™ lancee5'
project het had i»? Vanguard'
direct na de lancerW afwet/n' f
stè Spoetnik, 0p 4 Yan
had Von Braun zijn re °ep7 klaL'
°mtdeionÏnte DaaadK-°P de Rdssen
in te lopen Daarby gi hy uit
van de „building block-philoso-
phy", die inhoudt zoveel mogelijk
door bundeling van reeds bestaan
de raketten grotere vermogens te
bereiken. Op deze basis ontstond
de Saturnus.
De jongste Satumus-vlucht w»s
de vijfde in een serie van tien
proeflanceringen. De eerste vier
starts, waarbij alleen de onderste
trap werkte, werden een volledig
succes, maar boden niet de mo
gelijkheid om satellieten te lance
ren. Daarom werd een tweede
trap toegevoegd, die als eerste
van dit kaliber werkt op de ge
vaarlijke, maar bijzonder krach
tige combinatie vloeibare water
stof-vloeibare zuurstof. De zeer
felle reactie van deze „üselüke'
vloeistoffen (ruim '100 graden on
der nul) vindt plar.ts bij een tem
peratuur van 3000 graden en le
vert als eindprodukt normaal wa
ter op, dat als hete damp de
straalpijpen verlaat.
De reusachtige omvang van de
raket heeft de constructeurs voor
enorme problemen geplaatst. Zo
waren er bijzondere brandstof-
pompen vereist, die in staat moes
ten zijn zonder mankeren de
375.000 kg petroleum en vloeibare
zuurstof in 2 minuten en 21 se
conden door de aoht motoren van
de eerste trap te jagen. Verder
bestond er gevaar^ dat de raket
uit haar evenwicht zou raken door
het „klotsen" van de stuwstoffen
in de gigantische reservoirs. Daar
om heeft men in de tanks een
groot aantal metalen schotten aan
gebracht.
In een later stadium zal „Sa
turnus mensen naar de maan
moeten brengen, waardoor het
noodzakelijk werd een interne be
veiliging in de raket aan te bren
gen. Hierdoor is men er onder
andere zeker van, dat de raket
niet zal vertrekken, vóór alle acht
motoren normaal functioneren.
Mocht er later tóch een uitvallen,
dan krijgen de overige motoren
automatisch méér brandstof,
waardoor er praktisch geen ver
lies aan vermogen is.
Zeer kritiek is de fase van het
ontkoppelen der beide trappen in
de ruimte. By de Saturnus-1 be
gon deze scheiding ruim twee mi
nuten na de start, op 80 kilometer
hoogte. Toen de stuwkracht van
de eerste trap wegviel explodeer
den de bouten, waarmee de bei
de trappen aan elkaar werden be
vestigd. Tegeiykertyd werden op
de eerste trap enkele kleine re-
tro-raketjes in werking gesteld,
om de zware booster af te rem
men. Hierdoor werd een eventuele
botsing met de tweede trap voor
komen. Op deze trap werden de
z.g. „ullage"-raketten ontstoken
om door hun voorwaarts gerichte
kracht de stuwstoffen in de moto
ren te laten stromen: In de ruim
te hebben die immers geen zwaar-
Zeven minuten duurde het hers
wTert van de zes Pratt and
Withney-motoren van de tweede
trap. Toen ook deze zwegen, was
de raket in horizontale richting af
gebogen en had een snelheid yan
29.000 kilometer per uur bereikt.
Daarmee was de zwaarste satel
liet ter wereld geschapen: Zeven
tien ton. Een deel van dit gewicht
bestaat uit instrumenten, die in
de zwarte neuskegel zijn opgesla
gen. Tot de lading behoort verder
ruim vijf tonzand, afkomstig
van het strand van Cape Kennedy.
Met de Saturnus hoeven de Ame
rikanen niet op een paar ton ex
tra ballast te kijken!
En dan praten we nog niet eens
over de Saturnus-V, die in staat
zal zijn 120 ton in een satelliet-
baan en 45 ton naar de maan te
brengen. De eerste trap van deze
onvoorstelbare krachtpatser zal
dan ook 3400 ton stuw leveren.
Kritici hebben Von Braun inder
tijd een „onverbeterlijke fantast"
genoemd. Een onbegrensde fanta
sie blijkt deze ex-Duitser inder
daad te hebben. Dat hij daarnaast
een kundig ingenieur is, bewijst
het succes van Saturnus-1.
P. L. L. SMOLDERS
door zijn vele ervaringen in Ne
derlands Indië van de bouw
van oruggen tot het aanleggen
van rubberplantages wei weet
wat zelfstandig zijn betekent, laat
ons vol trots zijn kostbare have
zien. In 1961 begon hij met een
aankoop van 55 vrouwtjes-nertsen.
In april van dat jaar werden de
eerste kleintjes geboren en had
hij ai zijn aandacht nodig om de
moeders die te weinig zorgzaam
waren, af en toe van hun kroost
te scheiden.
In het begin keken de Brabant
se boeren in de omgeving raar
op toen ze hem bezig zagen met
het maken van al die hokjes en
de vreemde gebouwtjes die nogal
opvallen tussen de kleine boerde
rijtjes met hun koeien, varkens
en kippen.
„Jan de Wandelaar", een van
de mannetjes (in vakterm: reuen)
die in de eerste rij hokjes zit, is
vandaag een beetje mistroostig.
Hij ligt in zijn nachtverblijf en
heeft nog niet veel gegeten. Me
vrouw Westerwoudt, een Nieuw-
Zeelandse van geboorte, weet wel
dat hij niets mankeert. Zij kent
ieder dier precies en heeft alle
mannetjes een naam gegeven. Zij
vertelt dat Jan de Wandelaar gis
teren bij het voeren kans heeft
gezien om uit te breken en des
nachts een van haar beste legkip
pen van het leven heeft beroofd
IHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIUIIIIMINIIIUII
Toen hij zijn kwade lusten had
botgevierd liet hij zich gedwee op
sluiten, en nu heeft hij een beetje
schuldgevoel.
Twee van zijn buren mogen
even naar buiten om een foto t*
maken. „Daffodil," een prachtige
diep-zwarte nerts ligt heerlijk op
zjjn rug in het zonnetje. Zodra
zijn baas het hokje opent, grijpt
hij met zijn scherpe tanden in de
dikke leren handschoen en laat
deze niet los. Zjjn kleine oogjes
kijken rusteloos naar al het
vreemde om hem heen. Collega
Blauwsnuit is wat kalmer van
aard. Hij mag zelfs helemaal los
over de grond kruipen, en wan
neer hij zijn onderzoekingen heeft
beëindigd laat hij zich ook heel
makkelijk weer vangen. Zijn pels
is lichtblauw, een kleur die de
laatste tijd wat meer in de mode
komt, en daarom is Blauwsnuit
nu een kostbaar fokdier.
„Nertsen fokken is in de eerste
plaats riskant", vertelt ons de
heer Westerwoudt. „Je moet de
dieren voortdurend in de gaten
houden. Wanneer een nerts niet
gezond is kun je dat direct zien
aan zijn pels. De glans wordt min
der en het bont is niet meer glad.
Ook is het een zeer kapitaalsin-
tensief bedrijf. Een goede foknerts
kost bijv. 100 gulden.
Het voeren moet ook zorgvuldig
gebeuren, ieder dier heeft een
verschillende portie en voor som
mige nertsen, zoals aanstaande
moeders, heeft het voer een an
dere samenstelling. Bij dit secure
werk speelt mevrouw Westerwoudt
'n belangrijke rol. Zij heeft een aan
geboren gevoel voor ilanten en
dieren. In de zomer verzorgt zij
ook de moestuin, en in de sier-
tuin maakt zij er een hobby van
om het hele seizoen alle kleuren
van bloemen voorradig te hebben.
Vandaag vriest het, en dus moe
ten de nertsen vaker vers drink
water hebben, want uii zo'n klein
bakje kunnen ze moeilijk van het
ijs likken, zoals ze in de natuur
gewend waren. Sommige dieren
nemen hun voer mee in het nacht-
hokje en houden het zo vorstvrtj.
Overigens hebben de nertsen he
lemaal geen hekel aan kou. In de
Scandinavische landen en in Ca
nada waar het langer en harder
vriest, zijn veel meei va»
bedrijven. Hoe kouder h«t
hoe mooier het bont wardt, «e
hoe eerder de pels „rijp" is.
Toch heeft de Nederlandse nerts
een goede naam op de veiling in
London. Zo werden in 1962 aan
onze merknaam „Netherlans Prin
cess" de hoogste prijzen toege
kend, en de fokkers zullen zich
zeker beijveren om deze naam t«
houden. Hun stimulans is de groei
ende export, die nu al ruim 10
miljoen bedraagt.
