r„Mijn R.E.M.-eiland
geen broedplaats voor
wandaden en gespuis 99
Hij wil gezond
Amusement bren
de Noordzee
eerlijk
vanuit
Ganzen kunnen gras horen groeien
Moeder de Gans waakt
over onze veiligheid
Zo'n lief schattig diertje
JOZEF MARCUS BRAND EL
Ontspanning
Carrière
Jaloezie
J 'Ji R.E.M.-eiland wordt geen broedplaats voor wandaden
*D 6en as^' voor 'nterr|ationaal gespuisook ik ben tégen
lu e®"1olen en kunstmatige eilandjes waar raketten de lucht
gorden gestuurdneeop mijn eiland is alleen
Kj Plaats voor gezond amusementik voel mij door het
"Qrlandse kabinet discriminerend behandeld
|n een suite met uitzicht op
de Munttoren van het sta-
hotel L'Europe in
^sterdam werd ik ontvangen
rij0r een man, die „in het
?.eUvvs" is gekomen vanwege
Jn stoute en doortastende
linnen een t.v.-eiland in de
Wg0rdzee te installeren, van
aruit commercie en amuse
er nt zullen worden gelan
terd.
Marcus Brandei, negen
daN^'9 jaar, robuust, Rotter-
öon er van geboorte, maar
wr 2ijn vak en carrière
"han6 ger 9eworden- Een
Wat.die Precies omlijnd weet
t0e N WÜ en die het tot nu
Wj| k'aar heeft gespeeld zijn
2ett<fn 2i-in Plannen door te
pw®n- Brandei stond op het
Orr, ?n?ar Rome te vertrekken
striid'C na twee maanden van
g6s te9en onbegrip en intri-
Zijn WQer enkele dagen bij
a|s Lr°uw te voegen, die zo-
e6r) IJ ,2ei „zich koestert in
•him^d 2onnetje dat de
°ntKi Sastruiken heeft doen
°'oeien'.
„Radio Veronica mag
lekker onge-rem-d door
gaan, hè!"
moederland toog om pionierswerk
op dit gebied te f'onierswene
Mijn tijd was omde beide
vrienden, die popelden her
inneringen op te halen, had
den geen behoefte aan mijn
aanwezigheid.
Toen hij de deur van zijn
kamer voor mij openmaakte,
zei Brandei tot slot: „Nog
maals wij gaan door en ons
eiland komt erhet pu
bliek wil het immers!"
WILKO BERGMANS.
Moeder de gans op haar post. Waakzaam.en moedig.
Honden bewaken de vliegvelden.
Toen ik eens in China,
om prcies te zijn aan
de monding van de
Gele Rivier in contact kwam
met een ganzenfokker, die
mij vol trots rondvoerde tus
sen het waggelende snateren
de verenvolkje, zei de man:
„Ganzen hebben zulke scher
pe oren, dat ze het gras kun
nen horen groeien". Ik moest
om die overdrijving natuur
lijk lachen, maar toch schijnt
er wel een grond van waar
heid in die stoute Chinese
bewering te liggen, want
door de eeuwen heen heeft
Moeder Gans altijd uitge
blonken als „waakhond" van
het zuiverste ras.
De bowling-
iport ontwikkelt
:ich in Europa
tot een bijzonder
geliefde vorm
van ontspanning.
Het aantal re
gelmatige spe
lers op de banen
wordt geschat
op ongeveer een
half miljoen, en
hun gelederen
groeien met de
dag verder aan.
Iedere twee we
ken wordt er
gens in Europa
wel een baan ge
opend. Een
Amerikaanse on
derneming is op
dit gebied bij
zonder actief en
investeert vele
miljoenen dol
lars in het elek
trische kegel
spel.
De gans als huisbewaarder heeft uitstekende diensten
bewezen.
ZATERDAG 7 MAART 1964
PAGINA 13
aa,,: m knock out
I miin d,°°r de tegenwer-
^3 t.v.-eiland tot werkeliik-
01et. dat ik knock out
h miin n M°°r de tegenwer-
*'7' 021(1 tot werkelijk-
feht vonr'n ben niet be"
d ziin m wet... wij gaan door!
onwQt+nv-J,er,de°e van bewust
6 z«ilpn l daad te stellen en
en tot de R-E.M.
NC'S' !S geworden." Jozef
k>^0®^n!del loopt in z»n
op en neer door de
'•bek jL r<i PÜP met geuri-
en af en toe kijkt hij mij
met zijn doordringende blauwe
ogen aan. „Laten ze maar verbie
den, dat er eilanden in de wereld
zeeën worden gemaakt van waar
uit helse raketten de lucht in wor
den gezonden... laten ze maar ver
bieden, dat er varende speelholen
langs de kust gaan stomen... laten
ze maar verbieden dat gespuis
zich meester maakt van broed
plaatsen voor wandaden... maar
mat de regering afblijven van ons
R.E.M.-plan een kunstmatig ei
land van gezond en eerlijk amu
sement gepaard aan commerciële
televisie op te richten..."
Brandei windt zioh een beetje op,
als hij zegt: „Wist u dat het grote
publiek zit te wachten op de
R.E.M. Wie ik ook spreek op mijn
weg door staid en land in Neder
land... iedereen is er van over
tuigd, dat er spoedig verandering
moet komen en dat naast de
zuilen een zender in de lucht moet
komen, die geheel onafhankelijk
is en die programma's brengt
waar de mensen naar zitten te
snakken. En nu probeert men door
middel van een gelegenheidswet
geving ons werk en streven aan
banden te leggen. Nu we bjna
klaar zijn en alle voorbereidingen
hebben getroffen wil men ons de
doodklap geven... dat zal echt niet
lukken. Wij gaan door omdat het
publiek dat wil...!"
Over de vraag in hoeverre ac
tiviteiten op verankerde schepen
onder vreemde Vlag of kunstmati
ge eilanden op palen in de zee
bodem voor de kust, doch buiten
de territoriale wateren, aan de ge
zagsoefening van de Staten zijn
onttrokken, laat de heer Brandei
zich als volgt uit:
„Kunnen we op die manier niet
in een situatie komen te verkeren,
dat Venezuela aanspraak gaat ma
ken op de Benedenwindse eilanden
van de Nederlandse Antillen? Ik
ben geen jurist, maar ik herinner
mij nog wel de uitspraken, gedaan
op de conferentie van Bogota in
1948, waarbij bet bestaan van Eu
ropese koloniën op het westelijk-
halfrond werd veroordeeld. En dan
te bedenken dat Venuzuela slechts
vijftien mijl van Curacao is ver
wijderd. Wanneer de regering van.
mening is dat zij zonder meer ge
rechtigd is ons eiland te annexe
ren eveneens ongeveer vijftien
mijl uit de kust dan kan Vene
zuela met evenveel recht straks
Curacao of Aruba bjj zijn grond
gebied betrekken... Wij doen iets
wat legaal is, maar als men de
zaken gaat verdraaien vind ik het
geen eer meer Nederlander te zijn.
£k be? wrbitterd over de krab-
enbijten]. Gauw, gauw wil men
een wetje lanceren... gauw, gauw
en het kabinet wordt aangevuurd
door de zuilen, die weten dat zii
veren zullen moeten laten."
Jozef Brandei ijsbeert door de
suiite. Af en toe kijkt hij door het
raam naar buiten... dan weer pakt
hij de telefoon, wanneer dii« rin
kelt. Kort en krachtig is zijn com
mentaar. Hij is een man van wei
nig woorden, maar de gal zit tot
zijn lippen. Hij rookt als een
schoorsteen. „Ik zou^ willen dat
het Nederlandse publiek via een
enquête zich mocht uitspreken
over de commerciële zender van
uit de Noordzee. Onze overwin
ning zou overweldigend zijn, dat
verzeker ik u. Wat wij willen is
immers alleen maar de verzor
ging van populaire programma s
zonder alle problemen, waarmee
de kijkers nu worden overladen.
Wij willen ontspanning brengen
aan de werkers van dit land en
daar tussen door wat reclame.
Mag dat niet? Daar komt nog by,
dat wij ook het puur Nederlandse
talent willen inschakelen. Tal van
opdrachten aan filmbedrijven zyn
reeds verstrekt... voor rond een
miljoen gulden. De reclame, die
wij in onze programma s verwer
ken zullen beslist met storend
werken. Speelfilms zullen af en
toe onderbroken worden voor boon
schappen met een commercieel
karakter, maar dat is minder hin
derlijk dan men denkt In Ame
rika en Engeland gebeurt dat
reeds jaren en men is er tevre
den mee. En de ervaring is dat het
publiek dit graag op de koop toe
neemt, wanneer de programma s
goed en ontspannend 7-'Jn;
Met verontwaardiging v/aagt de
heer Brandei zioh aft Js het in
Nederland een schande geworden
om een goede eerlyke zaak op te
zetten' Mag dat met meer. Het
Hikt wel of bepaalde figuren op
sla» jaloers worden wanneer een
anfer het aandurft tegen de
stroom op te roeien. Och eigen-
fijk ben ik te oud geworden my
rini'k tp maken... maar als ik m\j
e^mall™ iets vastgebeten heb.
kan ik niet meer loslaten... Heus.
ik kan het mij permitteren de rest
van mijn leven te gaan dromen
onder een «limosaboornpje m
Rome maar dat is tnrjri aard
&et wat ik begonnen ben. maak
i af en je zult zien, dat ook de
R E M er komt. Nogmaals... met
omdat ik dat wil- maar het volk
wil het."
Als jonge man trok Jozef Mar
cus Brandei in dienst van Philips
naar Parijs. Als zevenentwintig-
jarige werd hij door de grote baas
Anton Philips tot directeur van
het bedrijf in de Lichtstad be
noemd. Maar naast de commer
ciële kant werd Brandei ook aan
getrokken tot de artistieke zijde
van het leven en als rasechte ra
dioman kwam bij in contact met
grootheden van de kleinkunst als
Maurice Chevalier, Tino Rossi,
Charles Trenet. Hij maakte pro_
gramma's met deze artiesten in
spoedig was de naam Brandei in
de Parjjse kunstkringen bekend.
Toen de Duitsers Frankrijk bin
nentrokken nam Brandei de benen
".aar Engeland en daar richtte hij
samen met dr. M. van Blanken-
stein en Albert Milhado, „Vrij Ne-
derland" op. Een blad, dat de
stem van Nederland verkondigde
en flat ook vrij regelmatig door
geallieerde vliegers boven bezet
Nederland werd afgeworpen. Bran
dei bleef echter Philips trouw en
pas na de bevrijding van ons land
starte hij met een eigen produk-
tie. Die eigen zaak waarvan hij in
moeilijke jaren had gedroomd...
een eigen fiimzaak. Hy maakte
Vuile handen van jean paui
Sartre tot een wereldsucces Hij
werd belast met de leiding van
een Amerikaans concern, dat zteh
bezig hield met de vervaardiging
van televisiefilms en de nfam
Brandei werd een begrip v^ot
iedereen, die met commerciële te
levisie te maken had. Is het won
der dat deze zwaargebouwde Rot
terdammer na veel
door de wereld wee??/aVT
m kwam... htfz?^ ^mtfde
overwinning in zicht zltteX re-
geMSfreeeennrZnOP
is gewend barrières t"" tarma-at
ne-n Hii is te overwin
tert V4ado mft6r' zoals
perfect organit^ .verteMe, een
die tiidens ai r IS en iemand
nationaal dacht reedS inter"
Over het verwijt aan de R.E.M.
da* men bijna uitsluitend
ngebhkt filmmateriaal brengt is
by kort en bondig:
„De hele wereld gaat naar inge
blikte films in de bioscopen. Tien
tallen jaren reeds. De mensen
waren altijd erg gelukkig met het
witte doek. Plotseling mag dat
schijnbaar niet meer... de tegen-
s anders van ons werk, vergeten
gemakshalve echter, dat zjj zelf
vrywel uitsluitend ingeblikte of
tape-programma's uitzenden. Bo
vendien is de techniek zo prima,
dat zelfs doorgewinterde vakmen
sen moeite hebben „tape" van
„hfe" te onderscheiden. Nee, dit
zjjn allemaal doekjes voor' het
bloeden... de eigenlijke beweeg
redenen zitten dieper en komen
voort uit de angst zuilenzieltjes te
zullen verliezen en ingewortelde
jaloezie. Maar daar zijn wjj tegen
opgewassen... let op mijn woor
den...!
Op dat moment kwam de oor
logsvriend van Brandei. Albert
Milhado, de hotelsuite binnen. De
beide mannen, die elkaar in jaren
niet hadden gezien, begroetten
elkaar uitbundig.
Nog maar kort geleden heeft
de minister van defensie in ons
land laten aankondigen, dat hij
naast, speciaal hiervoor opgelei
de honden, ook... ganzen wil in
schakelen bij de bewakingstaak
van militaire doelen in ons vre
dig landje. En vóór zo'n Excel
lentie overgaat tot zo'n dierlijke
recrutering is er heel wat water
door de Maas gevloeid, dat be
grijpt U.
Terdege heeft men proeven ge
nomen en vooral moeder gans
is op haar militaire taak getest
en wat bleek... die goeie scherp
zinnige Chinese ganzenfokker had
nog niet eens zo erg overdreven.
Immers bij het minste of gering
ste geluid begonnen de witte wag
gelende „waakhonden" te snate
ren of zjj werden gekeeld en hun
alarmkreten waren tot op kilo
meters afstand te horen.
Zo... dus nu is het zo ver... de
ganzen hebben een uniform aan
■gekregen en zij verrichten hun
opgave met overgave en wij kun
nen rustig gaan slapen. De vij
and, de spion of wie onze veilig
heid ook mocht belagen, komt
van een koude kermis thuis,
wanneer hij de doelen, die moe
der de gans onder haar hoede
heeft genomen, ongemerkt zou
willen benaderen. Met opzet zeg
ik... we kunnen rustig slapen
gaan, want reeds in de grijze
oudheid hebben ganzen bewezen
dat zij „gras kunnen horen groei
en".
Dat heeft de Gallische leger
aanvoerder Brennius ondervon
den toen nij in 390 vóór Christus
by verrassing het Kapitool van
Rome probeerde in te nemen.
Maandenlang reeds stond hjj met
een sterke macht voor de poor
ten van het Kapitool. De beleger
den hadden echter steeds stand
kunnen houden, al werden zjj ge
teisterd door honger en slaap
Op een nacht echter zag Bren
nius zijn kans schoon en hij stuur
de verspieders naar de muren
Voor de mannen echter de lad-
ders tegen de wallen hadden ge
plaatst om met een stormloop
de vermoeide krijgers binnen de
muren te overmeesteren, begon-
nen de vermagerde ganzen van
net Kapitool waarschuwend te
snateren. Ogenblikkelijk werd
alarm geslagen en met bebloe
de koppen werden de soldaten
van Brenniius teruggeslagen. Het
Kapitool was gered en nimmer is
Brenmus er in geslaagd zijn man
schappen te bewegen het hart
van Rome opnieuw aan te vallen.
Sindsdien waren de ganzen hei
lige dieren voor de Romeinen en
elke nieuwe censor zette als eer
ste post op zjjn begroting: voe
der voor de ganzen van het Ka
pitool. De herinnering aa ndit wa
penfeit van moeder de gans
leeft voort in de kathedraal van
Barcelona, waar de ganzen
dienst doen als bewakers van
kerk en kostbaarheden. Wie met
zijn vakantie naar deze Spaanse
stad trekt, moet beslist eens een
kijkje gaan nemen by de koster
die als een van zjjn taken heeft,
de zorg voor het dozijn witte
ganzen van de kathedraal.
Ganzen en honden! Beide als
het ware geboren voor de waak
zaamheid, maar de ganzen win
nen het glansrijk en geen won
der dan ook. dat na de redding
van het Kapitool optochten wer
den georganiseerd waarbij de
honden bespottelijk werden ge
maakt. Het snateren en het luid
ruchtig klapperen met de vleu
gels der ganzen won het van het
geblaf der honden.
Ochze zien er wel lief en on
schuldig uit de nakomelingen van
moeder de gans, maar geef ze
de ruimte, wanneer ze het niet
naar de zin hebben of gewoon
kwaad worden. Dat ondervond
onlangs een sportvlieger in de
buurt van Deventer toen hij na
een veilige landing het vreemde
maar gevaarlijke avontuur in de
lucht kon na vertellen. Prutte
lende boven het ongerepte land
schap van Overijssel had de
aviateur een ontmoeting met een
koppel wilde ganzen, die zijn toe
stel aanvielen, toen hij vliegend
in een wolkenformatie terecht
kwam in een vlucht wilde gan
zen. Twee van de vogels werden
door de schroef en vleugels ge
dood en dat maakte de andere
ganzen zo kwaad, dat zij geza
menlijk een aanval op het vlieg
tuigje ondernamen. Zij hergroe
peerden zich, stortten zich op hef
toestel. Alleen door snel reage
ren en manoeuvreren kon de be
stuurder aan de woede ontkomen
en vlug zocht hjj een landings
strip op.
Zo'n lief onschuldig gansje... ja
vergeet dat maar! De insluiper,
die de wijn voor raad van een
Schotse edelman wilde stelen,
werd door de waakzame ganzen
aangevallen en ernstig gewond.
Met gekneusde ledematen de
ganzen hadden hem en masse
met de sterke vleugels bewerkt
vond de baron de indringer.
Het feit werd bekend en het ge
volg was, dat sindsdien vele
Schotse whiskey-makers hun
voorraadje helse vocht laten be
waken door ganzen. Alleen al bjj
Dumbarton in de buurt van Glas
gow bewaken ganzen dertig mil
joen liter whiskey ter waarde
van vijf en dertig miljoen gul
den.
Van whiskey naar atoom ia
slechts een stapje en het is uit
gelekt, dat de opslagplaatsen van
atoomwapens in de Amerikaanse
staat Nevada worden bewaakt
door vele koppels ganzen, die
hopenlyk nooit zullen teleurstel
len, want anders zou de ramp
niet te overzien zjjn.
Hoe het zjj... moeder de gans
draagt grote verantwoordelijkheid
en wie zich bedreigt voelt of zijn
schatten wil laten bewaken... ga
eens praten met moeder de gans.
Zjj heeft moed, is oersterk en zjj
kan het gras horen groeien.
