Laaiende Geestdrift en
lyrische ontboezemingen
Sprekenden
1
Vliegen
veiliger
Nieuw verworven techniek
beroerde menselijk gemoed
Husiceepend,
LAMME ontving
priesterwijding
■Inr-, fj* a»
Londen en Moskou
veroordelen de
coup in LAOS
EXAMENS
Sovjet>Unie wil ook
beschouwd worden
als Aziatisch land
Tij dschrif tuit gevers
over verhoging van
de posttarieven
m iWSÈÊÈÊSm
GEEF OP GIRO -1130000 - EINDHOVEN
Radioactieve stoffen
van Verenigde Staten
naar OOST-EUROPA
Gelijkstelling leraren
lichamelijke opvoeding
ZATERDAG 2 MEI 1964
pagina 1"
H
_fo
i
rê.MÊÊ
^'■Ém
De op superlatieven beluste
filmreclame schermt bij voor
keur met records, die geen
enkele intrinsieke waarde dek
ken. Termen als „de langste, ge
waagdste, brutaalste, duurste of
onthullendste film aller tijden,"
om het bij enkele decente en be
scheiden aanprijzingen te laten,
zeggen totaal niets over de artis
tieke of culturele betekenis van
het aangeprezen „artikel". Dat
kan ook niet anders, want 't is nu
eenmaal onmogelijk om imponde
rabilia als artisticiteit of meesle
pende 'kracht in een cijfer of
rangorde uit te drukken. Dat de
grammofoonplaat van Beetho-
vens 5e pianoconcert de meest
verkochte ter wereld is, betekent
nog niet dat diens muziek beter
zou zijn dan de prestaties van
Anneke Grönloh, die pas aan
haar zoveelste gouden schijf toe
is. Nochtans ziet men recordcij
fers wèl samengaan met artistie
ke waarden, wanneer deze laat
ste de tijd trotseren. Daar wer
den we kortgeleden weer eens
aan herinnerd, toen we een be
richt in de krant lazen over de
muiterij in Rio de Janeiro onder
het opschrift: „Muiters waren ge
ïnspireerd door Potemkin."
KLANKRtH
Affiche uit 1935 voor pantser
kruiser Potemkin" als geluidsfilm.
De onvergetelijke trappenscène
uit de film Pantserkruiser Po
temkin" van Sergei M. Eisenstein
V
mmemm
Drie heelden uit de beroemde scène van de stervende vrouw op de
haventrappen van Odessa in de film Pantserkruiser Potemkin".
In Djakarta werd Dr. Christiaan Soumokil ter dood ver
oordeeld. Achter gesloten deuren. In een zogenaamd
proces van 4 dagen. Zonder recht van hoger beroep.
Dr. Christiaan Soumokil staat daar nu alleen.
58 jaar oud. In het eenzaamste en zwaarste uur van zijn
ieven. Na 14 jaren strijd voor de vrijheid van zijn land en
van zijn volk. Na 14 jaren verzet tegen het neo-kolonia-
iisme van de republiek Indonesia.
En daarom stellen wij Ambonese jongeren, hier en van
daag, - voor het forum van de vrije wereld - drie een
voudige duidelijke vragen:
Wij vragen President Soekamo, de regels van de behoor
lijkheid en van menselijk respect in acht te nemen.
Wij vragen de Nederlandse Regering - juist in deze
periode van feestelijke toenadering haar invloed daar
toe krachtig aan te wenden.
Wij vragen u, volk van Nederland, te heipen. Wij vragen
u te beseffen wat daar allemaal gebeurt. Vandaag,
morgen, overmorgeaDaarom vragen wij' u ons te helpen.
26 kunt u helpen.
1. Draag deze gedachten uit Praat erover. Hier en in
het buitenland. Schrijf de man op wie u stemde, uw volks
vertegenwoordiger.
2. Help met geld. Geef uw bijdrage. Opdat dit geluid
over de hele wereld kan klinken.
Stichting Door de Eeuwen Trouw.
Zet op het strookje: REDT SOUMOKIL
LONDEN, 2 mei (AFP) De Brit
se en Russische ministers van buiten
landse zaken hebben, in hun kwaliteit
van voorzitters van de conferentie van
Genève over Laos, in een boodschap
aan prins Soevanna Phoema, de neutra-
listische premier van Laos, de militaire
staatsgreep van 19 april „ernstig veroor
deeld" en de organisatoren ervan opge
dragen „hun onwettige handelingen on
middellijk te staken."
[tA
K K
A
POTEMKIN
Donderslag op filmdoek
rommelt nog steeds na
Uit het artikel citeren we verder:
„De klassieke Russische film „Pant
serkruiser Potemkin", meer dan der
tig jaar geleden door Sergei Eisenstein
gemaakt, blijkt een belangrijke rol te
hebben gespeeld in de opstand van de
Braziliaanse mariniers en matrozen. De
pers meldde ook, dat bij de vertoning
van de film een marinesergeant als ex
plicateur optrad, die commentaren le
verde als: „Jullie zien, hoe men onder
drukkers kan omverwerpen" en „We zou
den er goed aan doen onze collega's na
te volgen." Tot zover het krantebericht,
waaruit tevens blijkt, dat men in Bra
zilië het instituut van de explicateur
nog levend houdt.
Hoe is het mogelijk, dat een film, die
in 1926 werd voltooid, na 38 jaar nog
in staat is de gemoederen van de toe
schouwers te beroeren? Dat zullen zich
zeker ook diegenen afvragen, die de
eerste vertoningen van Eisensteins
meesterwerk hebben meegemaakt en
met voldoening en weemoed terugden
ken aan de bewogen tijd, toen ze nog
hartstochtelijk deelnamen aan „bewe
gingen".
Een van die „bewegingen" was het
gevecht om de erkenning van de film
als een nieuwe kunstuiting, dat voor
al door een groep intellectuelen werd ge
leverd. Midden in deze strijd verscheen
„als een donderslag bij heldere hemel",
zoals Jordaan het uitdrukte, de film
„Pantserkruiser Potemkin" als een door
slaand bewijs, dat de nieuwe toepas
sing van een nieuwverworven techniek
het menselijk gemoed en de mense
lijke geest vermocht te beroeren, zoals
de oude gerenommeerde kunsten dit al
lang hadden gedaan. Dit is de kern
van de zin van het rumoer, dat rond
„Potemkin" is ontstaan. De ideologische
strekking van het werk heeft in Neder
land, althans bij de voorstanders, wei
nig of geen effect gesorteerd. De te
genstanders kwamen voornamelijk uit
kringen van gezagdragers en moralis
ten, die ordeverstoringen en politieke
of ideologische invloeden vreesden, wel
ke zich nochtans in Nederland nauwe
lijks of nimmer hebben gemanifesteerd.
De verdedigers stonden op de bres voor
de erkenning van een kunst, waarin ze
hartstochtelijk geloofden en waarvoor
ze vrijheid van uiting opeisten.
In de loop van 1926 verschenen er ln
de pers berichten, die gewaagden van
een film, die op de toeschouwers
met name de intellectuelen, in die da
gen merendeels verachters van het bios-
eoopdrama-met-een-kermislucht in
het buitenland diepe indruk maakte. Op
8 juni schreef Max de Haas, hoofd
redacteur van het Nederlandse film
blad „De rolprent":
„In de laatste helft van april vond in
het armzalige Apollotheater te Berlijn
de première plaats van „Pantserkrui
ser Potemkin". De overigens doodgewone
gebeurtenis had merkwaardige gevol
gen. De emotie, die zich van de daar
aanwezigen meester maakte, deelde zich
binnen 2 x 24 uur aan de gehele we
reldstad mede. Na twee dagen draai
de de film in vijftien theaters, na een
week in dertig...
Wat is Pantserkruiser Potemkin?
Het „Slagschip Potemkin", zijn naam
ontlenend aan ae min of meer beruchte
minister, die Ruslands keizerin Kathe-
rina langs dorpen van karton en papier
maché voerde, wordt in het revolutie
jaar 1905 (de algemene volksopstand
tegen het tyrannieke Czarisme) haard
van een oproer. De commandant wil
de muiters met een zeil doen bedekken
en hen laten fusilleren. De muiters win
nen het pleit, gooien de officieren
over boord en stomen naar Odessa
op, waar de arbeiders en een deel
der bevolking zich met hen soli
dair verklaren. Dan komen de kozakken
en openen het vuur. Honderden vallen.
De Potemkin vlucht. De Russische
Zwarte Zeevloot nadert, maar laat de
Potemkin ongehinderd ontsnappen. De
ze stoomt naar een Roemeense haven,
waar hij geïnterneerd wordt."
Luc Willink, Berlins correspondent
van het blad, schreef 2 weken later:
„Het is geen propagandistisch betoog,
maar een felle, trillende, gillende kreet,
een hartstochtelijk geschrei, een bijna
waanzinnige uiting van woeste drang
naar vrijheid, gelijkheid en broeder
schap... Dat is maar een illusie. Wij
weten, dat er geen ideale communisti
sche vrijheid kan bestaan, maar deze
film maakt, dat men het een wijle ge
looft. Dat doet de regie, dat doet het
spel, dat doet de optische techniek van
deze film. „Panzerkreuzer Potemkin"
is een ongelooflijke film! Gij wéét niet,
dat een film zó kon zijn! Eén enkel
voorbeeld. Het gaat hard tegen hard.
Het kanon wordt opgesteld: gevechts-
klaar gemaakt en geladen. Het wordt
recht op ons, toeschouwers gericht. Wat
dan nóg, als het was afgegaan? Wie
maalt er wat om een schot op de schim-
mende, zwijgende film? En tóch bad
ieder in zijn hart: O God, niet schieten!"
Wanneer zulke ontboezemingen een
film vooruitsnellen, kan men zich voor
stellen, dat de overheid waakzaam wordt.
In Frankrijk werd „Potemkin" verbo
den, doch later weer toegelaten. In Ne
derland vaardigden verschillende bur
gemeesters een vertoningsverbod uit. De
Rijksfilmkeuring tenslotte kreeg het
laatste woord en gaf de film vrij voor
personen boven de 18 jaar. Op 24 sep
tember 1926 ging „Pantserkruiser Po
temkin" in première en wel in twee Am
sterdamse theaters tegelijk: Cinema Ro
yal en Cinema Palace. Maandenlang
werd de film zodoende dagelijks acht
keer vertoond. Rotterdam, Den Haag
en andere steden volgden. Het Haagse
katholieke dagblad „De Residentiebo
de", anders altijd nogal puriteins in
filmzaken, reageerde merkwaardigerwij
ze met de uitlating:
„Het gebeurt echter wel meer, dat
gezagsdragers met de beste bedoelin
gen, maar met totaal verkeerd inzicht
het gezag bejegenen op een dusdanige
wijze, dat het gezag juist ondermijnd
wordt. Ais b.v. een burgemeester een
film verbiedt, omdat hij zo Russisch is
en 't volk opwindt en het blijkt daarna,
dat niet alleen de officiële keuringscom
missie, maar zelfs de katholieke pers,
die strenger keurt dan wie ook (sic!)
absoluut geen bezwaar tegen die film
hebben, dat doet die burgemeester het
gezag afbreuk."
Dat de pioniers van de vaderlandse
filmkritiek Menno ter Braak, A. van
Domburg, L. J. Jordaan, Henrik Schol-
te, Theo Hoyer, om er maar enkelen
te noemen, in laaiende geestdrift ont
vlamden en daaraan in lyrische ont
boezemingen uiting gaven, viel te ver
wachten. Hun enthousiasme en dat van
hun geestverwanten gold niettemin de
artistieke triomf, welke „Potemkin" be
tekende. De verontwaardiging van hun
tegenstanders, die daar weinig of niets
van begrepen, richtte zich met felle
aanvallen op de ideologie, waarvan zjj
een funeste uitwerking vreesden. Hoe
emotioneel, vrjj en scherp men zich
toen mocht en op welk intellectueel peil
men zich tevens vermocht te uiten,
moge blijken uit enkele citaten uit de
duizenden militante alinea's, die des
tijds zjjn neergeschreven en gedrukt.
Pieter van der Meer de Walcheren
schreef in „Opgang": „Als film is deze
de eerste, die ik volkomen accepteer.
Je hebt alleen maar te kijken. En elk
kort lichtbeeld is geweldig van opna
me. Er zijn geen individuen, geen to
neelspelers. De massa raast voorbij.
Een volk draaft, naar wat het meent
een ideaal te zijn. We turen ln een
wereld, waar de geest dood is, mors
dood. Alleen lichamen, lichamen, licha
men.
En nu ik terugdenk aan deze verto
ning, weet ik de leegte, de leugen, het
waanzinnige van die demonenjacht. Het
is geen strijd van duisternis en licht.
Twee aspecten van de hel zien wij.
Twee werelden, twee stukken van een
in zichzelf verdeelde wereld storten op
elkaar. Het is geweldig. Zeker. Maar
geweldiger is de onnozelheid van diege
nen, die een dergelijke vertoning, van
uit hun gemakkelijke leunstoel en hun
liberalistische gezindheid toestaan. Het
is een allemachtig gevaarlijk spelletje.
Ik begrijp beter Engeland en Frankrijk
die de vertoning eenvoudig verboden
hebben. Misschien doet ze ons, Hollan
ders niets. Dat is ook best mogelijk.
Maar gevaarlijk blijft het stomme co-
quetteren met wat men vrijheid noemt".
Van Herluf van Merlet, die in bewon
derende geestdrift de artistieke vorm
van de film bejubelde, citeren we ten
slotte: „Heel deze geschiedenis van
naar materiële lotsverbetering streven
de mensen, waaraan niettegenstaande
het gecoquetteer met de broederschaps
idee elk wezenlijk hoger motief volko
men vreemd is gebleven, wordt op het
witte doek zó aangrijpend uitgebeeld,
dat men moet meeleven of men wil of
niet... Waarom moet nu de vertooning
van deze bloedroode tendensfilm uiterst
gevaarlijk worden geacht? Niet zoozeer
om de film zelve als wel om het pu
bliek. Geen dóórdenkend mens met een
behoorlijke dosis gezond verstand
zal zich door deze film laten beetnemen.
Maar eilacy, het bioscooppubliek be
staat niet uitsluitend uit menschen, die
dóórdenken en zich mogen verheugen
in een toereikend quantum gezond ver
stand. Integendeel. Doorgaans is het een
agglomeraat van heterogene bestandde
len, welke nu juist niet plegen uit te
munten door logischen zin en scherpzien
de nuchterheid. Het reageert, aanvaardt
en verwerpt vaak op onberekenbare wij
ze. Daarom achten wij het vertoonen
van deze film, die wel degelijk de roode
hartstochten prikkelt, werd in Den
Haag en Amsterdam tijdens de voor
stelling niet de Internationale geneu
ried? onverantwoordelijk in plaatsen,
waar garnizoenen of een groot contin
gent militairen zijn gelegerd." Eisen
stein heeft enige tijd later, toen de
kruitdamp inmiddels wat was opgetrok
ken, een bezoek aan ons land gebracht.
A. v. Domburg schreef daarover on
der de pseudoniem Close Up in De
Nieuwe Eeuw: Den vervaarlijken schep
per van Potemkin heb ik in alle pais
en vree gesproken in gezelschap van
z(jn assistenten Alexandroff en Intsger
en zijn operateur Tisse. We zaten in
luie stoelen en kregen thee en koekjes.
Een enkele keer stoof hij op, omdat ik
niet wou toegeven, dat „Jeanne d'Arc"
eigenlijk geen film is en omdat ik ver
zekerde, in het katholicisme minstens
zoveelmateriaal aanwezig te zien als
in de Russische revolutie. Waarop hij
tersnede opmerkte, dat de katholieken
dit materiaal dan toch maar volko
men ongebruikt laten."
Bijna veertig jaren zijn verstreken.
De hoeveelheid documenten over Eisen
steins schepping is aangegroeid tot een
kolossaal archief en nog steeds is zjjn
„Potemkin" een voorwerp van bespre
king, studie en bewondering. Zelfs doet
hij nog dienst als propagandistisch pam
flet, zoals thans is gebleken. Goed be
schouwd, dreigt „Knjar Potemkin", zoals
de Russische titel luidt, de geschiedenis
in te gaan niet alleen als uniek, baan
brekend kunstwerk, maar tevens als de
meest vertoonde, bejubelde, geciteerde,
bestreden en omstreden film, die de ci
nematografie tot op heden heeft opgele
verd.
PIET VAN DER HAM.
METZ, 2 mei (AFP) In tegenwoor
digheid van een honderdtal verlamden,
die op brancards in het dwarsschip
van de kathedraal van Metz waren ge
plaatst, is gisteren de 33-jarige Franse
diaken Valentin Schwaller, die sinds
tien jaar aan oeide benen is verlamd,
door de bisschop van Metz, mgr. P. J.
Schmitt, tot priester gewijd. Dit ge
schiedde met speciale toestemming van
de Paus, zoals enige tijd geleden ook
het geval was met een blinde uit Par
rijs.
Valentin Schwaller kreeg een motor
ongeluk toen hij op bedevaart naar Fati-
ma wilde gaan. Dank zij een langdu
rige behandeling en grote wilskracht
herkreeg hij geleidelijk aan het gebruik
van armen en handen.
De neomist droeg in zjjn invalidewa
gen gezeten zijn eerste H. Mis op.
TOKIO. 2 mei (AFP) Van bevoeg
de zijde in Tokio is vernomen, dat bij
het Japanse ministerie van buiten
landse zaken een Russische nota is in
gediend, waarin wordt geprotesteerd
tegen het verzet van China tegen deel
neming van de Sovjet-Unie aan een
tweede Afrikaans-Aziatische conferen
tie.
In de nota wordt de mening van Chi
na, dat de Sovjet-Unie geen Aziatisch
land is, belachelijk genoemd. De Sov-
i et-Unie beschuldigt de regering van
Peking ervan verdeeldheid te zaaien
in het Afrikaans-Aziatische blok.
In Tokio merkt >nen op, dat dit de
eerste keer is, dat een Russische am
bassadeur officieel een anti-Chinees
document bij de regering van Japan
beeft ingediend.
DEN HAAG, 2 mei De Neder
landse Organisatie van Tijdschrift Uit
gevers N.O.T.U. is verontrust over de
voorgenomen verhoging der posttarie
ven. In een telegram aan de minister
van Verkeer en Waterstaat, de leden
van de Eerste en Tweede Kamer en
aan de centrale directie van de P.T.T.
verzoekt de N.O.T.U. de nieuwe ta
rieven minstens zes maanden voor hun
inwerkingtreding bekend te maken zo
dat de tijdschriftuitgevers geleidelijk
deze verhoogde kosten in de tarieven,
welke veelal op jaarcontracten berus
ten, kunnen verdisconteren.
Tevens verzoekt de N.O.T.U. een af
zonderlijk verlaagd drukwerktarief in
te stellen voor tijdschriften, welke niet
onder het nieuwsbladtarief verzonden
kunnen worden.
vy<*v
Km 1
(Advertentie)
Laat li Soumokil
zomaar
vernioorden
W. Sopaeua, Voorzitter
Zuid Molukse Jongeren Beweging afdeling Usseloord
Mej. I. Wakanno, Pennlngmeesteresse van
de Zuid Molukse Christelijke Jongeren Organisatie LfiPirO
In Nederland (P.P.R.M.).
Voorts nodigen de ministers de lei
ders van de drie politieke groeperin
gen in Laos uit hun besprekingen te her
vatten, terwijl zij hun „algehele steun"
toezeggen aan de coalitie-regering van
Laos.
In de strategisch belangrijke Vlakte
der Kruiken in Laos bevinden zich naar
schatting zevenduizend neutralistische
militairen onder generaal Kong Le,
drieduizend man rechtse troepen en
acht- tot tienduizend militairen van de
Pathet Lao. In de bergen aan de zuid
kant van de vlakte bestrijden onge
veer zesduizend leden van bergstammen
de Pathet Lao.
WASHINGTON, 2 mei (Rtr.) De
Amerikaanse commissie voor
atoomenergie heelt bekendgemaakt, dat
zij export van radioactief materiaal
en radio-isotopen voor onderzoekdoelein-
den naar Tsjechoslovakije en Honga
rije heeft goedgekeurd.
Naar Tsjechoslovakije wordt 3,7 mil-
licurie radioactieve koolstof-14 uitge
voerd, dat in het instituut voor reuma-
onderzoêk in Praag zal worden ge
bruikt. Tevens is goedgekeurd de uit
voer naar Hongarije van kunstmest die
825 millicurie fosfor-32 bevat, dat ge
bruikt zal worden bij het onderzoe
kingsinstituut voor bevloeïing en rijst-
kultuur in Szarvas (Hongarije).
De commissie legt er de nadruk op
dat deze materialen geen strategische
of militaire waarde hebben.
DEN HAAG, 1 mei De regering
heeft beslist dat de omvang van de vol
ledige betrekking en de salarissen van
de leraren in de lichamelijke opvoeding,
bij het V.H.M.O., het kweekschoolon-
dervvijs en het middelbaar nijverheids
onderwijs, met ingang van 1 januari
1965 gelijk worden gesteld aan die van
de overige leraren.
Dit is meegedeeld in de vergadering
van de bijzondere commissie voor ge
organiseerd overleg voor het vóórbe
reidend hoger en middelbaar onderwijs,
die woensdag is gehouden. Deze com
missie heeft met instemming van de be
slissing kennis genomen. Het Ministe
rie van O. K. en W. zal gemeenten en
schoolbesturen in een circulaire op de
hoogte stellen van de veranderde rege
ling en de uitwerking daarvan.
MONTREAL, 2 mei (UPI)
ternationale organisatie voor de b" \j)
luchtvaart (ICAO) meldt dat
luchtvaartmaatschappijen in I96 f
veiligheidsrecord scherper hebbe®
steld. t
Blijkens het rapport over l96?L»9!.'
zich uitstrekt over de luchtvaar" jp
schappijen in 103 lidstaten
Rusland en communistisch CP®, tf
is het dodencijfer voor lijnvluch' $ss>
ruggelopen tot 0,76 per miljoen V y t®
giermijl. De ICAO haast zich er ^1),
vertellen dat dit geen reden Md6'
genoegzaamheid biedt, want ëefle
deden zich nog altijd twee ernst'A m
gelukken per maand voor, met aMK
sultaat dat in 1963 bijna 700
dodelijk verongelukten. Wel stemde
tot tevredenheid dat het fatale
elk jaar terugloopt.
Dat het vliegen steeds veilige®
schrijft de ICAO op de eerste v
toe aan het straalvliegtuig.
AMSTERDAM, 2 mei Unive®*1,
Arts; mej. N. Witschey (HilverswL#'
de Heer E. Notemans (Amste® \i>'
Artsexamen le ged., de dames
M. van Engel, T. Zurcher er, de 5t«'
G. van den Berg en M. Plug
dam).
AMSTERDAM, 2 mei V.U»
rechten: J. Mulder, (Den Helder'
Sijsma (Tiel).
ROTTERDAM, 2 mei
Klinisch Hoger Onderwijs: serf
G. Drejer (Oegstgeest), S. KaÉn
sterdam), K. Metz (Den Haag'
Thier m<ivr. «r
S. Kan
Thier (Utrecht); arts: mevr. vLce®
stra-Harland (Rotterdam) en de
Loggers U trecht)
UTRECHT, 2 mei RpsU^'V
teit: kand. rechtsgel. de dames
Os (Heerlen), mej. H. Satijn
us (Heerlen), me], tl. faanjn
hoven); de heer A. Schep (0oo0)>
erland). Doet. theolo.: J. van fccP's
(Utrecht), ds. A. Spijkerboer
linkhout). Kand. Engels: ®°y f
Schuurman (Rotterdam), mej.
man (Aalst-Waalre).
ao£,
DELFT, 2 mei Technische o,
school: Ing. werktuigk. ing.,uee^r,.
Bonth (Drunen), H. Buruma j
zwaag), M. Dresen (Brunssun
Geerdink (Haarlem), H. Hooë K
Vlaardingen)A. Klijn (BussU»1 „Ji,
Koot (Bergen op Zoom), W. KpPPege®
(Rotterdam), P. Lombaers (HU® jjK®
G. Njjhuis (Winterswijk), J. (0'".,,
mans (Loon op Zand), T. Storfl* jf'
nekom), T. Tan (Rijswijk), J-
kamp (Den Haag), J. Tunnel
(Gramsbergen), F. Vergouwen
J. Vernooij (Tilburg), J. Vofia®;v
(Santpoort), H. de Vries (Den PK
M. Wijnschenk (Amsterdam''
vliegtuigdbouwk. ing.: J. M-
(Delft), P. van dén Broek (Of
H. de Jong (Den Haag), NL
(Naaldwijk), T. Simons (Rogë
Vullinghs (Amsterdam).
NIJMEGEN, 2 mei Kath. ^"1%h®'?
did. rechten: M. den Boogert (v
Velsen), J. Meijer (Helmond), pe®*
publiekrecht vr. studiericht.
sen (Nijmegen).
