gezondheid
Pleidooi voor
loonrast
Uitdaging aan de wetenschap (111)
dnterika wilna het
vergaan van de
het onderzoek met
hracht voortzetten
0
Oproepen van
A-N.W.B. aan
toeristen in
buitenland
beter een CANON In de hand
Canon
Getuige in proces
Auschwitz zelf
beschuldigd van
MISDADEN
Hij zou twee
hroers uit
Oekraïne
hebben
vermoord
Belgische moeder ontkent
moord op haar zoontje
Zij heeft antwoord klaar op
alle moeilijke vragen
trees
gezellig
neem
>n
échte
borrel
Amsterdammer
gaf zich in Tirol
voor arts uit
Jongen in schuur
levend verbrand
vSTtSL^P J. van Maarseveen uit
Rijkdommen
SABEN A-staking
geëindigd
TIJDENS PROCES IN NAMEN
Vrouwentekort
gevolg van de
vooruitgang
Student smokkelt
zijn verloofde
uit O.-Duitsland
Effect
tferf Ifan Vettewinkel
Voorzitter C.S.W.V.
«iris van ITALIË naar NEDER-
ftl Mei-na!j' Oudshoom uit Overschie,
8^*T, kleur gebroken wit, ML-
VRIJDAG 22 MEI 1964
PAGINA 5
vervetal
voor perfekte films
JONGE JENEVER
BRANDEWIJN
CITROEN
- I I,,—I of samengesteld uit vissoorten, waarop
P de morgen van de tiende
april van het vorige jaar
gleed het zwarte silhouet
a een van Amerika's geheimste
derzeeërs onder de zeespiegel
Stille Oceaan door. Met
Vs zielen aan boord op routine-
dart. Korte tijd later, 's morgens
dertien voor half tien kwam
radiobericht doorHet
vatte niets om zich overdreven
z°rgd te maken, behalve het feit
11 dat het bericht plotseling
j ®fd afgebroken. Enkele uren
er echter was een van de groot-
^.e °Psporings- en reddingsacties,
e ooit was gevoerd, volop aan
t ^ang en één naam ging overal
Wereld van mond tot mond
"fresher".
Dit is de reuzen-onderzeeër
Trieste, die deze zomer zal trach
ten de oorzaak van de ramp met
de Thresher op te sporen.
f495,-
CINE CANONET 8
Amsterdamse hoogleraar
VIA PRAAG
OUDE GENEVER
NATUURZUIVER
INNSBRUCK, 22 mei (APA) Een
Si-jarige Amsterdammer, is hier don
derdag tot vijftien manden gevange
nisstraf veroordeeld, omdat hij in fe
bruari en maart van het vorig jaar
in enige plaatsen in Tirol zich ten on
rechte als arts had voorgedaan en zie
ken, die in goed vertrouwen genees
middelen bij hem hadden besteld, voor
omstreeks 43.000 Schilling (ongeveer
6.000 gulden) had opgelicht.
De man werd voorts veroordeeld tot
het betalen van een schadeloosstelling
gulden). De Amsterdammer is in
West-Duitsland reeds achtmaal we-
in West-Duitsland reeds achtmaal we
gens oplichting veroordeeld. Zijn vrouw
tegen wie ook een aanklacht was in
gediend, was niet verschenen. De zaak
tegen haar zal apart worden behan
deld.
(Van onze Haagse redactie)
DEN H.AAG, 22 mei Eén jaar pas
sen op de plaats houden wat betreft de
lonen zou, naar het oordeel van ir. J.
Bosma, voorzitter van het Centraal So
ciaal Werkgevers Verbond, gezond en
verstandig zjjn. Ir. Bosma motiveerde
zijn mening door de loonexplosie van
deze winter te beschouwen als het ne
men van een voorschot. Dat zou moe
ten worden afbetaald door genoemde
pas op de plaats.
Overigens noemde de heer Bosma dit
een theorie die hoe gezond ook, niet al
tijd te verwezenlijken is. In ieder ge
val noemde hij het „onverstandig" een
operatie als die achter de rug is, vol
gend jaar nog eens te herhalen. Ge
steld, dat een overspannen arbeids
markt zo'n ingreep dreigt af te dwin
gen.
Dat het laatste zal gebeuren, wordt
in het Sociaal Werkgevers Verbond
bljjkens het jaarverslag over 1963, niet
aangenomen. In tegenstelling tot het
Centraal Planbureau verwachten de
werkgevers voor het einde van dit
jaar enige ontspanning als gevolg van
de maatregelen die de regering aan
het begin ervan heeft genomen.
Deze maatregelen bevatten tal van
elementen die vermindering van de
vraag naar arbeidskrachten in de hand
werken. Het Verbond wjjst op twee er
van. De ruimte tussen kosten en op
brengst wordt kleiner. Het bedrijfsleven
ziet daarom uit naar produktiemetho-
den waarmee op arbeid wordt bespaard.
Dezelfde margeverkleining brengt de
exportpositie van het bedrijfsleven der
mate in moeilijkheden, dat het bedrijfs
leven selectiever zal zijn in het aan
trekken en vervangen van arbeids
krachten.
DOETINCHEM, 22 mei Op bet erf
van de heer G. Welling aüi/et is giste
ren de negenjarige Henk Jansen levend
verbrand.
De jongen speelde met een vriendje
in een schuur, die door een paar kin
deren in elkaar was geknutseld. Plot
seling kregen ze het idee aardappels
te poffen. In een kuil in de grond werd
een vuurtje gestookt. Met welke brand
stof is nog niet bekend. Er ontstond
een enorme steekvlam. Het vriendje
raakte in paniek, rende weg en smeet
de deur dicht. Henk Jansen kon de
deur niet meer openkrijgen. Op zijn vre
selijk gegil kwamen enkele buren aan
rennen, maar toen zij met een bijl de
wand hadden stukgehakt, was het reeds
te laat. Het lichaam van de jongen
werd deerlijk verminkt uit de puinhoop
gehaald. De politie stelt een nader on
derzoek in.
Advertentie)
Bodem van de zee heeft zijn
geheimen nog goed bewaard
he
tou; at®om-onderzeeër Thresner, 3750
ep gebouwd voor zeeonderzoek
ïverj} diepte. De super-sterke romp
ïep Seaeht het schip te kunnen voe-
°°it bar. dieptes, die geen onderzeeër
Threftereikt had. Maar het graf van de
fcej.ei??ei' is sinds de ramp alleen maar
rjjk p 5ar gebleken voor de in Frank-
te, schouwde reuzenonderzeeër Tries
te ^'gendom van de marine van
ïriesIer®nigde Staten. Zelfs aan de
ben».6 heeft men echter nog voor een
hilljoe* van 100.()00 (omstreeks 1
?snbrn ^u''len) verbeteringen moeten
bet wvi?en> om het in staat te stellen
te van \an de Thresner, op een diep-
*an ruim 2 kilometer, deze zomer
-h onderzoek te onderwerpen.
V>aSrnoten van de bodem van de oceaan,
eVenee Thresher uiteenspatte, zijn
ken, 8 hopeloos ontoereikend geble-
Va^° d ^et er rnet de menselijke kennis
*choiiMk..oceaan voorstaat werd door
Stand* "nacht '-)enys Knoll, die diep-
biaakt studies van de oceaan heeft ge-
r&mn ao§ eens onderstreept: „Wat de
heeft et de Thresner ons geleerd
°b<ler7r!s, ^oe slecht we voor oceaan-
his n,T waren uitgerust en hoe wei-
nog weten."
fc°erf<?r uit alle rampen komt wel iets
gasttL W>°rt. President Kennedy ver
ba w Amerikanen twee maanden
üHReïi ywlies van de Thresher, op een
biet 2 e'd tien-jaren plan om de strijd
vatt „n Zee aan te binden. „72 procent
i.Worrt, Planeet" aldus de president
Ohttr'J, door de zee aan het gezicht
big va En we weten vreselijk wei-
te, an hetgeen zich daar afspeelt."
vami, startte niet met dit programma
ege de ramp, die de Thresner
den j?' familieomstandigheden wor-
•e HiclfiI ,eildo personen verzocht zich
>n Den 1J de A.N.W.B.-oproepdienst
eelHfc' "aag, telefoon 070-8143 81, da-
van 8 tot 22
Zwitserland of Duitsland.
Vlecht van Maarseveen uii
T^-10-is ,ln blauwe Volkswagen-1500
delhpr„ kamperend op weg van Hei-
g ln zuidelijke richting.
overkomen was. Het feit echter, dat de
zeebodem nog steeds onbereikbaar is en
de diepten van de zee geheimen ver
bergt, waarnaar men nog slechts gis
sen kan, vormde een sterke prikkel.
Er zjjn thans plannen om er ten
minste een onderzeeschip als de
Trieste bij te bouwen, een schip als
een diepzee-laboratorium, waarin men
in staat is de voorwerpen, die op de
bodem van de diepste oceaan liggen,
aan een onderzoek te onderwerpen.
Bovendien wil men komen tot de
bouw van minstens zes mobiele vaar
tuigen om tot dieptes van 6000 kilo
meter te kunnen afdalen. Er moeten
tussen de 85 en 97 nieuwe oppervlakte
schepen komen voor onderzoekings
werkzaamheden en verder twaalf gro
te oceanografische laboratoria aan de
kust. Enkele van de schepen staan
reeds op stapel of zijn reeds op weg
naar zee.
Omstreeks 10 miljard gulden zal vóór
1973 worden uitgegeven, uitsluitend om
meer van de zee te weten te komen. De
reden is ten dele van militaire aard,
maar admiraal Knoll verklaart: „Tot
aan het einde van de tweede wereld
oorlog hadden de wapens, die op zee
gebruikt werden een naar verhouding
korte reikwijdte. Tegenwoordig, nu een
enkel wapen een miljoen dollar kan kos
ten moeten we weten, wat we er aan
hebben."
Geleerden willen er bijvoorbeeld ach
ter zien te komen hoe een zuil zeewater
tot stand komt, hoe de temperatuuur
van bodem tot oppervlakte en het zout
gehalte van het water varieert en wel
ke chemicaliën er zich in bevinden. Men
heeft betere plattegronden nodig, want
thans heeft men er nog slechts een
flauw vermoeden van hoe omstreeks
vijf procent van de zeebodem er uit
ziet. Men moet weten waar hoeveelhe
den koud en warm water elkaar ont
moeten, hoe de stromingen lopen en
waar de buitengewone „geluidskanalen"
(die het geluid van een onderzeeër soms
over een afstand 600 kilometer ver kun
nen verspreiden) zich bevinden.
„Geluid" vertelde men mij „ver
plaatst zich niet alleen in het water
vijf maal sneller dan in de lucht, het
kan ook een druk veroorzaken, die zes
tig maal zo groot is. Het is derhalve
niet verwonderlijk, dat kleine geluidjes
als het geronk van een propeller klin
ken. Evenmin, dat het geluid van de
luchtbelletjes die langs de romp van
een schip ontstaan, wanneer het het wa-
ter doorklieft, op degene, die dit geluid
onder water zou opvangen, een angst
aanjagend effect zal hebben. En dat ter
wijl deze geluiden, wanneer ze zich op
het land zouden voordoen, slechts een
zeer geringe reikwijdte zouden hebben.
Veel meer moet men ook te weten
zien te komen over de microscopisch
kleine wezentjes, die zich in de zee be
vinden. Ze kunnen de installaties voor
het opsporen van mijnen ernstig be
schadigen, een lugubere glans in het
duister verspreiden, maar ook een be
paald doelwit aanwijzen door het te ver
lichten. Admiraal Knoll zegt: „Deze
wezentjes tasten niet alleen onze ma
terialen aan, maar daar de omstandig
heden waaronder zij leven dezelfde zijn
als die, waaronder onze wapens moe
ten fungeren, kunnen ze ons ook waar
devolle gegevens verschaffen.
Alle inlichtingen, die nu verzameld
zijn, gaan in een reusachtige computer
in het Nationale Centrum voor Oceano
grafische gegevens in Washington.
Er zijn echter genoeg commerciële re
denen behalve die van militaire aard,
om tien miljard gulden uit te geven
voor onderwater-onderzoek. De oceanen
liggen vol mineralen. Ze zijn rijk aan
mangaan, nikkel en kobalt, die zich in
grote hoeveelheden op de bodem moe
ten bevinden. Er zijn waardevolle che
micaliën, die in het zeewater worden
opgelost. Dus moeten de methodes, deze
aan het zeewater te onttrekken, worden
geperfectioneerd.
Een schip, dat de belangwekkende
vondsten aan mineralen naar boven kan
brengen, zal door het oceanograifsche
instituut „Woods Hole" worden ge
bouwd. Het heet „Alvin" en is een grote
tweepersoons onderzeeër met een me
chanische „arm". Deze kan grote hoe
veelheden kostbare stoffen, die zich bin
nen een straal van anderhalve meter
van de romp bevinden, uit het water
opdiepen.
Het andere belangrijke doel, waar
voor de onderzoekingen zullen worden
gedaan is de visvangst. De huidige
totale wereldvisvangst bedraagt onge
veer veertig miljard kilo per jaar.
Deze hoeveelheid vertegenwoordigt
echter slechts een tiende deel van de
wereldbehoefte aan proteïne. Het pro
bleem is thans: Hoe deze vangst te
vergroten, vooral nu er van sommige
vissoorten in feite een te grote vangst
heeft plaats gehad?
Eén methode is de_ produktie op te
voeren van „vis proteïne concentratie".
Dit is een poeder-achtige substantie, die
gemakkelijk kan worden opgeslagen en
getransporteerd naar de landen, waar
ondervoeding heerst. Deze stof kan ge
makkelijk uit visafval gemaakt worden
of samengesteld uit vissoorten, waarop
men thans niet vist.
De andere methode is de levensom
standigheden van de vissen zelf te ver
beteren. Thans levert slechts omstreeks
vijf procent van de eitjes, die in zee
gelegd worden, vis op. Dus moeten po
gingen in het werk gesteld worden om
te onderzoeken, welke methodes het uit
komen van meerdere eitjes kunnen sti
muleren.
Admiraal Knoll vertelde, dat het
reeds lang bekend is, dat er enorme
scholen vis rond wrakken van gezon
ken schepen drijven. „We zouden een
aantal oude scheepjes tot zinken kun
nen brengen en dan kijken, wat er ge
beurt" opperde hij als mogelijkheid.
En hij gaf een prachtig voorbeeld van
wat in dit verband gedaan kan worden
door de wetenschap. Het geval van de
garnalen in Florida.
Garnalen leveren de staat Florida
jaarlijks 90 miljoen gulden op. Een aan
tal jaren geleden echter vielen de vang
sten iets terug. Geleerden werden te
hulp geroepen. Zij bestuurde er den de
levensloop van de garnaal en ontdek
ten, dat het dier zijn eieren bij voor
keur legt in wateren, waarin de wer
king van eb en vloed zeer sterk is. In
de Golf van Mexico bijvoorbeeld, waar
de eieren door de werking van vloed
naar de kust afdreven.
Ze kwamen dan terecht in de moe
rassige kustgebieden van Florida, die
bekend staan onder de naam „The
Everglades" (De moerassteppen)De
larven van de garnaal vonden dit een
zeer voedzaam gebied. Eenmaal sterk
•en stevig zwommen ze weer naar de
zee terug. De „beschaving" drong ech
ter de moerassteppen binnen en de moe
rassen werden verontreinigd, zodat de
jonge garnalen stierven. Dit jaar is Flo
rida tot daden overgegaan. „The Ever
glades" zijn weer geheel aan de natuur
overgeleverd en dus ook de garnalen,
die zich daar weer als vanouds tegoed
kunnen doen.
PETER FAIRLEY
(Advertentie)
BRUSSEL, 22 mei (UPI) De tien
daagse staking van het vliegend perso
neel van de Belgische luchtvaartmaat
schappij Sabena is vannacht om twaalf
uur geëindigd.
i Advertentie)
imp. N.V. BORSUMIJ-WEHRY - DEN HAAG
voor
biedt Canon U een vol
automatische filmcamera,
tnet een ragscherpe zoom
lens van 10 tot 25 mm
f 1.8, diafragma- aanwij-
reflexzoeké^, £dS»
tingsmeter, een zeer com-
Écte en revolutionaire
uw. En uw fotohande-
iaat vertelt u gaarne nog
veel meer over de
en de andere Canon-
camera's met wereldrepu
tatie.
FRANKFORT, 22 mei (UPI) Het
Auchswitz-proces, dat in Frankfort
wordt gevoerd tegen 22 voor
malige bewakers van het con
centratiekamp Auchswitz, heeft
gisteren opnieuw sensatie opgeleverd.
Toen een zekere Josef Kral als getuige
A charge aan het woord was, werd hij
plotseling door de advocaten van de
verdachten Boger en Kaduk ervan be
schuldigd, dat hU zélf in Auschwitz ge
vangenen heeft vermoord. Boger en
Kaduk lachten smalend.
Kral ontkende de beschuldiging met
kracht. De advocaten riepen daarop
de 44-jarige Brusselse zakenman
Omelan Kowal, die in de gang had
staan wachten, op als getuige a dé
charge. Kowal zei: „Kral is een mis
dadiger. Hjj was de belangrijkste
Kapo in Auchswitz. Samen met twee
andere Kapo's heeft hij vele ge
vangenen doodgeslagen." (Een Kapo
was een gevangene, die het ver
trouwen van de kampleiding had en
daarom ook zelf als bewaker mocht
optreden.)
Kral gaf toe dat hij Kapo is geweest,
hetgeen uiteraard koren op de molen
van de advocaten was. Kowal ver
klaarde daarop, dat Kral twee leiders
van de Oekraïense ondergrondse orga
nisatie (die organisatie was niet alleen
anti-Russisch en anti-Duits, maar ook
anti-Pools) in Auschwitz heeft ver
moord. De een, Vasil Bandera, mis
handelde hij vijf dagen achtereen dus-
BRUSSEL, 22 mei (ANP) „Ik
spreek de waarheid". Snikkend sprak
de 34-jarige mevrouw Marie-José Long
pré, beschuldigd van moord met voor
bedachten rade op haar zeventien maan
den oude zoontje Pierre, gisteren, op
de tweede dag van haar proces voor
het Hof van Assisen in Namen, deze
woorden. De zitting werd voor een
groot deel in beslag genomen door een
lange uiteenzetting van de rechter van
instructie, die de dag (12 april 1963)
in herinnering bracht waarop Pierre
Longpré, wiens lijkje enkele dagen later
in de rivier de Sambre werd gevonden,
verdween.
De moeder houdt staande, dat de
baby werd ontvoerd uit een kinder
wagen, die zij voor een winkel in
de Belgische plaats Auvelais had la
ten staan terwijl zij boodschappen
deed. De rechter van instructie ech
ter trachtte de uit twaalf leden be
staande jury er van te overtuigen,
dat zij met een lege kinderwagen naar
de winkel reed na de baby om net
leven te hebben gebracht. Een be-
zwarend feit is, dat zij op de ochtend
van de 12e april met een tas nabij
de Sambre is gesignaleerd.
De voorzitter van het hof, rechter
Caprasse, uitte bij het verhoor van de
verdachte zijn verwondering over haar
verklaring, dat zij op die dag oude
flessen en afgedankt speelgoed naar een
stortplaats voor vuil bij de Sambre had
gebracht. Hij merkte daarbij op, dat
diezelfde dag in de straat, waar de
verdachte woont, het huisvuil zou wor
den opgehaald. „De kinderen pakten
het oude speelgoed steeds terugeis ik
het in de vuilnisemmer stopte anti
woordde mevr. Longpré onmiddellijk
Ook op de talrijke andere vragen, die
haar werden gesteld, had zjj steeds een
antivoord klaar.
„Ik weet het met", zei ztf, toen de
rechter haar vroeg, waarom zoveel ge
tuigen pertinent verklaren, dat de kin-
derwagen leeg was toen zjj naar de
bewuste winkel toeging. De tranen wer
den haar echter weer te machtig, toen
rechter Caprasse haar herinnerde aan
haar reactie, toen zij met het U)kie
werd geconfronteerd. „Dat is mun kind
niet", had zij gezegd. „U kunt niet
weten wat het betekent zo zijn kind
te zien. U weet niet, wat dat is voor
een moeder", zei zij nu, haar ontken
ning verklarend.
De rechter van instructie verklaar
de hierna, dat mevrouw Longpré met
van haar zoontje hield, omdat het
niet normaal was gegroeid. Na de ver
dwijning werd in haar woning geen
enkel kledingstuk meer van hem ge
vonden. Het was nooit gefotografeerd.
Het lijkje woog slechts negen pond.
Tot drie keer toe werd de moeder
met het lijkje -econfronteerd, maar zij
bleef ontkennen, dat het haar zoontje
Pierre was. Pas later gaf zp toe.
De rechter van instructie betoogde dat
de baby zo mager was door verwaar
lozing en niet als gevolg van een ziekte,
zoals uit een medisch onderzoek was
gebleken.
De uiteenzetting van de rechter van
instructie en het verhoor van de ver
dachte worden vandaag voortgezet.
danig, dat het slachtoffer overleed. De
ander, Oleg Bandera, hield hij, met
behulp van anderen, zólang met zijn
hoofd in een emmer water, dat hij
stierf.
Beide Bandera's waren broers van
Stefan Bandera, de beroemde leider
van de Oekraïense ballingen, die op
10 oktober 1959 in München door een
Russische geheime agent werd dood
geschoten. Men mag dus wel zeggen
dat de familie Bandera een zware tol
heeft betaald aan de Oekraïense vrij
heidsstrijd. De advocaten lieten nog een
andere getuige décharge voorkomen,
de Parijse journalist Boris Witozinski,
die de verklaringen van Kowal beves
tigde.
Zowel Kral als de beide getuigen
décharge legden hun verklaringen onder
ede af, zodat tenminste een van de
drie meeineed moet hebben gepleegd.
De rechter ging niet in op een ver
zoek van de verdedigers Kral onmiddel
lijk onder arrest te stellen. Een nader
onderzoek naar zijn gedragingen in
Auschwitz zal echter zeker volgen.
UTRECHT, 22 mei Een van de
overwachte gevolgen van vooruitgang
op medisch gebied is het vrouwentekort.
Dit zei gisteren mevrouw prof. dr. A.
Charlotte Ruys, hoogleraar in de bac
teriologie, de epidemiologie en de im-
muniteitsleer aan de gemeentelijke
universiteit van Amsterdam op de al
gemene vergadering van de Neder
landse Bond van Plattelandsvrouwen.
Eind 1962 was er in Nederland nog
sprake van een overschot van 42.000
vrouwen, maar dat manifesteerde zich
alleen in de oudere leeftijdsgroepen. In
de bevolkingsgroep tot 34 jaar waren
er 150.000 mannen meer dan vrouwen.
Tot enkele jaren geleden werd het vrou
wenoverschot veroorzaakt door 't relatief
hogere sterftecijfer onder jongens en
mannen, dat het jaarlijks mannelijke
geboorte-overschot (zes- a zevendui
zend) zo snel teniet deed, dat er op
de huwbare leeftijd al een „mannen-
tekort" was ontstaan. Het sterftecijfer
is echter snel gedaald, vooral onder
de zuigelingen, en nu blijft er al een
jongensoverschot bestaan tot 34-jarige
leeftijd. Prof. Ruys verwacht, dat deze
leeftijdsgrens in de toekomst zal op
schuiven tot zestig jaar. Zij merkte
op, dat dit verschijnsel bijzondere pro
blemen meebrengt voor de specifiek
vrouwelijke beroepen, waarin men
steeds meer met een tekort aan werk
krachten te maken krijgt. Volgens haar
zullen in deze beroepen dan ook meer
gehuwde vrouwen moeten worden inge
schakeld.
MÜNCHEN, 22 mei (DPA) Een
Westberljjnse student, de 21-jarige Wol
fram Bickerich, is er gisteren in ge
slaagd zijn Oostduitse verloofde, Hanna
Vogel uit Dresden, via Tsjechoslovakije
naar de Bondsrepubliek te brengen. Met
het 21-jarige meisje in de kofferruimte
van zijn auto wist hU bü Waidhaus met
grote snelheid de Tsjechische grenspost
te passeren.
Bickerich had zich drie weken gele
den in Oost-Berlijn met Hanna Vogel,
die daar studeerde verloofd. Zij had
den afgesproken dat zij elkaar in Praag
zouden ontmoeten. Hanna kwam daar
gistermorgen per vliegtuig aan, terwijl
Wolfram er a] was, met een bijzonder
laag gebouwde auto.
Bij Waidhaus reed Bickerich met gro
te snelheid door de eerste controlepost,
waarvan de tolboom was geopend. Om
de tweede versperring kon hij heen rij
den en tenslotte vloog hij onder de der
de tolboom door. De Tsjechische grens
bewakers waren zo verbouwereerd, dat
zij aan schieten niet toe kwamen.
Advertentie
