Onze verslaggever^ Wilko Bergmans achter het IJzeren Gordijn wÊÊKL r Horenzien, zwijgen is het devies van zijn bewoners U ONTMOETING IN HET ATELIER Wim Steyn: misschien ik wel een lyricus beu De werkelijke romantiek heeft iets van het drama in zich Dit jaar geen fietspad langs Leidsevaart van Zand- Voortselaan tot Waterleiding Jongensclub exposeert in Heemstede Kustbrigades spraken over beveiliging van strand Reisreportages- uit Hongarije en Roemenië DEPORTATIE WETTELIJK VERBODEN Visserij school wil in septem^ start driejarig vooropleiding pagina Een beetje yam de haat GEMEENTERAAD HEEMSTEDE Levensgevaarlijk ZATERDAG 30 MEI 1964 a Jj w, - MM SS»1? i Onze verslaggever Wilko A. G. M. Bergmans, die zich momen teel achter het IJzeren Gordijn bevindt om speciaal voor onze bladen enkele reisreportages te maken over de toestand in Hongarije en Roemenië, stuur de zijn eerste impressie uit Boedapest, die hij noemde: Hongarije: eenzaam land. Een lange rij hengelaars zat aan de oever van de brede Donau, die Boeda en Pest doormidden snijdt, op katvis te azen. De zon stond hoog aan de hemel en overstraalde de stad van vergane glorie met rijke bundels. Ik stond naast het klapstoeltje van een der vissers en keek naar de rimpels van het gelige water waarop de dobber dreef. We keken elkaar eens aan en plot seling begon de man een gesprek. Hjj sprak een aardig mondje Duits en al gauw waren we op de hoogte van eikaars liefhebberijen en instelling. De Donau-oever, met aan de over kant van de rivier het vroegere keizerlijke paleis. Het heeft ruim tien jaar geduurd, voordat het ge bouw, dat in de oorlog aanzienlijk verwoest werd, hélemaal in zijn oude luister ioas hersteld. Op vrijwel elke hoek van de stad komt men bloemenkraampjes tegen. Deze vrouw staat met haar bloemen op het Vaci TJtca, waar diverse kantoren van buitenland se luchtvaartmaatschappijen ge vestigd zijn. w lx pa»1* Hongarije een eenzaam land, door het Westen in de steek gelaten „Mooi hè die glans over het wa terja Boedapest is „schön"war schön" corrigeerde hjj zichzelf. Toen maakte hij een kwartslag om, zijn ogen lieten de dobber in de steek en zijn blik wees op het gloednieuwe ge bouw achter ons. „Het ministerie van Binnenlandse Zaken wie daar te recht komt loopt kans er niet levend uit te komen. Tel de verdiepingen eens vreemdeling twaalf niet nou in werkelijkheid zijn het er vier en twintig, want de rest zit onder de grond. Het is een complex van cel gangen en wij Boedapesters schat ten het aantal gevangenen in de mols- gangen van deze kerkers op twee tot drieduizend mensen. Een paar vrienden van mij zijn er ook op geborgen en we horen nooit iets van henGa nu maar verder vreemde ling en vergeet dat je mij gezien en gesproken hebtviel Glück." We schudden elkaar zwijgend de hand. Boedapest had opeens veel van zijn uiterlijke glans voor mij verloren. Ik wist, dat diep in de aarde waar over ik liep mensen zuchten en verlang den naar een vleugje van die heerlijke zon, waarin de Donaustad zich baad de. Het fraaie gebouw naast het oude parlamentsgebouw, dat geen toerist vergeet te fotograferen, zag er aan de buitenkant erg onschuldig uit maar slechts weinigen weten wat zich daar binnen afspeelt. Bij het Oostenrijkse grensplaatsje Nickelsdorf was ik het IJzeren Gordijn binnengewipt. Niet clandestien maar langs de legale weg. Compleet met visum en tweehonderd forints, waarvan er ongeveer twintig in een dollar gaan. Wel moest ik nauwgezet opgeven hoe veel ander geld ik Dij my had, maar voor de rest ging alles vrü vlot. De auto werd niet nagezocht en de Honga ren waren beleefd en voorkomend. Naast de groen-rood gestreepte slag boom stond een jonge kerel in uniform met een verrekijker de omgeving af te turen. In de verte piekten de wacht torens uit de groene zóne omhoog en ik wist en met my de achttien miljoen Hongaren, dat een illegale overgang van de grens geiyk stond met de dood, want de münenvelden waren de bond genoten van de soldaten. Maar my werd niets in de weg gelegd....immers ik had een geldig visum en harde dol lars in mijn zak. Dollars, die in de lan den achter het IJzeren Gordijn welkom zyn. De officier met de kepi si-lueerde, toen ik in de auto stapte en wegreed in de richting Boedapest, dat nog byna tweehonderd kilometer verderop lag. De route voerde langs de Donau. Een paar lieve schoolkinderen wuifden de vreem deling goeiedag. Een prima weg zonder auto's. Koppels ganzen en wat koeien versperden soms de doorgang. Dan moest ik stoppen. Even maar; de rum deren schuifelden naar de grazige wei den langs de rivier en de ganzen wag gelden naar de voerbank van een boer- dery. Plotseling stond hü daar...Iwan! Een Russisch soldaat met brede schouder épauletten en een gebruind ge zicht. Wydbeens stond de knaap met een gulle lach op een haveloze brug een sigaretje te roken. In de verte ont dekte ik een kampement van het leger, dat Hongarye in de ban houdt en geen revolutiegrapjes veroorlooft. Tanks wa ren rond de kazerne gegroepeerd. Mon sters in canvas gehuld, maar de vor men waren onmiskenbaar dreigend. Iwan keek my na; ik zag het in het spiegeltje. Boedapest eertyds werd genoemd, weer aan te brengen, ook al worden de vergulde daken van sommige ge bouwen en kerken weer opgewreven. Eenzaam land van de poesta....waar zyn je wilde paarden gebleven? Waar de vroiyke lach van je mensen? Waar het onstuimige waterverkeer onder de zeven majestueuze bruggen, die over de Duna zyn gebogen? Ik naderde Boedapest met grote snel heid. Tegenliggers waren er slechts enkele. De Magyaren van 1964 zyn slechts by uitzondering gemotoriseerd en al snorren in het centrum van Breda heel wat kneusjes uit Oostenrijk en Duitsland toch is het percentage auto's, verdeeld over de totale bevolking uiterst miniem. Ik nam de moeite om de volks buurten, de rauwe straten van de mil joenenstad te verkennen. Geen spoor van olievlekken op de straten. Oh ja., er zyn inderhaast zebrapaden aange legd op de Moskwa-ter (Moskouplein) etc., maar geen automobilist, die er zich aan stoort. Nog geen tweehonderd meter stak een stenen kruisbeeld uit het gras omhoog. Er lagen bloemen aan de voet van het kapelletje. Een klein meisje wenkte in het voorbijrijden. Ik zag in een flits haar blonde haar en blauwe ogen. Hongarye...eenzaam land, gespleten ongelukkig land, ook al probeert men thans het klatergoud van het Parijs van het Oosten, zoals „Heeft de revolutie van de jeugd (ve len boven de dertig waagden zich niet buiten in de woelige dagen van 1956) het gezicht en de sfeer in Hongarye erg veranderd?", vroeg ik aan de balie- enployé van het hotel, waar ik neer streek. De man keek my even aan. Hy was zo'n directe vraag zeker niet ge- wend. „Ja....wel een beetje", zei hy aarzelend. Ik ben laatst nog in Wenen geweest op een eigen paspoort en dat wau in de Stalinistische tijd beslist on- mogelyk. Bovendien is het deporteren van medeburgers nu by de wet verbo den. En dat was vóór Kadar wel anders, dat is bekend. Toen kon je van de ene dag op de andere een stuk papier in je bus krijgen een bevel waarin je werd te verstaan gegeven, dat je huis en haard in de steek moest laten om elders in mynen of fabrieken te gaan werken. Die ellendige tyd is voorby." Horen, zien en zwijgen, dat is het de vies van de Magyar uit 1964. Maar ach ter die facade schuilt de onvryheid van teleurgestelde mensen, die zich door het westen verraden en verkocht voelen, van mensen die eenzaam zyn in hun eenzaam land, dat hunkert naar con tact met het Westen omdat in het Oosten verraad wordt gepleegd aan de twee en een half miljoen landgenoten, die in Zevenburgen in Roemenië wor den vernederd en vervolgd. Wat weet de wereld van dit leed? anders en in mijn volgende brief zal ik een tipje van de sluier, die dit eenzame land omgeeft voor u oplich ten. Dan komen de mensen aan de beurt, die mij vertelden over de vlucht in de kerk, over de hope loze woningnood, over de kinderbe perking en de scheidingen, over de partijfunctionarissen, over de schan delijke positie van de vrouw, die finaal rechteloos is in het land, waar hoffelijkheid eens de grootste deugd van de man was. WILKO A. G. M. BERGMANS npi emidden van de velden en bossen moet niet teveel denken als ik bezig De melancholie van de poesta en de zigeunermuziek in de restaurants der partijbonzen kunnen dit leed niet weg moffelen. Er groeien tegenstellingen in dit deel van Europa, waarvan men geen idee heeft. Vast staat, dat de haard van de haat wordt aangewakkerd door beide partyen aan de grens. Fel staan zy tegenover elkaar, de Hongaren en Roemenen. De inzet zyn de twee en een half miljoen mensen, die door het lot werden afgesneden van hun eenzame poestaland, dat niets kan doen om het onrecht goed te maken. Ik weet wel, dat in enkele dagen een zo gecompliceerd land en volk als de Hongaren niet te ontleden val len, maar de Magyaren zijn zo vol van hun machteloos verweer en de terreur, die alles vergalt, dat zij het hart op de tong dragen, wanneer zij iemand ontmoeten, die wil luiste ren, alleen maar luisteren. En dat heb ik gedaan. Ik heb mij niet laten verblinden door de propaganda-bro chures over de meren en zonnige pleinen van Hongarije. Noch was de zoet zingende viool van de primarius van het zigeunerorkest in het restau rant, waar ik 's avonds een glas wijn dronk, in staat, al die stemmen en indrukken op de loop te jagen. Het werkelijke Hongarije is heel achter Bentvelt ligt wat ver- waarloosd en somber het oude buiten „Groot Bentveld". Eén van de bewoners daarvan is Wim Steyn. En hoewel het naar zijn zeggen, een woning met vele gebreken is, moet hij toch toegeven, dat het een ver rukkelijke plaats is om te wonen, midden in de natuur, nauw gebonden aan de wisseling der seizoenen. Eigen lijk de enig mogelijke plaats om te wonen voor een schilder wiens grote voorliefde uitgaat naar het schilderen van landschappen. Zelf zegt hij er van: Ik geloof dat mijn liefde voor het landschap iets te maken heeft met mijn jeugd. Ik ben opgegroeid op het platteland, tussen de boeren. Ik had zelf wel boer willen worden, 's Zomers snuif ik nog met welbe hagen de geuren op van mest en hooi. Niet dat 'ik nu nog heimwee naar dat leven heb, nee dat niet. Dat gevoel heb ik nu voor een nog groter geluk maar dat zou ik niet onder woorden kunnen brengen. Als ik de „Sacre du Printemps" van Strawinsky hoor, dan denk ik wel, zoiets zou ik willen maken. Ze zeggen wel eens, dat een kunstenaar nooit zijn doel moet be reiken en daar zal wel iets waars in zitten. Maar toch heb ik soms het idee, dat ik in de goede richting werk. De mensen vonden wel eens, dat mijn werk minder werd in een bepaalde crisisperiode. Maar ik behield toch het geloof in mezelf, dat is het belang rijkste. Ik kwam op de gedachte; Zij die geloven haasten niet. Je moet geduld hebben, je kan het nu eenmaal niet in een paar jaar bereiken. Ik werk, zoals ik leef; impulsief. Ik HEEMSTEDE, 29 mei De gemeen teraad van Heemstede heeft zich gis teravond in een rustig tempo door een slechts 16 punten tellende agenda heen gewerkt, die nog zoveel gesprekstof op leverde, dat pas na twee uur vergade ren de laatste hamerslag werd uitge bracht. Breedvoerig werd gediscussieerd over de al of niet wenselykheid van centrale verwarming in de nieuw te bouwen 118 woningwetwoningen van hel plan „Glip H". De heren Van der Hulst (KVP) en ir. Enschedé (Prot. Chr.) waren enigszins teleurgesteld dat by de bouw van deze woningen nog geen rekening wordt ge houden met de aanleg van centrale verwarming. Zy kwamen met argu menten aandragen, waarmee zy de voordelen van een dergelijke verwar ming ook door middel van aardgas van alle kanten belichtten. Wethou der Van Wijk sprak in zyn antwoord duideiyke taal. „Wij moeten passen en meten met het geld en daarom is hel op 't ogenblik niet mogelyk de wonin gen van centrale verwarming te voor zien. Te zyner tijd, wanneer de voor ziening van aardgas zich niet meer in een experimenteel stadium bevindt, zul len wy de mogelijkheden nader beky- ken," zei de wethouder. Het voorstel van het beroep onge grond te verklaren van de Steenkolen Handelsvereniging N.V. uit Utrecht, die van B. en W. geen vergunning had ge kregen voor de plaatsing van een ben zine-station op het perceel hoek Lanck- horstlaan-Bronsteeweg (het z.g. „broe derhuis") kon niet de goedkeuring kry gen van mr. Rutgers (WD). De voor zitter, burgemeester Van Rappard, maakte hem duidelijk dat een benzine station op deze plaats in de dorpsbe bouwing wel degelijk ontsierend zou werken, terwyi ook de vrijheid en de veiligheid van het verkeer er door in gevaar zou worden gebracht. Na enige discussie schaarde de raad zich met de stem van de heer Rutgers te gen achter het voorstel van B. en W. De raad voteerde een krediet van 725.000 voor de verbetering van een gedeelte van het wegdek van de Val- kenbungerlaan en de Glipperdreef. Het nieuwe politiebureau aan de Cruquius- weg zal uitgerust worden met een mo derne alarmeringsinstallatie, waarvoor de raad een krediet beschikbaar stelde van 29.200. BU de rondvraag bepleitte de heer Zegwaart (KVP) de dringende nood zaak van een rywielpad langs het ge deelte van de Leidsevaart vanaf de Zandvoortselaan tot aan de Waterlei ding. De toestand is daar voor de fiet sers die door het snelverkeer dikwijls geen kant meer uitkunnen, levensge- vaarlyk, aldus de heer Zegwaart. Het antwoord van wethouder Van Wyk was niet bepaald bemoedigend. Het bedrijf van Openbare Werken is overbelast en daarom zal dit jaar zeker niet met de aanleg van dit rywielpad kunnen wor den begonnen. De wethouder zegde toe een onderzoek te zullen instellen, of de maximumsnelheid op deze smalle weg niet op 50 km kan worden gebracht. HEEMSTEDE - In het parochie-jeugd huis aan de Herenweg wordt zondag 31 mei, van negen tot drie uur, een ten toonstelling gehouden vanwege de Jongensclub van de Sint Bavo-parochie Er is een fraaie collectie foto's bijeen gebracht, waarvan wy er hier één re produceren, bovendien knap gemaakte zweefvliegtuigen, houtsnywerk en draad- figuren. De tentoonstelling is gratis toe gankelijk. ben, dat remt me alleen maar af. Mis schien, om een geleerd woord te ge bruiken, ben ik wel een lyricus. Ja ik geloof zelfs, dat ik een volbloed ro manticus ben. Daar schaam ik me niks voor, ai is iedereen er tegen. Als je romantisch maar niet verward met sentimenteel. De werkelijke romantiek heeft iets van het drama in zich. Niet teveel, anders ontaard het in pathetiek, dat doet me ongezond aan. Kyk eens naar Beethoven, dat is een romatnti- sche componist, maar zyn latere stryk- kwartetten zyn abstract, helemaal van deze tyd. Wim Steyn werd in 1914 in Assen delft geboren, daarna woonde hij ach tereenvolgens in Oostzaan, Jisp en Wor- mer voor hy in 1935 naar Haarlem kwam, als huisschilder nog. Wel had hy toen al een tekenschool gevolgd. Hij nam gedurende twee jaar les van Boot en kwam toen in contact met de kunsthandelaar Dubois. Steyn: Ik kwam daar aan met een schilde rijtje van het Spaarne. Dubois zag er wel wat in en gaf me er honderd piek voor. Dat vond ik toen al prachtig. Maar ik weet nog wel, dat ik in die tijd al kritisch was. Je vond het eigen lijk nooit goed wat je maakte. By Boot heb ik wel wat opgestoken, gaat Steyn verder, hy voegde nieuwe facetten aan myn werk toe. Technische dingen meestal, die je later weer moest laten HAARLEM, 29 mei Vertegenwoor digers van kustbrigades uit Noord- en Zuid-Holland, van de brigades tussen Petten en Rotterdam, bezochten don derdagavond in het Jeugdhuis Deining de voorjaarsvergadering van de Con tact Commissie Kustbrigades (C.C.K.) van de Koninklyke Nederlandse Bond tot het redden van drenkelingen. On der voorzitterschap van de heer P. van der Mije KCzn. uit Zandvoort besloot de vergadering in principe de bonds- stranddag te handhaven en deze in 1964 te houden in Noordwyk aan Zee. Als datum werd vastgesteld 8 augustus met als uitwykdatum by slecht weer 22 augustus. Verbonden aan de stranddag zyn de roeiwedstryden met redding- vletten. Deze wedstryden staan open voor ploegen van alle kust- en blnnen- brigades. Getracht zal worden ook an dere wedstryden tussen de brigades te gaan houden. De voorzitter kondigde aan, dat het boekje „De strandwachter waakt" be stemd voor de opleiding voor de strand- wachtexamens, van de hand van de heer H. R. Vos te Haarlem, algemeen assistent van de KNBRD, lid van de Zandvoortse brigade en oorspronkelijk voor deze brigade geschreven, thans als bondsuitgave in druk is verschenen. Het eerste exemplaar werd donderdagavond getoond. Een uitvoerige discussie ontstond over het systeem van waarschuwen voor gevaarlijke plekken in zee. De moeilijkheid is, dat de gevaren van plaats tot plaats en van uur tot uur ver schillen, zodat moeilyk tot een centraal waarschuwingssysteem langs de gehele kust kan worden gekomen. Een ander probleem, dat steeds meer de aandacht van de reddingsbri gadiers vraagt, maar daardoor het eigenlijke werk van bewaking van ba der en zwemmer in gevaar brengt, is de zorg voor het steeds groter wordende aantal vondelingetjes. Geadviseerd werd deze zo spoedig mogelyk aan de po litieposten of opvangcentra door te zen den. De heer Th. Jansen, bestuurslid van de Vrijwillige Bloemendaalse Red dingsbrigade en directeur van de ANI- VO handelsonderneming, demonstreer de met een nieuw type walkie-talkies. De apparatuur is reeds by enkele kust brigades in gebruik en blijkt goed te voldoen, ook over een lange afstand. De vergadering vroeg het bestuur van de C. C. K. voorts om na te gaan of er een collectieve ongevallenverze kering voor de strandwachters moge lyk is. De bijeenkomst werd besloten met een filmpje over de bondsstrand- dag 1963 in Bloemendaal aan Zee en van een proef met rubberboten langs de Engelse kust. vallen wilde je niet verstarref^gnS d« om krijg je nu misschien vrei indruk, dat mijn werk naar jgtjoj stracte neigt. Nou, dat kan m :ntuid„ veel schelen. Ik voel toch we jji aan, wanneer ik het zuiverste schien kom ik nog wel eens i 0jt Ui stracte terecht, maar dan toen oVer*„ modieuze of wetenschappeWK W gingen. Uitgangspunt voor zin. toch de natuur in de ruimste Soms denk ik wel eens ku* schildery, verrek, dat hJkt .j, tor bistisch, maar dat is dan „ze o val. In de korte gespreksp» K n» volgt, haalt Steyn het ene te e het andere te voorschijn- J*eIj kleine portretten, landscnaPk- w stadsgezichten. Kijk, zegt stu ,.i heb je het Kenaupark, net e Parys. Vroeger dacht ik buiten18j!h dat is in eens, dat de dingen in heel anders waren, maar niet zo. Of ik nu een boom e Schoorl of in Zuid Frankr^ ee boom is overal hetzelfde- ,arnn' sterrenlucht is boven Spaarn anders dan boven Rusland- zyn U U) 1 I 1 IJ 1 1 ICKIIOIC ilAIIW^— llfl t 1 ia weer wat lichter geworden. J b® komt dat, omdat ik me nu e f W» gelukkig begin te voelen. Vro |jectit ik wat zwaar op de hand, riu ^og{ in rrnnHor non hot mntnriple. H* nfll minuer aan nei iiiaieiici^» «j- u er ook niet zoveel zorgen me ne maken. Ik ben nu blij met wa erIisiT Miin vrouw is onlangs van v0orjaa g ziekte genezen en het is nU nU ik p zo is alles goed. Waarom z 0( nu zorgen maken? flag' Ik leef nu eenmaal bij L wiW'mii met de seizoenen mee, zo 1® o0i. V nu op het moment is alles,!l oh1 heb ik wel eens de behoefte maar wat op te schrijven. ^(jn Dan schryf ik een briefje *Sf|, Kjjfc vrouw en dat leg ik dan °P ,r<>lo'p',lf zoiets als dit. Het is zo He buiten, want alle vogels fl'11 p<,( i» fl of helder, al naar hun aard. ver<l e schepping. Ik ervaar, gaat oy urlU de schepping als een boven» (0 r macht. Zoals de natuur zing' j,y ik dat myn potlood meezing maken van een tekening- S'^ul- Later, als we nog even je",s„e- atelier rondkyken, licht hij m' sry.pl leven nog toe. Ik leef met jk nen mee, in de herfst schrl,an^r,Aet fruitstillevens. En by een 18 scl» n. Als ik in de natuur ben, d8" jk ik de natuur alleen, zonder tJlftCli> Oog in oog met de natuur, jj de essentiële ruimte jrpfm IJMUIDEN, 29 mei De Gegcbe^ ïyke school voor Visserij Lof vaart vermeldt in haar vers do 1963, dat de school werd bezo ggji 547 leerlingen (540 in 1962) - yT v0or glt leerlingen dat de lessen volg* art manchinedienst by de Zeevis lit f de Kleine Handelsvaart is vej~_n meerderheid boven de \eerlm» bedo g[1 de dekdienst, waarmede w0^aOiteiI1,,it' de nautische vakken, als gcht®r"0r stuurman. Een gesignaleerde v gang in het aantal aanmeim geW®;-^, de vooropleidingscursus woru ^ogeiv aan de onbekendheid met o pr®Ll' heden die de school biedt. scb°j# ganda door voorlichting v va9 0\, hoofden, ouders en leerims® scbpe hoogste klasse van de laf®ornen'„tie' is met kracht ter hand Se' Droj®®iu# school verkreeg een m®uw m vv .,v'« toestel en een projectiesch n'® «- goede diensten bewijzen. pe ba kantine voldoet uitstekend- werkery is verbeterd met lichting. roe's'ool In 1964 zal een tweede dg sCh° worden aangeschaft. Graa®,f,interher®£,r' op de binnenplaats ef." „n De ,cr- voor haar boten realiser je .c[1 vulling van een andere w njjr bouwing van de toren en he ele® f0- daarin van een leskamer ra(jar. fwjd nische apparatuur zoa' tip echen kompas, radiopeilinstallaaflco e.d. is door het ree.®ntfderb(j van de ryksgoedkeuring hO°P w te komen. In de loop van 19 gebrt" deze nieuwe voorziening kunnen nemen. tre<rfd ""Let Voorts wordt er naar 8e*p jnnen tg september 1964 te kunnen py a een 3-jarige vooropleiding^ g„«y,; vooropleiding zal het eersi f „„der* aansluiting geven op het lag alge7Lda de nadruk ligt dan op .g en '\jer vormende lessen. Het tw vak°' jaar zun vooral g®w'id eid vo°r wijs met een keuzemoge1, machinedienst en de dekdien»'

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1964 | | pagina 4