1944
Zaterdag 20 jaar geleden
r*-.. ^Hitler sliep, toen de hel
in Normandië losbrak
Eisenhower
stond voor
beslissing
landing werd uitgesteld
Slecht weer was oorzaak dat
MOEILIJKE
A
Atlantik*
„Wij gaan!"
Misleiding
Spiraalveer
Bij de foto's s
Slagschepen
Hitler slaapt
HET KANAAL
DONDERDAG 4 JUNI 1964
PAGINA 9
Generaal Eisenhower en zijn medewerkers, de officieren,
s°ldaten en matrozen, die op de oorlogs- en transportschepen
Raar Normandië voeren, de piloten van de vliegtuigen en alle
anderen die met de operatie „Overlord" te maken hadden, keken
In de ochtenduren van 6 juni voortdurend bezorgd naar de lucht.
wolken joegen langs de hemel, het regende af en toe en het
bleef stormen. In 20 jaar, zo hadden ingewijden generaal Eisen
hower verzekerd, had het in juni in Het Kanaal niet zo hard
gewaaid.
BRITSE LANDING IN NORMANDIE-6 JUN11944
n de vroege ochtenduren van 6 juni 1944 vandaag twintig jaar geleden joeg er een stormachtige
westenwind over het bezette West-Europa. Duitse schildwachten aan de Atlantikwal hoorden het bul
deren van de door de storm opgezweepte zee en zochten af en toe beschutting voor felle regenbuien.
In zijn hoofdkwartier in Oost-Pruisen sliep Adolf Hitler door zijn lijfarts Morell volgestopt met tablet
ten een onrustige slaap. Zijn grote opponent, Winston Churchill, sliep heel wat beter. In zijn caravan
bij Portmouth ijsbeerde de geallieerde opperbevelhebber, Dwigt D. Eisenhower rusteloos heen en weer.
Zijn onmiddellijke tegenstander, maarschalk Rommel, sliep in zijn woonplaats te Ulm in de veilige weten
schap, dat het slechte weer het de geallieerden de eerstkomende dagen onmogelijk zou maken een in
vasie op het Europese continent te ondernemen. Noch Hitier, noch Rommel, de Duitse opperbevelhebber
in het Westen, maarschalk Gerd von Rundstedt, wisten wat Eisenhower wakker hield: in de vroege mor
gen van 6 juni ploegden ruim 5000 oorlogs- en transportschepen met bijna 2000 tanks en 150.000 sol
daten door de ruwe zee in de richting van Normandië. Boven deze grootste vloot die ooit de zee had be
varen, dreunden ongeveer 11.000 vliegtuigen die de invasiekust gingen bombarderen of parachutisten en
luchtlandingstroepen achter de Duitse linies gingen uitwerpen: de operatie „Overlord" was begonnen.
IPORTis^
EN BESSIN:
A BAYEUX
V/U. ONS
lllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIHIIIIIIIIlIHHIIIIIIIIIIIIIIIIIIllir
VOOR VELE GEALLIEERD
SOLDATEN WAS D-DAY
DE KORTSTE DAG
de
- eerste juni was het weer ver
jon Met grote bezorgdheid had-
?aW Meteorologen de barometer zien
Nwk.°P 2 juni was de lucht zwaar
JUdj *t: op D-day, aanvankelijk op 5
Sb£S>steld, zouden zowel de lucht-
&afdn menten a's luchtlandingen
t>£ oor ongunstig worden beïnvloed.
iUnj tlJ1®teorologen voorspelden voor 5
^ertfoJvSMistig weer, maar niettemin
Pen ^ken 2 juni de eerste oorlogssche-
Waaronder twee dwergonderzee-
uit de Britse havens, die tot
Jtet ar v°or de Normandische
P 3 1 aanyalsgebieden te markeren.
*1 Sf.Mni nam de wind in kracht toe
Sr- in Het Kanaal een matige
jPid-pn' Niettemin werden die dag in
1 in and sinds weken herscha-
eer t8n Seweldig militair kamp
r°edip tr°epen ingescheept en al
hav ver''eten de eerste konvooien
om op zee hun slagorde te
rrlen De weersomstandigheden
Mf trfl echter nog slechter en op 4 juni
bevel tot uitstel van de
Met 24 uur tot 6 juni. Alle kon-
°P zee keerden terug. Een groot
kreeg het betrokken radiogram
Maar het werd achterhaald en
terug zonder argwaan van de
te hebben gewekt: de grote
„„„j van de geallieer-
ruchte spion, had de Duitsers gezegd,
dat de invasie waarschijnlijk medio
mei of begin juni zou plaats vinden.
Ook een telexbericht op 4 juni „Eisen
hower beveelt dat invasie op 6 juni zal
doorgaan" uitgezonden door een oefe
nende telexist, ontsnapte aan de aan
dacht van de Duitsers. Dat de Duitse
bevelhebbers in het Westen volledig
werden verrast blijkt wel uit het feit,
dat maarschalk Rommel op 4 juni naar
Duitsland was gereisd teneinde Hitier
te bezoeken en ook even thuis te loge
ren. Zeven Duitse generaals in Frank
rijk waren verder niet op hun post,
omdat zij deelnamen aan een oefening,
waarbij een geallieerde invasie in
Frankrijk werd nagebootst. Nog op 26
mei had Rommel gerapporteerd, dat
een eventuele geallieerde invasie tot
mislukken zou zijn gedoemd en dat zijn
troepen in staat van paraatheid ver
keerden.
- voortreffelijk gewerkt.
hinp,Vroege ochtenduren van 5 juni
«fk'erko Senllower opnieuw met zijn me-
s bijeen. Het weer was nog
v westerstorm huilde rond
j^rSG°wers caravan. De meteorologen
pterin',n echter een korte weersver-
?0woliriL: wind zou afnemen en de
jk>ith o? breken. Generaal Bedell
j?8 w'n. bij deze conferentie aanwe-
tUfde .vertelt hier over: „De stilte
,aai fe Mlf voile minuten, terwijl gene-
&V|>teti t er °P een s°i& zat' Nooit
p.. ik Mij gerealiseerd hoe een-
,i i? sfgezonderd een opperbevelheb-
Sat zQ, n Moet voelen op het ogenblik
iZF* hiP*mms overwegend.
Spat °P.en de spanning was uit zijn
erdwenen. Hij zei kortaf: „We
ihltJhetdS besluit werd nu onherroepe-
s? beWpJflgantische militaire ap
Toen Rommel in januari 1944 door
Hitier naar Frankrijk was overge
plaatst, was hij niet tevreden geweest
met de verdedigingswerken die hij had
aangetroffen. In snel tempo had hij 'de
„Atlantikwall" laten versterken. Drom
men arbeiders en soldaten bouwden for
ten en bunkers, ondermijnden wegen,
plaatsten in het achterland reusachtige
staken (Rommelasperges) en legden
hindemissen onder water aan om geal
lieerde landingsvaartuigen in de lucht
te laten vliegen. Sinds Hitler in mei
1944 had uitgemaakt, dat de invasie
niet bij Calais, maar in Normandië zou
plaatsvinden, gekombineerd met een
landing bij Calais, werden de verdedi
gingswerken in Normandië nog .meer
versterkt. „Onze taak zou moeilijker
zjjn geweest indien Rommel meer tijd
was gegund", aldus Winston Churchill in
zijn memoires.
Rommel was niet alleen zeer ontevre
den geweest over de verdedigingslinies
Si oewopj mmiaue apparaai
p on d gezet, waardoor de inva
de s Vp>J,Um zou beginnen. En de Duit-
b kün„ oet3c'en niets, hoewel zij had-
Re n weten...
hNistpr^se inlichtingendienst, die met
patst yPPMatuur in Calais was ge-
G c'°dè trs naMelijk op de hoogte van
ïSi'ken'n 10 de geallieerden zouden ge-
^di^a°M de Franse ondergrondse
Casie tv te waarschuwen voor de
d'?6 rêJIi10 cocle bestond uit de eerste
V. MomnirS van het gedicht „Chanson
dipt^Me r, van de Franse dichter Paul
d0 "t wèrrt eerste regel van dit ge-
dsv,* de n, -ip 1 inni uitgezonden en
we?a ers opgevangen. Onmid-
KP6rbpv.0n. ï1 Maarschalk Rommel, de
uNstefl!mebber in het westen Von
bt,s hoofriu0" °o.k generaal Jodl in Hit-
«t^?bt. Tr!p, artler op de hoogte ge-
V» ziin i-v dle Meende dat Von Rund-
*tpprschn,„j^Pen en Rommel incluis ge-
na Wh had, deed niets. Von Rund-
hip?Winp „aan- hat Rommel de waar-
WpN rna „ëeeeven had en deed ook
haa Rommel dacht dat Jodl
o geslagen...., Cicero, de be-
die hij had aangetroffen, ook de hoe
veelheid en kwaliteit van de Duitse
troepen in Frankrijk hadden zijn gram
schap opgewekt.
Hij ging begin juni naar Berlijn om
bij Hitier voor het sturen van meer ver
sterkingen naar Frankrijk te pleiten.
Maarschalk Von Rundstedt voerde met
zestig divisies het bevel over de gehele
„Westwall" van Nederland tot de Golf
van Biscaje en vandaar langs de Fran
se zuidkust. Onder hem stond maar
schalk Rommel, die de kust van Neder
land tot de Loire commandeerde. Zijn
vijftiende leger met negentien divisies
stond in de sector bij Calais en Boulog
ne; zijn zevende leger, een pantser- en
negen infanteriedivisies, in Normandië.
Deze laatste divisies waren het dus, die
op 6 juni de klap moesten opvangen.
Ook maarschalk Von Rundstedt was
bitter gestemd over de formaties waar
over hij in het Westen beschikte om de
vestingwerken te bemannen. Slechts
vijftien van de zestig divisies, zo ver
klaarde Von Rundstedt na de oorlog, be
zaten de uitrusting en het personeel van
een divisie. Met uitzondering van de
pantser- en parachutistendivisies, die
steeds de beste troepen en modernste
wapens kregen toegewezen, waren de
meeste infanteriedivisies ongelukkige
skeletten van gevechtseenheden. Diep
in de forten en bunkers van de „Atlan-
Engeland hadden ontzegd) en de voortref-
litairen en herstellenden van het Russi
sche front. Sommige divisies bestonden
verder alleen op papier. „Dikwijls kreeg
ik bericht, dat er een nieuwe divisie in
Frankrijk zou aankomen," aldus Von
Rundstedt, „regelrecht uit Rusland,
Noorwegen of Duitsland. Als zij einde
lijk in Frankrijk verscheen, bestond zij
uit zegge en schrijve een divisiecom
mandant, een arts en vijf bakkers. Bo
vendien waren in Frankrijk ongeveer
75.000 Russische militairen van de ge
neraal Wlassow, die óf vrijwillig bij de
Duitsers hadden dienstgenomen óf wa
ren geprest. De gevechtswaarde van de
ze troepen was vrijwel nihil, maar zij
vormden een bedreiging en een last bij
de operaties in Frankrijk."
Een geweldig camouflage-program-
ma werd door de Duitsers ten uitvoer
gebracht om bij de geallieerden de in
druk te wekken van een geweldige
Duitse legermacht in het Westen. Ge
neraal Blumentritt, chef-staf van Von
Rundstedt, vertelde na de oorlog, dat
er zelfs een ingewikkeld administratief
systeem was bedacht om de bestaande
en niet-bestaande dit ter misleiding
van de geallieerden divisies bij te hou
den. Ook de geallieerden hadden een
spel van misleiding gespeeld om de
Duitsers in verwarring te brengen. Bij
zonder effektief werkte, aldus een ver
klaring van generaal Jodl, de zoge
naamde Eerste Leger Groep, dicht bij
Dover. Daar waren duizenden soldaten,
voertuigen en schepen geconcentreerd,
die in de eerste dagen van juni steeds
in beweging waren. Een speciaal radio
station zond voortdurend valse orders
uit, waardoor de Duitsers de indruk
kregen, dat die legergroep op het punt
stond zich in te schepen en naar Calais
te varen. Rond Calais werden tot zes
weken na de invasie op speciaal bevel
van Hitier ruim negentien Duitse divi
sies in hun stellingen gehouden... Ter
wijl in de nacht van 5 op 6 juni de groot
ste armada, die ooit de Britse kust had
verlaten, naar Normandië stoomde, wis
ten de Duitsers van niets. „Dit bete
kende een bijzondere hulde voor het
werk van de geallieerde luchtstrijd
krachten (die de Duitse verkenners de
toegang tot het luchtruim boven Zuid-
Engeland had ontzegd) en de voortref
felijkheid van onze misleidings
plannen," schrijft Churchill in zijn me
moires.
„De reusachtige geallieerde strijd
macht was zo gespannen als een veer:
een grote menselijke veer, gespannen
voor het ogenblik waarop haar energie
zou vrijkomen en uit zou schieten over
Het Kanaal in de grootste amfibie-aan
val die ooit was ondernomen," zo ver
telde generaal Eisenhower. Op 6 juni
1944 ontspande die enorme veer zich.
Terwijl de duizenden schepen door een
ruwe zee naar Frankrijk ploegden,
bombardeerden ruim duizend Ameri
kaanse bommenwerpers de Duitse stel
lingen aan de Normandische kust. Van
de Britse kust tot diep in het binnenland
van Frankrijk vlogen duizenden andere
vliegtuigen als een reusachtige paraplu
boven de invasievloot. Enkele minuten
na middernacht landden Amerikaanse
parachutisten en luchtlandingsgroepen
bij St. Mère Eglise, achter de onder
water staande gebieden welke zich vlak
achter Utah en Omaha Beach bevon
den, welke kuststroken door de Amerika
nen zouden worden bestormd. Vier uur
later waren ongeveer 13.000 Amerika
nen achter de Duitse linies neergela
ten. Tientallen parachutisten verdron
ken in de geïnundeerde gebieden, an
deren stikten in moerassen, velen ble
ven aan bomen hangen en werden hul
peloos en genadeloos door de Duitsers
neergeschoten. Maar het merendeel der
Amerikanen kwam goed terecht en
slaagde er in zijn taken ten uitvoer te
brengen. Bij Caen werden 5300 para
troepen en luchtlandingstroepen van de
Britse zesde luchtlandingsdivisie neer
gelaten achter de aan de Britten toe
gewezen Gold-, Juno- en Swordstranden.
Terwijl deze troepen bij verrassing
bruggen en belangrijke strategische
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiimiiiuin^
Met een groot geweld aan man-
kracht en materieel zetten in de
vroege ochtend van 6 juni 1944 E
geallieerde soldaten voet op het
E vasteland van Europa. (Foto
rechts boven). In de strijd, vaak
i van man tegen man, sneuvelden
vele jonge soldaten. D-day was
1 voor hen de kortste dag. (Foto
hiernaast). Nadat de geallieer-
den op de kusten een stevig
bruggehoojd hadden gevormd,
1 werd het materieel, dat nodig
was voor een succesvolle voort-
zetting van de bevrijding van
1 Europa, in onvoorstelbare hoe-
veelheden aangevoerd. (Foto
onder). Het bij dit verhaal aj-
gedrukte kaartje laat zien hoe
de Britse legerleiding oorspron-
I kelijk het plan had om in de e
1 loop van de eerste dag een
frontlijn te vormen via Bayeux
I en Caen. Een vergeefse Duitse
i tegenaanval vanuit Caen deelde E
weliswaar het Britse landings- E
hoofd in tweeën, doch kon niet E
E verhinderen dat de Britten uit-
eindelijk vaste voet kregen op
de Normandische kust.
^uiMuiiiiiimiiiiiiiniiiiiiiiiimiiiimiiimumiiuiiii^
punten bezetten, waarbij vaak verbit
terd moest worden gevochten, kwamen
voor de Normandische kust geallieerde
dwergonderzeeboten boven water om de
landingszones aan te geven. Enkele
uren later, bij het opgaan van de zon,
begon het bombardement van de ma
rineschepen.
Torpedobootjagers en geschut- en ra
ketbatterijen, opgesteld op landings
vaartuigen, namen de Duitse verdedi
gingswerken op het strand en vlak
daarachter onder vuur. Verder in zee
slingerden zwaardere schepen, waaron
der zes slagschepen hun zware granaten
verder landinwaarts. Daarbij onderna
men jachtbommenwerpers en andere
geallieerde vliegtuigen aanvallen op de
„Atlantikwall". De gehele Normandische
kust was in zware rookwolken en vuur
kolommen gehuld. Tot in een omtrek
van 150 km werden Duitse versterkin
gen, bruggen, knooppunten van spoor-
en wegvervoer zwaar door de geallieer
de luchtmacht gebombardeerd.
Tijdens dit bombardement voeren lan
dings- en hulpvaartuigen met infanterie,
tanks, geschut op rupsbanden en vemie-
tigingsploegen van de genie over de
woelige zee naar het strand. Kikvors
mannen, gekleed in nauwsluitende, zee
groene rubberpakken, sprongen bij het
strand in zee om onderwaterversperrin
gen op te ruimen. Zij slaagden er in
geulen te maken, waardoor landings
vaartuigen en amfibietanks aan het
strand of vlakbij konden komen. Dit
nam niet weg, dat verscheidene lan-
dingsboten óf op een mijn liepen of ge
woon als gevolg van de ruwe zee kap
seisden. Honderden mannen verdron
ken of werden door explosies ver
scheurd.
Ondanks de verwoestende geallieerde
bombardementen ontvingen de eerste
soldaten die naar het strand waadden
goedgericht Duits vuur. Op de meeste
plaatsen werden die Duitse stellingen
spoedig tot zwijgen gebracht door oor
logsschepen, waarvan het vuur geleid
werd door waarnemers aan het strand.
In zijn boek „The longest Day" vertelt
Cornelius Ryan wat de eerste geallieer
de soldaten hebben moeten doormaken.
Op het Amerikaanse strand Omaha-
Beach werden de eerste stormtroepen
door een regen vein granaten en machi
negeweervuur ontvangen. „Mannen
drukten zich in het zand en krompen
ineen onder het vernietigende vuur. An
deren werden teruggedreven in Het Ka
naal. Weer anderen kropen ellendig in
elkaar onder de door de Duitsers ver
sterkte wanden." Aan het Omahastrand
vochten de Duitsers fanatiek en ook
aan de meer oostelijk gelegen Britse
stranden Sword. Juno en Gold vochten
de Duitsers verbeten. Vooral noordwes
telijk van Bayeux werd verbitterd ge
streden, voordat de Amerikanen daar
vaste voet kregen. In de avonduren van
6 juni 1944 hadden de geallieerden een
bruggehoofd in Normandië gevormd.
Hitler was razend.
Terwijl in Normandië de eerste geal
lieerde infanteristen en commando's aan
land waadden, sliep Adolf Hitler in zijn
hoofdkwartier. Niemand, zelfs Jodl niet,
durfde hem te wekken, hoewel de be
richten uit Normandië steeds ernstiger
werden. Von Rundstedt, die herhaalde
malen het hoofdkwartier belde met het
verzoek de naastbijzijnde pantserdivi
sies, de 21ste, de 12e SS-pantserdivisie
„Hitier Jugend" en de Panzer Lehr-
divisie in de strijd te mogen werpen, be
reikte niets. Pas 's middags om twee
uur riep Hitier zijn gebruikelijke con
ferentie bijeen. Hij wees aanvankelijk
het verzoek van Von Rundstedt de
pantserformaties in de strijd te mogen
werpen af, aangezien hij van me
ning was, dat de aanval in Normandië
een afleidingsmanoeuvre was. en de
hoofdaanval in het Nauw van Calais
zou komen. Pas in de avonduren kreeg
Von Rundstedt verlof de pantserdivi
sies te gebruiken, maar toen was het te
laat. De Duitse tanks geteisterd door
voortdurende aanvallen van geallieerde
jachtbommenwerpers konden pas in
de ochtenduren van 7 juni in aktie ko
men en werden verjaagd. Hitler had de
boot gemist.
Terwijl in de loop van 6 juni de
geallieerden langzaam oprukten en
vaste voet kregen, kwam in Londen
het Britse Lagerhuis bijeen. Na de
val van Rome bekend te hebben ge
maakt, zei de Britse premier Winston
Churchill: „Ook heb ik het Huis de
mededeling te doen, dat in de loop
van de nacht en de vroege ochtend
de eerste van een reeks landingen
met grote strijdmachten op het Eu
ropese vasteland heeft plaatsgevon
den. In dit geval werd de aanval
van de bevrijdingslegers op de kust
van Frankrijk uitgevoerd. Uiteraard
mag ik hier geen gedetailleerde mel
dingen doen. In snelle opeenvolging
komen de meldingen binnen. Tot
dusver melden de bevelhebbers van
de in het gevecht gewikkelde onder
delen, dat alles volgens plan ver
loopt."
In Nederland volgde een verdrukt
volk met tranen in de ogen de be
richten van geheime radio's.
*^kel"aal Eisenhower in gesprek met
»ta Parachutisten, die op punt
om naar Normandië te worden
gebracht.
1VOORNAAMSTE BRITSE
IAN0/N6SPL AA TSEN
BRfTS BRUGGE.NHOOfD I
B JUNI -24 UUR%
RR/TS DOEI VOOR
4 JUN11944 m
OUlTSt TEGEN*
