m
N
1
Bosbaan is exercitieveld
voor ijveri
roei
i-elite
c
Vissers
verbannen
Beperkt SER-advies
w
voor augustus maar
loon kwestie later
HET
Historie van mens in prenten
EPOS VAN DE MENS
TSJOMBE
benoemd tot
formateur
Uiteenlopende standpunten
werkgevers en werknemers
MILITAIR GEBULDER OVER HET WATER
Schril contrast
Schuimwolkjes
Ben Bella treedt
op tegen vijanden
van zijn regime
H
DINSDAG 1 JULI 1964
PAGINA 4
Mi
Ifl! |pÉ||
fe«®§Sl
Neanderthalers (in de reconstructie door tekenaars van Life) omsingelen een gewonde mamoet.
(50.000 j.v.Chr.)
Toen er onlangs een erfje in
de oude Amsterdamse bin
nenstad even vrij kwam,
grepen archeologen haastig hun
kans om te gaan spitten. Uit de
pikzwarte veer.prut wisten zij met
een wonderlijke spitsvondigheid
aanwijzingen te vinden over de
aard van de zoden, waarmee de
oudste Amsteldijk was ver
sterkt; zaken die de leek weinig
zeggen, maar de vakman op een
gegeven moment stof bieden voor
minstens een dissertatie of publi
catie in het vakblad. Wonderlijk
was bij deze spitterij echter het
gedrag van de grondwerkers. On
danks alie ontkenningen van de
archeologen, waren zij ervan over
tuigd dat er een schat in de grond
zat. Nietwaar, welke zonderling
gaat er in de vieze grond woelen
als hij niet minstens een pot met
gouden ducaten verwacht te vin
den!
ftiidfei
"•inU
Rembrandts visie op de historie: het eedverbond der Batavieren (Julius Civilis).
chirurgische nauwgezetheid van de En- Hedendaagse kleurenfoto van een autochtone bewoner van Noord-
geise historici by het afpeilen van Toet Australië, terugkerend van de jacht met een kleine kangoeroe.
Ank Amons mummie, wordt In Aziati-
LEOPOLDSTAD, 7 juli (Rtr.)
President Kasavoeboe van de
Congo heeft, zoals wij reeds meld
den in een deel van onze vorige
oplaag, ex-president Moise Tsjom-
be van Katanga opdracht gegeven
een regering te vormen. Tsjombe
heeft de opdracht aanvaard.
(Van een onzer verslaggevers)
adans opvoeren en koppen dicht
voorin, hoog scheren, ja, dat
gaat beter, een twee, hup, een
twee, hup, een twee, hup".
Schril weerklinken de kreten in de
avondlijke stilte van het Amsterdam
se Bos! Een ranke boot glijdt vloeiend
als een snelle torpedo door het water.
Acht meisjes roeien in volmaakte ca
dans, ruggen krommen zich, benen
worden opgetrokken en het volgende
moment schiet de „Piet Hein" weer
meters vooruit. Achterin een klein in
eengedoken meisje, dat de acht meis
je door ,,het bekje" toeschreeuwt zo
als een Duitse sergeant majoor het
zün recruten nauwelijks doet.
Een acht van de Amsterdamse roei
vereniging ,,de Hoop" is in volle trai
ning. Uiterst geconcentreerd gaan de
'//////////////////.'/''■«W////////////////////////////J
I
fSS/SSSSSSSSSSSS/SS/SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS.
riemen door het water, volkomen ge
lijk. Het tempo wordt opgevoerd, de
kreten worden rauwer, de denkbeel
dige finish is in zicht. Aan de kant
op de fiets volgt de coach, uitgerust
met een megafoon, waardoor techni
sche aanwijzingen over het water ge
schald worden. Zoete lieve woordjes
z(jn er niet bij. Boven de brede Bos
baan die er als een glinsterend kaars
recht lint bijligt in het licht van de
ondergaande zoo is de lucht slechts
vervuld van kreten. Het zijn de kre
ten die Nederlands roeielite moeten
opzwepen tot de ideale vorm voor de
nationale wedstrijden, maar ook voor
de naderende Europese roeikampioen-
schappen. Niet alleen „de Hoop"
traint hier avond aan avond, ook de
ploegen van Nereus en Njord vindt
men er bijna dagelijks en de eenzame
skiffeurs, de krachtpatsers in hun een-
mansboten, de vieren met en zonder
stuurman. Iedere avond tegen zes,
zeven uur begmt de Bosbaan te leven,
krioelt het er van de wedstrijdroeiers
in hun kleine en grote boten. En langs
het water bulderen de coaches door
hun megafoons, een gebulder dat
voorafgaat aan het overwinningsge-
krijs waarvan in de boten reeds ge
droomd wordt.
De bedrijvigheid op en langs het
brede water in het Amsterdam
se Bos vormt iedere avoiul een
schril contrast met de stilte in
de stad, want juist als de tientallen
gieken voorzichtig vanuit de diepe
halfduistere loodsen naar het water
worden gedragen, zit driekwart van
Amsterdam nog aan de maaltijd. Te
gen zeven uur, half acht bereikt het
gekrioel zijn top. Zover het oog reikt
de boten. Een paar skiffeurs oefenen
tien keer achter elkaar de start. Pijl
snel schieten zij weg. Een paar achten
stuiven herhaaldelijk in moordend
tempo op een denkbeeldige finish af.
De training is bikkelhard. Met excu
ses wordt geen rekening gehouden.
Het Amsterdamse Bos is het exer
citieveld voor onze roeiers die straks
de eer hoog moeten houden. Som
migen lopen rondjes en springen
touwtje voor zij zich voorzichtig in
de boot laten glijden.
Wie als buitenstaander in dit luid
ruchtige wereldje 's avonds bij toeval
langs de Bosbaan komt, moet wel
inhouden, zo wordt hij geboeid door
het machtige spektakel van ploeteren
de jongens en meisjes in witte shirt
jes. Hij kijkt zijn ogen uit naar het
gekrioel op het water en hoort ver-
bassd de kreten aan die de stilte van
het bijna slapende Bos verbreken.
Er is één categorie die de roeitrai-
ning met gemengde gevoelens gade
slaat: de vissers, die sinds de Bos
baan werd verbreed, zijn verbannen
van hun vaste stekjes! Zij hebben
plaats moeten maken voor de roeiers
en staan mannetje aan mannetje langs
een zijkanaal somber naar hun dob
bers te staren, dromend van scholen
vis in de „verboden" Bosbaan.
den de boten na zorgvuldig te zijn
schoongemaakt netjes op hun plaat
sen gezet. De deuren sluiten zich. Nog
even en dan zal de stilte op het wa
ter vreemd aandoen. De roeiers zijn
naar huis. „Om elf uur naar bed" is
het laatste parool dat zij (niet door
de megafoon) te horen hebben
gekregen. Morgen komt er een nieuwe
dag vol training geschreeuw en ge
ploeter. Morgen groeien zij weer een
stukje verder naar de ideale top
vorm.
ALGIERS, 6 juli (AFP-Rtr) Het
bestuur van het regerende nationale be
vrijdingsfront (FLN) in Algerije heeft
enkele leden geroyeerd, die tegen de
regering van premier en absolute
machthebber Ben Bella in verzet zijn
gekomen.
De geroyeerden zijn kolonel Moham
med Tsjabani, die zich met een deel
van zijn manschappen in de bergen
heeft teruggetrokken, Mohammed Boe-
diaf, Mohammed Khider, vroeger alge
meen secretaris van de FLN, Hocine
Ait Ahmed, die met een groep man
schappen vanuit het Kabylische berg
gebied oppositie tegen Ben Bella voert,
en Hassani Moessa, vroeger minister
van PTT, thans guerillaleider.
Khider, Ait Ahmed en Boediaf neb
ben samen met Ben Bella vijf jaar
lang in Frankrijk gevangen gezeten.
Ferhat Abbas, de vroegere premier
van de FLN-regering in ballingschap,
is onder huisarrest geplaatst.
anneer de duisternis valt over
het Amsterdamse Bos wordt
ook het gebulder op het water
wakker. Een eenzame skiffeur
maakt nog snel even een tussensprint-
je. Zijn boot glijdt eenzaam door het
water, de razende slag van zijn rie
men spat kleine schuimwolkjes op.
Dan laat hij de boot uitdrijven.
De av md valt. In de diepe loodsen
aan het begin van de lange baan wor-
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 6 juli Het is te ver
wachten dat de Sociaal Economische
Raad nog voor augustus met een ad
vies aan de regering zal komen over
enige punten van het sociaal-econo
misch beleid in 1965. Maar dit advies
zal aanzienlijk magerder uitvallen dan
de regering in haar op l juni gedane
aai vraag heeft beoogd, omdat over de
belangrijkste vraag, namelijk die van
de loonontwikkeling, zowel naar het oor
deel van de werknemers als dat van de
werkgevers in dit stadium nauwelijks
iets kan worden gezegd.
Tot de overblijvende punten behoren
verhoging van de AOW en de verla
ging der loon- en inkomstenbelasting,
welke beide punten de regering als uit
gangspunten heeft gesteld.
Het is uit diverse uitlatingen geble
ken, dat men van vakbondszijde de
AOW-verhoging voorop wil stellen als
een zaak van hoogste wenselijkheid.
De holding van de grondwerkers (s
overigens niet zo verwonderlijk als het
Hjkt. Eigenlijk is de historie voor vrij
wel elke niet-ingewijde een terrein voor
romantische schatgraverij, De genea
loog speurt naar een familiewapen of
minstens een aanzienlijke voorvader. En
wie durtf beweren dat hij geschie
denis op school anders heeft opgevat
dan als een eindeloze Ivanhoe-strip met
hoogstens onze eigen De Ruyter als een
zilte variant. De ethische leraar, die
sociologische achtergronden wil be
lichten en oorlogen verwaarloost, kan
Rembrandt tegenover
tekenaars van Life
nauwelijks orde houden. Maar zo gauw
hy Alexander de Grote de Gordiaanse
knoop laat doorhakken en met zijn
leger de eindeloze vlakten van Azië
instuurt, hangt de klas aan zijn lippen.
Het beeld dat de mens zich van het
verleden vormt draagt als regel alle
kenmerken van een dramatische ver
tekening Terwijl de specialisten met
steeds verfijnder middelen de mens
tot in zijn vroegste levenswandel op
aarde trachten te achterhalen, speurt
de leek naar drama's en schatten.
Hij bevindt zich in goed gezelschap,
want de kunstenaar heeft nooit anders
gedaan. Het mooiste historiebeeld, dat
Nederland ooit van zichzelf heeft ver
vaardigd, bevindt zich helaas al eeu
wen buiten onze grenzen. Het werd
vervaardigd door Rembrandt voor
het nieuwe Amsterdamse raadhuis
(nu paleis; op de Dam, maar door
nog steeds onopgehelderde oorzaken
verwijderd, verknipt en verkocht.
Stockholm toont nu in zijn Nationaal
Museum dit „Eedverbond der Bata
vieren" en er zijn kenners, die het
voor de Nachtwacht willen rullen. Te
midden van zijn trawanten zetelt, tij
dens een nachtelijke bijeenkomst, de
een-ogige aanvoerder Claudius (ook
wel genoemd Julius) Civllis als een
Shakesperiaanse vorst aan de half
verlichte tafel. Op zijn hoofd een
imposante, tiara-achtige kroon, zijn
agressieve en tegelijk melancholieke
mond omkranst met een donkere
baard, houdt hij het zwaard geheven,
dat door zijn medestanders met hun
zwaarden zwijgend wordt beroerd.
Een zonderlinge kring: priester- en
monnikachtige figuren zitten rondom
hem en verder aan de tafel omklemt
een moeizaam lachende oude ridder
een gulden kelk. Allerlei associaties
springen in de geest als men dit taf-
reel bekijkt: Wagner, Shakespeare,
de Duizend- en-Een-nacht. Een gewel
dig schilderij; een evocatie, die ner
gens de werkelijkheid raakt, maar die
toch dwingend een visie oplegt van
barbaarse en tegelijk koninklijke dra
matiek. Kunsthistorici kunnen mis
schien de veelsoortige motieven ana
lyseren, die Rembrandt bij het schep
pen van dit visionaire historiestuk in
spireerden. Zij kunnen zelfs aan de
hand van vele historische gegevens
het eedverbond verantwoorder „in
het pak steken" en het hele gebeuren
reduceren tot een rel van een narrige
overloper in de buitengewesten van
het machtige Romeinse Rijk, zij
kunnen echter Rembrandt nooit zijn
publiek ontnemen, want wat ook ten
slotte die opstand van de Batavieren
historisch mag hebben betekend, nie-
v—t---,"-.......
r.'.U::::;:
mand kan in Stockholm dit schilderij
passeren zonder buna ujfeluk de
schroeihitte van dit door Rembrandt
opgeroepen revolutiebeeld te voelen.
Op het stuk van drama kan nauwelijks
één schilder Rembrandt partij geven.
Zijn collega's, die in het Raadhuis op
de Dam keurig hun opdrachten ver
vulden, hebber een stel vervelende
plaatjes nagelaten, schoolse illustra
ties van bekende feiten uit de vader
landse en klassieke historie, even net
jes ais de bekende schoolplaten van
Noordhoff, die vele generaties duur
zaam met een nogal emotieloos beeld
van onze historie hebben opgescheept
De kloof tussen fictie en werkelijk
heid wordt echter steeds kleiner, want
de onweerstaanbare speurzin van de
westerse mens laat geen steen op de
ander als hij ergens bronnen van nieu
we kennis van het verleden vermoedt.
Met dezelfde bijna weerzinwekkende
sche woestijnen gegraven naar resten
van de eerste menselijke nederzettin
gen, registreert de koolstofltlok zorgvul
dig de ouderdom van botjes en beeld
jes, bestudeert de microscoop stuif-
meelkorrels uit vroege aardlagen en
krabbelt een professor ergens in een
oude Afrikaanse vallei al een leven
lang naar de aller-aller oudste mense
lijke beenderen.
Het drama van de mens op zoek
naar zijn oorsprong Teilhard in Chi
na gravend naar de Pekingmens is
misschien interessanter dan de oor
sprong van de mens, maar dit zijn ro
mantische overwegingen en geschied
vorsing blijft tegen beter weten in een
vorm van wetenschap, geen kunst laat
staan theologie.
Hoezeer kunst en wetenschap elkaar
nog ontlopen bij de reconstructie van
het oudste mensbeeld, toont een kort
geleden verschenen boek „Het Epos
van de Mens" 1).
De titel verraadt de onwetenschappe
lijke oorsprong, want al Is de tijd voor
bij dat universiteitsprofessoren een
boek weigerden te lezen als er plaat
jes in stonden, toch koestert men arg
waan jegens grote woorden als „epos"
of „drama". Het zijn dan ook de cleve-
re tekstschrijvers van het Amerikaanse
weekblad Life, die het hebben samen
gesteld. Hoewel sex en Amerikaanse
burgerlijkheid de onvermijdelijke ingre
diënten van dit blad vormen, genieten
zijn journalisten een reputatie zolang
het gaat om zorgvuldig bijeenbrengen
van feiten. Het Epos van de Mens is
het produkt van zorgvuldig snuffelwerk
en eindeloze interviews met veie des
kundigen. Het geeft een interessant
beeld van hetgeen door archeologen aan
feiten over het leven van de mens in
de vroegste perioden is bijeengebracht
Zolang het bovendien voor illustratie af
beeldingen benut van authentie
ke voorwerpen uit de tijd, is er geen
reden om bezwaren te maken. Men
heeft echter een groep schilders aan
het werk gezet, om aan de hand van
het teruggevonden materiaal en, waar
onvermijdelijk, met een verantwoorde
fantasie het beeld van dat verleden bij
na (kleuren)fotografisch voor de ogen
te toveren. De kunst in dienst van de
wetenschap! Geen Rembrandt die,
ergens in zijn huisje aan de Rozen
gracht, en geholpen door een verhaal
tje uit een historieboekje of een toe
lichting van een belezen patriciër ziin
fantasie de vrije loop laat, maar vaar
dige vaklieden uit de „Famous Artists
School", die hun klus voor Coca Cola
advertenties even opzij leggen om neo-
lithische dorpelingen uit het Mesopota-
mië van 4500 v. Chr. „levensecht" op
het papier te toveren.
De opgave is Dljna potsierlijk, maar
het resultaat merkwaardig. Ondanks alle
vlijt, ondanks alle adviseurs, ondanks
alle bronnenstudies, wil het beeld niet
overkomen. Op een of andere manier
zijn al die Sumeriërs, Hstijdjagers, Fe-
niciërs en Minoïsche Kretensers ver
klede Amerikanen geworden, figuran
ten in een geweldig spektakelstuk van
Cecil B. de Mille. Zij doen bijna ont
roerend hun best om echt te lijken,
maar ze doen te veel hun best. Men
hoort de regisseur „Action please" door
de megafoon schreeuwen en men weet
tevoren dat alle voorvaderen zich 'n uui
later zullen afschmtnken, hun cheque
zullen Innen en buiten het studiogebouw
een „hotdog" eten voordat zij hun auto
gaan opzoeken.
Het beeld van het verleden blijft, on
danks de nauwkeurige instelling van de
Amerikaanse camera, waziger dan ooit
De prenten tonen nooit meer dan
wat een gladde routinier uit de re-
clame-business zich aan indrukken van
een ver verleden kan eigen maken.
Zondags zal hi) zich misschien in een
cowboy-eostuum steken, om in zijn
eentje de illusie van eindeloos vele
TV-Westerns na te dromen. Misschien
koopt hij, van de opbrengst van deze
„schnabbel" een IJstijdcostuum, want
een mens wil in deze tijd van massifi
catie wel eens wat anders.
Opvallend is echter dat de fotografie,
waar zij nog de kans heeft de relieken
der oude cultuurvormen te betrappen,
wel de fantasie aan het werk kan zetten.
De boeiendste hoofdstukken van het
boek zijn dan ook de laatste, gewijd
aa„ enige volken, die nog tot in onze
tijd in het cultuurpatroon van de Steen
tijd teven: de Australische autochto
nen, de cariboo-eskimo's van het Ca
nadese toendragebied en enkele Ber
berstammen uit afgelegen delen van
Marokko.
De foto registreert nauwkeurig deze
vormen van leven, nauwkeurig de ge
zichten, gelaatsuitdrukking, zelfs de
manier van bewegen. Wat geen „Fa
mous Artist" kan oproepen plaatst de
foto onmiddellijk In de werkelijkheid.
Een snel verdwijnende werkelijk
heid weliswaar, maar niettemin een
werkelijkheid die in al haar primitivi
teit toch een eigen bestaansrecht, een
natuurnoodzakelijkheid had. Men is ge
neigd het verdwijnen van deze cultuur
vormen te betreuren, omdat ze onher
haalbaar zijn. Het leven van de cari
boo-eskimo's in de dorre toendras van
Noord-Canada was een triomfantelijke
manifestatie van menselijk vernuft, aan
passingsvermogen en moed in een bijna
onleefbare werkelijkheid. De vloedgolf
van de moderne tijd heeft deze eski
mo's in enkele jaren tijds uit hun oude
leefritme gestoten en veranderd in po
vere, gesubsidieerde bewoners van een
onproductieve uithoek van het land. Zo
gingen ook in Nieuw-Guinea voor de
ogen van de blanken stokoude Papoea
culturen in enkele jaren tijds volkomen
te gronde. Het beeld van de mens in
zijn wereld is op weg naar een onont
koombare eenvormigheid. Het is een
niet te stuiten proces. Het Epos van de
Mens heeft als drama een onbevredi
gende ontknoping. Althans, zo ervaren
wij het thans. Romantiek is tenslotte
altijd een zaak van verleden of toe
komst. Nooit van het heden.
BEN KROON.
1) „Het Epos van de Mens" Samenge
steld door de redactie van Life. Else
vier, Amsterdam-Brussel.
Vc.1. die zjjde is men bovendien van oor
deel, dat de AOW enige honderden gul
dens hoger moet worden opgetrokken
da tot het bedrag dat de regering bij
haar adviesaanvrage het sociaal mini
mum bleek te achten (ƒ3450,- voor ge
huwden). De middelen voor zulk een
hogere uitkering zouden moeten wor
den gevonden in een hogere bijdrage uit
de schatkist dan het door de regering
voorgestelde bedrag van 150 miljoen.
Wanneer dat een geringere verlaging
van de loon- en inkomstenbelasting ten
gevolge zou hebben, zou de belasting
verlaging voor de hogere inkomens klei
ner moeten worden. De belastingverla
ging voor de lagere inkomens en de ver
hoging van de belastingvrije voet zullen
in ieder geval moeten doorgaan. Tot
zover in grote trekken het standpunt
van de werknemers in de werkgroep
van de SER, die zich tot nu toe over
het aan de regering uit te brengen ad
vies heeft beraden.
De werkgevers nemen een ander
standpunt in. Zij blijven in ieder ge
val hechten aan een zich over alle in
komensklassen uitstrekkende belasting
verlaging, zoals deze in de adviesaan
vrage was gesteld en schijnen ervoor te
voelen de AOW-verhoging per 1 januari
te koppelen aRn een op diezelfde datum
ingaande eerste fase van jje
V eNaanuate de ^prekinge?*
werkKro.-,, van de Commjssie Ontwikke-
ling National*? Econcmiie van de SER
zün gevorderd, is steeds meer de over
tuiging gegroeid, dat in de adviesaan
vrage van de regering meer is vervat
dan realiseerbaar zal zijn en dat over
zaken als huurverhoging en toonbewe
ging tijdens het komende jaar op dit
ogenblik nauwelijks iets zinnigs kan
worden gezegd.
Woensdag komt de commissie Gntwlk-
koling Nationale Economie van de £>LR
bijeen ter nadere voorbereiding van het
SER-advies. Of dat (beperkte) advie»
>r een zal zijn zonder afwilkende me
ningen, vait te betwijfelen. Hoe het er
tenslotte uit zal zien hangt mede af van
het standpunt van de Kroonleden.
De taak om een regering te vormen
is Tsjombe toevertrouwd een week na
dat de laatste VN-troepen het land ver
lieten. Ironisch genoeg waren het de
VN-militairen, die een einde maakten
aan de afscheidingspolitiek die Tsjom
be sinds het onstaan van de nieuwe re
publiek Congo op 30 juni I960
volgde.
Tsjombe deed meer dan twee jaar
lang al het mogelijke om de rijke pro
vincie Katanga, waarvan hij in augus
tus 1960 president werd, na de offi
ciële afscheiding in juli, onafhankelijk
te houden. Dat was geheel in overeen
stemming met zijn reeds eerder verde
digd standpunt, dat de Congo een losse
federatie moest zijn, met nauwe ban
den met België, de voormalige kolo
niale mogendheid.
Na het ingrijpen van de VN-macht
van ongeveer 20.000 man duurde het
nog tot 16 januari 1963 voordat de af
scheiding van Katanga officieel door
Tsjombe werd beëindigd. Een week la
ter bezetten de VN-troepen zijn laatste
bolwerk, Kolwezi in Zuid-Katanga.
Op 14 juli 1963 ging Tsjombe naar
Parys na geruchten dat de centrale
regering zijn arrestatie beoogde. Hij
verklaarde toen dat hij terug zou ke
ren zodra hij er zeker van was dat
hij niet zou worden gearresteerd.
De thans 44-jarige Tsjombe stamt uit
een rijke en talrijke familie van koop
lieden en eigenaars van plantages, ho
tels en winkels.
NEW YORK, (AFP) De Sovjet-
Unie kan de gebeurtenissen die zich
thans in de Congo voordoen, niet ne
geren, aldus een verklaring van de
Russische regering die maandag aan
secretaris-generaal Oe Thant werd over
handigd. Volgens de verklaring „Sme
den de kolonialisten een nieuw komplot
tegen de onafhankelijkheid en onschend
baarheid van de Congolese republiek".
„De terugkeer van Tsjombe naar d®
Congo betekent een ernstig gevaar voor
de vrede in dat land", aldus de Rus
sische regering die alle landen verzoekt
hun invloed aan te wenden om „een
nieuwe aanslag op de nationale soeve
reiniteit van de Congo te verhinderen.
