Geestdrift tegenover reserves
Bezwaren minder sterk
dan vorig jaar
„Vrijheid heeft
slechts de
waarheid"
Concilie verklaring
godsdienstvrijheid
Grootste deel
AMX-tanks
gerepareerd
DUIZENDSTE PRISMA
VAN DE PERSEN
bij
1 pak
P0PLA-
1000
a90cf.
DUPCO
Tiodebericht
Jersey
2175
OVERJASSEN
ft
ja graag!
Plicht Gods wil
te volgen naar
eigen geweten
ationaal comité
Viering 5 mei
Geluidsinstallatie
in raadzaal
Hoofddorp
Hoofdletsel bij
aanrijding
1 ROL EXTRA VOOR EEN DUBBELTJE
1 ROL EXTRA VOOR EEN DUBBELTJE
Dit jaar al 40
ongevallen bij
zweefvliegen
Dodelijk ongeval
bij Hoogovens
ROJBII
Kees Boeke
tachtig jaar
■ktU&cCt Zl-fadeA,
UITKERING VOOR
GEPENSIONEERDE
AMBTENAREN
Voorstel B. en W.:
Hoogste prijs voor
Max van Egmond
Pocket bijdrage tot
volksontwikkelin g
Tekort aan discipline
Gaatjesborende dief
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1964
PAGINA 7
ROME, 24 sept. De vrijheid
bleek gisteren toch in het paars
gekleed te gaan. Negen kardinalen
spraken over de ontwerp-declara-
tie, de plechtige Concilieverkla
ring inzake de godsdienstvrijheid.
Het was de eerste Quatertemper
dag, kardinaal Tisserant had „als
een goed kruisvaarder" het hele
Concilie in de vorige zitting her
innerd aan deze voorgeschreven
vastendagen en zijn confraters-
kardinalen extra aan het proto
col, dat zij dan het vlammend rood
moeten afleggen voor het minder
%k?enSen
KARDINAAL OTTAVIAN1
uitbundige paars. En laten nu de
prefect van uitgerekend de
Ritencongregatie, kardinaal Lar-
raona, en de knappe Antonio
Bacci het vergeten hebben! Doyen
Tisserant herhaalde zijn magere
en violette herinnering en de twee
rode heren hebben de spitsroeden
der opgewekte Concilie-blikken
gelopen.
!iIii!lil!iii
Juist als man
kun je dat zo
waarderen!
Een lekkere
Amerikaanse sigaret
De schoen die zijn tijd vér
vooruit is
HS
In zwart en bruin. Maten:
28 t/m 43. v.a. f 17.90. Met
6 maanden schriftelijke ga-
Vjantie op de zool.
SUÈDE-, NAPPA- en
LEDERKLEDING
Concilie verdeeld over de
godsdienstvrijheid
Advertentie)
Ontvangen een bijzonder
mooie collectie zuiver wollen
•n zeer aparte
fantasiedessins voor
japonnen en deux-pièces
130 160 centimeter breed
Per meter
24.73. 26.75
Grote Houtstr. 130
Tel. 12628 Haarlem
(Van onze Romeinse correspondent)
fran onze Romeinse correspondent)
1(1.. 24 sePt. De Conciliever-
Itaat Ver ',e godsdienstvrijheid be-
W.. een korte inleiding en zes
hinim V ,lier t°t het uiterste
%'ihiT teruff£ebrachte inhoud is de
vjjje naar Gods beeld geschapen
JfcS heeft de plicht en de eer vol-
de uitspraken van zijn geweten
ff Wil in -eligieuze zaken te volgen,
geruit volgt in de menselijke sa-
ving het recht op godsdienstvrjj-
godsdienstvrijheid eist, dat de
de beleving hiervan voor
ook metterdaad mogelijk
individuele mens echter be-
godsdienstvrijheid "iot dat hu
niet, dat hij
luim zich al of niet een religie
aanmeten". Zijn eerste en ern-
,5 gewetensplicht is God en de
t^id te zoeken.
r^Chf Kerk moet ingevolge haar op-
Gods Woord verkondigen. Haar
4^ eren moeten voor alle mensen bid-
e» in de Heilige Geest getuigen
t\j:een ongehuichelde liefde.
yan ^mand mag tot het aannemen
'5 wet geloof gedwongen worden. Dit
?°0r i1 aar£l van de geloofsakte, die
l°t e genade in vrije toestemming
öS4and komt.
godsdienstvrijheid inclusief de
ibi} 'u geen godsdienst te aanvaar-
'h ,i moet door allen voor alle mensen
o -
samenleving gegarandeerd wor-
vriï) 4"ant in vrijheid de weg naar
der
gaan, is het hoogtepunt der
,Üke waardigheid, het hoogste
de gemeenschap, die daarom
ha ®,nge plicht heeft deze vrijheid
andhaven.
(Advertentie)
0]s«t2E NIEUWE COLLECTIE
Nu MOOIER dan ooit.
r|!?rbeve modellen, gezellige kleu-
t\Ve ^c^te en zware stoffen van
lijkt en mohair, al naar het U
1 in prijzen van 78.00 tot 198.00.
wollen GABARDINE
JASSEN 114.00.
il hent welkom in de zaak waar
'®t voor 't kiezen hebt.
Kleermakers sinds 1830
KN. CRONJÉSTRAAT la-
Telefoon 53334
*Shnh,®RDAM, 24 sept. Met in-
l,"v 'eh< iVan de regering is wederom
la. Üdin Nationaal comité viering
v-tn Si''aK 5 me'" "et wil de vie-
ISe- e v'jfde mei in het lustrum-
DO Porn n1 1 11
abej een zinvolle inhoud geven.
vool lichting geven voor
de ?laatselÜke activiteiten
re
en
v*'* Crm~*c lutuiuestsae organiseren
^th^lvvp^l'igebouw te Amsterdam. In
1 vanrP-begroting van het departe-
iidra Algemene Zaken voor 1965 is
51 h "d ?ge voorgesteld in de kosten,
V i'onai tende met de viering van
QarziH bevrijdingsdag.
f ®r van het comité is mr. H.
v"1 ^schoten, burgemeester van
die voorzitter is van de Ver-
an Nederlandse gemeenten.
Het Concilie verstaat onder deze
vrijheid niet alleen het toestaan van
levensuiting en cultus in de eigen
kring, maar evenzeer het werkelijk
en eigen recht van het individu zijn
opvattingen te beleven in de familie,
de opvoeding, de cultuur, in sociale
en charitatieve uitingen en in andere
activiteiten van het menselijk leven.
De uitoefening van deze rechten kent
wegens de sociale natuur van de
mens begrenzingen en wel wanneer de
uitoefening in ernstig conflict komt
met verplichtingen van het gemeen
schapsleven om de mens te helpen tot
vollediger en gemakkelijker verwer
kelijking van het eigen wezen en tot
eerbiediging van de door God aan alle
mensen verleende absolute onver
vreemdbare rechten.
Het is echter noch de staat noch de
gemeenschap geoorloofd om sancties,
discriminaties of plagerijen te stellen
op het aanhangen van een religie of
op het opzeggen daarvan. De verant
woordelijken in het openbare leven
hebben daarentegen de plicht het recht
van allen op godsdienstvrijheid te be
schermen en te bevorderen. Zij immers
zijn gesteld tot hoeders van de rechten
van de mens.
Het recht op godsdienstvrijheid komt
ook toe aan alle religieuze gemeen
schappen, Schending daarvan betekent
schending van de rechten van de mens
en van de volkerenfamilies. Daarom
hebben de religieuze gemeenschappen
het recht op een openlijke en eerlijke
verkondiging en verbreiding hunner
godsdienst, maar proselytisme met
middelen, die tegen het wezen van de
godsdienst ingaan en oneerlijk zijn, moet
uitgesloten worden.
Nogmaals staat dan in de verkla
ring: de maatschappelijke machten
hebben geen recht om in te grijpen
in de betrekkingen van de burgers
tot God en evenmin om religieuze
gemeenschappen in dienst te stellen
van de tijdelijke doelen van de staat.
Zegenrijk echter voor de samenleving
is, als de goede voorwaarden voor
het religieuze leven geschapen worden.
Tot slot beklemtoont de Deelaratio
de betekenis van de godsdienstvrijheid
juist voor deze tijd. De wereld wordt
steeds kleiner, volkeren en mensen uit
verschillende beschavingskringen en
godsdiensten leven in een immer nau
wer contact, het bewustzijn van de per
soonlijke verantwoordelijkheid van de
mens is gegroeid. De huidige staat is
niet de geëigende beslisser in gods
dienstzaken. Zonder een algemene er
kenning van de godsdienstvrijheid kan
heden geen vreedzame samenleving van
de mensheid bestaan.
DEN HAAG, 24 sept. Alle lichte
AMX tanks van de in Duitsland gele
gerde brigade van het parate eerste
legerkorps die gebreken vertoonden,
zijn weer gerepareerd. Eind vorige
week is daar het vervangen van de
steunen van de elevatiemotoren van
het geschut van de tanks waarin haar-
scheuren geconstateerd waren, gereed
gekomen. Zoals bekend bevond zich
juist in Duitsland ruim de helft van
tanks die het gebrek hadden. Een
Frans team, bestaande uit technici,
heeft hulp geboden bij het vervangen
van de steunen, die uit Frankrijk kwa
men.
Inmiddels is men ook bij In Neder
land gelegerde onderdelen bezig met
hulp van Fransen de steunen van de
tanks die gebreken hadden, te vervan
gen door nieuwe steunen.
Vanuit landmachtkringen deelde
men ons desgevraagd mede dat mo
gelijk een Frans toeleveringsbedrijf
aan de AMX fabrieken minder deug
delijke steunen geleverd heeft.
Officieel is echter op dit moment nog
niet bekend wat de oorzaak van de ge
constateerde fouten is, omdat nog geen
rapport is uitgebracht over de labora-
torijmproeven, die de Fransen geno
men hebben.
De bisschop van Brugge, mgr. De
Smedt, leidde de zo belangrijke De
elaratio over de godsdienstvrijheid in.
Het stuk is in de vorige zittingspe
riode niet doorgesproken, maar de
commissie had reeds 380 schriftelijk
ingediende meningen in een nieuwe
ontwerptekst verwerkt. De Ameri
kaanse kardinalen Cushing, Meyer en
Ritter, en de kardinalen I.éger (Ca
nada en Selva Henriquez (Chili) heb
ben het document namens vele Va
ders met geestdrift begroet, kardinaal
Bueno y Monreal (Spanje) huldigde
de beginselen maar had reserves, zijn
landgenoot Quiroga veel reserves en
de meeste hadden de twee Italiaanse
kardinalen Ruffini en Ottaviani.
Hoewel niet zo sterk als vorig jaar
brachten Italiaanse en Spaanse Vaders
gedeeltelijk principiële, gedeeltelijk
praetische bezwaren tegen het ontwerp
naar voren. Kardinaal Ruffini (Paler
mo) hanteerde in feite het klassieke
Adagium, dat de dwaling geen rechten
heeft. Vrijheid heeft slechts de waar
heid, de tolerantie is nodig tenville van
de samenleving. Het staatsgezag moet
onder restricties de burger de vrijheid
geven zich tot zijn eigen religie te be
kennen, maar daarmee is het ook van
daag de dag niet uitgesloten, dat de
staat een bepaalde godsdienst als
staatsgodsdienst kan erkennen.
De Amerikaanse vaders huiverden
zichtbaar bij het horen van deze stel
ling. Kardinaal Ottaviani's denkwijze
lag in de zelfde richting. Natuurlijk mag
niemand gedwongen worden een gods
dienst aan te nemen. Dat heeft de
Kerk altjjd verkondigd. („Alhoewel,"
zag men verscheidene leden denken).
Ofschoon kardinaal Bueno y Monreal
van Sevilla het met de beginselen
der godsdienstvrijheid eens was, neigde
hfj voor de practijk tot de opinies van
Ruffini en Ottaviani. Kardinaal Quiroga
(Santiago, Spanje) vond de verklaring
verwarrend, te weinig der traditie ge
trouw en ongeproportioneerd nieuw. Hij
was bezorgd voor de vele gevaren die
daardoor het geloof en de liefde der ka
tholieken bedreigden.
De kardinalen uit Noord- en Zuid-
Amerika, die gisteren spraken, gaven
allen als hun en veler anderer mening,
dat het ontwerp het werkstuk is, waar
op katholieken en niet-katholieken ge
wacht hebben. De deelaratio stemt over
een met de leer van de laatste Pausen,
in het bijzonder met de twee grote
encyclieken van Paus Joannes.
De Chileense kardinaal Henriquez
zei, dat deze plechtige Concilie-verkla
ring voor alle mensen is. De daarin
uiteengezette beginselen rekenen af
met het vooroordeel, dat de Kerk oppor
tunistisch het principe der vrijheid an
ders uitlegt in landen, waar de Kerk
de meerderheid der bevolking omvat,
dan in landen waar zij in de minder
heid is. En in ons tijdperk van pluralisme
is zo de Kerk het „licht der volkeren".
De Concilie-verklaring stemt, aldus de
kardinaal, wezenlijk overeen met de
verklaring van de Rechten van de
Mens der Verenigde Naties. Zonder
een loyale erkenning der godsdienst
vrijheid bestaat er geen oecumenisch
werk. Voor de zielzorg volgt nog eruit,
dat wij waar en werkelijk Christus' Op
standing moeten verkondigen en niet
aan een vals proselytisme mogen doen,
dat er op gericht is om een instelling
te versterken en te doen triomferen.
UTRECHT, 23 sept. In de dinsdag
gehouden vergadering van de Centrale
Commissie voor Georganiseerd Overleg
is medegedeeld dat binnenkort ook aan
de gepensioneerde ambtenaren een uit
kering zal worden gedaan, die verband
houdt met de nacalculatie van de trend
over 1964.
Dit heeft de heer A. van Rossen, voor
zitter van de Algemene Bond van Amb
tenaren, vanochtend alhier medegedeeld.
De vorm van deze uitkering is zodanig
gekozen dat de gepensioneerden een be
drag zullen ontvangen waardoor het
eigen overheidspensioen over het hele
jaar gerekend met 3,5 procent wordt
verhoogd. Dit betekent dat zij dezelfde
uitkering krijgen als de ambtenaren.
Over de opzet van een ziektekosten
regeling voor ambtenaren is thans in
grote lijnen overeenstemming bereikt.
Daar de regeling ook zal gelden voor
het onderwijzend personeel, zal het no
dig zijn haar bij de wet tot stand te
brengen. Men wil proberen als in
gangsdatum 1 januari 1966 aan te hou
den.
HOOFDDORP, 23 sept. B. en W.
van Haarlemmermeer stellen de ge
meenteraad voor een geluidsinstallatie
aan te brengen in de raadzaal. De ver
staanbaarheid in de zaal en op de pu
blieke tribune laat veel te wensen over.
De enige oplossing blijkt zo'n installatie
te zijn. Bovendien stellen B. en W. voor
in de vensters van de raadzaal en
publieke tribune opnieuw voorzetramen
te plaatsen. Totaal zal een bedrag van
17.500 nodig zijn.
ZWANENBURG, 24 sept. De acht
tienjarige scholiere L. Y. B. uit Bad
hoevedorp liep gistermiddag hoofdlet
sel en een ernstige hersenschudding op
b(j een aanrijding. Op het kruispunt
SchipholwegIJweg werd zij als berijd
ster van een bromfiets om half vijf aan
gereden door een vrachtauto, bestuurd
door de 43-jarige S. P. uit Den Haag.
Mej. B. raakte bewusteloos. Zij is per
ambulance overgebracht naar de Ma-
riastichting te Haarlem.
HAARLEM, 24 sept. De bariton
Max van Egmond, die in de afgelopen
jaren reeds verschillende malen in Haar
lem als solist is opgetreden, o.a. in
samenwerking met het „Koor Katho
liek Haarlem" o.l.v. Albert de Klerk
heeft op het 13e Internationaal Muziek
concours in München de hoogste onder
scheiding behaald in de afdeling Concert
zang. (Sonderpreis für Konzertgesang,
D.M. 3000.)
Aan het concours namen ongeveer 200
musici deel, afkomstig uit alle wereld
delen. Max van Egmond heeft eerder
prijzen behaald in 1959 te Den Bosch
en in 1962 te Brussel.
De arrondissementsrechtbank te
Haarlem heeft dinsdag 22 september
1964 in staat van faillissement ver
klaard: C. SCHEEPMAKER, te Uisse,
Rechter-Commissaris: Mr. N. Reeling
Brouwer. Curator: Mr. B. J. Lambers,
te Haarlem.
Advertentie)
ll.lliffjfllllj
.=rbhP=tH'
(Van onze Utrechtse redacteur)
UTRECHT, 24 sept. Dertien jaar
geleden verscheen bij de uitgeverij Het
Spectrum het eerste Prisma-pocket
boek en thans is het duizendste van de
pers gekomen. De hoeveelheid pockets,
in de afgelopen jaren verspreid, loopt
in de tientallen miljoenen. Als de boek
jes naast elkaar zouden worden ge
plaatst, zou een straalvliegtuig een uur
nodig hebben om er langs te vliegen.
De duizendste uitgave werd verzorgd
door prol. dr. P. J. Bonman, met een
studie „Cultuurgeschiedenis van de
twintigste eeuw".
Het was bijzonder interessant van de
ze Groningse hoogleraar in de sociolo
gie, die aanvankelijk econoom was, zijn
mening te horen over het pocketboek
als een macht in onze samenleving.
De enorme afzet van pocketboeken
heeft geleid tot een massale „consump
tie" van het boek, dat niet langer luxe
of ornament is. Deze „democratisering
van de luxe" ziet prof. Bouman nog
voortschrijden en wat nu gebeurt, is
volgens hem een realiseren van alle
mogelijkheden, die eigenlijk al in de
uitvinding van de boekdrukkunst beslo
ten lagen.
De werkelijk grote tijd van het poc
ketboek begon na de tweede wereld
oorlog. Naast liet „gewone" boek zag
men een aanzwellende produktie van
steeds beter verzorgde, verbluffend
goedkope boekjes. De vlotte afzet
maakte de produktie op een schaal
van honderden miljoenen mogelijk.
Een afzet, niet langer in de kringen
van de welgestelde, traditioneel boe-
kenkopende burgerq, maar ook in an
dere lagen der bevolking.
Onze sociale cultuur, aldus prof. Bou
man, is snel veranderd van een burger
lijke bovenlaag en een arbeidersgroep
naar een middengroep. Daardoor ko
men er steeds meer lezers. Twee eeu
wen lang waren boek en pers gericht
op een laag. die maar tien procent
van de bevolking uitmaakte. Het lezen
is ook bevorderd door uitbreiding van
de opleidingsmogelijkheden na de la
gere school. Van deze mogelijkheden
profiteert thans in Nederland negentig
(Advertentie)
procent van de leden der werknemers
gezinnen.
De bioscoop moge schade geleden
hebben van de televisie, het lezen is
er niet door verminderd. Prof. Bou
man gelooft ook, dat het publiek, dat
het pocket koopt, er toe komt duurde
re boeken te kopen. Men leert lezen.
Wel dacht hij, dat nieuwe vormen ge
vonden moeten worden om het pocket
boek beter te distribueren.
De directeur van Het Spectrum, de
heer P. Boogaard, schrijft het succes
van de Prisma-reeks mede toe aan de
uiterst gunstige periode (1951), waarin
zij is gestart. Na een periode van tech
nische, organisatorische en economische
opbouw, van materieel herstel, was
de tijd rijp voor een hernieuwde be
langstelling in culturele, algemeen vor
mende en geestelijke waarden. Andere
gunstige factoren waren de aangepaste
vormgeving, de prijs en vooral de re
dactionele samenstelling van de reeks.
DEN HAAG, 24 sept. Dit jaar heb
ben zich tot nu toe al veertig onge
vallen voorgedaan met zweefvliegtuigen.
Bij deze ongelukken zijn twee mensen
om het leven gekomen, vijf zijn ernstig
gewond.
De directeur-generaal van de Rijks
luchtvaartdienst, de heer E.W.J. Kruys
heeft dit gistermiddag opgemerkt tij
dens de behandeling van twee ongeval
len met zweefvliegtuigen door de Raad
voor de Luchtvaart. Hij zei dat in
196L één ongeval per 3500 vluchturen
gebeurde terwijl dit nu al één ongeval
per 2500 vluchturen is.
De verontrustende toename van het
aantal ongelukken met zweefvliegtuigen
in ons land is volgens de directeur-ge
neraal te wijten aan een tekort aan
discipline en zorgvuldigheid. Hij wees
erop dat het aantal ongelukken bij na
tionale wedstrijden zeer is toegenomen
en dat men bij de zweefvliegerij in ons
land blijkbaar van mening is dat het
gerechtvaardigd is bij zulke wedstrij
den onverantwoorde risico's te nemen.
De directeur-generaal kantte zich fel te
gen een dergelijke houding en beval
het hoofdbestuur van de Kon. Ned. Ver
eniging voor Luchtvaart aan zich ern
stig over maatregelen te beraden.
MAASTRICHT, 24 sept. In Maas
tricht opereert een inbreker, die in ver
scheidene huizen gaatjes in de voordeur
heeft geboord met het doel zo de voor
deur te openen. In de nacht van dins
dag op woensdag trachtte hij op drie
plaatsen een huis binnen te dringen
door gaten onder het deurslot te ma
ken. De inbraakpogingen mislukten om
dat de bewoners de deur op het nacht
slot hadden gedaan.
Enkele dagen geleden verrichtte de
onbekende gaatjesboorder nog meer van
dergelijke operaties. Een daarvan
slaagde en leverde hem een buit van
35 gulden op.
DEN HAAG, 24 sept. Het bedrag
dat Nederlandse dienstplichtigen uitge
keerd krijgen als zij niet in de kazerne
eten is verhoogd tot f 1.80 per dag.
Tot nu toe kregen dienstplichtigen die
met bewegingsvrijheid of ziek thuis
waren of om andere redenen niet in
de kazerne aten, per dag een bedrag
van f 1.15 als „vergoeding gemis le
vensmiddelen". Met ingang van 1 sep
tember is dit bedrag nu opgetrokken.
De maatregel geldt voor dienstplich
tigen van alle drie de krijgsmachtde
len.
BEVERWIJK, 24 sept. Hedenmor
gen werd de 34-jarige kraanarbeider F.
C. Ruiter uit Heemskerk op het Hoog-
ovenbedrijf door een omvallende
C-haak, zodanig getroffen dat hij ter
stond overleed.
Bij het aanpikken van een rol staal
plaat is de C-haak uit de kraanhaak ge
schoten. De heer Ruiter laat vrouw en
vier kinderen na.
(Advertentie)
BILTHOVEN, 24 sept. De onder-
wijsvernieuwer en pedagoog Kees Boe
ke heeft gistermiddag honderden hemden
geschud van oud-leerlingen, oud-colle
ga's, vrienden en bewonderaars, die hem
kwamen gelukwensen met zijn tachtig
ste verjaardag, die hij vrijdag hoopt te
vieren in zijn woning in Abcoude. Dat
gebeurde in de school die Kees Boeke
in 1926 in Bilthoven stichtte, de Werk
plaats Kindergemeenschap, die na de
oorlog onder meer de prinsessen tot
naar leerlingen telde.
(Advertentie)
SPECIAALZAAK voor
Ook naar maat zonder prijsver
hoging. REPARATIE en VERVEL.
Regenbroeken - Handschoenen -
Wanten enz.
ZIJLSTRAAT 29 - HAARLEM
TELEFOON 21133
