Herman van der Horst:
„Amsterdam is een soort
aardse eeuwigheid"
Donderdag première van
zijn nieuwste film
Fiscale en sociale lasten
worden te zwaar voor
midden- en kleinbedrijf
Klap op hoofd
van Johnson
De Heer op vele
wijzen verbeeld
^rie directeuren
gestraft wegens
belastingfraude
aternoodleiding
in Delft lek
Speciale dienst
voor het verhoor
van ontvluchten
Vermiste jongens
uit Denekamp uit
Hamburg gehaald
Premier van Indië
pleegde overleg
met Ajoeb Khan
In Rotterdam
Door wijziging A.O.W. en A.W.W.
iw ïdrf :r
l" 2MS&: onder de "°d"ht
INGAANDE 1 JAN.:
Lagere premie
werkloosheids
verzekering
Met Goldwater-bord
in Goldivater-stad
DINSDAG 13 OKTOBER 1964
PAGINA 7
onderdagavond gaat in Al-
hambra in Amsterdam be
halve „Mensen van mor
gen", de film van Kees Brusse,
ook een nieuwe film van Herman
van der Horst over Amsterdam in
première. En gezien het schitte
rende verleden van deze filmer is
dat altijd wel een gebeurtenis die
men met spanning tegemoetziet.
herman van der horst
het allerlaatste geven
1
t^Hshn?RDAM' IS okt. Het ge
ijld i te Amsterdam heeft vanoch-
j Kera 64-jarige directeur van een
doen °ams havenbedrijf wegens het
,vaIse aangiften voor de in-
°ordee)"beIasting conform de eis ver-
v»nre„. 'ot een onvolwaardeljjke ge-
?eljh*"sstraf van vier maanden en een
^edé rtf van f 26.600.-. Hjj en zijn
eh ijj alr«cteuren, een 75-jarige vader
ï*h *?°n. was ten laste gelegd over
hist* aanta' Jaren f 300.000 aan ln-
^«enhfri ,13 okt> Het zit de Ke-
hiet mo ,ft met de watervoorziening
van de Weliswaar kon in de loon
hig met vorige week het parool „zui-
i1nartn*Dnkwater" worden ingetrok-
'eger de mobiele colonne van het
Jjulp Crailoo bij Hilversum te
Portieim® Kekomen en een noodtrans-
ren waf i"ad aangelegd, maar gis-
V'aer Zo s, de druk op de waterleiding
Weiniiaag' dat de bovenverdiepin-
»h %ns rt geen water hadden.
§6rneente .voorlichtingsdienst van de
Amsterdam, met, vaag zichtbaar,
links op de achtergrond de Wes
tertoren, gezien onder de klok
van de Zuidertoren, een van de
vele klokken, die een belangrijke
zichtbare en hoorbare rol
spelen in Herman van der Horsts
nieuwe film „Amsterdam".
iiiiimiiiiiiniimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiii
Tenslotte zegt hij, nog steeds
leunend op die kofferachtige toe
stand:
»Ik zou het, geloof ik, niet
meer kunnen opbrengen".
Op dat moment zelve weten wij
beiden dat zulks nonsens is.
Voor een goede film is Herman
van der Horst onder alle denkbare
omstandigheden bereid het aller
laatste -zal het zijn leven wezen
te geven. Dat is zijn onont
koombaar lot.
De Spaanse Romaanse Christus.
Het schoonste beeld van
Christus, waarneembaar in
deze wereld, Is één Chris
tenheid, waarvan men als in de
dagen van Tertullianus kan zeg
gen: ziet hoe zij elkander lief
hebben. Dat is het beeld, waar
bij men wel moet bedenken, dat
het koninkrijk Gods niet van de
ze wereld is, nochtans wel in
deze wereld is geopenbaard. De
mysterieuze band, <Jie de Chris
tenen verenigt in het geloof, de
hoop en de liefde: de universele
kerk, heeft de Zwitserse schrij
ver Joseph Jobé geïnspireerd tot
het samenstellen en schrijven
van een boek, dat waarschijnlijk
wel een werelduitgave zal wor
den. De oorspronkelijke titel
luidt: ,.Le Christ de tout le
Een bladzijde uit een oud Syrisch gebedenboek
Hartbeeld uit Afrika. Anoniem.
Christus Denemarken.
monde". Bij de uitgeversmaat
schappij n.v. Pax in Den Haag
is de Nederlandse vertaling in
een kostbare uitgave verschenen
onder de naam: „Christus in de
ogen der mensen". Het is een
goed verzorgd werk en wanneer
men het zich zou aanschaffen
is het ecu bezit, maab vooral een
gave, niet alleen voor christenen,
maar ook voor kunstminnaars,
kunstcritici, studerenden en his
torici.
Christus in de Kribbe, West-kust Afrika. Anoniem.
Christus gekroond, Zwitserland.
De (vrije) opdracht om de film te
maken kreeg Van der Horst zes jaar
geleden. Wat overigens bepaald niet
zeggen wil dat hjj er ook zes jaar
mee bezig is geweest. Daar ging één
jaar verblijf In Suriname waarvan
«bbf
!h «11 en vermogensbelasting te heb-
"htdoken.
>'rirl] bedrag had betaald moeten
over de '"komsten die zij ont-
fünl.n uit hoofde van hun neven-
terllle van commissaris bij de doch-
Ver?aatschappij in België. De oudste
op lacnte kreeg vooral met het oog
stan~,lens zeer slechte gezondheidstoe-
ïiis'P' een voorwaardelijke gevange-
próp,,ar_van vier maanden met een
Werd van drie jair. Zijn zoon
oofi' wegens medeplichtigheid ver
Waare|id ^tOt__twee - maanden onvoor
lUk ^n°lureur-generaal had tegen elk
et* }Wee maanden onvoorwaarde-
tf ini?zelfde geldboete geëist. De
br*j 1otWJ&tingen en opsporingsdienst
ontdekt. 4*m had de belastingfraude
,,Faja Lobbi" het voortreffelijk resul
taat was en één jaar ziekte van af.
Bovendien leverde hij in 1959 nog „Prijs
de zee" af en in 1960 de poëtische
film „Pan". Op 1 januari 1962 begon
hij daadwerkelijk met „Amsterdam",
waar hij dan wel niet onafgebroken
aan bezig is geweest, maar het scheel
de niet veel. Maar Hepman van der
Horst is dan ook een perfectionist, niet
in de ietwat pietluttige zin die het
woord óók kan hebben, maar in dit
opzicht dat hij niet rust, voordat hij
precies die volmaaktheid heeft bereikt,
die hem voor ogen staat. Het bereik
bare ligt voor hem vrij ver weg, maar
hjj zal dat dan ook verwezenlijken, al
zal het zijn laatste bloed kosten. Hij
is een „Streber" in die zin, dat hij
zijn filmische zelfverwezenlijking voort
durend achterna zit. „Prijs de zee"
was er onder meer het glorieuze ge
volg van.
Maar goed. Ik heb dezer dagen in
een gerenommeerd Amsterdams eta
blissement een avond zitten praten
met Van der Horst. Voor een goed deel
van het gesprek leunde hij met één
elleboog op een soort koffer en daarin
een copie van de nieuwe film. Op een
gegeven moment geeft hij er een tik
op en zegt: „Daar zit Amsterdam"
in. Als ik dat kwijt zou raken, zou
ik net zo goed uit dit leven kunnen
stappen".
En
/erige
nadat hij heeft vastgesteld: „Een film
vervolgens begint hij te praten.
Over Amsterdam. Niet overigens dan
VTI VW U1HIU1UVU VUYVUl -
Vader en zoon kregen
inS een geldboete opgelegd van
is voor mij het samenspel tussen beeld
en geluid. En natuurlijk maak je een
film in eerste instantie voor jezelf,
maar daarbij hoop je uiteraard op weer
klank: ik heb iets te vertellen over die
stad en ik hoop dat „ze" het begrijpen".
Wat heeft Herman van der Horst
te vertellen gehad? „Ik ben natuurlijk
begonnen met veel over Amsterdam
te lezen. Over de historie van die
stad. Je ontdekt dan bijvoorbeeld
Michlel Adriaansz. de Ruyter als mens
en je ontdekt dat het mannetje Swee-
linck een „echte Amsterdammer" was.
Je ontdekt dat De Ruyter een „Am
sterdams ponem" had en Rembrandt
nog meer. Je ontdekt tenslotte dat
die stad in de zeventiende eeuw een
grootheid bezat, die nu eenvoudig
niet meer is te begrijpen".
LondhG'- 12 okt Het Kon- Ned.
ren ™Wï0Tntté- de Christelijke boe-
tllidde-n?inimiUiersbond' de Katholieke
bidden etnas' bond en het Verbond van
»ilthJ^SVereni9ingen hebben zich
üelinn nnS9u0p de aanstaande behan-
nadere ,^L„het ontwerp van wet tot
in let VJ?Zn9,van de AOW en AWW
ban de Twwde K adres tot de le^n
beraal ge trend amer der Staten-Ge-
dat"_hCthoewel T°rfo erop gewezen
hitkeringen TuilJr,e A0W" en AWW"
- door dp7o worden verbeterd
de toch al zwaa ver'waring van
en sociale lasten*" drukkende fiscale
t geldende prij'sb e fe i d™'de 6fiTanpip'
'nSsmogelijkheden voor' het mHden"
in„ arblJ komt, aldus het
°nJder deJ zelfstandige beroens-
riod» g' die ëedurende de eerste nl-
te i i verplichte sociale voorzieningen
n Veel belemmerd worden id him f™'
b°hnsche en sociale ontplooiing eC°'
hisDTiiandb0UW"v.en m'hdenstandsorga-
"saties zeggen bijzonder teleurgesteld
zijn dat in het geheel van de re
S^ringsvoorstellen geen enkele mm
Petisatie voor de lastenverzwaring voor
j-j niet-loontrekkenden te vinden is
de organisaties achten het geboden'
pen voor de zelfstandigen alsnog com-
nsatie wordt bewerkstelligd.
*Ond.Set adr,:~ trengen zij in het bH-
pvolging van het advies van de
H?ke P!aatlne,nu°dleiding op versch,ei"
vtl jhinder a ek' zodat er aanmerke-
ghf» d dart kon worden aange-
p«S-6ren nr. ''erwacht. Bovendien werd
v,, V-iikt' wasf1ag, veel meer water
i. n °P andere dagen het ge-
meerderheid van de 5ER om tege
lijk met de premieverhoging AOW/
AWW en dienovereenkomstige aan
passing van de belastingtarieven in
te voeren;
2. Een verhoging van de overheidsbij
drage in de volksverzekeringen. Wij
gaan er hierbij vanuit dat de voor
nemens van de regering t.a.v. de be
lastingverlaging hiervan geen reper
cussies zullen ondervinden;
3. Een verhoging van de sinds 1 janu
ari 1963 geldende inkomensgrens ad
4.000 c.q. 4.265,20 in de kinderbij
slagwet kleine zelfstandigen tot het
tot jaarbasis berekende minimum
weekloon voor werknemers ad 5.200;
4. Verhoging van de sedert 1 januari
1957 geldende inkomensgrenzen, waar
beneden gehele of gedeeltelijke vrij
stelling van premiebetaling aan niet-
loontrekkenden wordt verleend.
De Koninklijke Nederlandse Midden
standsbond deelt in een communiqué me
de, zich geheel met de geest van dit
adres te kunnen verenigen.
DEN HAAG, 13 okt. De minister
van Justitie heeft een speciale dienst
opgericht voor het verhoor van ont
vluchte ter beschikking van de rege
ring gestelden en gedetineerden, die
met ingang van donderdag in het ge
hele land kan optreden.
De taak van de rechercheurs van
deze dienst is zo nauwgezet mogelijk
de eigen opgaven der ontvluchten te
verifiëren, opdat bij het nemen van een
nadere beslissing over de verdere wij
ze van tenuitvoerlegging van de straf
of maatregel over een zo goed moge
lijk inzicht in de gedragingen tijdens
de ontvluchtingsperiode kan worden be
schikt.
Gedurende bijna een jaar is met dit
systeem een proef genomen in de res
sorten van de procureurs-generaal te
Amsterdam en 's-Hertogenbosch.
De dienst bestaat uit een aantal
rijksrechercheurs, die door de procu
reurs-generaal ter beschikking worden
gesteld, maar overigens tot hun parket
blijven behoren, en ressorteert onder
de procureur-generaal, fungerend di
recteur van politie te Amsterdam. De
dienst treedt eerst op na aanhouding
van een ontvluchte. Zijn opsporing en
het onderzoek naar eventueel in de
vluchtperiode begane strafbare feiten
blijven tot de taak van de plaatselijke
politieinstanties behoren.
Een film over het verleden dus? Geen
sprake van. „Je kunt naar een stad
wanneer het een echte stad Is
gaan luisteren. En Amsterdam is een
stad met een hart; en ik heb in mijn
film dan ook letterlijk het geluld van
een harteklop gebruikt. Het verleden
van Amsterdam echter Is, ook met het
oog op het heden, niet weg te denken.
De stad vertegenwoordigt een soort
aardse eeuwigheid. Dat heb ik met mijn
film duidelijk willen maken".
Maar dat „Amsterdam" wel degelijk
een film over de stad van nu is,
blijkt als Van der Horst vertelt
dat „De Dokwerker", het beeld
van Mari Andrjessen, op het Jonas
Daniël Meyerplein, er een centrale
functie in vervult. „De tweede wereld
oorlog betekende een breuk in de ge
schiedenis van de stad", zegt hij. „Was
zh destijds het „Jeruzalem" van het
Westen, zij draagt nog steeds „Mokum"
ais bijnaam. Maar de mede het aan
zien van de stad bepalende Joden zijn
verdwenen, helaas". Van der Horst her
innert zich nu met weemoed hoe hjj
veertig jaar geleden als jonge man
door de Jodenhoek heeft gezworven. Dat
heeft destijds grote indruk op hem ge
maakt. Ook dat blijkt uit de film.
Terug naar het heden. De „gewone
dingen spelen een voorname rol In
zijn film. Natuurlijk, het draaiorgel, na
tuurlijk de carillons, natuurlijk het
„woelige leven" van iedere dag. HH
heeft maandenlang op het Waterloo-
plein rondgezworven om te trachten een
opname te maken, die ''e moeite waard
was Het werd onder meer een speel
doos, die de „Bruidsmars" uit de
„Lohengrin" speelde.
„Heb je gebruik gemaakt van de
ca'ndid-camera?"
Als ik de mensen voldoende ken,
heb ik geen candid-camera nodig Al
leen als het niet anders kon, heb ik
er rnjj van bediend. Het gaat mij altyd
om mensen zover te krijgen, dat zij
natuurlijk zijn en blijven
Herman van der H°rst heeft drie
weken of meer by de poppenkast op
de Dam doorgebracht voor (bij bader
inzien) één scène die verder „geen
donder" in de film te betekenen heeft.
Hij is een keer of tien de toren van de
Zuiderkerk opgeklommen, één ^eer
„ziek als een hond van de griep en
bij windkracht tien. „Toen ik op de
knop van mijn camera zou druiocen,
kon het niet meer. Mijn hand was ver
stijfd. Gélukkig had een begeleidende
function--is van de gemeente wat
heb ik een steun aan die man gehad
handschpenen bij zich".
Het „slotshot" van de film: De pro
peller van een schip. Herman van der
Horst zegt: „Dat moet jt) eens pro-
peren om een propeller van een schip
te krijgen, zo dat-ie draait in een be
paald ritme". Ik mag er niet aan
denken.
H. H.
(Van onze correspondent)
DENEKAMP, 13 okt. De 20-jarige
Denekamper B.J.K. die er vorige week
zondag volkomen onverwacht met een
bedrag van 3.800 spaargeld bestemd
voor het huwelijk van z(jn zuster, een
huurauto en zijn 18-jarige collega G.M.
uit Enschede vandoor ging, is terecht.
Gistermorgen kwam uit Hamburg
een brief van de jongen? met de mede
deling dat z(j heel graag naar huis wil
den komen. Omdat het hotel in Ham
burg op het briefpapier stond vermeld
konden de ouders de jongens de jon
gens rechtstreeks uit Hamburg opha
len. Gisteravond zijn zij in hun ouder
lijke woningen teruggekeerd. De poli
tie van Denekamp, die aan de zaak
voorlopig niets zal doen, omdat er geen
aangifte van diefstal is gedaan, deelde
mee dat „de jongens zuinig hadden ge
leefd" en dat het grootste deel van het
vermiste bedrag weer teruggekomen is
in Denekamp. Ook de huurwagen is te
recht. De bruiloft kan over enkele we
ken doorgaan.
KARATSJI, *13 okt. (Rtr.) Premier
Shastri van Indië en president Ajoeb
Khan van Pakistan zijn het er over
eens, dat er zo spoedig mogelijk be
sprekingen tussen hun landen moeten
worden gehouden. Dit bleek toen Shas-
tri, op weg van de conferentie van
nlet-gebonden landen in Cairo naar
huis, in Karatsji enkele uren informeel
van gedachten wisselde met het Paki
staanse staatshoofd. Het was hun eer
ste ontmoeting sinds Shastri Nehroe op
volgde als regeringsleider.
De Indische premier kreeg een har
telijke ontvangst toen hij in Karatsji
aankwam. Hij zet de verzoenende poli
tiek van zjjn voorganger jegens Paki
stan voort, kennelijk met het doel een
regeling voor de kwestie-Kasjmir te
vinden.. Van dit streven heeft de nieuwe
Indische regeringsleider zich niet af la
ten brengen door enige leden van zijn
congrespartij, die juist aandringen op
het volgen van een straffere politiek
tegenover Pakistan.
DEN HAAG, 13 okt. De minister
van Sociale Zaken en Volksgezondheid
dr. G. M. J. Veldkamp heeft bij be
schikking van 12 oktober, in overeen
stemming met de adviezen van het be
stuur van het Algemeen Werkloosheids
fonds en van de Sociale Verzekerings
raad, de premie voor de werkloosheids
verzekering met ingang van 1 januari
1965 verlaagd van 1,2 pet. tot 1 pet. Van
deze premie is een vierde gedeelte voor
rekening van de werknemer en de helft
voor rekening van het Rijk.
PHOENIX, 12 okt. (UPI) Dat het,
ondanks alle aanbevelingen en kri
tiek van de commissie-Warren, met
de veiligheid van de Amerikaanse
president nog altijd niet al te best
is gesteld, is gisteren gebleken in
Phoenix in de staat Arizona. Toen
president Johnson daar op het Sky
Harbor vliegveld arriveerde, werd hij
opgewachtdoor een menigte van
duizenden mensen. Eén van die men
sen slaagde er in vlak bij de presi
dent te komen en gaf hem een klap
op zijn hoofd met een kartonnen
bord. Fraai détail: op het bord stond
een pro-Goidwater-slagzin. Tweede
fraai detail: Phoenix is de woon
plaats van Goldwater.
Johnson bleef glimlachen en zei: „Het
is stellig per ongeluk gebeurd". De
agenten van de geheime dienst wa
ren zo goedgelovig niet en arresteer
den een 17-jarige jongen, die ervan
wordt verdacht de dader te zijn. Hjj
is inmiddels vrijgelaten.
Inmiddels is het wel duidelijk dat wie
de president een klap op zijn hoofd
kan geven, hem ook kan neerschie
ten, als hij dat zou willen.
In de Amerikaanse pers wordt regel
matig kritiek op Johnson geleverd om
dat hy zjjn persoonlijke veiligheid ver
waarloost en zich in de verkiezings
campagne, regelmatig mengt onder
de mensenmassa's, handen schud
dend, babies knuffelend en kinder
kopjes strelend, zoals van een Ame
rikaanse presidentskandidaat wordt
verwacht.
Johnson zelf zegt: „Tussen de mensen
ben ik veiliger dan wanneer ik op
een podium sta."
CHRISTUS
in de ogen
der mensen
(Door FRANS DUISTER)
Men zou een wereldreis moeten ma
ken om de In dit werk afgebeelde
kunstwerken en kostbaarheden met
eigen ogen te kunnen aanschouwen.
Sommige ervan werden voor het eerst
gereproduceerd. Het verzamelen
van voorbeelden van Christus-afbeel
dingen, uit alle mogeiyke landen en
tijden en van de meest uiteenlopende
technieken, volks, primitief, onbekend,
geeft ons de gelegenheid tot een ont
dekking en confrontatie, maar brengt
ons vooral, door al die vormen en
technieken en opvattingen heen, op
nieuw in contact met een eensgezind
élan, dat leeft in de grote familie
van de kinderen Gods; vanaf de eer
ste eeuwen tot nu toe heeft de mens
het gelaat van de Meester, gezien of
ongezien, vermoed of onvermoed, ge
tracht vast te leggen als beeld en
bron van inspiratie, als herinnering of
als voortdurende eredienst en een
steeds aanwezige liturgie. Dat die re
presentatie niet de goedkeuring van
allen heeft gehad en vaak nog steeds
niet heeft is ook een feit. De Godde
lijke Mens in het menselijke produkt
van de kunstenaar is het motief in
het boek van Joseph Jobé. Maar het
besta beeld, hat meest gelijkende en
ook het schoonste ls een universele
Kerk, die in zich de lijnen van het
Goddelijk wezen draagt als afspiege
ling van een universele realiteit:
Christus en Zjjn Kerk, de bruidegom
en zijn bruid.
Maar hoe heeft Jezus van Nazareth
er eigenlijk precies uit gezien'. Het
Nieuwe Testament brengt zijn leer
over, de evangelisten echter vertellen
nergens hoe Hij er uitzag. Was Hjj
groot of klein, tenger of fors, had
Hij een baard of niet en wat was de
kleur van Zijn haar en welk Hebt was
er in Zijn ogen, wat was de klank van
Zijn stem en hoe waren Zijn gebaren,
hoe bewoog 'HU zich onder de "ten-
sen, Zijn volgelingen? Je vraagt je
soms af hoe groot en sterk Hjj ge
weest moet zjjn toen Hij de kooplie
den uit de tempel sloeg. De Evange
liën geven hierop geen antwoord. Is
het de Geest geweest die, levend ma
kend, by de Openbaring onder het op
tekenen van wat er allemaal gebeurd
is juist die door ons mensen zo ge
wilde bijzonderheden verzweeg opdat
het geloof een werkelijk geloven zou
zjjn? En vooral ook opdat de mensen
zouden beseffen, dat het nieuwe rijk
uiteindelijk niet van de wereld zou
zjjn? Men mag dit rustig aannemen.
Toch hebben de gelovigen vanaf het
begin der vervolmaking der heilsge
schiedenis steeds de overigens zo men
selijke behoefte gehad de Heer uit te
beelden als een houvast voor hun
vroomheid. Misschien mogen wij het
omdraaien en constateren, dat zij dit
deden niet omdat hun geloof zo klein
zou zjjn, maar omdat het zo groot is.
Het zoeken naar zichtbare tekenen,
naar symbolen, is iets positiefs, even
als het zoeken naar een overdracht
als wil men, overtuigd, de andere de
geheimen duidelijk maken.
De vraag hoe de mensen aan hun
beeld van Christus zjjn gekomen staat
centraal in het boek van Joseph Jobé.
Hij geeft daarop een antwoord door
te tonen hoe in de loop van de eeuwen
Christus verbeeld werd. Hij vertelt
hiermee een soms schokkende geschie
denis, die loopt vanaf het symbool van
de Vis totaan een gekruisigde Chris
tus, uit de primitieve verbeelding van
een west-Afrikaan ontstaan. Die ge
schiedenis wordt steeds geïllustreerd
met unieke voorbeelden, waaronder
zich ook wel eens modieuze door het
Westen beïnvloede Oosterse uitbeel
dingen bevinden. Maar ook deze zjjn
realiteit en behoren in het kader van
de opzet nu eenmaal getoond te wor
den.
Twintig eeuwen christendom hebben
de Heer op talloze wjjzen uitgebeeld,
als Griek of als Romein, als Syriër
of als Byzantijn, met Slavische of
Westeuropese trekken, of met die
van het gele en zwarte ras, streng en
vol majesteit, sereen of deerniswek
kend, menselijk altijd, teder in de ar
men van zjjn moeder of lijdend aan
de geselpaal, steeds opnieuw De Heer.
