VAN HOTEL TOT ACADEMIEHUIS
Oud St. Ja n vrijheids pension
voor studenten Academie '63
Haarlemse kunstenaars in
Utrechts Centraal Museum
Boeiende „tweelingexpositie"
van schilder Kees Verwey en
beeldhouwer Mari Andriessen
Telstar weer
met Althof
Van Houwelingen
wacht nog even
op goede vorm
Haarlem 'mist
Peys in duel
tegen EDO'ers
Oud-wereldkampioen aan
de verleiding bezweken
TAÜNUS 12 M - 17 M
Geen rommel
Gemeenschap
Op zware fiets
achter motor
GARAGE
.PETERS"
Haarlem, n okt. Een
kamer te vinden is moeilijk. Voor
eer> kunstenaar meestal veel
jttoeilijker dan voor een „nette
kantoorbediende, bezigheden bui-
*ens huis hebbende." De studen-
van de Academie '63 zijn dan
°°k dolblij, dat de gemeente het
Vroegere hotel Oud Sint Jan aan
Jansweg beschikbaar heeft ge
beld. Een derde van hen, twee
ëntwintig jongelui, heeft er een
kamer. Er is een lange wacht-
kjst, en dat valt te begrijpen. De
huren zijn niet hoog, namelijk
twintig tot vijftig gulden per
^aand, je mag er naar hartelust
^Perimenteren met verf en klei
tj* niemand windt zich op als je
^ladders oefent.
i. bezoeker die voor het eerst
i net academiehuis komt, kijkt
b de deur al vreemd op. Naast
de drie bellen hangt een lijst met
namen en morsetekens. Bij drie
maal kort op de middelste knop
doet Ton of Mar Engelman, de
beheerders, open. Bij twee maal
lang en een maal kort op de bo
venste, heeft u kans dat de beeld
houwer van de tweede verdieping
Uaar beneden rent. Aan de versie-
in de verschillende kamers
ne voorkeur van de bewoners
duidelijk te herkennen. In de ene
kamer een abstracte muurschil
dering, in de andere een muur vol
vrouwenfiguren. In een hoek ligt
een stapel latten om het linnen
te spannen. Op een ruw houten
tafel staan een petroleumstel, een
potje jam, een smerige koekepan,
naast een half volle wijnfles en
een aangebroken rol beschuit.
Halverwege het nog onopgemaak
te bed en de stoel met de achte
loos neergeworpen trui, slingert
een sok. Een vertrouwd stilleven
in een vrijgezellendomein.
Onder de houten balken voelt de
jonge schilder zich gelukkigHij
kan naar hartelust met verf
experimenteren of zijn altfluit
bespelen.
ZAADHANDEL JAN R00ZEN
ALLES VOOR UW TUIN
SASSENHEIM, 16 okt. Arie
van Houwelingen uit Sassenheim,
oud-wereldkampioen der amateur
stayers en ook als professional
succesvol achter de motor, heeft
twee jaar lang niet aan koersen
deelgenomen, maar de verleiding
om weer te gaan fietsen, is hem
toch te machtig geworden. On
langs heeft hij in een rit voor oud
renners van „De Bollenstreek"
reeds zijn heroptreden gedaan en
dat ging heel best. Met zijn defi
nitieve come-back wacht Van
Houwelingen nog even totdat de
vorm er weer zo'n beetje is. Hij
is van plan als amateur aan weg-
koersen te gaan deelnemen en wil
daarna opnieuw zijn geluk als
„rolrijder" achter de motor gaan
beproeven.
En nu is de Sassenheimer seri
eus van plan terug te komen in de
wielerarena. Doordat hij twee
jaar niet actief is geweest, mag
hij het volgende seizoen weer als
amateur beginnen. Arie van Hou
welingen wil zich terdege op zijn
come-back voorbereiden en is in
middels alweer met de training
begonnen. Zijn racespullen heeft
Arie nimmer verkocht en daarom
viel het hem niet moeilijk om weer
te gaan beginnen
WASSERIJ IMJYN
amSterd a m s e v aaïEt 211 in 11055
ZATERDAG 17 OKTOBER 1964
PAGINA 3
Tivee Haarlemse figuren die op
een bijzondere hoogte in het
Nederlandse kunstleven een
afzonderlijke plaats innemen expo
seren tezamen in het meest cen
traal gelegen museum van ons
land, het Centraal Museum te
Utrecht. Het is niet voor het eerst
dat zij, de beeldhouwer Mari An
driessen en de schilder Kees Ver
wey, tot een „tweelingexpositie"
hebben besloten. De gemeenschap
pelijkheid van woonplaats en gene
ratie, ieders vasthoudendheid aan,
en soms gezamenlijke verdediging
van traditionele waarden in de
beeldende kunst, tegelijkertijd een
mate van kunstenaarschap die
hun werk een nationale betekenis
verschafte, hebben een vriend
schap bestendigd die uit hun aard
en afkomst is ontstaan. Door hun
litteraire en musikale verwant
schappen maakten ze deel uit van
dezelfde gezelschappen, waarvan
de culturele atmosfeer mede bepa
lend is geweest voor hun ontwik
keling en hier vormde zich de ach
tergrond voor hun beeldende acti
viteiten.
Af voonnalige hotel Oud St. Jan
"terend uit 1881, is sinds vorig
3aar ingericht als huis voor de
kamer
studenten van de Academie '63.
Tweeëntwintig jongelui, meest
voor in de twintig, hebben er een
(Advertentie)
TELEFOON 38058
- HEEMSTEDE
vriendschappelijk en van enige afstand
is geen sprake.
„We moeten ervoor zorgen, dat het
geen rommel wordt," zegt Mar Engel
man van haar taak. „De bewoners mo
gen de kamers niet laten vervuilen en
ze mogen 's nachts niet met veel her
rie binnenkomen. Ze zijn gebonden aan
een vrij streng reglement en daar hou
den ze zich aan. Ik begrijp niet, dat
mensen liever geen schilder of beeld
houwer op kamers hebben. Ze gaan te
veel op het uiterlijk af. Ik heb hier in
die korte tijd al veel baarden zien groei
en, maar van de dragers hebben we
nooit last ondervonden. Misschien zijn
ze ruimer van opvatting dan de door
snee burger."
„Bijna iedereen kookt zijn eigen
potje," vertelt Mar Engelman. Veel
geld om te verteren hebben ze met.
De meesten verdienen wat geld met
het opknappen van allerlei klusjes.
Een meisje werkt in een bioscoop als
ouvreuse, anderen wassen s avonds
in een hotel de vaat of
moeten er twee keer per week des
morgens in alle vroegte uit om in een
fabriek aan de lopende band te staan.
Een Portugees, met een Duitser de
twee buitenlanders onder de huurders,
plaatste een advertentie: „Wie helpt
Portugese beeldhouwer twee a drie
keer per week aan een warme maal
tijd in ruil voor conversatie Portu
gees, Frans en Spaans." Er meldden
zich twee belangstellenden.
De gemeente stelde een voorwaarde,
toen mevr. E. Muider, administratrice
van de academie, vorig jaar met het
verzoek kwam het hotel als academie
huis in te richten. Het moest onder
goede leiding staan. Ton en Mar En
gelman, nu beiden negenentwintig, kre
gen het aanbod als beheerder op te
treden, en ze waren onmiddellijk fel
enthousiast. Ton was onderwijzer in
Schiedam. Hij voelde er echter meer
voor zjjn baantje voor de klas op te ge
ven en te ruilen met een studie aan de
nieuwe Haarlemse academie. Zijn
oaard en snor zouden dan ook niet zo
opvallen, maar dit was geen reden
Evenals de andere geïnteresseerden
kampte hij met het huisvestingspro-
oieem. Voor hem was het nog nijpen-
omdat hij getrouwd was. Met het
aa„uiaarden van het aanbod, werd dit
Pj*°kleern makkelijk opgelost. Ton is
^orn te v,mden in de Koudehorn ka-
j/J}f» waarvan de academie een ge-
hoeft gehuurd, 's Avonds is hij
peneerder, welke functie heus niet te
vergelijken is met die van een con
cierge van een groot flatgebouw. De
verstandhouding met de huurders is
Mar Engelman Iaat ons het huis zien.
In de gang hangt de mededeling, dat
je er nog maar een warme jas bij aan
moet trekken, want de verwarming
doet het niet. In de toevoer is een lek
ontdekt. „Het pand is oud, en ook
wat bouwvallig. Als er een vrachtauto
langs rijdt, voel je het schudden, maar
er gebeurt niets. Gehorig is het hier
ook maar de meesten houden daar re
kening mee en doen rustig aan. Ze zijn
's avonds tegen elf uur vaak zo moe
van het werken en studeren, dat ze
vroeg onder de lakens kruipen. Op de
derde verdieping, de zolder, heeft een
ionge schilder een keuken ingericht. De
anderen mogen daar voor een kleine
vergoeding gebruik maken van zpn toe
stel en pannen. Gelukkig was de stich
ting Academie '63 zo rijk, dat we bed
den konden kopen. Voor de rest van het
meubilair moeten de huurders zelf zor
gen. Een jongen sliep liever in een
hangmat. Op een nacht hoorden we een
harde bons. De mat had het begeven en
de jongen lag voortaan netjes in een
bed. Moet u kijken, deze knaap heeft
zijn wekker op een ijzeren plaat gezet
en er een bord op gelegd. Hij moet er
vroeg uit, omdat hij bij een schoon-
maakbedrijf werkt. Op alle drie verdie
pingen is een toilet. Er is een gezamen
lijke douche. De bewoners ge
dragen zich als een individueel mens,
maar als ze elkaar kunnen helpen,
doen ze dat natuurlijk. Het is hier fijn,
en ik heb geen dag spijt gehad, dat ik
hier ben gekomen," glundert Mar En
gelman. Gelegenheid om lang stil te
zitten, heeft ze niet. Vooral deze maan
den niet, nu zij de administratie en een
deel van de organisatie van het Harte-
wensfestival verzorgt. Elk moment rin
kelt de telefoon. Haar grote bruine ogen
in een expressief gezicht blijven vol on
dernemingslust.
Het is kwart over vijf. De eerste stu
denten komen thuis. We vragen een
meisje met blond haar, dat sluik langs
haar gezicht valt, hoe ze het hier vindt.
„Fantastisch, en zo prettig onder el
kaar. Als je raad nodig hebt, kun je
overal aankloppen". Ze lacht vriende
lijk en vliegt de trap op. Haar maag
knort en ze gaat vlug een ei bakken.
(Advertentie)
SPEKSTRAAT 5 TELEF. 16061
De blonde Arie van Houwelingen, die
38 november 1931 in Boskoop werd ge
boren, was aanvankelijk weinig succes
vol in de sport op twee wielen. Toen
de Sassenheimer in het voorjaar van
1953 als amateur ging fietsen, bleek hij
van alle hoedanigheden om een succes
vol renner te worden, verstoken te zijn.
Steeds werd Arie gelost. Desondanks
bleef hij zelfs onder de meest slechte
weersomstandigheden doorgaan met
trainen en om zijn lichamelijke condi
tie nog verder op te voeren, zijn uit
houdingsvermogen aan te kweken, ver
richtte hij in de wintermaanden zwaar
en inspannend werk.
De goudsmid Van Houwelingen rooi
de daarom bomen en ontzag zich niet
de zwaarste karweitjes op te knappen
Mede door een strenge en harde levens
wijze werkte hjjaan zijn ontwikkeling
als wielrenner. En daar heeft de Sa&
senheimer baat mee gehad. Xn zijn twee
de wielerjaar kwamen dan ook de eer
ste zfj het nog bescheiden succes-
jes.
In het seizoen 1955 trad Van Hou
ten fn" ov^vinningen in Scho-
Zandvltet n,„medstr,Ld Ossendrecht-
en meer Aln België) al meer
Ichter nasPvnLV9°r|r0Ild- Hij kwam
j pas goed in de belangstelling
achtervoleln „nationale kampioenschap
acntervoiging op een zware wegfiets
ptetWvan6 H aS te Neroveren. Alleen
an Heusden bleek bii machte
denneWCOmer Van de titel af te hou'
i<win froJ? doorbraak als amateur be-
!„®lae de Sassenheimer evenwel in 1956.
D- i j Ln Oud-Gastel zegevierde vóór
viet de Jongh en Peter Post, de klas
sieke Acht van Bolsward (240 km) won,
de Ronde van Hengelo met een en
meerdere rondes voorsprong in zijn
voordeel besliste en in Duitsland in een
race over 260 km beslag legde op de
Grote Industrieprijs van Bocholt. Naast
tal van ereplaatsen in wegkoersen reed
Arie ook met wisselend succes op de
baan en was in cycle-crossen een moei
lijk te kloppen tegenstander.
Na in 1957 weer eens ererondjes gere
den te hebben in Nuenen (N. Br.)
en Noord wiikerhout, is Van Houwe
lingen op aandringen van zjjn broer
achter de motor aan de slag gegaan
Hij werd een trouw deelnemer aan
de „populaires" en bereikte er als
„rolrijder" snel de top. Samen met
Henk Buis werd hij dat jaar uitge
zonden naar het Europees criterium
voor amateur-stayers. Het ging sinds-
dien steeds beter met de Safsenhe!
mer en in 1958 bracht hij het zelfs
f! tot de derde plaats in het weer
amateur ^!.WereldDarnpioenschaP voor
w! -®' Bovendien behaalde
ntrt„m nVlnnm&en in Amsterdam
miecfilj aag' Brnö en reed hij met
wisselend succes op de winterbaan
van Oost-Berlijn. Zijn opmars naar
de top bekroonde hij in 1959 door
voor eigen publiek in het Olympisch
Stadion het wereldkampioenschap te
veroveren. lw
Ook als profstayer werd Arie van
Houwehngen daarna door zijn strijdlust
en enthousiasme een graag geziene fi
guur op.de verschillende banen! 4or-
al in zijn tweede jaar onder de be
roepsmannen reed de Sassenheimer in
eigen land zeer sterk. Hij zegevierde
onder meer m Utrecht, Amsterdam en
was twee keer de sterkste „rolrijder"
in Nijmegen. J
Daarnaast werd hij voor de tweede
keer tweede in de strijd om de na.
tionale titel en tweede in de sterk be
zette Grote Prijs van Amsterdam. On-
Ho?^VLideZe g9ede Prestaties kreeg Van
Houwelingen in 1962 vrijwel geen con
tracten meer en is toen zonder meer
dwenen Van het strijdtoneel ver-
(Van onze sportredactie)
HAARLEM, 17 okt. Telstar ves
tigt in zijn uitwedstrijd tegen DOS de
hoop op Kleef en de herstelde Althof.
Kleef, vorig seizoen een enthousiaste
kracht in het DEM-elftal, diefost als
pijlsnelle linksbuiten vaart te brengen
in Telstars voorste kwintet. Kleef is
al Mansells derde vleugelman sinds het
begin van het seizoen. De formatie van
Telstar luidt: Stuy; Liptak en Pirovano;
Brom, Kort en Althof; Immers, Van
Egmond, Boekesteijn, Van Wijk en
Kleef. Boekesteijn heeft zijn schorsing
er weer op zitten.
Haarlem moet in de moeilijke derbv
tegen EDO zyn jonge recht^him-i^
Peys missen. Wentink vervangthem
Haarlem versch.jnt als volgt: vfn hI£1
wijk; Duwel en Maas- tv„i u
Koster f e£ Berends: Wiertz,
ZoeternSn nn,der puUen; Van Kampen
Rpi? Peters. Mul en De Winter.
a„ p -reist naar Zwolle, waar PEC
clnS zo op papier weinig in de
weg kan leggen. RCH komt daar als
volgt m het veld: Van der Schilden;
Mussche en Honout; Doesselaar, Van
de Brink en Euwes; Van Dijk, Dahrs,
Meyer, Maslo en .Van Weerlee.
(Advertentie)
BINNEN 1 WEEK TERUG
element voor de expressieve kracht
van de steen.
Een bezoek aan de overzichtsten
toonstelling van Kees Verwey, die
ingericht is op de verdieping van
het museum, biedt aanvankelijk
het genoegen van het weerzien met
bekende werken. Verwey heeft recente
en oudere werken in de laatste tien
jaren bij herhaling geëxposeerd. Maar
langzamerhand wordt de herinnering
aan eerdere ontmoetingen hier overwel
digd door de verrassende veelzijdigheid
van de totale Verwey en door de voort
durende hoogte waarop Verwey zichzelf
bevestigt. De afzonderlijke werken
schuiven dan bij elkaar tot groepen
en deze tekenen zich tegen elkaar ai.
Vóór 1940 heeft hij zich aangediend
als een schilder van formaat, voor ae
jongeren van zijn generatie was zij
intentie wellicht wat vaag. Er is op de
tentoonstelling weinig uit die period
maar voldoende om zijn j ™pulsiee
zelfportret „met scheve das de
matige uitwerking te geven, waa""
het in 1948 werd ontvangen- Venvey
had zich daarmee doorgestoten m de
vaart der naoorlogse
Daarna belijdt hij weer braaf zijn trouw
en eerbied aan de noblesse deeruditie
en de traditie, maar meldt zich af en
toe met een opzienbarend stuk. Op-
zienbarend in die zin dat het aan de
regelmaat van zijn oeuvre ontsnapt en
in kleurgeving, ritmische behandeling
en grootheid van vorm aansluit bij de
jongere opvattingen.
rwi en harend is ook, dat zyn werken,
volwaardie en doordacht niet de indruk
maken van lev moedwillige Spielerei".
Kennelijk ligt dit binnen de mogelijk
heden van Verwey en de conclusie ligt
voor de hand dat een schilder van zijn
formaat inderdaad alleen nog maar in
staat is een goed schilderij te maken.
Met zijn kunde en ervaring, zijn door
zicht in de schilderhjke essentie van
een onderwerp, zijn kennis van de kracht
van de materiële kleur en vorm, zou
Verwey in staat zijn een antwoord te
geven aan de drijvers op de intuïtie,
de spelers met de charme van het
materiaal, de verbergers van hun on
kunde Zjjn dichterlijke geest, die de
werkelijkheid ziet achter de realiteit,
en zijn geoefend oog dat het schilderij
heeft herkend achter het ontwerp, stel
len hem in staat tot een vrjjere visie
dan hij zich tot nu toe permitteert.
De vele facetten van Verwey, die al
schilder was toen hij als zestienjarige
knaap zijn eerste bloemstilleven maakte,
krijgen in de tentoonstelling in Utrechl
een bloeiend reliëf. Beide voortreffelijk
ingerichte presentaties sluiten op 8
november.
L.T.
de profane kunst in hun werk mee,
maar voor de beelden was men in
ons land nog uitsluitend aangewezen
op de neo-gothieke ateliers en de
gladde fabneksbeelden.
Andriessen moet de oplevering der
religieuze kunst in Duitsland hebben
waargenomen toen hij in -24 in München
studeerde en zeker van Noord-Neder-
land is ny de vernieuwer geworden
voor de religieuze beeldhouvvkunst Vari
niet-religieuze beeldhouwkunst was in
ons land overigens nauwelijks sprake.
en tweede periode breekt voor
Aad£afpe" aaiL na de bevrijding
als Nederland de herinnering aan
openhj v eidn et en ondergrondse
grootheid in tekens van steen en brons
wil vastleggen.
Andriessen heeft deelgenomen aan het
verzet, hg 'serzijn collega's Limpers
en Frits van Hall bij verloren Hti
maakte het gedenkteken voor de ménsen
die aan de Haarlemse Dreef kort voor
de bevrijding werden neergeschoten.
De kleine roerloze gestalte schept een
ruimte van stilte om zich heen De
echtheid ervan ontroert.
Uit al zijn kunstwerken komt An
driessen tevoorschijn als een typische
Hollandse mens, zoals die zich al
eeuwen kenmerkt. De waarde van zijn
werk ligt voor een belangrijk deel in
de menselijke ontroering die hij ervaart
en kan doorgeven in het materiaal
waarmee hij werkt. In zijn beelden
komt de intimiteit, dat stil beleven,
het open contact van mens tot mens,
het voluit en alleen maar menselijk
zijn tot uitdrukking.
Een derde periode in het werk van
Andriessen heeft zich al enkele
jaren terug aangediend en belooft
zich voor t eerst volledig te mani
festeren in het Marinemonument. Uit
de schets, in kalksteen gehakt, blijkt
dat hij heeft ontweken om menselijke
intimiteit en monumentale afmetingen
samen te brengen. De overdracht van
een gevallene vindf op grote formaten
niet plaats door middel van details,
maar wordt door de conceptie in zijn
geheel gedragen. Het uiteindelijke open
bare beeld is dan geen vergroting van
de schets, maar de schets is een ver
onderstelling van de uiteindelijke sculp
tuur. Dit nu is voor Andriessen een
nieuw beeldend beginsel, dat voor het
eerst te zien was in het watersnood
monument voor Ouwerkerk waar gigan
tische handen hulpeloos in de lege
ruimte tasten en geen houvast vinden
De wijde Zeeuwse polder Is geen toe
vallig decor, maar is een noodzakelijk
De twee grote scheppingsperioden die
Mari Andriessen tot nu toe in zijn
leven heeft doorgemaakt zijn en dit
is tekenend niet ingegeven door
sculpturale emoties, maar door telkens
een geestelijk-emotionele gesteltenis
waaraan hij als beeldhouwer vorm gaf.
Van 1925, als hij zijn studies beëin
digd heeft, tot omstreeks 1940 houden
hem voornamelijk religieuze onderwer
pen bezig, die hij meer devotioneel
dan liturgisch-sacraal benadert. Van
zijn beeltenissen van heiligen en scènes
van religieuze aard vinden er slechts
enkele in kerkgebouwen een plaats,
maar de meeste, uit persoonlijke devo
tie ontstaan, krijgen ook in een parti
culiere devotie hun bestemming.
De jonge Andriessen paste in de
bewustwording der jonge katholieken
van die dagen. De schilders Toorop,
Colette, Otto van Rees en Wiegman,
de houtsnijders van De Gemeenschap
en de glazeniers Joep Nicolas en
Henri Jonas doorbraken de traditie
en brachten de nieuwe inzichten van
