Lommerrijke erfenis van
Heemstede sinds annexatie
Tuinwijk-Zuid al veertig jaar
zorgenkind-
onzekerheid
Haarlems mooiste
Bewoners zijn
over lot al lang beu
STEEDS MEER EEN
RICHTINGSVERKEER
IN DE BINNENSTAD
Mevrouw W. van Dijk-
Hetum 50 jaar getrouwd
met Jan Icas
Centrum wordt minder
aantrekkelijk gemaakt voor
doorgaand en zwaar verkeer
J^aarlem, 7 november
woumMeu
De pannetjes zijn weer even klein
geworden als een halve eeuw geleden
gfsiïiïï?'"#vi^9 jaar getrouwd met jan icas vm öijfc.
Spaarnelaan
Mooi en rustig
Fel verzet
-CATS
N.V. „BETER HOREN"
^Uuiwijk-zuid is een zorgen-
en Maar het is een mooi
0rtveen ^ef zorgenkind. Daar-
de niemand zo maar op
kin|je^achte komen het lieve
off- f X°nder pardon de laan
c te sta
Paar
aren omwille van een
naar cpl
rfe n°onheidsfoutjes. De
c "edenis van Tuinwijk-
zuid
üd en inmiddelé bij velen
bekend. Jarenlang al hangt
bewoners een dreiging van
afbraak van een deel van
tuinwijk boven het hoofd,
^iemand weet waar hij aan
toe is en met ongeduld wach-
ten de bewoners op het von-
bewoners van Tuinwijk-
^uid, die stuk voor stuk een
^fetje verliefd zijn op hun
^en buurt, zijn eraan ge-
end, dat zjj njet zej| kunnen
^slissen over het wel en wee
an Tuinwijk. Voor de ge-
^e^nte Haarlem is de wijk
.e Hop van de eenenveer-
i cn van zijn bestaan zo
tar>gzamerhand een enfant
^rible geworden. De geluk-
'f bewoners zagen hun
®Cno:
bewon
ne omgeving met het
aar Verder degraderen en op
geen enkele vraag van de
uevroners van Zonnelaan,
Paarnelaan en Tuinwijk-
aan *s ooit een afdoend ant-
°ord gekomen. Misschien
°mt aan die periode van on-
^kerheid over het lot van
et zorgenkind spoedig een
ojnde. Twee raadsleden heb-
in het begin van deze
eok schriftelijk vragen ge-
Steld uun het college van bur
gmeester en wethouders.
s uvv college bereid en in
Staat °P korte termijn ope-
Ü'ug Van zaken te geven aan
raad en de bewoners van
A uinwijk-zuid?" Het klinkt
a s een ultimatum.
De kunstschilder H. Bijvoet is een
van de bewoners van het bedreig
de Tuinwijkkwartier. „Tegenwoor
dig zijn wij geneigd alles op te
offeren ter wille van een recht
lijnig snelverkeer."
De Zonnelaan in de lommerrijkste
wijk van Haarlem vertoont al vrij
lang heel duidelijke sporen van
verval. Enige huizen zijn niet meer
bewoond. De ramen zijn geblin
deerd en op verscheidene plaatsen
moesten houten stutten worden
aangebracht. Maar ondanks alle
technische gebreken zijn de bewo
ners zo gehecht aan hun mooie
Tuinwijkdat zij slechts in het
uiterste geval bereid zijn een ver
huiswagen te bestellen.
speciaalzaak
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1964
PAGINA 3
Mevrouw W. M. H. van Dijk-
Hetem leeft in volle be
rusting toch met een zeke
re spanning naar woensdag 11
november toe de dag, waarop zij
vijftig jaar geleden in de Sint
Janskerk aan de Amsterdamstraat
in het huwelijk trad met Jan Icas.
In haar royale huiskamer, die vol
gepropt is met gezelligheid, praat
zij rustig over die voorbije halve
eeuw. Ze heeft maar weinig woor
den nodig om te verteilen, dat er
vele zorgen zijn geweest, maar
dat zij niettemin op een prachtig
leven kan terugzien. Ze is er dank
baar om. Vreugde bestaat bij de
gratie van verdriet en omgekeerd.
Zo heeft ze het leven ook aan
vaard en daarom kan ze ontzet
tend dankbaar zijn. Al die jaren
is ze de spil geweest van een groot
gezin, nu is zij de eerste vrouw
van een uitgebreide familie. Er
hoeft niet meer een mud aard
appelen per week geschild te wor
den. De pannetjes zijn weer even
klein geworden als vijftig jaar ge
leden. Of het rustiger geworden
is?
Mevrouw W M. H. van Dijk-Hetem is woensdag 11 november de
daan aehaairi n T ^gaaïld artikel eens achter de schermen van-
-j F 7 fotograaf trof haar natuurlijk thuis, bij Jan Icas,
m z 7 V f 'Z*e Nar". In het gelijknamige stuk van Kees
eKei speelde Jan Icas van Dijk destijds de titelrol. Zijn creatie werd
vereeuwigd door Herman Moerkerk, eens de gevierde en kleurige
regisseur van „Alberdingk Thijm".
"Uiiiii
ongeveer negentig woningen werden ge
bouwd in 1923. Arehitekt was de aloni-
geprezen ir. J. B. van Loghem, in
Haarlem ook als arehitekt betrokken
geweest bij Rosehaghe, Huis ter Cleet
en Tuinwijk-noord. Maar Tuinwijk-zuid
is zijn geliefkoosde schepping gewor
den. Voor Van Logehem was de eer
ste eis: het moet er aangenaam wonen
zijn. Hierin is de arehitekt ten volle
geslaagd. Toen wij deze week enige be
woners naar hun ervaringen vroegen,
was de reactie bijna gelijkluidend. „Het
is hier prettig wonen. Er heerst hier
een aangename sfeer en vooral met de
binnentuinen zijn wij bijzonder ingeno
men." En steeds kwam er als opmer
king achteraan: „Het is alleen jam
mer, dat de wijk in de loop der jaren
zo sterk achteruit is gegaan."
De moeilijkheden begonnen al heel
kort na de bouw. Al in 1925 besloot de
Heemsteedse raad een commissie in te
stellen, die moest onderzoeken welke
in in min ii in ii in ii ui minim illinium
'""'"""IISUIIMMnHMIMIMMMMIMMUIMIMMMIIIMIIIHMIUMIIIMIIIMIIIIIIIMMIMIIMIIMIMIlllllMMIIIHIIIIIIimillllMMMIMIIIU
*!IS> Wordt de wijk veroor-
£eld of gespaard?
tenis Tuinwijk is een er-
de gemeente Heemstede. De
fouten de woningen vertoonden. In 1927
annexeerde de gemeente Haarlem het
gebied en trad al heel spoedig op als
eigenares. Ook onder het nieuwe bewind
bleven de klachten aanhouden. Voor de
oorlog kwam het regelmatig voor, dat
grote aantallen van deze huizen leeg
blven staan. Niemand voelde veel voor
deze woningen. Thans staan wederom
woningen leeg, maar nu wegens de on
zekere situatie en om de inmiddels nog
slechter geworden bouwtechnische kwa
liteiten. Het behoeft geen betoog dat
de dichtgespijkerde woningen volledig
uit de toon vallen in deze zonnige om
geving.
Allerlei factoren spelen een rol bij de
onzekere toekomst van Tuinwijk-zuid.
Belangrijk is natuurlijk de slechte toe
stand van de woningen. Hier komt nog
bij, dat er reeds geruime tijd plannen
bestaan voor ingrijpende reorganisatie
van de Spaarnelaan in verband met op
nemen van dit traject in een aan te
leggen zuidelijke verbindingsweg. De
Spaarnelaan moet dan aanmerkelijk
worden verbreed. In de praktijk bete
kent dit, dat de huizen aan de Spaarne
laan zullen vallen onder de slopersha
mer. Het is heel begrijpelijk, dat de be
woners deze ingreep voelen als een
ernstige aantasting van het eigen ka
rakter van de wijk. Want wie weet wat
voor woningen er terugkomen. Officieel
is al eens gedacht aan een bebouwing
met torenflats en kleine villa's. In de
Rollandslaan en omgeving zou vervan
gende ruimte worden gezocht voor ge-
evacueerde bewoners.
De gemeente heeft al jarenlang wei
nig aan het onderhoud kunnen doen.
Als er werkelijk gevaar dreigde, wer
den de hoogstnoodzakelijke voorzie
ningen getroffen. Het achterstallig on
derhoud is heel groot. De dakbedek
king is op veel plaatsen zeer slecht
en ook de funderingen laten hier en
daar veel te wensen over. Voor de
toekomst bestaan zorgen en nog eens
zorgen. „Wat moet het straks, als
de Spaarnelaan onderdeel is van een
intensief bereden verkeersader? Dan
trillen onze huizen helemaal van hun
funderingen." Enige bewoners van de
ze gemeentewoningen waren het lan
ge wachten op herstel al lang beu en
wilden het heft in eigen handen ne
men door de woningen te kopen. De
poging liep uit op een mislukking.
De kunstschilder H. A. Bijvoet woont
al sedert 1938 in de Spaarnelaan. „Deze
wijk is nog steeds een baanbrekend
voorbeeld van stedebouwkundige
uitbreiding. Het is hier mooi en rustig
en voor de kinderen zijn de binnentui
nen zo heerlijk. Jammer dat de hui
zen zo verveloos zijn." Als we vragen
over de toekomst van de Spaarnelaan
wordt de heer Bijvoet fel. „Wij geven
het snelverkeer maar alle voorrang. Wij
zijn bereid alles te slopen ter wille van
een rechtlijnig snelverkeer." Godfried
Bomans hebben wij niet om een reactie
gevraagd. Van hem is wel bekend, dat
hij heel prettig woonde en werkte in
de Zonnelaan. Uit vrees voor afbraak
van zijn woning zou hij zijn biezen heb
ben gepakt. De advocaat mr. A. W. Lui-
kinga is ook een van de gevluchte be
woners. Twee jaar geleden is hij ver
trokken uit Tuinwijk-zuid en waarlijk
niet. omdat de sfeer hem niet zou zijn
bevallen. ..Als de Spaarnelaan huizen
uit Tuinwijk verdwijnen, verliest Tuin
wijk zijn hoofd."
Arehitekt, bewoner en raadslid voor
de KVP, J. van Velsen woont aan de
Zonnelaan. Hij is lid van het comité
van vier, dat de belangen van de wijk
behartigt. Zijn medecomitéleden zijn
mr. C. Ph. Abbing, de heer G. M. A.
Gussenhoven en ir. W. Ph. van Harre-
veld. Het comité wil meer contact met
het gemeentebestuur. „Wij willen pre
cies weten wat er aan de hand is met
onze woningen." De heer Van Velsen
noemt het een merkwaardige zaak, dat
de laatste huurverhoging wel is toege
past. „0\ et die dichtgespijkerde wonin
gen zijn wij helemaal niet te spreken en
wij vragen ons af Qf de zuidelijke ver
bindingsweg nu perse over de Spaarne
laan moet gaan- Kan het tracée nu echt
niet een beetje zuidelijker komen te
liggen?'
De man die veel weet, maar heel
weinig kan zeggen is een andere arehi
tekt en eveneens bewoner van Tuin
wijk-zuid. Heis de heer J. p. Kloos.
In 1962 lieeft nu van de gemeente Haar
lem opdracht gekregen een reorganisa
tieplan voor Tuinwijk te maken. „U be
grijpt dat ik gtaag zou spreken, maar
als zo rechtstreeks betrokkene kan ik
geen objectief oordeel hebben."
Arehitekt nummer drie ir. W. Ph. van
Harreveld woont aan de Spaarnelaan.
„Niemand van ons weet wat er gaat
gebeuren. Alleen het noodzakelijke on
derhoud geschiedt." Deze arehitekt is
evenals de anderen bijzonder gehecht
aan Tuinwijk. „Stedebouwkundig en ar-
chitektonisch is Tuinwijk heel mooi".
Met zijn collega's heeft hij verzet aan
getekend tegen de reorganisatieplannen
voor de Spaarnelaan. „Een verkeers
weg kan toch veel beter elders worden
geprojecteerd dan juist midden in deze
wijk. Met een beetje goede wil kan de
weg heel goed iets zuidelijker worden
aangelegd."
Het is mogelijk, dat de bestuurders
van de gemeente Haarlem en de. bewo
ners van Tuinwijk-zuid, binnenkort wor
den verlost van hun zorgen. Op dit mo
ment kan niemand zeggen waar de op
lossing ligt. Misschien wordt er gauw
weer een huis dichtgespijkerd. Mis
schien gaat de hele Spaarnelaan tegen
de grond. Misschien gebeuren er nog
veel ergere dingen. Eén ding staat ech
ter vast. Er moet zo spoedig mogelijk
zekerheid komen. Tuinwijk-zuid heeft
lang genoeg gefungeerd als het mooie
zorgenkind van Haarlem.
Th. K.
HAARLEM, 6 Kit de Memn-
rie van Antwoord blijkt, dat sommige
raadsleden er met afkerig Van ziin dat
in Haarlem evenals in sommige andere
steden een totaal eenrichtingverkeer
wordt ingevoerd. Daardoor blijft de bin
nenstad goed en vlot bereikbaar en
wordt het zware en doorgaande ver
keer drastisch uit de binnenstad ee
weerd. B. en W. merken „aar aanlei
ding daarvan op, dat het aantal éénrich-
tingsverkeerstraten m ,|e binnenstad
gestadig wordt uitgebreid. Het {hans
bereikte stramien van éénrichtine-sver
keer aldus B- en W„ dat 'reedf een
zeer belangrijk deel van de binnenstad
omvat, waarborgt niet alleen éen be
vredigende afwikkeling van het verkeer
doch doet ook de straten i„ het centrum
onderling bereikbaar blijven B e„ w
willen nog maatregelen nemen waarl
onder het instellen van bepaalde inrii
verboden, teneinde de binnenstad voor
het doorgaande en zware verkeer on
aantrekkelijk te maken. Dat kan eeh
B' en W. tekenen hierbij overigens
aan, dat het zware verkeer ongeveer
7 procent uitmaakt van het totale ver
keer, dat zijn weg via de binnenstad
zoekt. Van deze 7 procent blihc" onge
veer een derde gedeelte in de binnen
stad geen bestemming te hebben zo
dat het percentage doorgaand zkaar
verkeer in de binnenstad globaal 2'/.
procent bedraagt, betgeen niet veront
rustend genoemd kan worden.
Op een vraag, of niet meer hoofdver
keerswegen, zoals de Marnixstraat
moeten worden voorzien van voor
rangskruisingen, antwoorden B. en W.,
dat daar alleen wegen voor in aan-'
merking komen, die worden beschouwd
als een in- of uitvalsweg van de stad,
of wegen, die een belangrijke schakel
vormen tussen bepaalde routes voor
het doorgaande verkeer. De Zijlweg
bijvoorbeeld, welke onlangs voorrangs-
weg is geworden.
Verkeerswegen als de Marnixstraat
echter behoren tot de categorie wijk
straten, welke tot taak hebben het ver
delen en verzamelen van het verkeer
van en naar de buurt- en woonstraten.
Dat karakter mag die straten niet ont
nomen worden, omdat dan de verkeers
intensiteit toeneemt, hetgeen de ver
keersveiligheid in de wijk niet bevor
dert. Ten aanzien van de kruispunten
Zijlweg en Raaksbrug merken B. en
W. op, dat een verkeersregeling op on
verschillig welke kruising ook steeds
een bepaalde vertraging in de verkeers
afwikkeling ten gevolge heeft. Dat is
ook het geval bij de "verkeersregeling
op het Zijlbrug-Raaksbrugcomplex.
Daarbij bevorderen bovendien het ge
heel van drie kruispunten en de be
perkte opstelruimten niet een vlotte af
wikkeling van het verkeer. De situatie
aldaar zal echter niet gewijzigd wor
den, zolang niet de bouw van de
nieuwe Raaksbrug gerealiseerd is.
B. en W. geven vervolgens toe, dat
de kruising Schipholweg-Prins Bern-
hardlaan, vooral na de aansluiting
van de Amerikaweg op deze
kruising, gevaarlijker is geworden.
In de periode van 1 januari 1961 tot
1 september 1964 gebeurden er
66 aanrijdingen, waarvan 19 in 1964.
Daarbij werden 12 personen ernstig
gewond en 4 licht gewond. In ver
band daarmee zijn thans plannen in
voorbereiding om die kruising van
een verkeerslichteninstallatie te voor
zien.
Tenslotte zeggen B. en W naar aan
leiding van de verkeersdlukte op het
kruispunt Westelijke Randweg-Klever
laan dat een ongelijkvloerse kruising
voorlopig nog niet noodzakelijk is. De
aanleg van een ongelijkvloerse kruising
(in kuipvorm) zou een bedrag vragen
van 5 tot 6 miljoen gulden, hetgeen
thans niet verantwoord zou zijn.
Advertentie)
HOORAPRARATEN
WACENWEC 124 - HAARLEM
TELEFOON 02500-14461
Dagelijks geopend van 918 uur
SCHOTERBOSPLEIN 19 TELEFOON 5108b
Dagelijks geopend van 912.30 uur
Ze lacht er om. Het huis van de Van
Dijken aan de Ridderstraat is nu een
maal een zoete inval in de binnenstad.
Een paar honderd vrienden en kennis
sen weten, dat zij bij wijze van spre
ken ieder uur van de dag terecht kun
nen. De rust. die er van haar uitgaat,
speelt daarbij een grote rol. Zij heeft
een sfeer weten te scheppen, waarbin
nen de bedrijvige Jan Icas zijn rol als
huisvader en gastheer voortreflelijk kan
spelen. In al die jaren heeft Jan Icas
om duizend-en-één reden de volle be
langstelling gehad. Hij heeft volop in
het voetlicht gestaan en misschien daar
om scheen het, dat zijn vrouw met een
bescheiden rolletje moest volstaan.
Daarom schrijven we nu voornamelijk
over de vrouw van Jan Icas, die ach
ter de schermen en achter het décor
van de Ridderstraat de onmisbare sou-
fleuse is geweest en die op het toneel
van haar gezinsleven op afdoende wijze
de regie heeft gevoerd.
Jan Icas erkent dat ook ronduit.
Aan haar zegt hij hebben we het
te danken, dat we woensdag feest
kunnen vieren. Ze heeft de zaken
thuis uitstekend beheerd. Zijn vrouw
wuift dat bejaarde compliment een
beetje weg. Ze praat nu liever over
vroeger. Op 11 november 1914 trouw
de zij, 24 jaar oud, met toen 25-jari-
ge Jan Icas. Ze gingen wonen aan
de Scheepmakersdijk, vlak bij de mo
len De Adriaen. Een schilderstuk aan
de wand houdt de herinnering aan
dat historische plekje levendig. Het
was er prachtig wonen, daar aan het
water. Grote bedrijvigheid langs en
op het Spaarne. Het oude Haarlem
nog, met zijn besloten sfeer en de
gezelligheid van het onder-onsje. Na
enkele jaren verhuisde het echtpaar
Van Dijk naar de Ridderstraat, een
betrekkelijke stille s.traat nog, waar
de paard-en-wagens hun weg zochten
van Janstraat naar Kruisstraat.
Met die oude buurt zijn Jan Icas en
zijn vrouw vergroeid geraakt. Ze heb
ben er het oude Haarlemse leven nog
geproefd, temidden van mensen en za
ken met namen van jaren-her. Zij heb
ben stand gehouden in de binnenstad,
terwijl vele anderen de buitenwijken op
zochten. De binnenstad is leegge
stroomd en nog jaarlijks vertrekken
het hem sterk af. Een nuchtere raad
er mensen. Ze zien dat het meest nog
aan hun parochiekerk. Zo'n vijftig jaar
geleden was bij een bijzondere plechtig
heid de kerk aan de Jansstraat stamp
vol. Heel het leven in en rond de kerk
had een eigen stijl. Het gezin Van Dijk
nam actief deel aan dat leven. Als er
wat te doen viel. was er altijd wel een
Van Dijkje te bekennen. Zo niet de va
der, dan toch een van de kinderen, en
nu de kleinkinderen.
Veertien kinderen, van wie er twee
zijn overleden, telde het gezin. Dat gaf
natuurlijk wel de nodige zorgen, zegt
mevrouw Van Dijk nu. maar het was
altijd gezellig. We konder er een vro
lijke boel van maken. Er was een goe
de organisatie nodig om het gezinsle
ven te laten reilen en zeilen, maar we
zijn er altij'd uitgekomen. Jan Icas luis
tert onrustig toe, als zijn vrouw vertelt.
En hij kan het natuurlijk niet laten om
zijn aandeel in het gesprek te leveren.
Terecht overigens. Hij wil nou eens niet
over toneel praten, maar zijn vrouw be
gint er over. Hoe kan het anders. Het
toneel is in haar gezinsleven binnenge
drongen en heeft zich er soms mee ver
eenzelvigd. Tientallen jaren nu speelt
Jan Icas bjj „Alberdingk Thijm", in
verschillende films heeft hjj een rol ge
speeld. dikwijls werd op hem een be
roep gedaan om een gastrol te spelen.
In alle oprechtheid verklaart zijn
vrouw: „Ik heb daar altijd vrede mee
genomen. Het was zijn hobby en ge
luk." En meteen voegt zij er aan toe,
dat zij zich één keer tegen hem verzet
heeft. Dat was toen Jan Musch hem
vroeg bij zijn beroepsgezelschap te ko
men. J an Icas zou bepaalde privile
ges krijgen, maar zijn vrouw raadde
van een nuchtere vrouw, want het sa
laris bedroeg ƒ25 per maand. De ac
tiviteiten van Jan Icas gingen trouwens
nog verder. Hij is een kwart eeuw in
actie geweest voor het Sint Joseph-pa-
tronaat. Verder was hij een der oprich
ters van de schilderpatroonsvereniging
„Sint Lucas". Intussen moest hij ook
de kost verdienen voor zijn gezin In
1917 vestigde hij zich als zelfstandig
huisschilder en bouwde hij een goed be
drijf op, waaruit zich enkele jaren ge
leden heeft terug getrokken.
Nu zijn we toch weer over Jan Icas
gaan schrijven. Je ontkomt er gewoon
weg niet aan. Hij heeft er ook recht
op. Tenslotte is hij de gouden bruide
gom, die woensdag 11 november zijn
feest 's morgens viert met een plech
tige H. Mis om tien uur in de Sint Jo-
sephkerk. De dag is verder voor de
familie bestemd met uitzondering van
vier tot half zes, wanneer Jan Icas en
zijn vrouw recipiëren in hotel Roozen-
daal te Overveen. Het belooft een goed
feest te worden. Daar zorgen niet al-
leen de kinderen, maar ook de dertig
kleinkinderen voor.
W.H.
".wrw V - 'U-V-V V
