Gedrang op carjia^marjd
Onderzoek naar
Sinterklaas complex
Ontwikkelingshulp
EEN NIEUW HOOFDSTUK IN
GESCHIEDENIS DER MENSEN
Elektrotechniek bij
Siemens in goede handen
Spoor naar vrede
Waarom imiteren
Kosten vrijwilliger
Kosten Kajotter
DONDERDAG 31 DECEMBER 1964
PAGINA 7
In het moderne proefveld
internationale, nationale kerke-
kerd door kleine organismen die -----
parasiteren op de werfkracht en
de middelen van anderen. Voor
namelijk houden zij zich bezig
met incasseren, administreren,
beheren en verzenden van geld.
De motieven waarmee zulke be
perkt nuttige organisaties wer
den gestart zijn wel respectabel
misschien, maar getuigen niet
van een objectief inzicht in de
Problemen. Men „ontdekt ergens
ter wereld" een nood die nog
niet gelenigd wordt. „Dus", con
cludeert men ten onrechte, „de
hulporganisatie X faalt hier".
Korte tijd nadien wordt het zo
veelste „initiatief genomen".
Begint het vaak als caritatieve
vrijetijdsbesteding, het grtjeit uit
tot een bureau en een apparaat,
tot een broodwinning voor be
kwame of ook niet-bekwame
professionals. Dat de mogelijk
heden van organisatie X hier
door verkleind worden, dat men
veel werk en kosten verdubbelt
dat de deskundigheid ernstig té
kort schiet, dat er nog meer ge
drang ontstaat op de carift!
markt", dat het publiek in g
bomen- en lianenbos geen w£
L Tet en ..collectemoe"
wordt, dat de globale nood eer
der toe- dan afneemt, mede als
gevolg van deze verkruimeling:
dit alles schijnt nauwelijks over
wogen te worden.
Blank en zwart, samen opgevoed.
Portret van een noodlijdend metis.
Siemens behoort met haar veelzijdige leveringsprogramma en wereldomvattende service-
organisatie tot de weinige ondernemingen, die het gehele gebied van de elektrotechniek
beheersen, in Nederland is zij reeds sedert 1879 vertegenwoordigd.
Bij de Nederlandsche Siemens Maatschappij N.V. is de oplossing van a! uw problemen op het
gebied der elektrotechniek toevertrouwd aan een groep van 150 ervaren ingenieurs en HTS-ers,
die terzijde wordt gestaan door meer dan 800 medewerkers.
Het potentieel aan vakmanschap en de technische outillage van de moderne Siemens werkplaatsen
in Den Haag maken het mogelijk naast de genormaliseerde serieproduktie ook speciale
opdrachten „naar maat" uit te voeren.
Met welk elektrotechnisch probleem u zich ook tot ons wendt: u kunt steeds gebruik maken van
de ervaringen, die bij Siemens over de gehele wereld dagelijks worden verkregen.
NEDERLANDSCHE SIEMENS MAATSCHAPPIJ N.V.
POSTBUS 1068 's-GRAVENHAGE TELEFOON 183850»TELEX 31373
jiUgUUtiiiu
ONTWIKKELINGSHULP
verdwaalt in een woud van
acties en initiatieven
instellingen niet? Zie naar de kinde
ren der wereld, als we de grote ban
kiers zo mogen noemen. Waarom, na
opleveren dan shocks en stunts waar
men nu mee „werkt"?
Doch wjj zouden niet onvoorwaarde
lijk voor concentraties, grote organi
saties en grote apparaten willen plei
ten. Op ideëel gebied kan men het
zelfde waarnemen als menigmaal op
commercieel gebied, n.l. dat naarmate
het „bedrijf" groter wordt, het indivi
duele idealisme en de persoonlijke ijver
slinken. De leiders van zulke organisa
ties moeten sterke benen hebben om
In korte tijd is het aantal
vi „v, v kiers zo mogen noemen. Waarom, na
lljke en paiticuliere organisaties likwidatie en afstoting van het over-
en instanties voor het verlenen tollig(r., geld e? .goed, de benodigde fi-
nanciele, administratieve en technische
Van ontwikkelingshulp, in de middelen niet samengevoegd tot één
meest uiteenlopende vorm Uit- g°ed> effectief en goedkoop apparaat?
gegroeid tot een woud, waarin Perfc<T propLganX- ?n%XhdtÖp-
de bomen elkaar soms dreigen paraat dat in alle mogelijke vormen
te verstikken. Levenskrachtige dV^nXXameXX^Is^™^ pu"
organisaties met importante bliek opvoedt tot naastenliefde in ver
doelstellingen worden overwoe- bouding tot de nood, die een gefundeer-
dueisifcumïgtuwui ueii uveiwue de opime vormt die meer vruchten zal
omi°or t',e Ps>'('hologie valt hier nog een
cftmni'' doen naar het sinterklaas-
ovetn dat bevrediging zoekt in het
i'ichA lulisen" van «aven, die men
ven (Vs* door anderen heeft laten ge-
dat'rnp.11®* lintje niet over het hoofd
het verseïc-1 ook wel volS'-) Dan is er
saties di J,1®el van de „oude" organi-
omdat hun ?ichze,f overleefd hebben,
is overeen,, aak geheel of grotendeels
Voorbeeld v door de overheid, bij-
ving. Menie acktens de sociale wetge-
vult zijn k I caritatiev- instelling ver
met overhJ?j Voor bet overgrote deel
Van zulke subsidies. De efficiency
betwijfeld ';®mwegsubsidies" moet soms
stellij,np., „„fden. Dit soort oude in-
deze, uitei-X. nieuwe taken en vindt
ontwikkeling - °P bet terrein van de
genlijk-» tvt P- Maar waarom ei-
Re» vknu Pntmoet bij die instellin-
bun mentaiij6w6n', die °P grond van
uaamhe(i!„ i' belangstelling en be-
*?°r leidinn laatst geschikt lijken
??aar de -g aan de ontwikkelingshulp,
bierin jïp!|ten en bestuurders zien
,te blijven snfins d® „goed-heilig-man"
idealismf u de cmPloyé's blijven
W».. un brood verdienen.
fuseren en concentreren deze
ontmoeting, de relaties en vriend
schappen die hier het gevolg van zijn,
hebben op den duur voor de vrede een
moeilijk te overschatten waarde. Het
is volkomen aanvaardbaar, dat er bij
de praktische uitwerking van Kenne
dy's idee fouten werden en worden ge
maakt, dat er terecht of ten onrechte
kritiek wordt gehoord, dat het ideaal
soms bedreigd wordt door domheid,
baatzucht en boosheid. Tot
1963 had het Amerikaanse Peace Corps
3.000 mannelijke en 2.000 vrouwelijke
vrijwilligers uitgezonden. De helft hun
ner werkt in het onderwijs, twintig
procent aan landelijke gemeenschaps
ontwikkeling. en de rest bij publieke
werken, gezondheidsdiensten, land
bouw en in sloppenwijken.
Een Amerikaans vrijwilliger doet
twee jaar dienst. E.j kost zijn land
9.000 dollar. Hij ontvangt zelf een maan-
delpks.e vergoeding van 75 tot 120dol-
lar- De vrijwilligers hebben niet uit
sluitend lof geoogst. Ze zijn „cowboy-
ïmperiahsten" genoemd, „neo-kolonia-
listen en „zwarte handelaars". Men
heeft hen er van beschuldigd de Afri
kaanse onafhankelijkheid te willen be
lemmeren, godsdienst te willen verkon
digen en meisjes lastig te vallen.
Zélf erkent het Vredes Corps dat er
veel fouten gemaakt werden. Can-
didaten werden uitgekozen voor werk,
aat zy tenslotte niet gingen doen. De
training is vaak te theoretisch, het
taal-onderncht te gering. De samen
werking met de plaatselijke bevolking
is vaak met zo intens als wenselijk. On
danks de beschuldigingen, tekortko
mingen en verdachtmakingen heb
ben echter alle landen die het Vredes-
korps leerden kennen, gevraagd nieuwe
en méér vrijwilligers te sturen.
iiliiiliiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiuiiilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiminiimii,!,
jiiiiiiHiiiiiMiiiiiHHiiiuiiiiiiiuiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiniiii
onbaatzuchtig te blijven, niet te bezwij
ken voor de verleiding van de macht
en de verlokking van de persoonlijke
eer die hun vaak ten deel valt. Menige
idealistische onderneming is groeiend
én groter wordend, door menselijke
kleinheden van deze aard, tenslotte
harteloos en corrupt geworden.
Een nieuw, belangrijk en opvallend
hoofdstuk in de geschiedenis van het
ontwikkelingswerk, is de internationale
en massale deelname van de jeugd en
de Ttlun daaraan vande regeringen
Wii achten dit in beginsel een groot
goX Eeuwenlang stuurden de volke-
ren èeleügd naa? de slagvelden om te
strijden en te sterven voor de tegen
gestelde belangen der naties Astrono
mische bedragen zijn hieraan Desteea.
Doch als de tekenen ons met bedriegen
'°opt het tijdperk der oorlogen ten ein-
de Weliswaar zijn de spanningen ms-
schien groter dan ooit te voren, maar
ook, het vredesverlangen was nimmer
70 mtens en zó wereldomspannend als
n onze dagen Ja, zelfs de dreigende
der onvoorstelbare ver
Tf gswapens is een stuwkracht
tot vrede.
k-imTTj vrede duurzaam te winnen
haarnQ de volkeren hun geld vrucht-
onrternE' rendabeler investeren m
in wanage ~n wederzijdse hulp, dan
terTo =t 1J kunnen hun jeugd be
en sarX i stellen tot samen werken
en X I" ]eYen, dan haar de strijd
John JCenn aln te zenden. President
aliXdTo Tdy' deze idealistische re-
riè heX e.vreesd de oorlog vrees-
AmpriVo rde oprichting van het
vaT de XeXia redes Corps de jeU:gd
de gezet rr een spoor naar vre"
innefren AQrTrdoor werden talloze
vande mm Jer8SSeerd V00r de n0°d
rnenT l -'d- Tienduizenden jon
nend Xet bgen een kans deze
ei>en Xandi8®". °gen te zien en met
6 gen handen te heloen lenigen
e internationale en interraciale
Het Amerikaanse voorbeeld heeft in
verschillende landen navolging gevon
den, Duitsland richtte ,ie Entwicfce-
Tüngsdienst op. De,Japan.se Liberaal
Democratisphe Partn formeerde een
vredeskorps. Noord -Rhode.sia Noorwe
gen Denemarken, Frankrjjk' en Zwit
serland „en Israel schaarden zich ook
in de ry die stellig nog langer is en
zal worden. 5
Voor Nederland was de Idee van uit
zending van jonge mensen naar ont
wikkelingslanden volstrekt niet nieuw
De Bouworde en de Kajotters wareli
er reeds jaren geleden mee begonnen
geholpen door zuiver particuHerê
financiële middelen. De mogelijkheid
Voor dit ontwikkelingswerk, via a'
overheid, steun van de belastingbeta
lers te verkregen, was voor Nederland
wel nieuw. Alle betrokkenen en Ji,
teresseerden begonnen binnen de vi
derlandse Jeugd Gemeenschap aan «AT
gesprek, waaraan ook de NOVIR ,j„ V
nam. De Ministeries van Buitenlandse
Zaken, Onderwijs en MaatschapnTifik
werk waren vertegenwoordigd ,i„X
een ambtelijke waarnemer. 0
Uit deze besprekingen werd in nnv»™
beï'. f962 het Nederlandse JongerTn
Vrijwilligers Corps geboren, een nar
ticuliere, algemene organisatie met Ten
Raad van Bystand, waarin heel de vT
stellingen van dit JVC vinden wij v„"
meld: „de uitzending van jongere vHi
willigers naar ontwikkelingslanden^"
Hoewel de Raad van Bjjstand op i
gustus 1963 geformeerd was door os
organisaties, (waaronder 8 katholieke!
is ons, met bekend dat het JVC daart
werkelpk tot uitzending is overgegaan"
Tot dusver schijnt het JVC zich te boh'
ben moeten beperken tot coördineren"
adviseren en dergelijke secundaire a?'
tiviteiten. Wij kunnen met de beste
Yf" de wereld niet getuigen dat
dvc,de indruk maakt een vitale daad
krachtige moderne hulporganfsXtfe"
De verklaring voor deze onderont
wikkelde, particuliere koepelorganjsa^;
voor ontwikkelingshulp, waarin thans
ongeveer 60 organisaties vertegenwoor
digd zijn, moet misschien gezocht wor
den in he Jongeren Vrijwilligers Pro
gramma, in februari 1963 plotseling i
gelanceerd door de Minister van Bui-1
tenlandse Zaken en zonder oppositie
door de Volksvertegenwoordiging aan
vaard. Het JVP beschikte in 1963
over een budget van 800.000 gulden, in I
1964 over 4 miljoen. In een brochure van
het JVP lezen we dat „de regering
groot belang hecht aan deze nieuwe
vorm van technische hulp en dat zij de
zich op dit gebied bewegende particu
liere organisaties in Nederland zoveel
mogelijk bjj het werk van het Jongeren
Vrijwilligers Programma wil betrek
ken" Dit is dan een veelbelovende
democratische stéllfngnam'e. Wij vre
zen echter op grond van een klein aan-1
tal feiten en een groot aantal vage ge
ruchten, dat er van die samenwerking I
tussen overheid en particulieren tot nu
toe weinig of niets reëels tot stand ge
komen is.
Op het moment dat wij dit schrijven
schijnen de contacten tussen het
Overheids JVP en het particuliere
JVC wel erg minimaal te zijn.
In de praktijk gaat de samenwerking
dus kenneljjk erg moeilijk. Wij zijn
niet genoeg insider om dit met allerlei
concrete gebeurtenissen en uitspra
ken te illustreren. Een poging om deze
op te sporen zal ook wel weinig zinvol zijn,
omdat men in dit soort situaties door
gaans stuit op de Gordiaans verknoopte
waarheid en onwaarheid, op de respec
tabele mening van de hoogst integere
A die lijnrecht in tegenspraak is met de
even respectabele overtuiging van de
niet minder integere B. Veelbetekenend
waren voor ons de Samen van énkele
idealistische én deskundige personen,
die zich teleurgesteld uit de aktivitei-
ten teruggetrokken jouden hebben.
Hét Nederlandse Jongeren Vrijwil
ligers Programma isstellig niet wat
liet zou moeten zijn. 's Misschien is het
slechts een steeds overtuigender bewijs
dat de overheidsorganisatie en begelei
ding van wat primair een ideële onder
neming is, voor Nederland niet ideaal
is. Wij willen dit, als buitenstaander,
verduidelijken met een aantal kritische
vragen en kanttekeningen. Deze gaan
dus nog niet over de jongelui die zijn
uitgezonden en over hun opmerkelijke
Wij menen, dat de overheid hier geen
weerstand heeft kunnen bieden aan de
verleiding haar dienende taak te over
schrijden door het initiatief niet aan te
moedigen maar het aan zich te trekken
en in eigen beheer te houden. Wij zou-
lotgevallen, maar over de basis en het den b'er .noR Seen bezwaar tegen aan-
vertrekpunt van het JVP hier in Neder- voeren, als er overwegend economische
iand algemene belangen in het geding zouden
1 zijn. Maar de betekenis van deze vorm
van ontwikkelingshulp is economisch
zeer gering. De werkelijke waarde is
van ideële en pedagogische aard en,
zeggen sommigen, óók van politiek be-
De inspiratie tot de oprichting van lang. Omdat het JVP een onderneming
het JVP is van Amerikaanse her- in overheidsregie is, zijn de kansen tot
komst. Daar isgeen enkel bezwaar verwezenlijking van de ideële en peda-
tegen. Ook Amerikanen hebben ide-1 gogische mogelijkheden om liet zwak
te zeggen, nogal schraal.
Wij zjjn ervan overtuigd, dat het
Jongeren Vrijwilligers Corps, de par
ticuliere opzet dus, met de diensten en
geldelijke middelen die de Overheid
nu ter beschikking stelt van het JVP,
tot aanmerkelijk vruchtbaarder akti-
viteiten zou zjjn gekomen. De Overheid
zou dan ook in de positie zjjn geweest
om voortdurend zeer kritisch toe te zien
alen en goede ideeën, maar heel de
wereld weet hoe vaak en fataal het
Amerikaanse idealisme in de prak
tijk tot niet-bedoelde resultaten leidt
De voorbeelden zjjn zo groot als con
tinenten. Zuid-Amerika en Afrika
bijvoorbeeld.
Waarom moesten wij zo haastig de
Amerikanen imiteren? Heeft Neder
land dan niet een indrukwekkend ie-
ger van wetenschaps- en ervarings- °P de aanwending en besteding van de
mensen uit de - Indiëperiode, mis-1 middelen,
sionarissen en zendelingen die zich
al met ontwikkelingshulp bezig hiel
den eer het woord bekendheid kreeg?
Was en is er in de vele levensbeschou
welijke organisaties, minstens bij de
leidende figuren, niet een sterke be-
Het JVP kon in 1963 en 1964 beschik
ken over in totaal 4,8 miljoen gulden.
Dit bedrag dient nog aanzienlijk te wor
den verhoogd met de kosten van de
door verschillende overheidsinstanties
laasstelling groeiend voor mondiale g-ra.tts verrichte diensten. (Rijks Psy-
problemen?
Wij zeiden -reeds, dat het goed is de
jeugd aktief te confronteren met de we
reld waarin wij leven. Maar waarom
kwamen we voor deze confrontatie niet
tot een oorspronkelijke, karakteris
tiek Nederlandse vorm en methode?
chologische Dienst en Geneeskundige
Dienst b.v.) Door de onttrekking van
jonge arbeidskrachten aan het produc
tieproces derft de gemeenschap in het
nationale inkomen een zeker bedrag,
dat dubbel geteld moet worden voor
zover buitenlandse arbeidskrachten de
open plaatsen innemen en hun arbeids
inkomen exporteren. Globaal kost deze
ideële ontwikkelingshulp de gemeen
schap dus een aanzienlijke som. De
vraag die we ons nu in alle openbaar
heid moeten stellen Is: Zijn de baten
de kosten waard?
Gedurende de drie maanden oplei-
I dings tijd krijgt de Nederlandse vrijwil
liger een zakgeld van 75.- per maand.
Voor werkkleding ontvangt hij 50.—
en, bij vertrek naar een werkgebied,
voor zijn uitrusting 750.—. Eenmaal
op zjjn bestemming krijgt hij een ba
sis-maandsalaris van 150.— plus een
dagtoelage, die samenhangt met de
levensstandaard in het betreffende
land. Elke maand wordt er in Neder
land voor de vrijwilliger 100.— ge
spaard. Hij is verzekerd voor 25 mille
bp overlijden en voor een ton bij levens
lange invaliditeit. Het dienstverband
van de vrijwilliger duurt 2 jaar.
Volgens een grove berekening kost
de vrijwilliger dus aan bovengenoemde
vergoedingen ongeveer 7.000.—. De
totale kosten zijn per vrijwilliger na
tuurlijk veel hoger. De selectie, keuring
opleiding, begeleiding, verzekering en
reis zullen niet onaanzienlijke bedragen
vergen. Op 13 december zijn de laatste 8
vrijwilligers van dit jaar naar het Mid
den-Oosten vertrokken. Er zijn in to
taal nu ongeveer 80 mensen ergens op
de wereld ingezet.
De staf van het JVP in Den Haag
telt momenteel 13 functionarissen. Men
mag natuurlijk niet stellen dat de ge
voteerde 4,8 miljoen nodig zijn geweest
om 80 ontwikkelingshelpers uit te zen
den. Dat zou neerkomen op 60.000.—
per mankracht, ongeacht de onzichtba
re kostep. Maar het zou dan wel zeer
interessant zijn te weten hoeveel één
man in feite per jaar kost. Voor 1965
staan zeven miljoen gulden ter beschik-
I king en de planning voor het eerste
halfjaar voorziet in de uitzending van
94 vrijwilligers.
Cijfers als deze geven aanleiding tot
enkele vergelijkende overwegingen. De
Kajotters zenden jaarlijks 15 a 20 men
sen uit, óók voor 2 jaar. Er werd of
wordt gewerkt in Tanganyika, Noord
Rhodesia, Haute Volta, Bolivia en Bra
zilië. Er is een opmerkelijk verschil
tussen de kosten en voorwaarden voor
een Kajottervrijwilliger en een JVP-
er. De Katholieke Arbeiders Jeugdbe
weging moet de uitzending geheel uit
eigen middelen financieren. Aangezien
die middelen niet overvloedig zijn,
moeten de uitgezonden Kajotters zich
materieel een aanzienlijk bedrag ont
zeggen. Bij terugkeer in het vaderland
krijgen zij een paar honderd gulden
voor nieuwe kleding en een paar weken
loon, tot er weer een werkkring is ge
vonden. Deze vrijwilligers kosten tot nu
toe ongeveer 3.000.- per jaar, per
man. Hoewel het idealisme groot moet
zijn, is dit bedrag niet ideaal laag.
Voor het transport, de verzekerings
kosten, een spaar- en zakgeldregeling
en voor een eventuele studiebeurs zou
het wenselijk zijn, de beschikbare mid
delen te verruimen.
Enige jaren geleden kwamen wij in
contact met een Nederlandse religieuze
die twintig jaar in Centraal Afrika had
gewerkt. Zij was een maand of acht
met vacantie hier en besteedde deze
rustperiode aan de gebruikelijke smeek-
en bedeltournee waarmee al deze ont
wikkelingswerkers tot heden toe hun
Europese vakanties vullen.
Zy liep stad en land af om geld te
zoeken voor de bouw van een huishoud
school in haar Afrikaanse land. Volgens
haar was zo'n school een essentiële
voorwaarde voor de maatschappelijke
en sociale eyolutie van de mensen,
waarvoor zp haar leven lang werkte.
Die school zou ongeveer een half mil
joen gulden gaan kosten. Zp is ten
slotte afgemat vertrokken met mis
schien tienduizend gulden, een medi
sche hulp-autotje en een groot aantal
vage toezeggingen.
Als een Amerikaanse vrijwilliger
9.000 dollar kost, dat is 35.000 gulden,
dan zou die school dus te bouwen zijn
Ïeweest voor de inzetkosten van 15
'SA-vrij willigers.
Vraag 1: Is het aannemelijk dat het
ideële en materiële rendement van de
inzet en de prestaties van 15 vrijwilli
gers, dat van de bouw van zo'n huishoud
school overtreft?
Vraag 2: Voor de totale inzetkosten
van hoeveel Nederlandse vrijwilligers
kan men zo'n school financieren?
Wp zijn ons ervan bewust dat we in
deze gedachtegang opzettelpk verschil
lende aspecten verwaarlozen en ons
daardoor blootstellen aan schpnbaar
zeer steekhoudende kritiek. Maar het
gaat ons slechts om het antwoord op
de vraag, of de overheid de belasting
gelden op de best mogelpke wijze aan
ontwikkelingshulp besteedt, of dat er
een ethisch Indianenspel mee gespeeld
wordt, met meer lawaai dan wol.
Wat blijft er over en bestaan als de jonge
vrijwilligers zpn vertrokken? Misschien
zal men dan het wezenlpke resultaat
vooral willen zoeken en zien op ide-
eel niveau. Daarom willen wij in een
volgend artikel de vraag behandelen
in welke mate het JVP gunstige voor
waarden biedt voor de verwezenlijking
van ideële doeleinden, die hun materi
ele prijs waard zijn.
Cees Griffioen.
SIEMENS
t
N-IR-005
(Advertentie)
worden de tn
onze werkplaats gerevideerde machines
beproefd. Testspanningen 'tot 5kV
gelijkstroom en 75kV wisselstroom
kunnen hier worden opgewekt.-
