voor ontwikkelingslanden
Hamernijptangschaaf
f
Ontwikkelingshulp
EEN NIEUW HOOFDSTUK IN
GESCHIEDENIS DER MENSEN
Geïrriteerd
De mens zelf
Broeder-jubileum
Missieroebel
Laakbaar manco
Ontzuilen
en antwoord
Transformeren
Papier
Arm
XT'
Geld uit
buitenland
Centrale
verivarming
W .A.-verzekcring
Minister
Platenboek over
wilde dieren
E
MAANDAG 4 JANUARI 1965
PAGINA 6
Sport behoort tot de onderwerpen
waarin les wordt gegeven. Hier
leren Indiaanse meisjes o.l.v.
JVP-ers een balspel.
Nederlandse JVP-ster in Colom
bia. 's Avonds geeft zij naailes aan
meisjes en vrouwen.
Geen ROBOTS
maar MENSEN
Het Jongeren Vrijwilligers Pro
gramma veroorzaakte in het
begin onmiddellijk enige weer
stand en geprikkeldheid. Men
meende de vrijwilligers vooral te
moeten werven onder de jonge, pas
afgestudeerde academici. Dit getuig
de van een typisch Europese en theo
retische visie op ontwikkelingsproble
men. Wie deze problemen met wester
se ogen bekijkt en meent dat er wes
terse sleutels op passen, zal in de
praktijk ontnuchterende ervaringen
opdoen. De nood is in vele gevallen
zó primitief van aard. dat een gespe
cialiseerde westerse academicus, als
zodanig, onmogelijk tot zinvolle en
vruchtbare arbeid kan komen. In een
grote westerse stad kan men de or
ganisatie en leiding van de Reini
gingsdiensten wel opdragen aan b.v.
een ingenieur, die daartoe de beschik
king heeft over vele bekwame krach
ten en een arsenaal modern materi
eel. In menig ontwikkelingsland zal
deze ingenieur in feite niet veel meer
kunnen doen, dan eigenhandig met de
vuilopruiming te beginnen.
Op medisch gebied heeft het wes
ten uiterst bekwame hart- of longspe-
ciahsten. Doch in de noodgebieden is
men voorlopig meer gebaat met ge
wone, veelzijdige artsen en verpleeg
sters.
Wp kennen een Nederlandse ex-di
recteur van een verzekeringsmaat
schappij, omstreeks 60 jaar oud, die
nu met zp'n vrouw ontwikkelingswerk
doet in een Zuid-Amerikaans land. Hü
leert Indianenjongens lezen, schrij
ven, rekenen en timmeren. Zij geeft
aan meisjes les in voedselbereiding,
naaien en hygiëne. Twee Nederlan
ders die de avond van hun leven be
steden om een stukjs aarde voor men
sen bewoonbaar te maken. (Zy wer
ken met particuliere middelen).
Hy vertelde ons, eens uit de Vere
nigde Staten kostbare en ingewikkel
de machines te hebben gekregen voor
de electrische houtbewerking. „Maar
w.~' ik we-kelijk nodig heb", zei hij.
„zpn doodgewone timmerkisten met
een hamer, nijptang, zaag en schaaf,
om mpn leerlingen mee te geven als
ze „afgestudeerd" naar hun dorpen
gaan, waar de electriciteit meestal
nog niet is doorgedrongen."
Het gast in de ontwikkelingsgebie
den vaak nóg niet om architecten,
maar om metselaars; nóg niet om
ingenieurs, maar om monteurs; nóg
niet om knappe gynaecologen maar
om kraamverpleegsters; nóg niet om
hoogleraren maar om onderwijzers.
O.a. in Kajotterskringen toonde
men zich geirriteerd door de hautain
schonende start van het JVP. De Ka-
jotters zpn immers jaren eerder, op
hun manier en hun niveau op eigen
kracht met echte constructieve ont
wikkelingshulp begonnen. Tientallen
handvaardige jonge mensen zpn naar
Afrika gezonden om daar, in samen
werking met de missie, letterlek de
fundamenten te leggen en de muren
op te trekken waarop en waarbinnen,
in een later stadium, academici op
hun wöze zouden kunnen voortwer-
ken.
Natuuriyk maakten ook de Kajot-
ters fouten. Die zön by pionierswerk
onvermydeiyk. Zö die thuis blöven,
zowel als zy die geholpen worden,
moeten pioniers hiertoe noodzakelpk
krediet geven.
Doch de grote, wezeniyke waarde
van de door de Kajotters verleende
ontwikkelingshulp, schuilt o.i. in het
feit dat deze in samenwerking met de
katholiek-christeiyke missie wordt ge
geven. Deze hulp is gekoppeld aan de
verkondiging van een levensbeschou
wing waarvan de helpers zélf de aan
hangers, dragers en beiy'ders zpn.
Hun hulp is een daad die onverbreke-
ïyk by het Woord behoort. Daad en
woord. Woord en daad. Het
één maakt het ander zinvol en vrucht
baar.
De wereld heeft een mateloze be
hoefte aan vakmensen op ieder ge
bied. Proef het woord voor de veran
dering eens als nieuw en let op dat
„ménsen". Het gaat niet om robots,
niet om automaten, maar om mén
sen. De vakbekwaamheid die niet ge
ring moet zpn, komt desondanks op
de twééde plaats.
Het is van het hoogste belang dat
de jonge Afrikaan en Aziaat, die een
jonge Europese ambachtsman op de
steiger zien of die hun kinderen me
dische hulp zien krpgen van een Euro
pese arts of verpleegster, op den duur
een vermoeden kunnen krpgen waar
om die Europeanen bereid waren
eigen huis, haard en land te verlaten.
Waarom zp bereid zpn een hun vy-
andig klimaat te trotseren en te wer
ken voor en met mensen, die in veel
opzichten zo totaal anders zpn dan
zp zelf. Het is van het hoogste belang
dat de mensen de motieven kennen
die hun denken en handelen, ten op
zichte van elkaar, bepalen. Het lpkt
ons voorlopig onaannemelpk en on-
waarschpnlijk dat de gemiddelde Afri
kaan of Aziaat bewuste redenen heeft
om b.v. in Europa in het belang van
Europeanen te gaan werken. Trou
wens, de feiten bewpzen, dat zp vaak
nog niet over voldoende sterke drpf-
veren beschikken om in hun eigen
werelddelen sociaal te functioneren.
In kringen die zich bezig houden
met ontwikkelingsproblemen, wordt
door de deskundigen voortdurend ge
sproken over „structurele hulp". Daar
mee wordt hulp bedoeld die gericht
is op de opbouw van een samenle
ving, waarin de mensen in staat zpn
op eigen kracht menswaardig te le
ven, zodat zp niet meer afhankelijk
zpn van de toevallige goedgeefsheid
van anderen.
Voedsel- en kledingbedeling, onre
gelmatige geneeskundige hulp e.d.
tasten de oorzaken van de nood niet
aan. Met de aanleg van wegen, wa
terleidingen, rioleringen, bevloeiings
werken en havens, met de bouw van
scholen, fabrieken, ziekenhuizen, ra
diozenders en drukkerpen en door pro
ductieverhoging in de landbouw, doet
men dit wel. Het westen is met hulp
in déze vorm aarzelend en moeitevol
begonnen en heeft reeds ettelpke zeer
teleurstellende ervaringen opgedaan.
Waarom? Structurele hulp begint niét
met het overbrengen en inpassen van
wetenschappelpke, technische, econo
mische en sociale denkbeelden en ap
paraten die het westen zich in een
eeuwenlange ontwikkeling verworven
heeft, maar in de mens Zélf.
De westerse economie werkt niet
zo betrekkelpk succesvol dank zp het
raffinement der politici en de inspan
ningen der geld- en beursmagnaten,
maar dank zp de min of meer bewus
te sociale solidariteit en discipline van
vele honderden miljoenen mannen en
vrouwen in industrie, landbouw, am
bacht, administratie, transport en
handel.
Dit soort mensen, levend en pas
send in wat we de moderne westerse
samenleving noemen, is het resultaat
van het eeuwenlange, langzame, ge
duldige groeien van het christendom
in deze gemeenschap.
Zonder aarzelen tekenen wij hierbp
De onderwps-congregatie der
„Broeders van de Onbevlekte
Ontvangenis der H. Maagd Ma
ria, is een jubeljaar ingegaan,
want haar stichtingsdatum is 21 no
vember 1840. Zp werd opgericht door
mgr. Rutten, die begaan was met het
lot waarin de kinderen van de arme
„werkslaven" in Maastricht toenter-
tyd verkeerden. Om deze jeugd uit
haar nood op te heffen, waren mannen
nodig die zich geheel pro Deo voor de
evenmens wilden inzetten.
In de loop der jaren is dooi gebed,
offerzin en harde arbeid het aantal
dier mannen, dat met twee begon,
gegroeid tot 960, waardoor zp een der
grootste der zelfstandige broedercon
gregaties in Nederland werd en zp kon
haar 47 huizen verspreiden overons
land (24) Java Borneo. Chili. Sierra
Leone (Afrika), Malawi Nyasaiand)
Pakistan, Spanje. Londen en Dublin.
Ei /.al een boekwerk versehpnen ovei
de geschiedenis van de stad Maas
tricht in de 19e eeuw waar het ont
staan en de eerste uitgroei der congre
gatie door heen gevlochten is. Het
wordt geschreven door twee broeders:
drs br Winifred Ubachs (leerling
van prol Rogier) en br. Sigismund
Ta 'p (specialist in de geschiedenis
vp 'I-v Ptricht en van 'pr congrega
tie).
Beloken Pasen, zondag 25 april, is
en een reünie van oud-leerlingen van
naar Deze reünie zal gehouden wor
den in het juvenaat te Maastricht,
Tongerseweg 135.
'„'jï/f,'tuf.w
ciosk
Over papier- en arbeidsverspilling
leest men in de „Consumentengids":
Eén van onze redactieleden heeft bp
wijze van proef eens al het reclame
drukwerk dat hij in oktober 1964 ont
ving, verzameld.
In die maand geen „top"-maand 1
kreeg hp in totaal bijna 2,5 kilo druk
werk in zijn bus. Dit bestond uit vijf
verschillende advertentie-weekbladen,
waaronder vier van een normaal fors
krantenformaat, zes maandbladen, vijf
tien brochures, waarvan vele uitgevoerd
in vierkleurendruk op zwaar illustratie
papier, en 39 folders. Omgerekend op het
formaat van onze Consumentengids, le
verde dit aan leesmateriaal op-
weekbladen 1270 paginas
maandbladen 166
brochures 278
folders 114
totaal 1878
Het is duidelijk, dat hier een enorme
verspilling plaats vindt; wie zal tijd heb
ben dit alles zelfs maar vluchtig in te
zien?
Deze vorm van reclame valt buiten dc-
gebruikelijke statistieken. De 700 mil
joen die deze als totale jaarlijkse re
clame-uitgaven opgeven hebben alleen
betrekking op de makkelijker contro
leerbare advertentiereclame in kranten,
bioscopen e.d. Officiële cijfers geven de
werkelijkheid nu eenmaal lang niet altijd
volledig weer.
aan, dat ook het socialisme vele grote
christelijke idealen nastreeft en dat
het socialer zal worden naarmate het
zich ontwikkelt in de richting van een
christelpke mens- en levensbeschou
wing. Ook het communisme met zpn
Messiaanse mystiek, met zpn eeuwi-
ge-\v aarheids-pr eten ties heeft een
christelpke toekomst of géén.
Ontwikkeling betekent vooruitgang.
Wp mensen zpn bp machte de voor
uitgang te versnellen, mits de ont
wikkeling begint en wordt voortgezet
in de mens zélf.
Afgezien van de resultaten en los
van een morele beoordeling van hun
methoden, hebben de communisten de
ontwikkelingshulp aanzienlpk conse
quenter ter hand genomen dan het
westen, dan het politieke westen wel
te verstaan.
Communisten menen dat het heil
der mensheid onontkoombaar verwe-
zenlpkt zal worden in en door hun
ideologie. Daarom is elke roebel of
yen voor ontwikkelingshulp, tegelpk
een communistische missieroebel of
apostolaatsyen. Daarom heeft elke
communistische ontwikkelingshelper
een zendingsopdracht.
Het westen is een verdeelde een
heid. De prijs hiervoor schijnt te vaak
levensbeschouwelpke neutraliteit te
moeten zpn, die vaak zonder verzet
wordt betaald uit onverschilligheid,
kortzichtigheid en klein-menselpk-
heid. Zo is ook de westerse ontwikke
lingshulp in hoge mate een neutrale
onderneming geworden, hetgeen in de
praktpk neerkomt op een overwegend
materiële onderneming.
Wp ontkennen hiermee niet dat er
in deze westerse materiële hulp een
christeiyke kern schuilgaat, maar het
is een daad zonder Woord.
Dit nu moet terwille van de mens
heid, niet uit angst voor het com
munisme of uit afkeer van de com-
iiiiiiiniiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiik
iiiiiniiiinHiiiiiHiuiiiiiiiniiitiiMiiiiiiiniiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiin
docent op de vraag: „Wat vindt u in
de opleiding vooral belangrijk?"
Verder moeten we de vrijwilli
gers de zuiltjes-sfeer waarin ze hier
even goed uit het hoofd praten. Ik
heb, om een voorbeeld te noemen, een
aantal r.-k.-vrpwilligers eens meege
nomen naar een gereformeerde brui
loft. Men was eenvoudig verbaasd el
kaar als christen te herkennen. Op
dit punt kunnen we beter in eigen
land vast het nodige doorbreken dan
dat we in den vreemde moeten ont
dekken hoe eigenaardig Nederland in
elkaar zit. We moeten eerst gewoon
Alsof hy ons commentaar over „St.
Joseph" en de verarming van het rpke
roomse leven gelezen had, schrpft A.
de Bot in „Frontlijn" (voor katholieken
in en buiten de kerk).
De conservatieven zien alleen maar
afschaffen en nog eens afschaffen
en niets ervoor in de plaats komen.
Heel het roomse leven wordt een arm
zalig geval, nergens nog zekerheden
alles mag en niets moet. We zitten nu
met het Arme Roomse Leven.
Is het nu werkelpk zo erg? Veel is
er wel van waar helaas, maar dat
is 't risico van de groei en de eman
cipatie. Nu we van een gesloten ka
tholicisme tot een meer open geloofs
leven komen met veel contacten met
andere christelpke kerken en de we
reld. gaat er vanzelf 'n invloed van
het protestantisme op ons uit èn van
de wereld. Dit heeft grote voordelen:
meer bpbelse uitgangspunten, een
nieuwe kpk op de Eucharistie en nu
ook een vernieuwde praktpk hiervan
en vooral een verruimend inzicht in
het wezen van de kerk.
De .moraal wordt in z'n grondsla
gen vernieuwd en ook meer bijbels ge
oriënteerd. Kortom, er zpn vele hoop
volle winstpunten, die de kerk dichr
ter bp de tpd brengen en het geloof
leefbaar maken.
munisten, diep betreurd worden.
Als moderne socialisten, ontstegen
aan het eens zo prijzenswaardige fa
natisme en ontgroeid aan de niet-
schuldige onverdraagzaamheid, ont
wikkelingshulp willen bieden, dan die
nen zp dit te doen krachtens hun so
cialistische overtuiging-
Maar christenen kunnen en mogen
evenmin verzaken aan hun opdracht
en taak „het aanschijn der aarde te
vernieuwen". Zp mogen de kans niet
verzuimen het Woord nu, eindelpk,
met de Daad waar te maken. Daar
om is de werkèlpk of schijnbaar ge
neutraliseerde ontwikkelingshulp een
misgreep, die ten onrechte vanuit de
mocratische beginselen wordt verde
digd. De vooruitgang van de
mensheid is méér gebaat bij een ak-
tief socialisme en een aktief christen
dom, dan hp de gedénatureerde hulp
die de mensheid thans bij voorkeur
wordt geboden.
Wp schpnen ver van ons uitgangs-
unt, het JVP, te zpn afgedwaald.
Maar dit is niet het geval, want de
korte geschiedenis van het JVP il
lustreert ons betoog.
Misschien moeten we dan volledig
heidshalve beginnen met de motieven
die in particuliere gesprekken tussen
geïnteresseerden, de regering worden
toegedicht, waarmee zp het JVP pro
clameerde. Men kan de mening ho
ren verkondigen dat het JVP een po
litiek initiatief zou zpn, dat Neder
land, na de Indonesische vrpheidsstrqd
en na de ontruiming van Irian-Nieuw
Guinea, weer acceptabel zou moeten
helpen maken in de Afro-Aziatische
wereld. Ook al is deze mening niet
juist, dan is het toch goed haar te
signaleren.
De kandidaten voor het JVP wor
den zorgvuldig geselecteerd. De voor
keur voor de academisch gevormden
heeft men vrp spoedig laten varen.
Zp hebben zich ook nauwelpks ge
meld, aangezien zp, zoals men ons
vertelde „in andere organisaties voor
ontwikkelingshulp aanzienlpk méér
kunnen verdienen."
In een beroepen-overzicht van de
tot nu toe uitgezonden vrijwilligers
vinden we landbouwdeskundigen, ver
pleegsters, huishoudkundigen, wegen-
en woningbouwers, middelbare techni
ci, leraren en leraressen, een druk
ker, een statisticus, een arts, een ad
ministrateur-fotograaf, een automon
teur, een gezinsverzorgster en een
maatschappelpk werkster.
De opleiding duurt drie maanden
en vindt plaats in het Koninklpk In
stituut voor de Tropen in Amsterdam.
De instruktie en training zpn sterk
ingesteld op het onmiddellpk prakti
sche, tenminste vanuit Nederland ge
zien. Eenmaal ingezet blpkt er vaak
nog heel wat aan te mankeren.
De Europese vakkennis moet vaak
„ontmanteld" worden. Een automon
teur b.v. moet leren werken met sim
pele sleutels en schroevendraaiers,
want het instrumentarium van een
Europese garage, zal hp straks ginds
niet tot zpn beschikking hebben.
Zeer veel aandacht wordt geschon
ken aan het taalonderricht, waarbp
de nieuwste technische hulpmiddelen
beschikbaar zpn. Men leert auto- en
paardrijden, eerste medische hulp ver
lenen, en er worden instructies gege
ven betreffende hygiéne, tropische
ziekten, geschiedenis en godsdienst
met betrekking op het land waar men
werkzaam zal zpn.
Ook staan lichamelijke training,
sport en sportleidïng in ruime mate
op het rooster. De bedoeling hier
van is mede, dat de vrpwilligers la
ter in hun gastland de mensen door
het bekendmaken van de spelregels
en het aankweken van de goede sport-
mentaliteit in contact brengen met de
grote wereldgemeenschap van de
sport.
mens worden en vooral leren onszelf
zpn."
Reeds in het eerste nummer van
„VISUM" beluisteren wp geluiden die
kennelpk gericht zpn op neutralise
ring van levensbeschouweiyke tenden-
zen. De heer P. Kruithof van de Ne
derlandse Jeugd Gemeenschap schreef:
„Veel van de weerstanden die tegen
welhaast elke vorm van hulpverlening
m het geweer worden gebracht,
kan men terugvoeren op de al of niet
uitgesproken angst, dat hierachter toch
een streven naar economische supre
matie of religieus „imperialisme"
staat."
In hetzelfde nummer lezen wp van
de hand van ir. L. W. v. d. Muyzen-
berg: „Men gaat uit van de doelstel
ling „Wp staan tot uw dienst". De
vraag van het land is primair. Ons
motief om die vraag te beantwoor
den mag nooit aanleiding zpn om het
initiatief, dat uitgaat van het gastland
tot een secundaire zaak te maken,
ondergeschikt aan een politieke, eco
nomische of religieuze missie namens
ons eigen land."
Tenslotte willen we uit nummer 2
van „VISUM" nog een uitspraak van
de heer J. Koster citeren: „Er is daar
geen behoefte aan overtuigingen, waar
den (politiek en religieus), maar aan
mensen met interesse en wilskracht
om mee te werken aan de economi
sche opbouw van in dit opzicht ach
tergebleven gebieden."
Wp vinden dat dit heel grote woor
den zpn voor een organisatie die met
zo weinig moeite nog zo weinig ge
presteerd heeft. In „VISUM" hebben
wp geen kritiek op deze uitspraken
gevonden. Het blad zal niet in handen
komen van zendelingen en missiona
rissen die, ongesubsidieerd, levenslang
waarden leuren, ter vervulling van
hun religieuze imperialistische missie.
Op grond van de lesschema's die
men ons ter hand stelde, kregen wp
de indruk dat de ideologische instruc
tie van de JVP-ers niet overmatig
veel aandacht krijgt. Gedurende een
beperkt aantal uren behandelt men
de Europese geschiedenis en de de
mocratie en wordt er iets aan maat
schappijleer gedaan.
Aan de persoonlpke religieuze in
structie van de JVP-er wordt, voor
zover ons bekend, geen aandacht ge
schonken.
Als er zich dan onder de jonge men
sen veel praktiserende christenen be
vinden, is dit naar onze overtuiging
een laakbaar manco.
De eigenlpke taak van de JVP-er
wordt samengevat in een in het En
gels milieu-jargon opvallend zuiver
Nederlands woord: Kennisoverdracht
De te ontwikkelen bevolking leert hoe
zij haar grond moet bewerken. De
kweek van groenten wordt gestimu
leerd. De vrouwen krpgen voorbeel
dige demonstraties in baby- én kinder
verzorging. Men tracht de mensen aan
te zetten tot het gebruik van gezonde
re voeding. Men assisteert bp de bouw
van huizen en de aanleg van wegen.
Een groep vrpwilligers kan slechts
worden uitgezonden op een officieel
verzoek van de regering van een ont
wikkelingsland aan de Nederlandse
regering. Deze procedure vrijwaart
de Nederlanders van beschuldiging
van neo-kolonialisme of imperialisme.
Doch eer een groep uittrekt wordt
het werkproject eerst onderzocht en
voorbereid door projectonderzoekers.
Veelal zpn dit een landbouwdeskun
dige en een socioloog die samen
werken met de plaatselpke overheid
en de Nederlandse ambassade. De
gastregering is verantwoordelpk voor
het onderdak van de vrpwilligers.
Zo opgesomd lpkt het allemaal nog
al eenvoudig en overzichtelpk. In de
Wp vernamen dat het merendeel
van de vrpwilligers praktizerende
rooms-Katholieke of protestante chris
tenen zpn. Het schpnt nodig te zpn
hen te „ontzuilen". In nr. 4 van het
JVP-blad „VISUM" lazen wy n.l. het
volgende treffende antwoord van een
lAaatf
Vragen voor de» rubriek rlehte
men aan de Redactie van ons
blad (met in de llnker-bovenhoek
der enveloppe ..Vragenrubrlek").
De beantwoording geaehledt gratia.
Man houde er nog rekening mee,
dat men 14 dagen op antwoord
kan moeten wachten.
Vraag: Is het mogelijk een som
gelds van het buitenland mee naar
Nederland te nemen? Wanneer ik
dat geld op de spaarbank zet, wordt
daar dan door de belasting naar
gekeken? Aldus de vraag van L.
M. te B.
Antwoord: Uit de meeste landen kunt
u geld laten overmaken naar Neder
land. Sommige landen hebben echter
wel een maximum gesteld aan het be
drag, dat men wil uitvoeren. De belas-
tingbepaiingen in het buitenland zpn
nogal uiteenlopend. Zonder nadere ge
gevens kunnen wp u daarover niet in
lichten. Wat Nederland betreft, de be
lasting kpkt er misschien niet naar,
maar u bent zelf verplicht aangifte te
doen van uw inkomen of vermogen,
ook al staat het op de spaarbank.
Uiteraard is het niet zo, dat u twee
maal belasting moet betalen over het
zelfde bedrag, doch ook daarover be
slist de fiscus.
Vraag: Wp hebben dit jaar voor
het eerst centrale verwarming. Nu
is het mij al een paar maal opge
vallen, dat er iets in de buizen be
gint te tikken als er radiatoren
worden opengedraaid. Wat kan er
niet in orde zpn? Ook heb ik ont
dekt, dat niet alle radiatoren goed
warm worden. Hoe kan dat? Deze
vragen werden ingezonden door P.
S. te H.
Antwoord: Het tikkende geluid wordt
veroorzaakt door het uitzetten van de
buizen wanneer het koude circulatie
water wordt vervangen door heet. Dat
sommige radiatoren niet goed warm
worden kan een gevolg zpn van een
frote luchtbel in de radiator. Vooral
p nieuwe installaties wil dat nogal
eens het geval zpn. Aan de meeste ra
diatoren bevindt zich een ontluchtings-
kraantje. Door dit open te draaien tot
dat er water uitstroomt kunt u het
euvel verhelpen. Als u veel radiatoren
moet ontluchten verdient het aanbeve
ling het waterpeil in het verwarmings
systeem goed in de gaten te houden en
desnoods bp te vullen.
Vraag: Ik heb geen luxe-Snelbrom-
mer maar een eenvoudige fiets met
hulpmotor, waarmee ik allerminst
snel uit de voeten kan. Moet ik nu
tóch verzekerd zijn l?J»en wettelijke
aansprakelijkheid? Dit vraagt J.
v.d. L. te L.
Antwoord: Jazeker! Volgens de nieuwe
wet moet iedere berpder van een rp-
wiel met hulpmotor, of dat nu een snel-
brommer of een Solexje is; met ingang
van 1 januari verzekerd zpn tegen wet
telijke aansprakelpkheid. Het kan u op
een boete van 1.000 komen te staan
indien u onverzekerd blpft brommen.
Afgezien nog van de schade die u
moet betalen bp een botsing.
Vraag: Wat is nu eigenlijk het ver
schil tussen een staatssecretaris en
een minister? Is er wel verschil?
Het is mij opgevallen, dat bij de
betiteling van leden van de Ameri
kaanse regering nu eens gesproken
wordt van minister dan weer van
staatssecretaris. Hoe zit dat? Aldus
C. M. te A.
ANTWOORD: In Nederland is de staats
secretaris eigenlpk een onder-minister,
die een zeker mede-verantwoordelpk-
heid draagt voor het regeringsbeleid en
bp een kabinetskrisis met de overige
leden van de regering aftreedt. In de
Verenigde Staten ligt de zaak enigszins
anders. De president is tegelpk én
staatshoofd én regeringsleider benoemd
voor een periode van telkens vier ja
ren. In feite draagt alleen de president
de volle last der verantwoordelpkheid.
Hp kiest zelf zpn naaste medewerkers
uit, die men gemakshalve ministers
noemt, hoewel hun eigenlpke titel
staatssecretaris is.
praktpk moet het allemaal wel erg
moeiiyk zpn.
Uit de kranten vernam men inder-
tpd de startmoeilpkheden van het
Brazilië-team. Uit losse berichten zou
men concluderen dat de uitgezonden
groepen de neiging hebben uiteen te
vallen. In een particuliere brief van
een gezaghebbend persoon werd ge
sproken van een zielig gedoe. Men had
de indruk gekregen dat de vrpwilli
gers het consigne gekregen hadden,
géén contact te zoeken met Missie
en Zending.
Wp vragen ons af „Den Haag" wel
echt goed voor de jongelui zorgt, of
„Den Haag" wel bp machte is om
goed voor hen te zorgen.
Het zou wel eens kunnen zpn dat
de neutralistische grondslag van dezo
overheids-onderneming niet bevorder,
lpk is voor effectieve en efficiënt»
ontwikkelingshulp, en tekort doet aan
de belangen van de jonge mensen die
zich in dit kader in den vreemde
begeven.
Juist volwassen geworden maar toch
zeer jonge mensen trekken naar
vreemde landen waar, meestal onder
primitieve omstandigheden, hard ge
werkt moet worden. Voor ontspanning
en amusement op Europees niveau
zal weinig gelegenheid zyn. De „eigen"
wereld is ver weg. De meeste pio
niers lpden ooit aan gevoelens van
heimwee, eenzaamheid en teleurstel
ling. De groepen zpn klein, zodat do
spanningen groot kunnen worden.
Wp zpn bang dat ze dit dan maar
voor hun privé-rekening moeten ne
men. Zp zpn toch volwassenen? Maar
ook volwassenen behoeven de beschut
ting van een verantwoordelpke ge
meenschap. Ook volwassenen kunnen
in critische situaties belangeloze steun
en raad nodig hebben.
Hoe is hierin door het JVP voor
zien?
Om al deze redenen komt het ons
uiterst wenselijk voor dat deze vorm
van ontwikkelingshulp getransfor
meerd wordt tot een onderneming
onder particuliere verantwoordelpk
heid met steun van de regering. D*
regering zou deze transformatie ak
tief kunnen bevorderen door de Ne
derlanders, die als missionarissen en
zendelingen in de ontwikkelingsgebie
den werkzaam zpn, een positief advies
te geven onder welke voorwaarden en
langs welke wegen zü> via de auto
riteiten van hun werkgebied, hulp
kunnen vragen in Pen Haag. Het
moet voor de regering niet moeilpk
zpn zich te overtuigen van de werke-
lpke instemming. "er betrokken bui
tenlandse instanties.
In Nederland zal een zodanig beleid,
dat duideiyke vooruitzichten biedt, ds
in aanmerking komende particulier»
organisaties krachtig stimuleren
tot de terecht gewenste concentratie
en samenwerking en bovendien tot
aanzieniyke intensivering van de be
langstelling en aktiviteiten.
Doch het best gediend zullen aldus
de hulp behoevende mede-mensen zyn.
Het effect van religieuze roeping, er
varing, kennis van volk en taal en
gebruiken, materiële en organisato
risch hulp op hoog niveau, modern*
bekwaamheden en jeugdig idealism*
tezamen, moet een veelvoud zijn van
hetgeen thans in gescheidenheid wordt
bereikt.
CEES GRIFFIOEN
„Dieren in de Wildernis". Uitgeverij
N.V. Gebr. Zomer Keuning. Wa
peningen.
Van Rensenbrink behoeft als intel
ligente en boeiende verteller over
dieren geen aanLeveling. Hp is in
dat opzicht de opvolger van dir.
Portieije. Artis, de dierentuin waar
aan hij verbonden is, heeft trouwens een
traditie op dit gebied. Han van de Wer
ken en Hillenius, bij voorbeeld, zyn
eveneens terecht bekend
Han Rensenbrink heeft tiet platen
boek van Frans A.. Roedelberger en
Vera 1. Groschoff over de dieren in de
Afrikaanse wildernis voor Nederland
bewerkt Hoe ver die bewerking gaat
Kunnen wij niet beoordelen, maar in
ieaer geval is de tekst bp de foto's ple
zierig te lezen en zeer informatief. „Die
ren in de wildernis'' is echter allereerst
een fotoboek. bet werk van zeven
tig diereniotografen het sympathiek
ste soort jagers dat er bestaat heeft
men 300 foto's gekozen en die, ten dele
in zwart wit ten dele in kleuren in het
uoek bijeengebracht. Men kan dit genre
lectuur niet genoeg aanbevelen. Het is
zeer boeiend voor jong en oud en, wat
zpn feitelijke mededelingen betreft, we-
tenschappelpk verantwoord.
Wonderen der wildernis, door George
Sherman (Uitg. De Geïllustreerde
Pers n.v., Amsterdam).
Kleurenfoto's uit de wildernis, een
beeld /an het leven in de jungle, ge
baseerd op Walt Disney's filmserie
True Life Adventures. Redactie en
nomenclatuur voor Nederland werden
verzorgd door Han Rensenbrink van
„Artis" in Amsterdam.
