Haaien en kleine vissen in Holy Loch
Duel aan boord met liet
spook der verveling
r
Marijnett bespeelt de „wiri
■i
Holy loch - Hij
Examens
Ex-penningmeester
N.T.B. wint weer
Kort geding in
hoger beroep
DONDERDAG 4 FEBRUARI 1965
PAGINA
Klaar voor de diepte van de Atlantische Oceaan.
(Door HAYE THOMAS)
staat op de monster
rol van elke atoom
onderzeeboot: Het spook
der verveling! Want bij
twee maanden onafgebro
ken sluipvaren in de diepte
van zeeën en oceanen, zijn
z'n mogelijkheden bijzonder
groot. Daarom gaat hij on-
genodigd mee in dit wonder
lijke wereldje van vaste
regelmaat en betekent hij
Voor de honderddertig kop
pen tellende bemanning een
extra grote handicap, die
eigenlijk voortdurend moet
Worden bestreden. Vandaar
dat de simpelste gezelschap
spelletjes hier vaak verplich
te nummers zijn, dat de boot
op gezette tijden met lamp
jes en tierelantijntjes wordt
omgetoverd in een soort al
coholvrije nachtclub, waar
in de mannen tussen de
knoppen, handels, compu-
De controle in ,S>herwood-ForrestJ
ters en raketten strijden om
de eer van de „twist-ko-
ning". Vandaar ook dat zo
veel mogelijk met „het doe
het zelf" rekening is gehou
den en men bijvoorbeeld de
pinda's altijd ongepeld aan
boord krijgt, want het bre
ken van de doppen is weer
zo'n bezigheid, die goed van
pas kan komen.
Ter%9 aan de oppervlakte na twee mander onder water.
Tijd voor frisse lucht happen" en een grote sigaar.
Twee maanden onafgebroken
onder water varen is lang.
Het wachtschema van vier
uur acht uur af, staat
onwrikbaar vast.
Wat dit betreft kan alleen
de grote oefening, waarvoor alle-
hens moet opkomen, afleiding
bieden. De grote oefening, waar
in „het menens zo echt mogelijk
wordt nagebootst en men werke
lijk alles, op het breken van de
glazen ruitjes en het indrukken
van de zwarte afvuurknoppen
na, doet. De commandant bepaalt
wanneer zo'n oefening moet
plaatsvinden en hij zal er onmid
dellijk mee voor de dag komen,
wanneer hij ook maar bij een
enkeling de verveling aan de
winnende hand ziet. Op elk uur
van de dag nacht, want dat
maakt in de polaris-onderzeeboot
niets uit. Branden in de boot de
rode lampjes, dan is het boven
water nacht. Zijn het de gele, die
aan zijn, dan weet men dat ver
boven zich de zon op is. Maar
van verdere betekenis voor het
leven in de „sub" is dit niet. Het
schip schuift rustig voort door
het donkere waterrijk. Op diep
ten, die nu eens vijftig, dan weer
enkele honderden meters bedra
gen. De grootst mogelijke diepte
is weer een van de geheimen en
kennelijk ook nog altijd een punt
van experimenten. Zoals men
ook intensief door gaat met het
bestuderen van de verschillende
waterlagen.
BB
ièïH^HR
Tijdens een rondrit op
Aruba maakte premier
Marijnen kennis met
een echt Arubaans draaior
gel, dat aanmerkelijk afwijkt
van hetgeen Nederland op
het terrein van straatmuziek
instrumenten te zien geeft.
Het Antilliaanse draaiorgel
wordt begeleid door een „wi
ri", een soort rammelaar
voor volwassenen, die voor
ritmische begeleiding zorgt.
Premier Marijnen tweede
van links) probeert de
wiri
Dolfijnen in de Marine Studio's: ,fNiet alleen voor de lol".
LEIDEN, 4 febr. Rijksuniversiteit
doctor, rechten: J. Verweij, Voorscho
ten; doet. fiscaal recht: A. ten Cate
en D. Huisson, beiden Rotterdam;
kand. psychol.: Mej. Ch. van der Wolf,
Voorburg; doctor, psychol.: de dames
M. Vollaers, en J. Wintzen, Den Haag;
en de heren J. Hosman, Delft en A.
Kok, Vlaardingen.
AMSTERDAM, 3 febr. V. U. kand.
psychol: J. Beeren, Amsterdam, mej.
M. Cassee, Amstelveen; en S. de Jong,
Delft. doet. psychol: J. Doom, Amster
dam. kand. pedag: C. den Duik, Am
sterdam. doet. pedag: A. Beversluis,
Ede. kand. wis. en natuurk.: P. Muil
wijk (D), Bussum: P. Sipkema (A),
Amsterdam; P. Schram (A), Den Haag;
H. Vermeer (F), Almelo en G. Zand
vliet (E), Aalsmeer, doet. wisk. en
natuurwetensch: H. Snelders (cum
laude) (scheik.), Amsterdam; J. Ver
hoef (wisk.), Amsterdam; P. Vink
(scheik.) Amsterdam en Tj. de Vries
(biol.), Wolvega. kand. Duits: mej. L.
Leystra (cum iaude), Den Haag. kand.
Ned: W. van de Brink, Amsterdam en
T. de Boer, Dokkum. kand. econ: M.
Barth, 's Gravendeel; D. de Muinck,
Zeist; J. Naber, Driebergen, P. Boor-
sma, Bergen; G. Hana, Putten; en R.
Matzinger, Heemstede; D. Vertogen,
Amsterdam en A. Reitsma, Purmerend.
AMSTERDAM, 3 febr. Universiteit
van Amsterdam, doet. econ: J. Cas-
pers, Amsterdam, doet. theol: G. van
der Kooi, Amsterdam en met lof mr.
P. Estie, Zaandam.
DELFT, 3 febr. kand. werktuigk.
ing: H. Assen, Enschede; R. -Cornet,
Haarlem; A. Weller, Heerlen, kand.
elektrotech. ing.: J. Bruggeman, Schie
dam; R. Cals, Sittard; M. Ceuleers,
Badhoevedorp; J. Gelens, Amsterdam;
H. Grotjohann, Delft; L. Hazelzet, Rot
terdam, W. de Jong, Woerden; J. Kappe-
tijn, Rotterdam; N. Kasius, Rotterdam;
P. Kastelein, Rijswijk; J. Klimbie,
Heemstede; E. Kwakkel, Voorburg; M.
van Leeuwen, Monster; R. Maltha en
H. Mulder, Den Haag; P. de Pijper,
Rotterdam; J. Scheffer, Doorwerth; H
Schreur, Huizen; J. Smith, Amsterdam;
C. van der Touw, Den Haag; S. Vrie-
sendorp, Aerdenholt; G. Wierda, Heeg.
elektrotechn. ing: J. Anthoni, Moor
drecht; R. Baert, Koewacht; C. van den
Berg, Voorburg; H. Bos, Den Haag;
J. Broere, Delft; P. Coenen, Weert;
T. den Dunnen, Rotterdam; L. Dijkstra,
Leeuwarden; J. Evels, Schoorl; J. Hel
der, Loosduinen; J. Hilbrink, Amers
foort; G. Kalkhoven, Eindhoven; H.
Koeman, Wijdenes; K. Muntendam, Rijs
wijk; C. Niessen, Heemskerk; F. Prujjn,
Amsterdam; C. Ridders, Roosendaal; T.
Schep, Rotterdam; J. Teuwen, Stram-
proy; W. Wapenaar, Vlaardingen.
Brazilië. Tengevolge van een ont
ploffing aan boord van de Braziliaanse
tanker Petrobras Norte, in de haven
Itajai, worden drie man van de be
manning vermist en zijn er vier zwaar
gewond. (Reuter)
AMSTERDAM, 4 febr. Ook in ho
ger beroep heeft de ex-penningmeester
van de Nederlandse Toonkunstenaars-
bond (NTB), de heer Mackenzie, het
kort geding gewonnen dat drie hoofd
bestuursleden van de bond vorig jaar
september tegen hem aanhangig had
den gemaakt. Dit geding van het hoofd
bestuur van de NTB tegen de ex-pen-
ningmeester, waarbij de president van
de Amsterdamse rechtbank in zijn von
nis had bepaald dat de e x- pe nm ngmees
ter het geschil over de rechtmatigheid
van de verkiezing van het huidige N1B-
bestuur binnen drie weken bp de gewo
ne rechter aanhangig moest maken. Ln
voorts dst silo bondsgolden (0,25 oiil-
joen) bij een gerechtelijk bewaarder
moesten worden gedeponeerd eh alle
bescheiden, die bij het penningmeester
schap behoorden aan de NTB moesten
worden overgedragen. De heer Mac
kenzie was penningmeester van de
NTB voordat de bond in juli ïaed uit
het NVV werd geroyeerd.
De drie hoofdbestuursleden die van
mening waren dat de heer Mackenzie
zich niet aan deze drie bepalingen van
het vonnis had gehouden spanden het
onderhavige kort geding aan Zij had
den een dwangsom gevorderd alsmede
executoriaal beslag doen leggen op de
bestaande en toekomstige vorderingen
van de heer Mackenzie op de stichting
Ned. Radio Unie. De drie bestuursle
den verloren dit geding en het beslag
werd opgeheven. Het gerechtshof heeft
woensdag in hoger beroep dit vonnis
bekrachtigd.
De ex-penningmeester verloor echter
in januari het civiele proces dat hij
tegen de secretaris van de NTB, de
heer M. Ferares, had aangespannen
over de rechtmatigheid der bestuursver
kiezing. De civiele kamer van de Am
sterdamse rechtbank verklaarde de heer
Mackenzie (eiser) niet ontvankelijk.
Partijen hebben drie maanden de moge
lijkheid om van dit vonnis in hoger be
roep te gaan bij het gerechtshof.
Oost-Duitsland. De Volkskammer
zal een beroep doen op alle parlemen
ten in de wereld om zich te verzetten
tegen de verjaring van de door nazi's
gepleegde misdrijven. (AFP)
het publiek, dat telkens in groten ge
tale komt kijken en een aardig deel
van de kosten op zich neemt, maar
anderzijds dient zij ook voor inten
sieve wetenschappelijke onderzoe
kingen. Veel van deze onderzoe
kingen is op schrift gesteld en tal
van boekwerken over het leven onder
water bevinden zich in de grote bi
bliotheek van de polarissub.
Op deze wijze kunnen de mannen
zich een idee vormen van de
wereld waarin zij twee maan
den lang leven, zonder er iets van
te zien. Misschien is dit laatste ook
wel de prikkel om inderdaad veel
over de zee en haar geheimen te le
zen, tijdens de vele vrije uren die
men aan boord heeft. Wat dat betreft
heeft het leven in de polarissub
echt wel enige problemen. Daar is om
te beginnen het goede eten. Driemaal
per dag zijn er maaltijden aan boord.
Maar door gebrek aan ruimte eet
men ook steeds in drie groepen. Bo
vendien zjjn er zowel 's morgens als
's middags z.g. tussen-maaltijden. En
steeds het beste van het beste. Want
van de voedselvoorraden van de Ame
rikaanse marine krijgt de afdeling
polarisonderzeeboten de eerste
keus. En daarbij zijn specialiteiten,
die alleen voor de subs bestemd zijn.
Zoals bijvoorbeeld gerookte oesters
en de reeds genoemde pinda's in de
dop. Daarnaast vermeldt de voor
keurslijst kalkoen, kreeft, ossehaas
en allerlei soorten garnalen. De keu
ken aan boord is dan ook voortreffe
lijk en ook hier bestaat dus het ge
vaar voor al te corpulente mannen.
Goed, aan boord van de „subs" kent
men de z.g. „Dikke-mannen-club",
zoals die elders op de vloot wèl be
staat, niet. Maar dat houdt niet in
dat men er aan boord van de pola-
rissubs niets tegen doet. In het
schip heeft men tussen de indrukwek
kende installaties een hometrainer
opgesteld en bevindt er zich een ver
zameling apparatuur die men
eerder in een school voor body
building zou verwachten. Zoals zware
spanveren en boksballen. De beman
ning maakt daar groepsgewijs ge
bruik van. Normaal doet iedereen dat
vrijwillig, maar als de vaste dokter
aan boord in de gaten heeft dat de
animo te wensen overlaat, begint hij
onmiddellijk met een onderlinge com
petitie in het belang van de lichame
lijke conditie. En dan doet iedereen
verplicht mee. Trouwens men pro
beert zovee' mogelijk alles gezamen
lijk te doen om een zo prettig moge
lijk onderling contact en daarmee een
goede sfeer aan boord te krijgen.
Daarop zijn de regels van het
spel afgestemd. Zo bestaan er
vaste tjjden voor het „Kun je
nog zingen, zing dan mee".
Community-singing" in het labyrint
van de stalen raketten, waarvoor men
uit het verhaal van Robin Hood de
naam „Sherwood-Forrest" heeft over
genomen. Dan komen de guitaren
voor de dag en zingt men vooral van
het verre westen en de prairiepio
niers. Maar ook liedjes als dat van
„De vissen moeten zwemmen en de
vogels moeten vliegen", die telken»
op het vaste programma in de pola-
nssubs staan. De beste zangers van
de bemanning zijn ook steeds de gro
te jongens achter de show, die elke
week aan boord van de „sub" plaats
vindt. En telkens met andere decors-.
De ene week in de stijl van „Cigaret
tes and whisky"-imitatie, want elk
Amerikaans oorlogsschip is volledig
drooggelegd, zodat men aan boord
een soort saloon in elkaar timmert,
waarbij men de aloude square-dans
niet vergeet. De andere week houdt
men een Franse avond en de lol bij
de „Can-can-imitatie" laat zich ge
makkelijk raden. Als tijdverdrijf zijn
er ook de films, die tweemaal per et
maal worden vertoond. Ook wat de
films betreft heeft tte polarisvloot
de eerste keus. Alleen is er bij de dis
tributie rekening mee gehouden dat het
al te pittige „sexwerk" boven water
blijft. Als voorbeeld noemde onze
woordvoerder de films van Jayne
Mansfield. „Maar dat men toch ook
weer niet té kinderachtig is, werd be
wezen met het feit dat „Irma la
Douce" onder water wel is toegestaan.
Onze man zei dat er aan boord van
de „subs" meer over sex gesproken
wordt dan elders op de vloot. Dat
men dit ver onder de waterspiegel
als een soort uitlaat beschouwde.
Aan boord van de subs hangen ook
pin-ups, die men elders op de vloot
nooit zal tolereren.
Want de samenstelling van de
waterlagen wijzigt zich voort
durend, naarmate men dieper
gaat en dat kan dan weer be
langrijk zijn voor de tech' 'ek om aan
de sterk ontwikkelde opsporingsap-
paratuur te ontsnappen. Trouwens de
geheimzinnige wereld onder water
staat in zjjn geheel aan een fantas
tisch onderzoek bloot. Niet voor niets
is de ronde, stompe, ietwat stugge
vorm van de atoomonderzeeboot een
resultaat van deze studie. Een vorm
die berekend is op varen met grote
snelheid en het duiken naar grote
diepte. In deze studie heeft o.a. een
onderzoek naar de gedragingen van
de dolfijn gediend, de vis die in de
Amerikaanse marine tot een soort
symbool is verheven en niet voor
niets, hetzij als een gouden, hetzij als
een zilveren speld op de marine-uni
formen prijkt. Met studies als deze
is men er achter gekomen dat men
het onderwaterrijk eigenlijk niet
de wereld van de grote stilte kan
noemen, maar dat vissen wel dege
lijk geluiden voortbrengen, die in
hun eigen frequentie variëren van
brullen tot piepen en van schreeuwen
tot grommen. Men leerde zelfs ver
schillende geluiden of wel stemmen
te onderscheiden. Geluiden, veroor
zaakt door met de tanden te knarsen,
hun luchtblazen te laten schommelen, of,
zoals sommige gamalensoorten doen,
door de voelsprieten over elkaar te
wrijven. Men kwam erachter dat
naarmate de toon van deze „stem
men" lager werd, men met oudere
vissen te doen had. Bij dit alles heb
ben de Amerikanen steeds extra be
langstelling getoond voor de dolfijn,
eigenlijk een soort grapjas onder de
walvissen ondanks zijn stevige tan-
denrijke bek, waarmee hij, indien no
dig, echt wel zijn mannetje weet te
staan. Het is een zoogdier dat door
een minuscuul blaasgat in de kop
ademt en niet voortdurend onder wa
ter kan blijven.
Ook de dolfijn maakt geluiden. Een
soort hoge, sonore geluidstrillingen,
zoals xeer ingenieuze microfoons,
tot ver onder de zeespiegel neergela
ten, hebben verraden. De hoge,
nauwelijks waarneembare geluidstril
lingen hebben de grootste belangstel
ling van de wetenschapsmensen. Men
gaat na of de „manier-waarop"
van de dolfijnen is na te bootsen en
of het misschien mogelijk is deze voor
het contact tussen de atoomonderzee
boten onderling te imiteren. In dit
verband spelen de grote zeewater
bassins van de Marine Studio's bij
Sint Augustine in Florida een grote
rol. In dit enorme oceanarium leven
tal van vissoorten kris kras door el
kaar, zoals dat ook in werkelijkheid
het geval is. In de wanden van het
bassin, waarin men elke dag weer
dertig miljoen liter zeewater pompt,
zitten patrijspoorten, waardoor men
de vissen kan bestuderen. De vissen
houden het lang niet alle in gevan
genschap uit, maar als er een te
kort is, wordt voor aanvulling ge
zorgd. Men heeft specialisten In dienst
d'e ®r met grote visnetten op uit
trekken, die de grote roggen zó har
poeneren, dat zij hun vangst voor
het bassin overleven en die kans zien
bruinvissen en dolfijnen als volleerde
nautische cowboys met lasso's te
vangen. Deze geweldige onderneming
van de marine is er enerzijds voor
