Dampaleis
IHAHAHAHAHUMOR
al iets van vroegere
glans teruggekeerd
Stuk cultuur wordt tot kostte
nieuw leven gewekt kwart
"PLUS" VERSCHIJNT ELKE VRIJDAG ALS WEEKEIND-BIJLAGE
VAN DE NIEUWE DAG, HET NIEUWE DAGBLAD, DE NIEUWE
HAARLEMSCHE COURANT EN HET KENNEMER DAGBLAD.
Gemopper
Vroegere glans
Wijn en bloed
Eindredacteur: Hans Stevens
iilpl
CORRESPONDENTIE BIJ VOORKEUR RECHTSTREEKS TE RICHTEN AAN: ,J>L US", NZ. VOORBURG
WAL 65—73, AMSTERDAM-C., TELEFOON 020—231355.
19 FEBRUARI 1963
i
ONLANGS stuurde iemand aan
de koningin een brief van de
volgende inhoud: „Majesteit,
jaartje of tien reeds ben ik
boende in uw paleizen. Vier van
jhv huizen heb ik mee mogen op
happen en restaureren. Ik deed
et graag, maar wanneer ik
s avonds thuis kwam, vond ik
^ijn gezin terug in een eenkamer-
^oning met op elkaar gestapelde
bedden. Nu ik bezig ben het paleis
°P de Dam. waarin wij Amster
dammers u zo graag terug willen
2lan, mee te helpen verfraaien en
y°0r de toekomst te bewaren,
^am mijn eigen verblijf meer
dan een hok is het niet mij
Schrijnend voor en daarom roep ik
bemiddeling in voor een bete-
re en menswaardiger behuizing
voor mijn gezin".
Tandarts Fernandez uit
Madrid verdiende on
langs f 24.000,voor
het trekken van één simpele
kies. Het gebeurde als volgt
Een collega, dokter Villalón
kwam op zijn spreekuur en
vroeg hem een een zere kies
te trekken. Na een langduri
ge pijnlijke behandeling wil
de Villalón opgelucht de re
kening voldoen. Maar Fer
nandez wilde hier helemaal
niet van horen, dat zou al te
gek zijn, geld van een collega
aan te nemenTenslotte
vond de patiënt een compro
mis. Zijn weldoener moest en
zou voor de helft meeprofi
teren van de winst, wanneer
hij, Villalón, met zijn lot in
de Nationale Spaanse Loterij
een prijs won. Vrouwe For-
tuna was beide heren bijzon
der gunstig gezind, want
niet minder dan f 1.200.000,
viel op het nietige beduimel
de lot. Dat betekende voor
de hulpvaardige dr. Fernan
dez het netto sommetje van
f 24.000,Hij was kies ge
noeg dit honorarium zonder
protest te accepteren
„Je boft, dat er vanavond een goed programma op de televisie is,
anders was ik naar m'n moeder gegaan."
,Geen wonder dat we er zo lang over deden om boven de grond te
komen."
In
»e man, die dit schram ko
ningin richtte. heeftf z&k
Woegd op ft hij binnen enkele
Has onde«oehtndh^«n
ïf.»an^n sindsdien werkt hy met reel
i" plezier en talent aan de voltooi-
\n„ ran het in verval geraakte konink-
paleis op de Dam.
mensen, aiealeis op de Dam. Er zijn
ratie, die ind2S?peren over de restau-
Er zijn mensen,miljoenen opslokt
het gebouw liever rand: ste'8ers rond
bouwvallige behuizing z eigen vaak
keuring de restauratie va" hefn, met af-
kige gebouw gadeslaan. echthOP-
Ik geloof aan de andere kant ook
dat er geen Amsterdammer is, die
een verschrikkelijke leegte op de Dam
zou willen hebben. Immers het paleis,
dat eens dienst deed als stadhuis is
van het volk en vóór het volk. Ik heb
hog nimmer een rasechte Amsterdam
mer ontmoet, die niet terecht trots is
op .zijn paleis Welnu, als straks de
miljoenen zijn besteed en het kasteel
op de Dam in volle luister zal zijn
hersteld, is een stuk cultuur in de
hoofdstad tot nieuw leven gewekt.
Ik geef toe, dat ik ook wel eens met
«t onverschillige belangstelling naar
"■e restauratieplannen heb geluisterd,
«aar nu ik de kans kreeg in het paleis
''-herstel rond te wandelen heb ik de
"Vestering begrepen en toegejuicht. Wat
er in de laatste jaren gebeurd? Te
jj®el om op te noemen. Honderden vak-
.V*en en kunstenaars hebben het paleis
Zei metamorfose laten ondergaan. Zeer
®*er, nog is de schoonmaakbeurt niet
h»i» de rug en he* kan n°K ander-
t~'r jaar duren voordat de burgeraees-
van Amsterdam het gebouw symbo-
JJ?1» aan de koningin zal overdragen,
,.,aar reeds is veel van de vroegere
hs zichtbaar.
Nabij de fraaie Krijgsraadzaal met
zijn luchters en metershoge schilderijen
met allegorische voorstellingen, is een
metselaar bezig de tegelwand van de
badkamer van de Prins te maken. In een
der zalen, waar de lakeien zich plegen op
te houden is men bezig een eikenhouten
deur te vernieuwen. Zacht streelt de tim
merman over het glanzende hout der pa
nelen, die onder zijn handen groeiden en
gestalte kregen. Aan de manshoge schoor
steenmantel van de balzaal zijn twee
kunstenaars doende het beeldhouwwerk
te reinigen In witte overalls gestoken
penselen schilders aan de restauratie
van een eeuwenoud doek. Een Spaanse
arbeider werkt aan de nieuwe oliestook-
installatie, die het reusachtige gebouw
kan verwarmen zodat niet, zoals eer
tijds, de gasten behoeven te zitten ver
kleumen in de zalen. De burgerzaal is
praktisch klaar. Een juweel van bouw
kunst. De nieuwe parketvloer glanst on
der de lichten van de kristallen kronen.
Koortsachtig wordt de laatste hand ge
legd aan de voltooiing en in een ruimte
onder de gewelven heeft rijksarchitect
Christoffel zijn domicilie.
In de kelder, die in zijn oorspron
kelijke staat wordt gehandhaafd lees
ik op de dikke celdeuren namen van
wijnmerken. De vroegere heerser uit
Frankrijk, Lodewijk Napoleon, gebruik
te de cellen voor het opslaan van zijn
wijnflessen. Nog zijn met scherpe voor
werpen ingegrifte namen en tekens in
de kalkstenen muur te lezen. Hier im
mers zaten in nog vroeger jaren man
nen en vrouwen hun dood af te wach
ten En wanneer het vonnis was geveld
onder het oog van een marmeren vrou
we justitia, werden zij op de Dam ge
bracht, waar een bloeddorstig publiek
de berechting stond af te wachten.
Duitse bezettingstroepen bleven met
hun vingers van het paleis af. Maar
het grijze gebouw werd al maar grij
zer en het interieur kwam in verval.
Uiterlijk ongeschonden kwam de Dam
uit de strijd te voorschijn, innerlijk
had de tand des tijds zijn verwoestend
liften rn*^?aan' Nu mondt een tweetal
uit De „L historische keldergewelven
maar de sfee^Weef'ng gi"g Zij" W6g'
Sen worde™voord" t^hrtg b^teed moe"
klaar is. Niemand""die"''herweet-
vast staat, dat een supersnelle' jacht
bommenwerper mij heel wat kostbaar
ider toeschijnt.
Het spreekt vanzelf, dat gezien de kost.
bare inhoud cn de culturele waarde van
het paleis, alles is gedaan om de brand
veiligheid te verzekeren. Elke vuurhaard
i kan onmiddellijk worden onderdrukt door
'middel van een automatisch systeem,
met inbegrip van een onwaarschijnlijk
hoog aantal brsndblusapparaten. Op
jmiin tocht door de zalen kwam ik vier
officiële brandwachten tegen en mets
ontging hun spiedende ogen.
Terecht, want een Koninklijk P*le's-
waaraan zoveel geld en talent is d
steed, moet beschermd worden,
troonzaal, de Van Speykzaal, de Moses-
zaal, het z.g. Engelse Kwartier, de ma
jestueuze eetzaal, de Krijgsraadzaal en
hoe de ruimten en gangen ook allemaal
mogen heten. Zij zullen straks tot in
lengte van jaren hopelijk eeuwen, ge
tuigen van de rijkdom aan schatten van
hand cn geest van ons eigen volk.
i WILKO A. G. M. BERGMANS
Een kunstenaar
bezig met het
restaureren van
een schoorsteen
kolom.
Het paleis heeft tal van
woelingen overleefd, al zag
'iet er soms hachelijk uit,
*oals bij deze brand in de
achttiende eeuw.
C. t-15016
