EENS MEE!
Oplossing
tekenpuzzel
Heesters
stekken
ysss sumux
BRIDGE
leren en spelen
I Schuiven
ROTSFORMATIES
EN
WATERPLANTEN
IM
Spreekuuf
u
Wanneer?
Zomersfek
Boekje
Gevorderden
zeni
Droogte
"RW MWKT FOTO'S m DE MAAN"RAW MAAKT FOTO'S VAN DE MAAN
or2ffe
PLUS
sas
MAART 1905
Door-
T. D. van Scheltinga
I is' J
«S
plottf*?.
Succes voor Nona
Gaprindasvili
MET het succesvolle optreden van
de huidige dameswereldkam-
pioene Nona Gaprindasvili in
sterke toernooien, begint het dames
schaak was meer in de belangstelling
te komen. Mogelijk dat er een einde
komt aan het nogal laatdunkend
oordeel van het schakend mannelijk
deel der bevolking over de verrich
tingen der peinzende dames op de 64
velden.
Van voor de oorlog kent men slechts
één vrouw wier schaakkunst respect
wist af te dwingen: Vera Stevenson
Menchink. Haar speelkracht was op
het niveau van een internationaal
meester. Na haar dood in 1944 was er
geen vrouw die haar plaats kon in-
16. Lelf4 a5a4
17. Pfl—e3 Dc7d8
Er dreigde 18. Pd5:r ed5: 19. e6, Ld6
20. ef7:t, Kf7: 21. Pg5t, enz.
18. c2c4 Pd7—f8
Eveneens tijdverlies; beter 18 Pa5
19. Pe3g4 Pc6a5
20. Tal—cl Pf8d7
21. De2e3 Ta8—c8
22. Lf4g5 Le7xg5
23. Pf3xg5 Dd8e7
Op 23. d4 volgt 24. Df4. De7
25. Lb7:, Pb7: 26. Pe4, met voordeel
voor -"it.
24. c4xd5 e6xd5
25. De3f4 c5—c4
26- e5—e6 f7xe6
27. Telxe6 De7—f8
28. Pg4f6t Pd7xf6
29- Te6xf6 Df8xh6
30. Tf6—f7 Te8—f8
31. Lg2h3
nemen. Met de opkomst van Nona
Gaprindasvili schijnt daar een ver
andering in te zijn gekomen. In het
toernooi te Hastings toonde zij zich
met een score van 5 uit 9 een waardig
opvolgster.
Tot de dames die wat speelkracht
betreft enigzins in haar schaduw
kunnen staan mogen de beide Joego-
Slavischen Lazarevic en Nedelkovic
gerekend worden. De volgende par
tij, gespeeld in het toernooi te
Izuhumi aan de Zwarte Zee, toont
een spannende strijd op hoog niveau
tussen de wereldkampioene en
laatstgenoemde.
Wit: N. Gaprindasvili
Zwart: V Nedelkovic
Slciliaans
1. e2e4 c7c5
2. Pgl—f3 e7—ec
3. d2d3
De gesloten behandeling die overgaat
in een soort Konings-Indisch in de
voorhand.
3d7d5
4- Pbld2 Pg8—f6
5. g2g3 Lf8e7
6. Lflg2 Pb8c6
7. 0—0 0—0
8. Tfl—el Dd8c7
9. e4e5
Een zet die de nu komende strategie
bepaalt. Voor wit aanval op de
konings- en voor zwart op de dame
vleugel.
9Pf6d7
10. Ddle2 b7—b5
11. h2—h4
De wedren begint.
11Lc8—b7
12. c2c3 a7a5
13. h4h5 Tf8—e8
Tijdverlies- Beter 13. b4.
14. Pd2—fl b5—b4
15. h5—h6 g7—g6
BEHALVE de zet l. e7e5 in
antwoord op 1. e2e4, staan
zwart nog andere voortzettingen
ter beschikking, waarmee we aan de
half open spelen zijn gekomen. Een
belangrijke opening hieruit is de
Franse partij waarvan de beginzetten
luiden:
1. e2—e4 e7—e6
2. d2d4 d7d5
ten natuurlijke ontwikkelingszet is
Pblc3. Behalve deze zet komen
og 2. Pbld2 en e4e5 in aanmer
king. Het slaan op d5 met 3. e4xd5,
biedt zwart geen openingsproblemen.
Nu komen twee voortzettingen in
aanmerking t.w. 3. Ff8—b4 en
3. Pg8f6 waarvan de laatste
hieronder behandeld wordit.
D" witspeelster heeft de aanval zeer
sterk gespeeld en het heeft alleszins
de schijn dat tegen het dreigend
32. Le6, geen afweer is. Niettemin
vindt de zwartspeelster er wat op.
31 d5d4
Bindt Lh3 wegens het dreigende mat
op hl aan zijn plaats.
32. d3xc4 Tc8d8
Nu maakt wit het uit. Slechts 32. d3
had zwart nog enige vage kansen ge
laten.
33. Dg5—c7 Td8c8
34- Tf7xh7 Tc8Xc7
35. Lh3—e6t
Forceert materieel voordeel.
35. Tf8—f7
36. Th7xh6 Kg8—j.7
37. Th 6h7t Kg7—f6
38. Th7xf7t Tc7xf7
39. Pg5xH Kf6xe6
40. Pf7d8t Ke6—<36
41. c4c5t Kd6d5
42. Pd8xb7 Pa5Xb7
43 c5c6
Zwart geeft het op. Een boeiende
party.
4. Lel—g5 Lf8e7
Na 4 Lb4 ontstaat de Mac-Cutcheon-
variant die na 5. e5, h6 6. Ld2, Lc3:
7. bc3:, Pe4 8. Dg4, g6 9. Ld, c5
10. Ld3, Da5 11. Pe2, niet geheel be-
bevredigen voor zwart schijnt te zijn.
5. e4e5 Pf6—d7
6. Lg5xe7
Op 6. h4, doet zwart het beste het
aangeboden pionoffer niet aan te
nemen en met 6. h6 te vervolgen.
6Dd8xe7
7- Ddl—d2 a7—a6
8. f2—f4 c7—c5
9. d4xc5 Pb8c6
10. Pgl—f3 De7 x c5
11. Lfl—d3 b7—b5
Er is nu een stelling ontstaan met on
geveer gelijke kansen.
In een partij StahlbergAljechin
Warschau 1935 volgde nu:
12. Dd2—f2 Lc8—b7
13. Df2xc5 Pd7xc5
14. Pc3—e2 d5—d4
Een belangrijk zetje. Anders zou wit
het veld d4 in handen krijgen.
15. Pe2xd4 Pc6xd4
16. Pf3xd4 0—0—0
Met herovering van de pion.
Wy hebben u de vorige maal gewe
zen °P de noodzaak altijd de kleur te
bekennen, die gevraagd wordt. Ver
der als er een kleur niet meer aan
wezig is, troef te spelen. Hebt u geen
troef meer. dan pas mag u bijspelen
wac u wilt.
Voldoet u niet aan die regels, dan
noemt men dit VERZAKEN en dat is
wel het ergste wat je in klaverjassen
kan overkomen. Uw tegenstanders
letten er hevig op, dat u voldoet aan
de eisen. Merkt men zo iets dan volgt
het grootse gebaar, al de kaarten op
tafel te gooien met de verklaring dat
die of die heeft verzaakt. Het is bij
klaverjassen namelijk zo dat bij die
ontdekking het spel niet verder wordt
gespeeld en de verzakende partij een
straf krijgt die niet mals is. De niet
verzakende partij schrijft dan nl. 162
punten plus 100 straf punten voor het
verzaken, is 262 punten. En dat is een
buitenkansje voor die partij.
De beginner zal hier zeker aan moe
ten wennen, juist omdat het zo anders
is dan andere kaartspelen. Daarom,
doe het in het begin kalmpjes aan om
aan die regel te wennen en reken er
maar niet op dat uw tegenpartij eni
ge consideratie gebruikt, want zo'n
klap laat hij zich vast niet ontgaan.
Dan komt het bieden nog even on
der de loep. Er is de laatste an
derhalf jaar een nieuwe methode die
wij al eens meer hebben behandeld.
Zaak is dit als beginner goed te doen.
Het is nu zo dat de gever moet be
ginnen met bieden en dat kan alleen
bestaan uit PAS en IK NEEM OP.
Die twee uitdrukkingen moeten zon
der nuances of klemtoon worden ge
daan, immers is er altijd nog een mo
gelijkheid, door de wijze waarop u de
PAS plaatst, de maat een aanwijzing
te geven. B. v. bij 'n twijfelkaart, kan
men door een bepaalde nuance ken
baar maken dat er toch nog wel sterk
te aanwezig is, waarop de partner
dan kan rekenen. Let er op dat uw te
genstanders steeds de juiste toon hou
den, die natuurlijk moeilijk Is te om
schrijven,maar toch wel kenbaar is
als u een paar spellen heeft gespeeld.
Doe niet mee aan dergelijke onjuiste
memethodes, blijf ook in het kaartspel
eerlijk, de stemming wordt dan niet
bedorven.
Nog even een geruststelling voor de
Rotterdammens. In het prijzenpro-
bleem is er wel degelijk rekening ge
houden met het feit dat het op zijn
Rotterdams niet mogelijk was een
mars te halen. Een slag is altijd aan
de tegenpartij. U kunt er altijd van op
aan dat wij met de twee speelwijzen
3Cdoouq (siw (uaxd ap uvmap
-UO 1331(30 unm una dffdd -g ,'u33q
(sim sqmj (331(36 uvmsdvi(3SU3(
-den tl36ipj.vvq'' dp f !x36uv\ si xsq
-(pja-uan ap ,'punjs auapitn (fssy
unvui dp una 6oo (sq una (idnd
'Z '-Udaoqosxsa si jddjs q30i(U3aoq
J,dqui( ap fiq jsjtptp 3i( zaaaa6wo
nip i3(s ap i :uCiz uspnof ffia 3q
Verschillende mooie heesters in
onze tuin kunnen we door middel van
stekken op een vrij gemakkelijke ma
nier vermenigvuldigen. Zowel in de
zomer als in de winter is het moge
lijk om het materiaal voor dit stek
ken te verzamelen. In de winter zijn
de struiken in een rustperiode, al
thans uiterlijk. Ze groeien niet zicht
baar en de meeste staan er zonder
blad maar doods bij.
In tegenstelling met sommige die
ren, gebruikt de struik deze periode
om aan te sterken. Een beer of een
da« maakt in de herfst een groot hol
en verzamelt allerlei voedsel waar
mee hij zich vóór zijn winterslaap te
goed doet. Daarna kan hij een hele
tijd op zijn vet teren. Onze houtige
gewassen, zoals bomen en struiken,
verzamelen de hele herfst en de win
ter hun reservevoedsel, waardoor ze
tegen het eind van de winter klaar
zijn voor het nieuwe groeiseizoen. In
het vroege voorjaar is dit duidelijk
te zien. want bij de eenste verhoging
van temperatuur door de zon, botten
ze in een korte tijd uit. In een paar
dagen veranderen de takken van dor
en kaal, tot dicht bezet met knoppen
en vol groeikracht.
De beste periode voor het stekken
in het winterseizoen is dus juist vóór
dit uitbotten, want nu is er veel re
servevoedsel in het hout verzameld
.en er is ook nog niets verbruikt. In
deze toestand zal een twijg, die in
de vochtige grond wordt gestoken en j
verder alle Omstandigheden mee heeft i
snel wortels vormen en tot ontwikke-
ling komen.
Vari de meeste heesters die in het
voorjaar en in de vroege zomer bloe- i
ien, kunnen nu twijgen worden gesne-
den om als winterstek te dienen. Enke- j
le voorbeelden: Ribes. Jasmijn, Weige-
lia. eutzia en Liguster. Sommige
soorten hebben nu al teveel knoppen i
gevormd door het zachte weer.
De beste stekken worden gesneden
van twijgjes die pas een jaar oud
zijn en dus pa? het vorig jaar wer- j
den gevormd. we snijden ze op een
lengte van 20 30 cm. af. zo mogelijk
onder een oog 0f knop. Op deze plaats
wordt, de stek nu zo schuin mogelijk
bijgesneden, om het vlak waar de
wortels straks gevormd worden, zo
groot mogelijk te maken. Heeft u op
deze t?abler voldoende stekken ver
zameld, aan worden ze .in de loop van
(je maand maart in de tuin gezet. Als
standplaats zoekt u een plekje in de
schaduw. Hier zullen de jonge twijg
jes met direct door de zon uitdrogen.
De Srond moet niet vers bemest zijn,
maar wei diep ios gemaakt. Op deze
tijdelijke standplaats kunt u de stek
ken gerust vrij dicht bij elkaar zet
ten. -ó'pb gedurende de zomer goed
gegroeid, dan kunt u ze het volgend
voorjaar yerplanten naar krachtiger
grond. ik ae zon en met meer tussen
ruimte.
OP_c'®^e'We wijze als in de- winter
kan ,;°k 's zomers vanaf mei
tot ayf"®1» heesters stekken. In
het pn kan dit niet direct na
(je blpei gebeuren, daar de struik dan
veel kracht heeft verloren. Zowel in
de zomer als in de winter is het ver»
(jer mogelijk om kleine twijgjes
Bij deze methode kan men een
i bloempot gebruiken, die met een
i plastic kan worden afgedekt, of
een ki-jU® °at met glas of plastic ook
een PrSl»_ °chtlge atmosfeer waar-
borgt. i"hnj. ien ,nn,S raam, of in
j de kweekbak m de tuin zal de warm_
te er Y°^n, g P/' t de wortels snel
en ettigszm gJprceerd, beginnen te
i groeien. §r°ndmengsel is
1 bij AeZt mrfst?ooisel marde en scherp
cahalf o m half" met scherP zand.
Na het bepalen van de waarde der
kleuren, gaan we het hebben over het
bieden, waarmee deze waardebepa
ling alles heeft te maken.
Als er gegeven is gaat het bieden
beginnen. Dat bieden is belangrijk
want het heeft als doel tot een con
tract te komen, voor NZ of OW. Zo'n
contract is alleen te verkrijgen door
het bieden. Dat wat men biedt moet
men halen. Men fe echter niet ver
plicht te bieden; men mag altijd pas
sen.
Men mag dus of passen, bieden één
of meer in een kleur,of één of meer
gend bod hoger moet zijn dan het
voorgaande. En daar waren nu de
waardebepalingen voor van de kleu
ren.
1 Schoppen is 30 punten, 3 schoppen
is 90 punten.
1 klaveren is 20 punten, 3 klaveren
is 60 punten.
Dat hogere bieden kunt u in de pun
ten controleren.
De gever begint altijd te bieden.
De volgende bieder, die niet wil pas
sen moet zijn bod altijd hoger plaat
sen. Stel: Noord heeft gegeven en één
SA geboden <is 40 punten). Nu is oost
aan de beurt en deze past, zuid wil
wel bieden, maar moet dan altijd bo
ven die 40 punten komen. Dus is b.v.
twee klaveren, d.i. 40 punten te wéi
nig. Hij zal, als hij in de kleur wil
bieden, drieklaveren moeten zeggen,
is 60 punten.
Hier nog een ander voorbeeld:
Noord - Pas (0)
Oost - 1 klaveren (20)
Zuid - 1 schoppen (30)
West - 2 harten <60)
U ziet de stijgende lijn die in het
bieden altijd behouden moet blijven.
Nu betekent het bieden in één, dat u
een slag boven het boekje (d.i. 6 sla
gen) moet halen, dus 6 en 1 is 7 sla
gen. Het is namelijk zo, dat u altijd
eerst deze 6 slagen (het boekje) moet
tellen plus het aantal dat is geboden,
het aantal slagen dat u en uw part
ner moeten halen, wil aan het con
tract voldaan worden. Enige voor
beelden: Een eindbod van 5 klaveren
betekent 6 slagen plus vijf is elf sla
gen. Een eindbod van 3 S.A. betekent
6 slagen Plus drie is 9 slagen.
Ter voorkoming van misverstand
nog even het volgende.
Het kan voorkomen dat er 1 harten
geboden wordt, dan is 1 schoppen ho
ger en toch in punten gelijk. Dit is
bok mogelijk met klaveren en ruiten,
in het laatste geval is ruiten hoger
dan klaveren. De sterkte-volgorde is
schoppen, harten, ruiten, en klaveren.
Neem deze les heel goed door en
lees ze de komende week nog eens.
het is heel belangrijk.
Voor onze gevorderden hebben wij
hier een aardig spel:
Sch. V, 9, 8, 7, 2
Har. 10, 5
Rui. H, 7, 6. 3
Kla. A, V
Sch. B, 6, 5, 3 N Sch. H, 10, 4
Har. A, V, B. 8. 4 W O Har. 9, 3
Rui. V, 9, 5, 4 Z Rui. B, 10, 8
KlaKla. H, 5, 4, 3, 2
Sch. A
Har. H, 7, 6. 2 g
Rui. A, 2 H
Kla. B, 10, 9, 8, 7. 6
Het bieden ging als volgt:
Z. W. N. O.
1 Kla. 1 Har. 1 Sch. Pas
2 Kla. 2 Har. 3 Kla. Double
4 Kla. pas 5 Kla. Double g
pas pas pas
West kwam door de geplaatste dou-
ble uit met harten Aas, wat niet zo
erg best is. De tweede slag werd har. g
ten Vrouw, waardoor Zuid met de
Heer aan slag kwam.
Aan u dit verder op te lossen. Zuid 1!
haalde zqn gedoubleerde 5 klaveren. g
SANS ATOUT 1
En waar gaat 11 dit jaar naaf
met uw vakantiegeld? Wilt u j
nog eens bekijken, omdat het r
maart is? Dan hebt u al die e
leidelijke litteratuur van reis.,(
kruidenier sbedrdL
H reaus en „..„.„..„w -
slecht gelezen, want het is aanP1^
H den geblazen als u nog '.nee lL'f,
g naar Algiers, Egypte of de Canflf
sche eilanden. Reizen zijn al v°lL
g boekt en u maar gezapig voort
beiden, alsof uw vakantie niet
H dreigd wordt en alleen werken 2*
g. Wat zegt u me nou? Een
reisje is voldoende, of een beZ°j
aan de Ardennen? Wie gaat 0%
71 nn tin/11v. ««o ri a. fcii tt1
nog naar toe? Dat is vlak bV
deur en dan is Ootmarsum noQ
zo interessant, want daar verst^
g ze onze eigen taal. Wie een
is beetje met zijn tijd meegaat u
1 zich ontworstelt aan benauVt
g burgerlijkheid gaat op Safari j(
naar de Caribische eilanden, j.,
g stapt in een vliegtuig met een V°j,
kenbriefje en alles wordt verzotjL
H Het besluit neem je tussen het Ks
H pen van pannekoekmeel, sprtfW
fj en pekelvlees. Aanmeldingsfori
I
Probleem voor geoefende oplossers.
No. 4217 van Joh. v. d. Boogaard
te Huissen.
Probleem voor beginnende oplossers.
No. 85d van H. F. M. van Tulder
te Amsterdam.
Wit speelt en wint. Oplosstagen kuo.-u„ WW begint en wint. Oplossingen van de
nen Ingezonden worden tot 15 april a.s. nummers 85S en 856 kunnen tegelijk to
ean B. H. M Stevens, Eikenlaon 36,
Heemstede.
Oplossing
van No. 4210 van G. W Zonneveld te
Hillegom.
Wit speelt naar: 21. 33, 31, 39. 41, 32.
4, 40, 28, 20, 8 en wint.
De ontleding is niet zo lastig als de zet-
tenreeks zou doen vermoeden, wel ver-
gezonden worden tot 15 maart a.s.
O p1 os s in g
van No. 852 van J. G. A. Konings te
Oudenbosch.
16-11, 30x50 47-41, 36x47, 11-6, 47x20,
22-17, 50x11, 6x10, 15x4, 25x3 en wint het
afspel. Dat vereist nog wel wat accura
tesse, doch als men de juiste weg weet
te vinden dan komt men er wel.
Een heel aardig stukje in goede stand
rassend door het fraaie slagwerk dat er waarin het opvallende is dat de zwarte
in voorkomt. De aanvangsstand is per- dammen er de beweging in moeten bren-
fect, het geheel 5f! gen. Leuk is de wandeling van 16 naar 6.
Het partijspel.
rekening houden. Volgende week weer
een prijzenprobleem, let u er dus
even op.
Nu een spel als oefening.
SPEL No. 17.
Sch. 10
Har. 10
Rui. H, V, 9
Kla. B, 8, 7
Sch- 8 N. Sch. H, B
Har. V, B W. O Har. H, 9, 7
Rui. B, 8 Z. Rui. 10
Kla. A, V, 9 Kla. H. 10
Sch. A, V, 9, 7
Har. A, 8
Rui. A, 7
Kla
Oost is gever en mag het eerst
bieden. Zuid speelt en maakt Schop
pen troef.
Het gaat voornamelijk om de uit
komst van Zuid in dit spel.
Een mars hoeft u niet te zoeken,
maar wel het hoogst aantal punten
door Zuid te behalen.
KLAVEREN AAS
Heel belangrijk bij ilet s» kk
welke methodeenin weik jaargetijde I
dan ook. is v«s vocht in de
periode tussen stekken en het op eigen
kracht groeie" Joend/ 30nge Plant'
wanneer er voldoende wortels aan-
wezig zijn. ®"d,feel wat°ff Plastic ver" 1
dampt er niet veel water, maar toch
moeten we ,?ereseldcontroleren of de
grond vochtig genoeg is.
Ook in de tam kP"nen we bij zacht
weer wel fiiete" 6P Zf*er wanneer
het warmer wordt en de verdamping
vlugger gaat. ,B'Jno 0rst en harde,
schrale wind, kunnen we de stekken
beschermen door er groene takken 1
van sparren, 01 oosjes stro tussen s
te steken.
De internationaal befaamde problemist
D. Kleen is, behalve uitnemend compo
nist van fraaie problemen, ook een be
kwaam partijspeler. Als gepensioneerd
P.T.T.-ambtenaar beschikt hij over veel
tijd en benut daar een deel van om over
al in den lande plaatselijke en regionale
toernooien te bezoeken. De successen
daarmede zijn even talrijk als fraai. In
het afgelopen jaar 1964 won hij maar
liefst tien eerste prijzen. Zijn prijzenkast
zou dan ook in menig etalage niet mis
staan. Hier volgt eens een partij van
deze vermaarde speler welke hij met
zwart tegen J. M Jansen speelde. De par
tij is weinig spectaculair doch gedegen
en toch vol gevaarlijke dreigingen, waar
van er één succes had.
X. 32-28 18-22; 2. 37-32 12-18 3. 41-37
7-12 4. 46-41 22-27 5. 31x22 18x27 6. 32x21
17x26; 7. 37-32 12-17 8. 41-37 17-21; 9.
36-31 1-7; 10. 47-41 7-12; 11. 41-36 12-18: 12.
31-27 19-23; 13. 28x19 14x23; 14. 34-28
23x34; 15 39x30 10-14; 16. 44-39 5-10; 17.
30-25 20-24; 18. 50-44 14-19; 19. 40-34
10-14; 20. 34-30 18-23. Men ziet het; het
gaat alles vrijwel klassiek zonder grote
afwijkingen. Het spel is er daarom niet
gemakkelijker door. 21. 33-28 13-18 22.
39-33 8-13; 23. 44-40 2-8; 24. 40-34 24-20;
meestal is deze afruil niet zo sterk, in
dit geval echter heel goed. 25 33x24 14-20;
26. 25x14 9x40; 27 45x34 gedw. 15-20; 28.
38-33 20-24 29 43-38 4-9; men lette eens
op de kracht van dit stuk op 9 30 49-43
8-12; 31. 30-25 12-17; 32. 34-30 17-22; 33.
28x17 11x31; 34 36x27 6-11; 35. 43-39 11-17;
36. 33-28 gedw. 34-291 37 39-34 39-33
mag niet wegens 29-34, 23-29, 19x30, 18-22
enz.) 29x40 38. 35x44 17-22!; 39. 28x17
21x12; wit heeft het heel moeilijk, 30-24
mag niet, 48-43 is zwak en aan zijn rech
tervleugel is hij niet sterk genoeg. 40.
38-33??? begrijpelijk doch fout. Zwart
aarzelde niet en speelde natuurlijk 28-23;
41. 32x14 9x20; 42. 25x14 13-19 43. 14x23
18x47, waarna wit terecht de strijd opgaf.
PLUS'" SCHOOT DEZE UNIEKE PLAAT: DE MAAN EEN
'k SECONDE NA DE LANDING VAN DE RANGER
„PLUS"' SCHOOT DEZE UNIEKE PLAAT; DE MAAN EEN
y2 SECONDE NA DE LANDING VAN DE RANGER
Op vijf punten verschillen deze twee tekeningen van elkaar. De oplossing vindt u elders op deze pagina.
1-1 EN goede bodem in he(t aqua_
I rium is de Dasis voor een goe-
-A de plantengroei. I)ie goede bo
dem hebben wij de vorige week ge
legd, zodat we nu aan inbrengen van
de waterplanten kunnen beginnen. Al
vorens hiertoe over te gaan richten
we echter nog enkele rotspartyen in.
Een modem ingericiht aquarium is
immers haast ondenkbaar zonder en
kele rotsformaties.
Let er echter wel op, dat men door
de opstelling van de rotsblokken geen
schuilplaatsen voor de vissen creëert.
Het gevaar is immers zeker niet denk
beeldig, dat een visje m zo'n schuil
plaats door wat voor oorzaak dan
ook sterft en indien het kadaver
dan onopgemerkt blijft kan dit de goe
de samenstelling van het water aan
tasten en allerlei ziekten in onze bak
veroorzaken. De rotspartijen mogen
ook geen scherpe kanten hebben.
Sommige vissen hebben nu eenmaal
de gewoonte zich over de grond of
aan de rotsen in het water te schu
ren. Bij scherpe voorwerpen in het
aquarium is de kans dus groot, dat de
vissen zich verwonden, hetgeen tot
allerlei infectieziekten aanleiding zou
kunnen geven.
Rotsformaties zijn in alle goede
aquariumzaken tegen zeer billijke
prijzen te koop. Wees echter ook hier
kritisch in het kiezen van de rots
jes. Probeer zoveel mogelijk de na
tuur na te bootsen. Hef gebruik van
bijvoorbeeld ketelslakken (zeer scher
pe randen) is sterk af te raden. Ook
de zogenaamde lavasteen doet erg on
natuurlijk aan. Wat het wel goed doet
in een aquarium is een grillig ge
vormde en knoestige tak. Indien cen
traal maar op de achtergrond in
de bak geplaatst, komt men de char
me van de natuur zeer nabij. Men
denke er echter wel aan om de rots
blokken of takken eerst goed schoon
te boenen en vervolgens een nacht
lang in het water te laten staan.
Onze bak bestaat dus nu uit een
bodemlaag en enlele rotsformaties,
die het spreekt welhaast vanzelf
goed in de bodem zijn aangedrukt.
We kunnen nu beginnen aan het in
brengen van de planten. Over de ver
schillende soorten en het doel van de
plantjes zullen we het later nog uit
voeriger hebben. Maar reeds nu kan
opgemerkt worden, dat koudwater-
visjes uiteraard andere plantjes no
dig hebben dan tropische vissen.
Voorts zijn er nog een aantal plan
ten, die zowel in een -koudwalerbak
als in een tropisch aquarium voldoen,
terwijl men verder dient te bedenken,
dat er slechts weinig waterplanten
zijn, die langer dan een jaar meegaan.
Bij de keuze van de planten moet dan
ook voor een aantal z.g. „overjarige"
planten gezorgd worden.
Het is natuurlijk zuiver een kwestie
van persoonlijke smaak en inzicht hoe
men de planten wil rangschikken.
Nochtans doet men er goed aan en
kele richtlijnen in het °°g te houden.
De gulden stelregel moet hier zijn:
„Soort bij soort". Dus geen ratjetoe
van allerlei planten door elkaar. Het
verdient voorts aanbeveling om de be.
planting, evenals onze bodemlaag,
van achteren naar voren hellend te
doen verlopen. Dit effect kan men be
reiken door de grote en lange planten
achter in de bak te brengen en de
kleine, korte plantjes voorin. Een
altijd zeer geslaagd effect bereikt men
door de achterwand nagenoeg geheel
aan het gezicht te onttrekken door een
haag van planten hiervoor op te trek
ken.
Het inbrengen der planten kan het
best geschieden door met een potlood
een gaatje in de grond te boren. De
plant wordt dan na ontdaan te zijn
van de onderste blaadjes aan de sten
gel zo veel mogelijk loodrecht inge
bracht. In één gaatje kunnen meer
dere stengels worden ingeplant. Zorg
er echter wel voor, dat niet te dicht op
elkaar geplant wordt. Bij een goede
verzorging zullen de planten snel groe
en. Geef ze daarom wat ruimte. Plan
ten, in goede harmonie in het aqua
rium gebracht, verfraaien het aanzien
van onze bak. maar voor alles dient
men zich te realiseren, dat deplan-
ten primair tot taak hebben de vissen
van de benodidgde zuurstof te voor
zien. Onder invloed van het zonlicht
scheiden de waterplanten zuurstof af
die de vissen voor de ademhaling no
dig hebben.
Het verdient de voorkeur —zeker
geldt dit voor de beginneling om
de waterplanten in bonafide aqua
riumzaken te kopen. Indien men zelf
waterplanten wil gaan zoeken, moet
men zich wel heel goed realiseren, dat
een prachtige vondst in de een of ande
re sloot, vaak de overbrenger van
allerlei parasitaire ziekten kap zijn.
Alle planten ook wanneer zij ge
kocht worden dienen goed te wor
den afgespoeld alvorens zij in het
aquarium w or dep ingebracht.
Nu gaan we ons aquarium met wa
ter vullen. Het behoeft hier geen be
toog, dat dit zeer behoedzaam en voor
zichtig moet gebeuren, willen we ten-
mmrte onze beplanting niet onmid
dellijk in een chaos doen veranderen.
We leggen nu voorzichtig een schotel
tje op de bodem en laten het water
voorzichtig hierop stromen. Indien
rotsformaties in de bak aanwezig
zijn, is een schotel overbodig, omdat
we het water zachtjes over de rotsfor
matie de bak kunnen laten instromen.
Als dit geduld werkje klaar is. zullen
de waterplanten zich van zelf gaan op
richten, Met de hand worden zij nu
wat bijgeschikt en waar nodig nog
wat aangedrukt in de bodem. Schroom
daarbij niet niet beide handen in de
bak „te duiken". Het schoteltje is in
tussen al weer verwijderd, zodat het
aquarium nu woonbaar is geworden.
Het is echter onvermijdelijk, dat het
water enigszins troebel wordt.
Alvorens de vissen in te brengen
laten we.de bak daarom enkele dagen
afgesloten staan. De troebele deeltjes
krijgen nu volop kans te bezinken,
terwijl de planten aldus rustig de ge
legenheid geboden wordt goed in te
wortelen. Reeds na een dag zal het
water kristalhelder zijn. In de komen
de dagen wordt het water op de
juiste temperatuur gebracht, waar
na de intocht van de vissen kan plaats
vinden.
Eerst echter moeten we wat nader
ingaan op de samenstelling van het
water en de funotle van de planten in
dat water. Daarover een volgende
keer. B.
lier invullen, handtekening p'"1y
sen en dan weer verder gaan f,'j-
het inladen van eierbeschuit,
fie en sherry.
Zo bent u niet, hoe durft iePi",..
dat te veronderstellen. U bes",
deert de rij geïllustreerde reis9'f,
sen, vraagt inlichtingen bij ambFj,
'I
sades of consulaten, bezoekt
Ge
senkomsten met vertoning van
belt een kennis van een kennis
die een bepaald land heeft berd
en bespreekt daarna een twee-P^,
soonskamer met volledig pens1"f
en gratis gebruik van garage v°
veertien dagen in Nunspeet. a
Kom kom, werpt u op, maak N
geen grapjes met deze zeer erflsTF
g ge aangelegenheid. We moeten
tig weken van vijf dagen wem
g om twee te kunnen leven als e j,
g vorst in onbekende landen met
g les geregeld", inclusief een N.
g tess ter plaatse voor alle f10
lijkheden.
g Wat een sensatie: een trein,
H in je verre grenzen overschrijf
U een vliegtuig dat, terwijl u lunc.,
g met een snelheid van ZOO kiloP]
g ter per uur Europa tot een ri° .f
g op maakt; een kasteel van eb,
g boot, waarop je danst in een
g tropische nacht.
Magge we effe? Vroeger dieP.g
g een vakantie om uit te rusten1,
g luieren, te doen waar je zin in ','l-
g Vandaag zijn de zaterdag en i°\
H dag om lang uit te maffen, vojt
g kooien schoon te houden, vlonE.
H tje te timmeren. Je gaat met
g kantie, krachtens het handvest
g gezamenlijke reisbureaus, namellL
g om de volkeren der wereld orn
H ter bij elkander te brenden'
koopjes te halen in verre
1= °m doodmoe te worde"n c t
m de .JZnüiuscne cadaÊ 1
t?i je werkkring het bloed weer i\
gèhnatig doet stromen. Het
g jaar heten de reisbureaus de 9
s achte clientèle voortaan welke*j
fl Afstanden zijn er niet meer, deF
g maar eens aan de tweedaagse
Amsterdam, waarvan men zo
g in Stadskanaal als Schin op
g kan profiteren.
g In 1785 schreef mijn over-oVf
jg grootvader uit Middelburg aan z|j
g lieve vrouw in Zaandam: f:
g een reis van drie dagen ben j
hier in goede welstand aang
g men. Ik kan u echter, mijn Uey
g moeilijk schrijven hoezeer ik W G
g mist heb en zal missen tot P1'
g verre reis geëindigd is j(i
Dit jaar ga ik mijn vakantie
g Zeeland doorbrengen.
PHILIP LANGERA
m- mvrrn
ENEER De Wit had erge
in zijn buik. „Natuurlijk ..f
appendicitis" stelde zijn zest'g
jarige zoon eigenwijs vast. „Na'y
lijk géén appendicitis", antwo°r
zijn vader, „toen ik zo oud wajLf)l'
jij werd ik al aan mijn blinde
geopereerd".
Ik zelf zou het ook voor een W'
g darmontsteking gehouden hebben,P t,ii
het litteken sloot die mogelijkheid r
Ik herinnerde me dat ik jaren egp
g den toen ik nog student was
eens een keer een man onder
den kreeg .die dezelfde symptoc0^
g vertoonde als meneer de Wit. Ik ,,jF
cludeerde toen „appendicitis". G„eC
kig geloofde de consulterend ëele
heer mijn diagnose niet en stuur0 jf
s patiënt niet naar het ziekenhuis-^
g onderzocht 's mans borst en oc'.;
teerde een borstvliesontsteking.
wel pleuritis genoemd .Wij lereP^ f,
onze fouten. Daarom zette ik n
stethoscoop op de borst van
Wit lift hfm Hipn ina^£
g De Wit, en liet hem diep ina1
g De pijn, veroorzaakt door
ritis verergert door diep
of door hoesten. Het diepe in®0 v>el,
g deed mijn patiënt pijn en V
g moeden bleek juist. Meneer Ue
leed aan droge pleuritis. ,je?L
Normaal glijden de twee
van de long glad, pijnloos en zlicj?,
g moeite bij het ademhalen over
Bij een droge pleuritis zijn de orf
vlakken van de vliezen ontstok" ptf;
g ruw, dan doet het ademen Yf Jj0ret
Meestal voel je die pijn in de Mj
Wanneer echter het gedeelte TjeflT,
g longvlies dat vlak bij het n?10 d°Lt
ligt is aangetast, kan de piJn ,s Ke
trekken tot in de buik. „Dit -
geval met u" legde ik men"
Wit. uit. ..«el'K
„Maar hoe kom ik nou
aan pleuritis, wat is de °or
g vroeg de zieke. Deze vraag
gemakkelijk te beantwoorden-
schuld kon aan de longen e ji>
worden, aan het hart of aan
g ren. Ik liet de patiënt in het
g huis onderzoeken, maar het ver ^0
me niets dat alle ondernomen^
ven op niets uitliepen. We ge.
een dergelijke pleuritis, waarv „ev"
duidelijke oorzaak valt, aan te t
idiopatisch. et rtK
g Mijn patiënt was blij. daC ,3 b'yéf
hem nieL ernstigs aan de na gtP-c
te zijn. Vaak echter draait. jeli fpc
s niet de nodige voorzorgen Dp (6
g nomen, idiopathische pleUZ!„-tie5 tbc'
3 uit. Om dergelijke compl'c „d-
voorkomen, schreef ik du» 0d° $e
g medicijnen voor. En bij de
anti-tbc-medicijnen hoeven ^eel
patiënt als de dokter met» .«f®
g vrezen.
w®s V
