Teg
en
Jules Verne tussen luxe feeën op Hiswa
Tweemans-onderzeeboot als
primeur voor watersport
Jaap Kramer: „Goed en betrouwbaar
ondanks drama in Lago Maggiore"
Klaar voor onderwater
met de Tijgerhaai
Directeur van
Centropa weer
vrijgelaten
Nieuwe
Renault
Rose Kennedy
vertelt over
haar kinderen
Nieuw systeem
voor lancering
van torpedo's
Onzichtbaar
B
Stunt op HISWA
Aan de Aandeelhouders
van de Holland-Amerika Lijn
DAG PUZZLE
Wat kinderen
ervan zeggen
30 kikvorsmannen
Vrees verdwenen
Tot 500 m. diepte
Wielrijder gedood
Marine-uitvinding
Ook NAVO-partners
Disciplinair
DONDERDAG 11 MAART 1965
PAGINA 7
Om, het maar meteen te zeg
gen; ik ben er tegen. Ab
soluut tegen! Tegen het
derde net. Tegen het tweede net
trouwens óók.' En tegen het op
vangen van al die buitenlandse
zenders. En tegen.Nee, tegen
het eerste net niet. Ik mag niet
dl te egóistisch zijn. Het eerste
net houden we. Voor de zieken
dn de bejaarden en de mensen
die alleen zitten. En voor een
voetbalwedstrijd en een Toon
Hermans-show. En ik ben vóór
reclame in de T.V. Dat wordt
dan dus toch een extra net.
Want ik ben vóór reclame. Voor
véél reclame. Voor afschuwelij
ke reclame waar geen sterveling
naar kijkt.
k zou dat tweede net gewoon
verhuren. Per avond of per uur.
Aan een partij, een zuil, een fa
briek of een miljonairsdochter
die één avond T.V. omroepster
wil zijn. Waarom doen ze dat
eigenlijk niet? De staat krijgt
dan een hoop geld, waarvoor ze
op het eerste net goeie program
ma's kunnen geven. En als er
één net is, ook al is dat dan erg
goed, dan zou ik heel misschien.
of toch niet?
Het is erg egóistisch hoor. De
reden waarom ik tegen al die
netten ben. Het is doodgewoon
omdat ik al mijn vrienden en
kennissen kwijt raak. O, niet dat
we ruzie hebben. Ik zou niet eens
weten wanneer ik ruzie met ze
zou moeten maken?! Maar het
wordt allemaal zo'n stille vriend
schap. Zo van: „Leuk, dat jullie
er zijn.ja, het is heel goed
dit.ga zitten.je neemt ons
niet kwalijk dat we even dóór-
Kijken?" En dannatwee uur een
lauw kopje koffie of thee en;
„Goh, was is het al weer laat,
tijd om naar bed te gaan jon
gens!"
Het ene echtpaar na het an
dere valt voor de T.V. Degenen
die twee jaar geleden smalend
hun schouders ophaalden als ze
het over al dat waardeloze kij
ken hadden, zijn al lang voor de
bijl gegaan. „Wij kunnen nou zo
veel zenders aan hè, en dan is er-
iedere avond wel wat goeds!"
En wij zitten thuis. Zónder T.V.
en er komt niemand meer. Want
als je iemand uitnodigt zeggen
ze: ,?iè ja, best gezellig weer
een avond samen, maarre.als
jullie nou naar óns toe komen,
want vanavond is er wat goeds
en dan kunnen jullie meteen
ook.
Moet dat nou? Ik durf er niet
mee te spotten. Het is een kwaal
waar iedereen aan gaat lijden. Ik
urf zeifs geen toestel meer te
Kopen. Hadden we zo'n vijftien
jaar geleden kunnen denken daf
nu alles om de t.v. znu draaien?
Dat de regering er door zou vai
len. De kamers zich er bijna in
verslikkenDe acteurs en
En nu gaat ook ons laatste t.v.-
lose vriendenpaar zo'n ding ko
pen. En ze hebben ons al gewaar
schuwd. Zulke eerlijke vrienden
zijn het wel. En wij zelf? Wij zul
len weer meer t.v. zien. Want we
moeter al bij Piet kijken en bij
Henk en bij Paul. En bij de bu
ren, als we er komen. „Jullie heb
ben er geen hè? Is wel gezellig
voor jullie een keertje kijken!"
Maar we willen zo graag pra
ten. Weet u nog iemand die niét
tegen praten is? Al is het maar
over de T.V. Dat ze er zó vóór
zijn. Maar ik ben tégen.
ELLEN.
OLIFANT TE GAST
AMSTERDAM, 11 maart
Vanmorgen is in alle stilte Jules
Verne tussen de luxe waterfee-
en van de Hiswa geslopen. Ver
mond als een kleine, witte Nau
tilus, omringd door heel de ge
heimzinnige sfeer van het onge
looflijke avontuur. Tijdens de
rommelige opbouwdrukte van de
grote watersporttentoonstelling
in het RAI-gebouw ging de aan
komst van het 5.30 meter lange
tweemans-onderzeebootje verlo
ren. Maar vanaf moraen na Ie
opneming zal dat anders zijn. Dan
haai» t kleine> ouikige „Tijger-
naai van gewapend polyester als
de stunt van de tiende Hiswa
V' :t achter de rijsopgave
van 30 mille, verbergen zich de
bepaald opwindende mogelijkhe
den om gedurende 6 tot 13 uur
naar een maximale diepte van 35
meter onder water te duiken en
daar, met het hoofd in een koe
pel van stevige plexiglas, rustig
ronc te kijken in de meld van
de grote stilte. En de manier
waarop, als bij een „Vliegende
Hollander" vlak achter elkaar zit
tend in de bolle blanke hulk, mag
in de watersport gerust het predi-
caat nieuw hebben.
Het model van de tweemans-on-
derzeeboot „Tijgerhaai"waarvan
er een spoorloos in de diepte van
Lago Maggiore is verdwenen
grot® groep aandeelhouders, teleurgesteld en veront
rust door het reeds jaren gevoerde beleid bij de H.A.L
heeft bij notariële akte opgericht de Stichting tot Behar
tiging Belangen van Aandeelhouders Holland-Amerika Lijn,
teneinde aan de tot nu toe vrijwel vergeefs geuite kritiek
meer kracht bfj te zetten en mogelijk verbetering te bereiken
De Stichting zal op de komende aandeelhoudersvergadering
reeds voor vele duizenden aandelen stem uitbrengen en is
bereid ook u te vertegenwoordigen.
Indien u hiervan gebruik wilt maken, dient u zulks telefonisch
of schriftelijk kenbaar te maken aan het Stichtingsbestuur
waarna u de benodigde formulieren zullen worden toege-
•onden.
Stichting tot Behartiging Belangen van
Aandeelhouders Holland-Amerika Lijn
Namens het Bestuur:
W. C Posthumus Meyjes (voorzitter).
DEN HAAG, Bankastraat 60, telefoon 070—55.27.87.
OVERSTE J. C. VERMEULEN
pro
grammamakers in het werk zou-
den stikken en dat er bijna nie
mand is, waar je nog gewoon
eens een avond mee kunt praten?
Of een boom mee op kunt zetten
tot midden in de nacht?
(Advertentie)
Ruim ar gerust een plaatsje voor In. Bij fijn
proever» is de zuivere, zachte Olifant-jenever
*ea graag geziene gast.
Bea gieag geziene gast in een goed gevuld
das. Olifant-jenever. Ben weldaad. Proost I
(Door HAYE THOMAS)
De Heemsteedse botenontwerper en
zeilexpert Jaap A. M. Kramer heeft er
zijn reputatie eer mee aangedaan. Zijn
onofficiële dat dient gezegd repu
tatie als stuntman van de Hiswa. Het
vorig jaar verbaasde hij zichzelf en de
organisatoren van de expositie door
tussen Harderwijk en Durgerdam de pit
tige ijskorst in het IJsselmeer open te
breken voor zijn fraaie houten tjotter-
jacht Pieternella en dit voor de His
wa eigenlijk al opgegeven schip nog net
°P tijd in de Europa-hal geplaatst te
krijgen. De Pieternella gold er toen als
lokvogel voor het door hem zelf ont
worpen polyester zeiljachtje Pepper. Nu
is Jaap Kramer opnieuw op de Hiswa
en weer in de rol van anders dan ande
ren. In zijn stand 125 staat gedurende
de gehele expositie een van zjjn teke
naars boven de ontwerptafel gebogen
om desgewenst voor de nieuwsgierigen
en „hardop-dromers" van een eigen
schip een ontwerp naar keuze te ma
ken. De tekenaar wordt geflankeerd
door twee extremiteiten in de varende
wereld. Een ruim zeven meter lange
draagvleugelboot met in de twee benzi
nemotoren van elk 110 pk het nauti
sche snelheidsgeweld van 55 km per
uur. En dan de kleine, wonderlijk ge
bouwde tweepersoons-onderzeeboot. Voor
deze noviteit uit het Duitse Wertheim
is Jaap Kramer de man in Nederland.
Na enige aarzeling kan men zeggen,
want de ouverture van deze Duitse „Ti-
gerhai" is door een drama getekend.
Het drama van Lago Maggiore. Aan
de Zwitserse zijde van dit gf°te berg
meer vormde de „Tigerhai half ja_
nuari het middelpunt van een groots
opgezette persconferentie, tiet bootje
Werd er uitvoerig bekeken en bespro
ken. En tot slot ging iedereen kijken
hoe de eigenaar de Duitser De Pauli
samen met een Zwitserse cameraman
een proefduik zou maken. Beiden stap
ten met een brede glimlach in het
bootje en sloten over hun hoofden de ste
vige plexiglas koepels. Nog even draai
de de „Tigerhai" een triomfantelijk
rondje boven water. Toen dook het on
der en verdween het melkwitte scheen
je onder een brede rimpelgou We
zijn zo terug", had Herr De Paulj"ee
zegd en dus bleven de journalisten aan
de kant wachten. Dat even werd een
half uur en tenslotte enige uren r>e
onrust groeide en ofschoon men wist
■t.i 4-^4- „„ie W1SI
AMSTERDAM, 11 maart Van
daag leggen de deelnemers aan de
tiende Hisvva-tentoonstelling de laat
ste hand aan de opbouw en de ver
zorging van hun stands. Als vreem
de onder de 450 schepen, die onder
het dak van de R.A.I. een plaats
hebben gevonden, werd een klei
ne, tweemans-onderzeeboot binnen
gebracht. Dit melkwitte bootje
toch nog verschenen, ondanks het
drama in Lago Maggiore, waar half
januari een soortgelijke booi met
twee inzittenden in de diept.' is ver
dwenen. Men heeft de bodem van
dit bergmeer systematisch afgezocht,
zonder een spoor te vinden. Daar
om doen er nu allerlei geheimzin
nige geruchten de ronde over deze
gebeurtenis. Dit alles heeft de Heem-
stedenaar Jaap Kramer, met wie
onze verslaggever een interview hart,
er niet van kunnen weerhouden de
witte „Tijgerhaai" als stunt op de
Hiswa te introduceren.
(Advertentie)
onder water kon blijven, nam men
toch het zekere ™°F het onzekere en
werd er direct groot alarm gegeven.
Twee uur na het wegduiken van de
„Tigerhai" sprongen er dertig kikvors
mannen te water. En vertrok er van
de Duitse Silverstarfabriek, waar de bo
ten gebouwd worden, een andere „Ti-
gerhai" om aan het zoeken te kunnen
deelnemen.
De boot was gedoken aan de Zwit
serse zijde van het meer. Ue diepte
is daar tien tot twintig meter met een
'bodem van zand. Dit 111 toonstelling
tot de Italiaanse zijde waar de diepte
drie tot vierhonderd meter bedraagt.
Maar de kans dat de boot daar terecht
is gekomen, acht men vrjj onaanneme
lijk omdat er weinig stroom m het
meer was en het ondiepe gedeelte van
het diepe wordt afgescheiden door een
bergwand. Het zoeken naar de witte
boot bleef echter te vergeefs. En ver
bijsterd vroeg men zich af wat er toch
gebeurd kon zijn. De „Tigerhai be
schikte immers over tal V.an beveili
gingen. Zoals een automatische duik-
dieptebeveiliging. Ofschoon de boot nog
bij tachtig meter de druk van het wa
ter kan weerstaan worden bp het pas
seren van de 35 metergrens de ballast-
tanks automatisch leeggeblazen. Niet
alleen de bestuurder en roerganger
voorin kan deze ballasttanks bedienen,
ook de man achter hem. Bovendien is
er onder hét onderzeebootje een zware
ballastplaat bevestigd van 250 kilo, die
met een handel is los te koppelen, waar
na de boot als een zeepbel omhoog-
schiet. Dan zijn er nog de z.g, Dra-
gerpakken of te wel z.g. ontsnappings-
pakken. De inzittenden kunnen de boot
laten vollopen, dan de koepels openen
en met deze „Dragerpakken de „Tiger
hai" verlaten en naar de oppervlakte
terugkeren. Al deze mogelijkheden zijn
in het Lago Maggiore niet toegepast
en hoe men de bodem van het gehele
meer ook aftastte, van de booi werd
geen enkel spoor gevonden.
„Daarom is de „Tigerhai" van Lago
Maggiore nu eigenlijk een politiezaak
geworden", vertelde ons Jaap Kramer.
„Men zit er eigenlijk mee. En ergens
vraagt men zich af of hier wel van een
ongeluk sprake is. Is de boot misschien
opzettelijk verdwenen? Volgens een
vooropgezet plan? Niemand weet het ze
ker. Maar de zaak zit nu ook in het
dossier van Interpol en de politie is
druk bezig met het onderzoek. Toch
heeft de fabriek direct na de verdwij
ning de verkoop stop gezet en is op
haar beurt \de zaak gaan bekijken.
Grondig en secuur. Daarom zag het er
ook naar uit, dat ik niet met deze boot
op de Hiswa zou kunnen komen Maar
inmiddels is men toch weer met de
jaarproduktie van 50 tweemans-onder-
zeeboten straks 200 stuks doorge
gaan. De boten die elders varen. o.a.
als toeristische attractie op hel meer
van Genève doen het goed. Nu breng
ik haar dus toch op de Hiswa Omdat
ik er grote mogelijkheden voor zie. Niet
alleen voor bergingsbedrijven, water
bouwkundige ondernemingen, politie, vis-
serijonderzoek („Het instituut in IJmui-
den heeft al contact met me opgeno
men"), maar echt ook voor de water
sport. Ik weet dat ons vaderlandse bin
nenwater in het algemeen erg troe
bel is en dat er dus hier vanuit de koe
pel weinig of niets te zien valt Maar
er zijn bij Loosdrecht en op de Vinke-
veense plassen bepaald heldere plekken.
En ook in de Noordzee uit de kust, in
het noordelijk deel van het IJsselmeer,
als het niet te hard stormt en in de
Waddenzee bij dood t\j kan men er
zeker plezier aan beleven. Vooral om
dat er op de boot een sterke, verstel
bare schijnwerper zit, waarmee men elk
object onder water kan verlichten.
En dan is er natuurlijk de Middel
landse zee. Daar varen er al verschil
lende van deze boten. Een er van is
uitgerust met electrisch af te vuren
harpoenen. Daar ben ik een duidelijke
tegenstander van. Om op deze wijze de
vissen te lijf te gaan vind ik gewoon
laf. Maar om in zo n boot hier de fan
tastische wereld onder water te verken
nen, is eenvoudig fascinerend. Hier heb
je vaak een zicht van we) honderd
meter. En vooral aan deze mogelijk
heid moest ik denken, toen ik de boot
voor het eerst in Duisburg zag. Het werd
meteen een practische kennismaking
want in de roeibaan aldaar zouden we
er mee duiken. Nu ben ik echt geen
avonturier die alles maar meteen aan
durft. Ik ben een voorzichtig man, maar
ik heb een groot vertrouwen in het
technisch kunnen. Toen ik deze boot
uitvoerig bekeken had en de uitgebrei
de veiligheidsmaatregelen die er in ge
nomen waren had gezien, was ik eigen
lijk al meteen in. En was mijn vrees
verdwenen, want bij de eerste aanblik
moest ik meteen denken aan al die
rampzalige eenpersoonduikbootjes, waar
mee vooral de Italianen en de Duitsers
in de oorlog hebben geopereerd Ik ben
ook een voorstander van gewapend po
lyester een materiaal waarmee men
heeJ veel kan bereiken.
De huid van deze boot is 30 min dik
en die kan een stoot hebben hoor, dat
verzeker ik u. Ik er in dus, achter de
bestuurder. We sloten onze koepels en
hij liet de ballasttanks vollopen. Daar
na zakte het bootje tot alleen de koe-
pels nog" boven het water uitstaken en
er dus als het ware twee dikke dob
bers in het water dreven. Met behulp
van trimtanks werd de stabiliteit van
de boot geregeld. Daarna werd de elec
tromotor (2 pk, maximum snelheid bo
ven water 10 km, onder water 7 km per
uur) gestart en begonnen we met be
hulp van onze diepteroeren aan mijn
eerste duik. Het enige gekke was eigen
lijk dat ik onder water het hoofd van
mijn voorganger heel erg klein zag
worden. Daar moest ik gewoon om
lachen. Voor de rest gleden we rus
tig voort zonder merkbare bewegin
gen en met als geluid slechts een zacht
monotoon gezoem. De man voor mij
draaide rustig aan zijn stuurknuppel en
alles verliep zoals het behoorde. Ik
dacht meteen, dat is iets voor mji'.
„Nu sta ik er mee op de Hiswa. Een
gok. ik geef iiet toe. Maar hei is de
moeite van het proberen waard De
mens wil nu eenmaal altijd iets anders.
En dai andere heb ik dan hi ei Het is
allemaal zo simpel als wat. De electro
motor werkt op vier speciale batte
rijen. Het totale gewicht van de boot
is 1550 kg. Ik lever er een aanhang
wagen bij waarop men de boot kan
transporteren. En wie hem koop krijgt
verplicht twaalf uur gratis instructie.
In de glimlach van Jaap Kramer ligt
de verwachting van een goede verkoop.
Maar helemaal zeker ervan is hij niet.
Toch zal dit zjjn geloof in de „Tijger
haai" niet kunnen beïnvloeden. ..Dit is
nog maar een begin", mompelde hij
achter zjjn glaasje Sinas. De Silver-
star ontwerpt al weer een nieuw type
dal me' zijn kogelvorm tot maar liefst
500 meter diepte kan duiken en dat is
dus iets voor straks als men met de
verkenningen van het zg. Continentale
plat begint. En wat dacht u van de
combinatie draagvleugelboot-onderzee
boot? Die komt er. Let maar op. „Die
is dan voor uw sftand op de Hiswa
v'an völfend jaar," zeiden we. Jaap
A. M. Kramer knikte. Hij moest niet
eens lachen.
AMSTERDAM, 11 maart De raad
kamer van het gerechtshof alhier heeft
gistermiddag de 42-jarige directeur van
de NV Centropa Chalet Service uit de
voorlopige hechtenis ontslagen.
Op 18 januari was hij onder verden
king van verduistering en oplichting
h i Amsterdamse centrale reeher-
cne (afdeling zwendel en oplichting) ge-
"F™teerd. De rechter-commissaris
stelde hem op 22 januari in vrijheid.
fehal"na- ec'lt;er gaf de rechtbank op 12
ieoruari een bevel tot zijn gevangen
houding af.
Tien dagen later arresteerden recher-
cneurs van de centrale recherche de
verdachte op de Herengracht. Hij ging
in beroep van dit bevel bij het gerechts-
1, nu de beschikking van de
i'echtbank heeft vernietigd.
Met de oplichting en verduistering
zou een bedrag van 150.000 gld zijn
gemoeid. Aan de N.V. Centrojja, een
bungalow-bouw en exploitatiebedrijf,
werd op 20 november van het vorig
jaar definitief surseance van betaling
verleend door de Amsterdamse recht
bank. Destijds deelde de directeur me
de, dat Centropa een schuldenlast had
van 1.3 miljoen gulden en er ongeveer
driehonderd crediteuren z\jn.
Tweehonderd daarvan zijn personen,
die aan de financiering van de bouw
van bungalows in Italië hebben deel
genomen. Voorts wordt hij verdacht
van verduistering van circa vijfduizend
gulden ten nadele van een Rotterdam
se reisvereniging.
APELDOORN, 11 maart De 65-
jarige wielrijder D. Smies alhier is gis
termorgen om het leven gekomen bij
een verkeersongeluk. Vermoedelijk is
hij plotseling uitgeweken naar links
toen een auto hem inhaalde. Naar de
juiste oorzaak van het ongeluk stelt de
politie een onderzoek in.
KRUISWOORDRAADSEL
„3456 1 09 10
Horizontaal: 1. kwibus, terrein; 2.
vertrouwelijkheid; 3. ruimtelijk geluid,
duikereend; 4. achting, zeeverzekerings
maatschappij; 5. mansnaam, waterstand;
6. olijfboom; 7. vreemde munt, deuk; 8.
vod, vogel; 9. bezit van boer, genees
wijze; 10. niet volgzaam; 11. stengel, ge
brek.
Verticaal: 1. wapen, zoogdier; 2. ver
standig; 3. werkruimte, ik; 4. Engelse
titel, ontkleurd, maanstand; 5. citroen-
kruid, een ministerie (atfk.); 6. een tint;
7. Frans voegwoord, Russische stad, on
derwijsinrichting; 8. drooglegger Zuider
zee, plaats in Gelderland; 9. elektronen
buis. ter inzage, idem; 10. s-o-p, aanhou
ding.
Oplossing van 10 maart
1. spoortrein;. 2. stelsel; 3. alpinist; 4.
schelvis; 5. wangedrag; 6. hinderlijk: 7.
evenwel; 8. Zaandam.
Op de streepjes; Prinses Alice van
Griekenland.
Op de autotentoonstelling in Genève,
vandaag geopend, is officieel de
Renault 16 aan de wereld voorge
steld (zie foto). Het is een van de
belangrijkste blikvangers op de expo
sitie. Ook andere merken hebben
interessante nieuwtjes gebracht. Fiat
bijvoorbeeld toont de coupé-uitvoering
van de 850, een zeer sierlijk wagentje,
en de Fia- Primula, met de motor van
de Fiat 1200. Uit Israël is een nieuwe
personenauto met plastic carrosserie
gekomen, de Carmel 12. Het wagentje
weegt maar 750 kilo.
Achttien landen (waaronder Neder-
land-DAF) nemen deel aan de ten
toonstelling, die een oppervlakte van
50.000 vierkante meter beslaat.
Ze zocht in haar handtas en haai
de er een rolletje zuurtjes uit. „Ik
moet ze wel zuigen, anders word
ik zo schor van het vele praten,"
zei ze glimlachend. Rose Kennedy
heeft de laatste maanden een grote
reis door Europa gemaakt. Athene,
Rome, Wenen, Brussel, Parijs, Bonn
en Londen heeft ze bezocht.* „Ik
kom in de steden aan, de avond
voordat er een Kennedy-tentoonstel-
ling wordt geopend en dan ontmoet
ik de autoriteiten. Na de opening
sta ik de pers te woord en ten
slotte hoop ik ook nog wat te kun
nen praten met de bezoekers van
(Van onze verslaggever)
AMSTERDAM, 11 maart. De Ko
ninklijke Marine heeft een geheel
nieuw systeem ontwikkeld voor de lan
cering van torpedo's door onderzeebo
ten op grote diepte. Met financiële
steun van Amerika is een uitvinding
gedaan, die berust op een mechanisch
katapultsysteem. In tegenstelling tot
de gebruikelijke luchtdruklanceer-
methode, kan men de torpedo's nu zon
der veel gedruis afvuren en de ver
raderlijke luchtbellen voorkomen. De
ze uitvinding van belangrijke strategi
sche waarde zal hier voor het eerst
volledig worden toegepast in de twee
nieuwe onderzeeboten, die de Marine
in de ontwikkeling van een eigen
atoomtype gaat bouwen.
De geestelijke vader van het nieuwe
systeem is de gepensioneerde kapitein-
luitenant-ter-zee van speciale dienst,
de nu 66-jarige J. C. Vermeulen, zoon
van een sluiswachter uit Veere. Hij
heeft een vijftigjarige marineloopbaan
achter de rug, die begon als stoker
derde klasse. Als torpedodeskundige
geniet hij een internationale reputatie.
Destijds werd speciaal voor hem de
rang van officier-torpedomaker in het
leven geroepen. De overste Vermeulen,
die ridder in de orde van Oranje Nas
sau is, werd na een bepaald opmerke
lijke marineloopbaan in 1962 gepensio
neerd. Maar als adviseur is hjj nog
steeds actief voor de vloot.
De uitgebreide experimenten met
zijn katapult zijn onverminderd door
gegaan. De laatste jaren in het ka
der van het zg. „Mutual Weapons
Development Program", waarin de
Navo-bondgenoten samenwerken. Zq
zullen ook van deze vinding kunnen
profiteren. Men heeft altijd gezeten
met het probleem van de luchtbel,
die bij het lanceren met luchtdruk
vrij komt. Daarnaast is de luchtuit-
stoting zeer goed te registreren. Dit
alles vormt in de sluipvaart van de
onderzeeboot een geduchte handicap.
De nieuwe Nederlandse vinding be
rust op een mechanisch krachtig be
wegende as, die de torpedo naar bui
ten schuift als een stift uit een vulpot
lood. Met onderzeeboten van de mari
ne zijn uitgebreide schietproeven geno
men. Op hun achterdek waren de nieu
we speciaal hiervoor bestemde lanceer-
buizen aangebracht. Men heeft de
proeven in diep water genomen en de
resultaten waren een succes. De kos
ten van het nieuwe lanceersysteem lig
gen rond de half miljoen gulden. De
Amerikanen hebben ongeveer 40 pro
cent daarvan op zich genomen.
de tentoonstelling. Dan stap ik weer
in het vliegtuig naar de volgende
stad. Het is een beetje vermoeiend
wel."
Voor Rose Kennedy, een bijzonder
kwieke, jeugdig uitziende 74-jarige
vrouw, is deze reis een pelgrims
tocht.
Een pelgrimstocht, ter nagedach
tenis van haar zoon John Kennedy,
de vermoorde president van de Ver
enigde Staten. Toen zij bijna aan
het eind was van haar reis, was
ze toch wel de uitputting nabij,
deze bewonderenswaardige moeder
van drie beroemde zoons en van ne
gen zeer begaafde kinderen. En
toch staat ze nog iedereen te woord
met een blijmoedigheid en een
kracht, die haar hebben geken
merkt, sinds de vroegtijdige dood
van haar zoon John.
Het is haar maar één keer ge
beurd, dat zjj haar tranen niet heeft
kunnen bedwingen en dat er een
zakdoekje uit haar handtas kwam,
dat de opkomende tranen snel moest
drogen. Maar het zakdoekje heeft
toch niet vaak dienst hoeven doen
tjjdens deze grote trip. „Ja, ik kan
praten over verdriet en smart,"
zegt ze met een droevig glimlach
je. „Ik weet wat het is om twee
zoons en een dochter te verliezen."
(Haar oudste zoon Joseph werd ge
dood in de tweede wereldoorlog,
toen hij 29 jaar was, haar zoon
John werd vermoord en haar doch
ter Kathleen kwam om bij een
vliegtuigongeluk in 1948).
Maar ik heb nog een gezin en
23 kleinkinderen, die me nodig heb
ben. Wie zou er mij nu dankbaar
zjjn, als ik bij de pakken neer ging
zitten." „Ik heb veel geluk gekena
in mjjn leven en van een beetje
van dat geluk wi] ik nu de wereld
laten meegenieten.
Binnen twee dagen zal Rose Ken
nedy weer naar huis gaan, naar
Palm Beach in Florida en naar het
ziekbed van haar man. „Alle kinde
ren zijn opgevoed op een discipli
naire manier. We brachten de jon
gens groot in het besef, dat ze
moesten streven naar nuttige ar
beid en niet naar het zoeken van
roem en succes alleen voor zichzelf.
Vader vond altijd, dat ze niet moes
ten drinken of roken, voordat ze 21
jaar waren. Als ze dat hadden vol
gehouden kregen ze 2000 dollar, een
heleboel geld in die tijd. John
moest duizend dollar aan zjjn va
der teruggeven, omdat het hem wel
was gelukt niet te roken, maar hij
was wel eens gezwicht voor een
paar biertjes. Twee van de dochters
hebben het ook niet volgehouden, zjj
moesten toegeven, dat ze vaak ge
rookt hadden."
Er werd aan mevrouw Kennedy
gevraagd of ze geloofde nog lang
genoeg te zullen Teven om nog een
zoon van haar in het Witte Huis te
zien. „Dat hangt van de omstandig
heden af," zei ze. „Bobby heeft wel
ambities in die richting en ik ge
loof dat hij ook wel de capaciteiten
zou hebben. Ik zou het natuurlijk
graag zien. Toch geloof ik dat een
moeder teveel wil, als zij twee
zoons als president zou willen heb
ben."
Op het ogenblik is ze nog erg be
zorgd over Teddy, de derde zoon,
die bij een vliegtuigongeluk een ern
stig rugletsel opliep.
We praatten ook nog even over
haar schoondochter Jacqueline Ken
nedy. „Iedereen heeft altijd ver
schrikkelijk medelijden met haar,
natuurlijk, ze heeft veel geleden,
maar ze is jong en mooi en ze
komt er zeker weer bovenop. Vraag
niet aan mij of ze zal hertrouwen,
ik weet het niet. Als ze het doet, zal
geen van onze familie haar dit be
letten. Dat zjjn zaken, die ze zelf
zal moeten regelen. Ik denk, dat als
ze weer zal trouwen, dat het dan
weer met een goede, ambitieuze
man zal zjjn."
Aan het einde van het gesprek
had Rose Kennedy drie zuurtjes op
gezogen, maar ze heeft ook kunnen
bewijzen, dat het goed is te leven
voor een groot gezin, met begaafde
kinderen, ook al verlies je twee van
de meest geliefde zonen.
obby's vader was ziek en zoo
op bed de H. Communie ont
vangen. „Als de kapelaan komt,
moet je rustig zijn, Bobby, want
hij komt met O.L. Heertje", ver
maande moeder haar zoontje. Toen
de kapelaan vertrokken was, zei het
jongetje (5) teleurgesteld: „Ik heb
O. L. Heertje helemaal niet gezien".
Een Oma
