Levenslange vermomming
Zonderlinge
Engelsman
liet zich
volledig
tatoëren
Boven wolkendek woeden orkanen
Onder
zoek
gevaren
in
lucht
ruim
Twintig jaar
geledens Scheepslading baby's
te gast in Enkhuizen
w wiffBiii
UITGETEERDE KLEINTJES
UIT AMSTERDAM
lIEFEDEVOL OPGENOMEN
Felle kleuren
Vrouw eerst
doodsbang
Hebt u dat
gelezen
Vaag
rp WINTIG JAAR geleden, op
15 maart 1945 vertrokken
's avonds uit hongerwinter-
Amsterdam twee schepen. De la
ding bestond uit baby's, armza-
uitgeteerde wezentjes, die
van de rantf van jlet graf wer(jen
"^eggehaald. Terwijl de boten
«oor de Oranjesluis naar buiten
8lngen stonden de ouders nog
builend op de kade, niet wetend
of ze hun kind ooit terug zouden
zien, maar beseffend dat ze ge
daan hadden wat voor hun ten
hongerdode opgeschreven klein
tjes het beste was. De bestemming
van de schepen was Lemmer,
maar ze kwamen er nooit aan.
Groningen kreeg de kinderen
niet die gevraagd waren. Mevrouw
Wijsmuller: „In maart zei Gro
ningen „We willen toch die baby's
hebben". De burgemeester van
Amsterdam stelde toen een boot
beschikbaar en we laadden 140
kinderen in. Die kwamen wèl in
Groningen aan".
Van deze baby's zijn er nogal
veel gestorven, terwijl in Enkhui
zen maar één kindje het niet
overleefde. „De verzorging in
Groningen, in het ziekenhuis, was
fantastisch", zegt mevrouw "Wijs
muller, „maar" ze maakt een
wiegend gebaar met haar armen
„dat konden de baby's niet
missen".
En dat was er in Enkbuizen
juist volop.
JAN HEEMSKERK
12 MAART 1965
Ook nu loopt Karei Buis
me- zijn bel en „skreeuw-
stem" nog wel door de
straten van Enkhuizen.
„Het waren baby's die nog hoogstens
een paar weken te Ieven hadden, hon.
derd kinderen". Mevrouw G. Wijsmul-
ler-Meyer. Amsterdams raadslid, weet,
twintig jaar later, nog precies alle fei
ten te noemen. „Groningen had om ba
by's gevraagd en daar moesten ze dus
heen".
Mevrouw Wijsmuller verzorgde in de
hongerwinter 19441945 het transport
van niet minder dan 32.000 kinderen
uit het westen naar de provincies waar
wel voedsel was. „Dan werd ik opge
beld door comité's uit die provincies
en die noemden aantallen kinderen,
met alle mogelijke gegevens, zoals ge
loof, leeftijd, jongens of meisjes. Dan
zorgde ik dat die kinderen er kwa
men. Dat ging vaak per boot. Ze wer-
,<?1.1gech?rterd' er ging stro in en dan
wof aïLi?e kl"deren ingeladen, soms
wel driehonderd per boot"
„Van de Duitsers moest ik vergunnin
gen hebben, een ellendig werk altijd om
die te gaan vragen. Het was fijn als
er kinderen uit Schiedam kwamen. Die
pastoors uit Schiedam hadden altijd fles
sen goede jenever bij zich en dat wa
ren prachtige cadeautjes om die Duit
sers over te halen",
„Als die boten 's avonds vertrokken
waren naar de overkant van het IJssel-
meer kreog ik 's ochtends om een uur
of vier altijd een telefoontje dat ze aan
gekomen waren. Maar bij dat baby
transport hoorde ik maar niets. Ik zat
in doodangst, want het was ia mistig.
En was ook niets aan boord, geen lui
er. Om half acht kwam er toen be
richt dat ze in Enkhuizen waren".
"Hij komt hier iedere morgen op dezelfde tijd voorbijzo stipt als een
uurwerk."
Dokter B. van de Heide uit Enkhul
zen zegt: „Ik stond altijd om een uur
of zes op en dan ging ik naar de ha
ven, kijken of er nog nieuws was. Ik
fietste langs het water en daar kwam
ik de waarnemend burgemeester tegen,
een NSB'er. Hij riep me. Langs de ka
de lagen twee boten met een rode kruis-
vlag op het dek. We daalden in een
van die boten af. Ik ben me doodge-
schrokken. Wat ik zag was onzettend.
Het lag er vol baby's op stro. Een ver
pleegster was aanwezig, die had de ver-
z.orging. Ze waren uitgemergeld. Ze
moesten het allemaal met 'n zuigflesje
doen, kunt u nagaan".
Het bleek dat de boten in de mist
op het Enkhuizerland waren gelopen en
vandaar de veilige Enkhuizer haven had
den bereikt. Overdag bleven de schepen
altijd binnen, in verband met het be
schietingsgevaar.
„Toen begreep ik", zegt dokter Van
de Heide, „dat ik moest ingrijpen. In
de gauwigheid heb ik alle kinderen
„Meneer, ik ken zo verskrikkelijk
hard skreeuwen. Ik was een tijd ge
leden in Rotterdam bij mijn zwager
en we gingen 's middags naar Spar
ta kijken. Ze speelden alles over de
rechtervleugel en links stond Adelaar
steeds vrij. Ik ging even skreeuwen
dat ze naar Adelaar moesten skieten
en binnen tien minuten had Adelaar
twee doelpunten gemaakt. Het was in
bet hele stadion te horen. In de rust
kwam Adelaar even praten. Hij vroeg
Of ik niet elke zondag wilde komen
skreeuwen".
Op de ochtend van 16 maart 1945 had
Karei Buis ook enorm succes. „Ik heb
2% uur omgeroepen. Ik kwam terug en
ik ging bij de haven kijken. Ik sting er
even hij en die boten waren helemaal
leeg. Ik dacht ik skei eruit met om"
roepen, ze zijn los".
Dokter van der Heide zegt: ,.De men
sen zijn hier zeer behulpzaam en goed.
Het was een mooi gezicht zoals die kin
deren van boord gingen, met bakfietsen
en zo",
„Het'was afgesproken dat ze tot vijf
uur in Enkhuizen zouden blijven en dan
weer met de boten zouden vertrekken.
Maar dat ging niet door. Ze bleven hier
voor de rest van de oorlog. Niemand
gaf het baby'tje terug".
JN carnavalstijd zal „The Great
Omi", een zonderlinge Engels
man, met zijn wilde beschilde
ringen op gezicht en lichaam waar
schijnlijk een heel goed figuur slaan.
Maar wanneer iedereen na dit drie
dagen durende feest zijn vermom
ming weer heeft afgerukt, zal blij
ken, dat Omi niet van gedaante ver
wisselt. De tatoëringen die van top tot
teen zijn aangebracht, kan hij er na
melijk van zijn leven niet meer afkrij
gen.
Deze ex-officier uit het Britse le
ger besloot zeven jaar geleden 'n per
manente versiering op zijn huid te
laten aanbrengen. Voor het lieve som
metje van 10.000,-, veranderde een
plastisch chirurg de gedegen ex-mili
tair in een vreemdsoortig eclown. Door
deze onherroepelijke daad ging de
wens van Omi's vader, dat zijn zoon
architect zou worden, voor goed in
rook op.
De blauwe strepen over zijn hele
lichaam doen denken aan de versie
ringen op de huid van een tovenaar
uit de Afrikaanse jungle. De neus van
„The Great Omi" is doorboord en
opgevuld met ivoren slagtanden. Ook
zijn oren heeft deze mysterieuze ver
schijning niet met rust gelaten, want
deze zijn door zware ringen en an
dere voorwerpen zodanig uitgerekt,
dat er in de oorlellen een gat is ont
staan ter grootte van een kwartje.
Vooral de nagels van zijn vingers
boezemen vele toeschouwers schrilt
in; zij zijn klauwachtig lang en even
als zijn lippen hardrood geschilderd.
Tenslotte heeft Omi zijn misvormin
gen voltooid door al zijn tanden in
scherpe punten te vijlen. Op het eer
ste gezicht zou men kunnen denken
met de duivel te doen te hebben.
Ook zijn kleren wijken volkomen af
van de gangbare dracht. Omi houdt
van fel gekleurde, met kraaltjes ge
borduurde jakken. Een grote slappe
baret staat schuin op zijn hoofd, en
zijn voeten zijn gestoken in lange
gouden laarzen.
Waf beweegt iemand om zich zó
voor zijn verdere leven toe te takelen?
Wij zullen de ex-officier hierover zelf
aan het woord laten.
„Gedurende mijn militaire loop
baan in het Midden Oosten bestu
deerde ik methoden van inheemse
tatoëringen. Ik werd door deze
kunst zó gegrepen, dat ik besloot
deze versieringen ook op mijn eigen
lichaam te laten aanbrengen. Ik
nam contact op met een plastisch
chirurg om een afspraak te maken.
Het taroëren gaat als volgt in zijn
werk: eerst worden de buitenste lij
nen van de krullen en strepen aan
gebracht, en later met een onuitwis
bare vloeistof opgevuld. Drie keer
per week, met steeds een dag tus-
senruimte, werd ik behandeld. De
dagen dat ik niet „onder de naald
was", waren noodzakelijke pauzes
om de zwellingen van de huid tot
bedaren te brengen".
A n het Royal Aircraft Establis-
I sement te Bedfort, een der
7- experimentele laboratoria
^.an de Engelse luchtmacht,
o^dt 'n straaljager ulgerust, spe-
®Jaal bestemd, om dwars door
,tormen, onweer en orkanen
vliegen- Een uiterst gevaar-
{hke taak voor de piloten! Het
?e*e jaar door zal deze straal-
r'Ser zijn vluchten onderne-
v®ett. Aan boord bevindt zich
ehalve de piloten een aantal
f.Heerdcn en luchtvaartdeskun-
TjSen. Ze zullen in dit merk
aardige „verkennlngsvlieg.
Jyg" als ln een laboratorium
Jurken. Tal van apparaten en
instrumenten zullen hun ten
'ehste staan
k Hun voornaamste taak is, de
s.racht te meten van de lucht-
j^omen of misschien beter
'Tpiawines. die door een
jOodweer ontketend worden.
,jiin gegevens worden direct
oorgegeven naar een labora-
.Dum 0p (je begane grond,
aar ze door een computer zo
y*! mogelijk verwerkt worden
teneinde het onderzoek zo
ho mogelijk te doen zijn
v u<tt het ministerie voor lucht
ten rt een enquête bij alle pilo-
n van de burgerluchtvaart en
an de R.A.F-. Het wil precies
eten, wat hun reacties en er-
hii en zi.in. wanneer ze met
■te vüeötuig plotseling in een
'■onn terecht komen. In een
flinke storm kan een vliegtuig
even erg heen en weer geslin
gerd worden als een schip op
zee. Zelfs erger.
Hat onderzoek wordt inge
steld, omdat de luchtvaartex
perts. vooral degenen, die zich
met de veiligheid van het vlie
gen bezighouden tot het inzicht
zijn gekomen, dat plotseling op
tredende veranderingen in het
luchtruim veel gevaarlijker zijn,
dan tot dusver verondersteld
werd.
Die veranderingen een to
tale wijziging in de situatie in
het luchtruim is zo goed als
zeker de oorzaak geweest van
een reeks geheimzinnige vlieg
tuigongevallen. welke gedu
rende de laatste tiid in de Ver
enigde Staten hebben plaatsge
vonden. Het is ook heel goed
mogelijk, dat het te pletter val
len van het particuliere vlieg
tuig van ex-koning Saud, een
Comet, tegen de Italiaanse Al
pen, een gevolg van een. derge
lijke situatie is~ geweesit. Ook
het vergaan van een Cornet tij
dens stormweer in de buurt van
Bombay moet er wellicht aan
geweten worden.
Waarom men nu pas tot dit
onderzoek is overgegaan? Wel,
het is gebleken, dat de gevol
gen van storingen in het lucht
ruim voor straalvliegtuigen
veel ernstiger zijn dan voor
door schroeven gedreven vlieg
tuigen.
Toen de piloten van straal
vliegtuigen in staat bleken, ver
boven „het weer" uit te vlie
gen, op hoogten van ongeveer
twaalf, dertien kilometer, dach
ten ze. niets meer van stormen
te hoeven vrezen, die het vlie
gen op lagere hoogten zo on
aangenaam kunnen maken.
Neen. ze zouden, rustig gezeten
in een gemakkelijke stoel, als
op dons vliegen. Men kwam de
laatste tijd evenwel tot de con
clusie dat ook kilometers bo
ven de wolken hevig in beroe
ring zijnde luchtmassa's, uit de
wolken beneden opstijgend, de
staart van een vliegtuig af kon
den rukken. Orkanen doen hun
geweld tot ver boven het wol
kendek voelen.
Een prachtige, heldere lucht
kan plotseling opkomende,
neerwaartse stromingen opleve
ren. waardoor een vliegtuig
hulpeloos omlaag gesmakt kan
worden. Even hulpeloos als
een bergbeklimmer, die in een
verborgen spleet vallt
Enorme sterke luchtstromen,
uit orkanen of onweer opstij
gend. kunnen een vliegtuig in
een paar seconden meer dan
duizend meter omhoog slin
geren. Ze oefenen dan op de
machine een druk uiit. waarte
gen deze niet bestand is. omdat
er nooit op gerekend is! Ze
kunnen zelfs de controleappa
raten bevriezen, zodat de pilo
ten er niet meekunnen.werken.
Ook kunnen ze het vliegtuig in
zo'n abnormale stand werpen,
dat de instrumenten verkeerde
cijfers aangeven, waardoor de
piloot correcties aan gaat bren
gen. die de situatie nog erger
maken!
Een snelle reactie, bedoeld
om de werking van een op
waartse luchtstroom te neutra
liseren, kan noodlottig zijn,
wanneer het vliegtuig daarna
door een neerwaartse Stroom
geraakt wordt, die even ge-I
vaarlijk is
Hoe gedrochtelijk zijn uiterlijk ook
mag zijn, ook bij Omi heeft Cupido
zijn pijlen niet ongemoeid gelaten.
Zijn vrouw is evenwel van „het zelf
de laken een pak", zou men kunnen
zeggen. Zij houdt er evenals haar
echtgenoot van om zich op te tuigen
en draagt bovendien nog een krulli
ge pruik. Een verenkraag om haar
nek en een wijde Schotse broek ma
ken haar toilet compleet. „Het was.
beslist geen liefde op het eerste ge
zicht", beweert echtgenote Omette.
Toen ik mijn man voor het eerst zag
was ik doodsbang en vond hem een
griezel. „Nu zou ik hem niet meer
anders willen hebben."
Vermoedelijk zullen de meeste vrou
wen wel van opvatting met haar ver
schillen
De nieuwste Engelse vlieg
tuigen, zoals de VCIO, zijn met
krachtige apparaten uitgerust,
waarmee de invloed van sterke
luchtstromen op de controle-
apparatuur te niet gedaan wor
den. De Boeings zijn op hun
beurt voorzien van verbeterde
instrumenten, die in een nood
situatie de piloot geen verkeer
de gegevens verstrekken. Alle
BOAC-piloten hebben speciale
instructies ontvangen, wat te
doen bü het optreden van ern
stige storingen in het luchtruim
Maar, zoals een deskundige on
langs nog erkende: we weten
nog te weinig omtrent het ver
schijnsel, om precies te weten,
wat we er tegen kunnen doen.
Zolang we nog niet helemaal
zeker van onze zaak zijn, blijft
het mogelijk, dat we juist het
verkeerde adviseren en het
voor de piloten alleen maar
slechter maken.
IN de Kölner Stadt-Anzei-
ger van onlangs komt een
artikel voor onder de titel
„Auf den Lippen Jod und Salz".
Dat kan u, volgens de schrijf
ster Elfrun Jacob overkomen als
u bij flinke wind langs het
Noordzeestrand wandelt. „Heeft
u windkracht 8 doorstaan, dan
bent u in de goede conditie voor
een oude klare" stelt zij vast.
Nu weten we van bewoners
vlak aan zee, dat de zoutafzetting
op de ruiten bij stormachtig
weer zó groot is,dat ze volko
men ondoorzichtig worden. We
kennen ook de slechte t.v.-ont-
vangst aan de kust als op de an
tennes zout is afgezet. Maar ik
zit, eerlijk gezegd, wat met het
jodium. Thuis bewaren we dat
kostbare desinfecterende middel
in een buisje en het woorden
boek leert, dat meneer Courtais
dit scheikundig element in 1812
ontdekte onder andere in zee
water. Nu zijn er wel mensen,
die dagelijks een emmer zeewa
ter gaan halen, om hun zitvlak
in betere conditie te brengen,
maar ik heb nog nooit gehoord,
dat iemand naar het strand snel
de om een half litertje jodium
in te slaan. Achteloos gaan we
dit geneesmiddel voorbij, zodat
ons kan overkomen, wat een
Duitse vrouw vertelde: ,fMijn
man is ziek geworden, in ons
vakantieoord aan zee heeft hij
's nachts het raam te ver open
gelaten en nu heeft hij te veel
jodium naar binnen gekregen".
Wees dus voorzichtig, gij achte
loze bewoners van Zandvoort en
Scheveningen, om te zwijgen
van Calandsoog. En vandaag of
morgen zit iemand met de ge
bakken peren omdat hij een
zoutloot dieet heeft en met zijn
blote voeten is gaan baaien.
Onze oosterburen zijn veel ver
der met natuurgeneeswijzen,
Kur- en Heilbaden, dan wij. Wie
zo tegen de zestig loopt krijgt
zelfs extra TJrlaub om op kosten
van de Krankenkasse de body
te laten restaureren in een Kur
ort.
En als je nou echt niks hebt?
Dames en heren, er is altijd
wat te repareren en voor de
bloedsomloop moet elke vakan
tie op deze wijze nuttig zijn.
Wilt u dat voor gezegd houden.
Nu rijst de vraag, waarom wij
geen kuuroorden in ons land ken
nen, terwijl we de baden en
het zoute water voor het grij
pen hebben. Wie had durven ver
wachten, dat we op gasbellen
van enorm formaat leven? En
het blijft niet bij aardgas, neem
dat gerust van mij aan. Nu we
begonnen zijn en verder gaan
wroeten spuit straks wel ergens
heet water omhoog, bij Helle-
voetsluis of Boxtel. Dan moeten
er dozijnen hotels gebouwd wor
den, want onze propagandakreet
zal zijn: nergens heter nergens
beter! Er zullen veel Turken en
Finnen komen, want die houden
van dat werk, ook als ze met
vakantie zijn. Die gasbellen moe
ten we aanvaarden, dat hete wa
ter komt vanzelf, maar de ge
neeskrachtige golven, spoelend
over ons brede, goud-gele strand,
ten behoeve van de kranke
mensheid, laten we rollen zon
der profijt.
Komaan lezer, de eerste de
beste windkracht 8 allemaal
naar zee. Auf den Lippen Jod
und Salz. Diep ademen. Het
zout der aarde proeven. En dan
de kroeg in met een ontzetten
de dorst. Naar buiten om weer
frisse lucht in te ademen. En
dan.... naar bed, met de ramen
gesloten, want u mocht eens te
veel jodium.... kom nou.'
PHILIP LANGERAK.
onderzocht. Er waren er bij van twee
jaar die maar een half jaar oud le
ken. Voor een stuk of tien achtte ik
overbrenging naar heit ziekenhuis nood
zakelijk, dus die gingen meteen van
boord. Toen bleef alleen nog het pro
bleem van de andere kinderen, die
moesten ook van de schepen af"
Dat was bij nader inzien toch niet
zo'n geweldig probleem. Het was in een
ommezien van tijd bekend in het vrien
delijke stadje, dat twee schepen met
Amsterdamse kinderen in de haven aan
geland waren. Daar zorgde de stadsom
roeper voor.
Visventer K. G. Buis uit de smalle,
hier en daar bouwvallige Breedstraat
weet er niet zoveel meer van. Maar na
enig nadenken komt het weer vaag bo
ven. „Ja, ik weet 't weer. Ze kwamen
vragen of Karei wilde omroepen. Of er
moeders waren die een kind wilde heb
ben. Ja, dat heb ik 'daan".
Karei Buis is 53 jaar nu, en zit al
40 jaar langs de weg. Hij is nog steeds
omroeper van Enkhuizen. „Bij nood-
slachtingen, weet u wel, dan is er vrij-
bankvlees. Dat wordt goedkoper ver
kocht. Het is goed vlees hoor, gekeurd
natuurlijk Dan komt er een telefoontje
en dan stap ik op de fiets met mijn bel.
Op minstens zeventig hoeken sta ik stil,
ik luid de bel en dan ga ik schreeuwen".
„Ik ben het nou 26 jaar. Ze kwa
men toen bij me, omdat ze een nieuwe
omroeper nodig hadden. Ze zeiden „Ka-
rel, jij hebt zo'n verskrikkelijke stem",
De vorige had een toeter en toen was-
tie nog niet te verstaan".
De kade van Enkhuizen (het
bouwwerk rechts is de Drommedaris, nu studenten trefpunt)
uitgemergelde kleintjes aankwam.
waar de boot met
